Falsafa fani predmeti vazifalari va asosiy yo’nalishlari
![Mav zu: Falsafa fani
predmet i v azifalari v a asosiy
y o’nalishlari](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_1.png)
![Re ja:
1. Falsafa fani predmeti
2. «Falsafa» atamasining mohiyati va mazmuni
3. Falsafa fanining asosiy yo’nalishlari](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_2.png)
![Falsafaning predmeti
Falsafaning predmeti - insonda bilishga qiziqish uyg‘otadigan,
bilimlar va tajriba,, muayyan e’tiqod, ishonch va intuitsiyaga
tayangan holda oqilona asoslangan javoblar berishga harakat
qiladigan, savollar tug‘diradigan har qanday obyektiv va
subyektiv borliqdir .
Boshqacha aytganda, muayyan
obyekt haqida muayyan
tasavvur hosil qilish maqsadida
savol berishga asos bo‘lishi
mumkin bo‘lgan hamma narsa
falsafaning predmetidir.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_3.png)
![Falsafaning predmetini qandaydir bitta,
qat’iy cheklangan, muayyan masalalar
doirasi bilan bog‘lash mumkin emas. U
vaqt omiliga va obyektiv sabablar
to‘plamiga qarab, doim u yoki bu
muammo yoki ularning muayyan majmui
tarzida birinchi o‘ringa chiqadi. Ammo
bu boshqa mavzular, masalalar va
muammolar o‘z ahamiyatini yo‘qotadi va
falsafa chegarasidan chetga chiqadi,
uning tahlil predmeti bo‘lmay qoladi,
degan ma’noni anglatmaydi.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_4.png)
![Bu fanning oldiga qo’yilgan
vazifalarga va uning hayotdagi o’rniga
qarab, ijtimoiy taraqqiyotning turli
davrlarida unga bo’lgan munosabat
ham o’zgarib borgan. Bu
munosabatlar dastlabki fanlar paydo
bo’lib va ularning ba’zilari falsafadan
ajralib, alohida mustaqil fan sohasiga
aylana boshlagan davrlardayoq
shakllana boshlagan. Falsafaning
ijtimoiy ong tizimida tutgan o’rni,
jamiyat va shaxs hayotidagi ahamiyati
nimadan iborat, degan masala hamma
davrlarda ham dolzarb bo’lgan.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_5.png)
![«Falsafa» tushunchasi yunoncha phileo – sevaman va sophia –
donolik so‘zlaridan kelib chiqqan bo‘lib, mazkur atamaning dastlabki
ma’nosini donolikka muhabbat deb talqin qilish mumkin.
Falsafa so‘zini ilk bor qadimgi
yunon mutafakkiri Pifagor
miloddan avvalgi VI asrda tayyor
holda (afsonalar, rivoyatlar,
an’analar orqali) avloddan avlodga
o‘tuvchi bilim bilan inson o‘z
aqliga tayanib, mushohada yuritish
va tanqidiy fikrlash yo‘li orqali
olishi mumkin bo‘lgan bilimni
farqlash maqsadida ishlatgan.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_6.png)
![Dialektika – grek tilida bahs va
suhbatlashish san’ati degani
ma’noni anglatadi. Antik dunyo
faylasuflari uni haqiqatga
erishish yo’li va usuli sifatida
talqin etganlar. Hozirgi davrga
kelib dialektika olamdagi narsa
va hodisalar doimo o’zgarishda,
o’zaro aloqadorlik va
bog’liqlikda, taraqqiyot va
rivojlanishda deb tushunishdir. Falsafada ana shu mavzularga munosabat va ular bilan bog’liq
muammolarni hal qilishga qarab farqlanadigan bir necha ta’limot,
qarash, usul va metodlar bor.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_7.png)
![Sharqda «Ikkinchi Arastu», «Ikkinchi
muallim» deya e’tirof etilgan buyuk
mutafakkir Abu Nasr Forobiy
filosofiya so’zini «hikmatni qadrlash»
deb talqin etgan. Falsafa Sharq
xalqlari ijtimoiy tafakkurida
«donishmandlikni sevish» degani
mazmun bilan birga, olam sirlarini
bilish, hayot va insonni qadrlash, umr
mazmuni hakidagi qarash va
hikmatlarni e’zozlash ma’nosida
ishlatilgan. Abu Nasr Forobiy](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_8.png)
![Haqiqiy falsafa tafakkur mahsuli
bo’lgan narsalarni oliy darajadagi
haqiqat sifatida mutloqlashtirmaydi.
Bu borada Suqrotning «Men hech
narsani bilmasligimni bilaman»
degani e’tirofi haqiqat me’zonidir.
Holbuki, Suqrot qadimgi
Yunonistonning eng bilimli faylasufi
bo’lgan.
Hayotiy falsafaning doirasi juda keng bo’lib, ongning sodda
namoyon bo’lish shakllarini ham, oqilona va sog’lom fikrlarni ham
o’z ichiga oladi. Hayotiy falsafa yoki oddiy amaliy
dunyoqarashning o’ziga xos turini inson faoliyatining turli
sohalaridagi bilim va tajribalar ta’sirida shakllanayotgan qarashlar
tashkil etadi.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_9.png)
![Har bir falsafiy g’oya,
mafkura, bilimlar tizimi asosan
o’z davri xususiyatlarini aks
ettirgan. Ular zamon ruhi va
ma’naviyatini o’zida
mujassamlashtirgan, davr
muammolarini hal etishda qo’l
kelgan. Shuning uchun
Aflotun, Forobiy va Beruniy,
Navoiy va Xekkelning asar va
ta’limotlarida ular yashab
o’tgan davr g’oyalari aks
etgan.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_10.png)
![Adabiyotlar:
1. Karimov I. O’zbekiston XXI asrga intilmoqda. — T.:
O’zbekiston, 1999.
2. Mo’minov I. O’zbekistondagi tabiiy-ilmiy va
ijtimoiy-falsafiy tafakkur tarixidan lavhalar. — T.:
«Fan», 1998.
3. A. Toynbi. Postijenie istorii. — M.: Nauka, 1991.
4. O’zbekiston XXI asrga intilmoqda. — T.:
O’zbekiston, 2000. - 352 b.](/data/documents/6d881784-99bb-4d74-9c8f-73ff7d58b728/page_11.png)
Mav zu: Falsafa fani predmet i v azifalari v a asosiy y o’nalishlari
Re ja: 1. Falsafa fani predmeti 2. «Falsafa» atamasining mohiyati va mazmuni 3. Falsafa fanining asosiy yo’nalishlari
Falsafaning predmeti Falsafaning predmeti - insonda bilishga qiziqish uyg‘otadigan, bilimlar va tajriba,, muayyan e’tiqod, ishonch va intuitsiyaga tayangan holda oqilona asoslangan javoblar berishga harakat qiladigan, savollar tug‘diradigan har qanday obyektiv va subyektiv borliqdir . Boshqacha aytganda, muayyan obyekt haqida muayyan tasavvur hosil qilish maqsadida savol berishga asos bo‘lishi mumkin bo‘lgan hamma narsa falsafaning predmetidir.
Falsafaning predmetini qandaydir bitta, qat’iy cheklangan, muayyan masalalar doirasi bilan bog‘lash mumkin emas. U vaqt omiliga va obyektiv sabablar to‘plamiga qarab, doim u yoki bu muammo yoki ularning muayyan majmui tarzida birinchi o‘ringa chiqadi. Ammo bu boshqa mavzular, masalalar va muammolar o‘z ahamiyatini yo‘qotadi va falsafa chegarasidan chetga chiqadi, uning tahlil predmeti bo‘lmay qoladi, degan ma’noni anglatmaydi.
Bu fanning oldiga qo’yilgan vazifalarga va uning hayotdagi o’rniga qarab, ijtimoiy taraqqiyotning turli davrlarida unga bo’lgan munosabat ham o’zgarib borgan. Bu munosabatlar dastlabki fanlar paydo bo’lib va ularning ba’zilari falsafadan ajralib, alohida mustaqil fan sohasiga aylana boshlagan davrlardayoq shakllana boshlagan. Falsafaning ijtimoiy ong tizimida tutgan o’rni, jamiyat va shaxs hayotidagi ahamiyati nimadan iborat, degan masala hamma davrlarda ham dolzarb bo’lgan.