logo

Goji tarkibidan flavonoid ajratish

Yuklangan vaqt:

20.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

10197.893554688 KB
“ Goji tarkibidan flavonoid 
ajratish’’mavzusida 
  KIRISH
Mavzusining 	dolzarbligi.	  Sintetik  ishlab  chiqarish 
mahsulotlarining  nojo‘ya  ta’sirlari  kamaytirish  uchun  kasalliklarni 
davolashda  qo ‘ llaniladigan  preparatlar  asosan   tabiatda  uchraydigan 
biologik  faol  moddalarga  xos  tuzilishlariga  asoslanadi.  Bunday  strategiya 
ularning  sintetik  preparatlarga  qaraganda  organizmga  qo‘shimcha 
ta’sirlarini  minimallashtirish  yoki  ta’sir  samaradorligini  oshirishga 
qaratilgan.  Takrorlanmas  tabiatli  y urtimiz  florasi  dorivor  o‘simliklarning 
ulkan  xazinasidir.  Respublikamiz  hududlarida  o‘sayotgan  o`simlik lardan 
1000 ga yaqin turi shifobaxsh hisoblanadi. Mavjud dorivor o`simliklardan 
samarali  foydalanishda  inovatsion  texnologiyalardan  foydalanib  mahaliy 
arzon  dori  vostalarni  ishlab  chiqarish  bugungi  kunning  dolzarb 
muamolardan hisoblanadi. 
  Tadqiqotning ob’yekti	 sifatida	 
Respublikamizning  Surxondaryo  viloyatida  o`sadigan  Lycium 
depressum   (Goji  )   o`simligi  organlaridan  olingan    modda    va 
biofaol moddalar, erituvchi moddalar ob`yekt qilib olinadi.  Tadqiqotning predmeti	 sifatida	 
Lycium  depressum  tarkibidagi  biofaol  moddalar ni  ajratish 
ularni  fizik-kimyoviy  xossalarni  o`rganish  va  farmakologik 
xususiyatlarni o`rganish hisoblanadi .  Tadqiqotning maqsadi.	 
Lycium depressum  (Goji)  o’simligi  (rezavori va poya-
barg)  organlari   tarkibida  tabiiy  biofaol  moddalarni 
ajratish  hamda  fizikaviy-tadqiqot  usullari  yordamida 
ajratib olingan moddalarning tuzilishini o’rganish . Tadqiqot vazifalari.	 
Ø   Lycium depressum  o`simligi   mevalarni ajratib olish va 
laboratoriyada ishlatishga tayyorlash; 
Ø  Moddalarni  ajratib  olish  uchun  erituvchilarni  va  asboblarni 
tayyorlash; 
Ø  Lycium  depressum  o`simligi   mevalari  tarkibdagi  biofaol 
moddalarni erituvchilar yordamida ekstraksiya qilish ;
  Ø  Ajratib  olingan  birikmalarni  IQ,  YuSX  va  YaMR  fizik-
kimyoviy tadqiqotlar usullarida o`rganish;
Tadqiqotning	
 	ilmiy	 	yangiligi.	  Hozirgi  vaqtda   dunyo  va 
yurtimizda  farmasevtika  sanoatida  dorivor  o’simliklardan 
olinadigan  moddalarga  bo’lgan  talab  oshib  borayotganligini 
bilgan  holda,  Lycium  depressum   (Goji)   tarkibidagi  biofaol 
moddalarni ajrati sh  va xossalari o’rgani sh .   Flavonoid saqlagan o'simliklar mahalliy va jahon tibbiyotida dorivor o‘simliklarning eng 
keng tarqalgan va mashhur guruhlaridan birini tashkil qiladi. So'nggi vaqtlardagi 
tendensiya o'simlik flavonoidlari tarkibini aniqlash bo‘lib, ularning faol moddalari ilgari 
boshqa tabiatdagi biologik faol birikmalar bilan taqqoslanadi. Qiyoslash natijalariga 
ko‘ra istiqbolli nomzod birikmalar klinik amaliyotga o‘tkaziladi. Yetakchi ishlab 
chiqaruvchilar dorivor o'simlik xom-ashyosi asosida tayyorlangan orginal mahsulotlar 
hisobiga farmasevtik mahsulotlar turini oshirishni maqsad qilishmoqda. Hozirgi davrda 
tibbiyotda qo’laniladigan dori-darmonlarning qariyib 40-47% o’simlik xom ashyolaridan 
olinadi.  LYCIUM DEPRESSUM	  O`SIMLIGI   MEVALARNI	 AJRATIB	 
OLISH	
 VA	 LABORATORIYADA	 ISHLATISHGA	 TAYYORLASH
   Lycium depressum  o`simligi   mevalarni ajratib olish 
tarkibidagi  qo`shimchalardan  tozalash,  tozalangan 
uruqlarni 18-23  0
C li xonada quritib olindi va maydalagich 
(kofemarka)  yordamida  maydalab  olib  ishlatishga 
tayyorlandi.  50  gr  mevada  ishlatishga  tayyor  holga 
keltirilgandan  so`ng  tekshirishlar  uchun  10  gr  ajratib 
olindi.      Quritilgan,  maydalangan  goji  mevasining  10  gr 
miqdoriga  50  ml  etil  spirti  (C
2 H
5 OH)  solindi.  Maydalab 
olingan  goji  mevasi  va  etil  spirtidan  iborat  60  gr    aralashma 
hosil bo`ldi. ERITUVCHILARNI VA	 ASBOBLARNI	 
ISHLATISHGA	
 TAYYORLASH EKSTRAKSIYA QILISH	 JARAYONI	 
Xloformli  qavat  yig‘ildi  va  xloroform  past  bosimda 
haydaldi.  Haydashdan  keyin  qolgan  massa  xloroformdagi 
massa  sifatida  alohida  kolbaga  solib  olib  qo‘yildi.  Quyqa 
qismini  Byuxner  varonkasidan  o‘tkazib  oldik.  Qolgan 
erituvchilar  bilan  galma  galdan  ekstraksiya  qilishni 
boshladik. Butanol bilan ekstraksiya
Filtrdan  o‘tgan  suyuq  massani  ajratish  voronkasiga  solib,  ustiga  20  ml 
dan  n -butanol  solindi  va  ajratish  voronkasida  3  marta  n -butanol  bilan  ekstraksiya 
qilindi.  Ajratish  voronkasining  yuqori  qismi  alohida  yig‘ildi.  n -Butanolli  qavat 
rotorli bug‘latgichda haydaldi hamda butanoldagi fraksiya sifatida alohida idishga 
to‘plandi.                                                                            Geksan bilan ekstraksiya
Filtrdan  o‘tgan  suyuq  massani  ajratish  voronkasiga 
solib,  ustiga  20  ml  geksan  solindi  va  ajratish  voronkasida  3 
marta  geksan  bilan  ekstraksiya  qilindi. Ajratish  voronkasining 
yuqori  qismi  alohida  yig‘ildi.  Geksanli  qavat  rotorli 
bug‘latgichda  haydaldi  hamda  geksanli  fraksiya  sifatida 
alohida idishga to‘plandi. Filtirlash vakumdan 
o`tgan 
namuna.Rotorli bug‘latgichda haydaldi hamda barcha erituvchilar bilan ekstraksiya 
qilingan ekstrantlar fraksiya sifatida alohida idishga to‘plandi. Ekstrantlarni IQ fizik-kimyoviy usulida 
o`rganish
Etilatsetatdagi namunaning IQ-spektri Toza holda ajratilgan birikmaning IQ-spektri Etilatsetatdan  o`tgan  fraksiyada  sifat  reaksiyasini  amalga  oshirganimizda  flavanoidlar 
uchun reksiya berdi. Shu sababli aynan etilatsetatdagi fraksiyadan boshladik. Tarozida 
0.6  g  namuna  o‘lchab  olindi.  Ustunli  xromatografiyada  ajratish  uchun  harakatsiz  faza 
sifatida  1:40  massa  nisbatda  silikageldan  foydalanildi.  Hajmi  50  ml  li  kolonka  olib 
pastki  qismiga  paxta  qo`ydik  va  ichiga  silikagelning  xloroformdagi  eritmasi  quyildi. 
Namuna  silikagelbilan  aralashtirilib,  joylashtirish  uchun  qulay  holatga  keltirildi. 
Ustunli  xromatografiyada  ajratish  jarayoni  xloroform-xloroform:metanol-
xloroform:etilasetatlarning  mos  ravishdagi  200:1  dan  100:5  gacha  bo‘lgan 
nisbatlaridan o‘tkazildi. Barcha hollarda elyuentlar toza holatda qo‘llanildi. So‘ngra  ketma-ket  namunani  shisha  flakonlarga  yig‘ildi  va  olingan 
namunalarimizdan  YuQX  qo‘yildi.  Xromatogrammalarni  ochishda  UB 
kabinet  254/360  nm,  yodli  kamera  va  ammiakeritmalaridan  foydalanildi. 
Dastlabki  23  namunada  dog`  hosil  bo`ldi.  Ustunli  xromotogrfiyada 
yordamida  etilasetatli  fraksiyadagi  3  ta  farqli  birikmaning  R f   qiymati  0,58 
bo‘lgani toza holda ajratib olindi.  Ekstrantlarni YuSX fizik-kimyoviy 
usulida o`rganish
Yupqa qavatli xromotografiya usuli yordamida fazalarni 
tanladik XULOSALAR
1. Lycium turkumi o‘simliklari fenol birikmalari o‘rganildi. 
2. Lycium depressum turi mevasi 80% etanolning suvli eritmasida 3 xil 
sharoitda:  suv  hammomida,  Sokslet  eksekatorida  va  UB  hammomda  ekstraksiya 
qilindi.   
3.  Flavanoidlar  fraksiyasini  ajratish  maqsadida  bosqichli  (xloroform, 
geksan,  n -butanol, etilasetat) ekstraksiya qilindi. 
4.  Ajratib  olingan  mahsulotni  R f   qiymati,  suyuqlanish  harorati  hamda  UB, 
IQ- spektrlari asosida struktura tuzilishi o‘rganildi. 
5.  Toza  holdagi  flavanoidlar  –  kversetin ning  fizik-kimyoviy  xossalari 
o‘rganildi.

“ Goji tarkibidan flavonoid ajratish’’mavzusida  

KIRISH Mavzusining  dolzarbligi.   Sintetik ishlab chiqarish mahsulotlarining nojo‘ya ta’sirlari kamaytirish uchun kasalliklarni davolashda qo ‘ llaniladigan preparatlar asosan tabiatda uchraydigan biologik faol moddalarga xos tuzilishlariga asoslanadi. Bunday strategiya ularning sintetik preparatlarga qaraganda organizmga qo‘shimcha ta’sirlarini minimallashtirish yoki ta’sir samaradorligini oshirishga qaratilgan. Takrorlanmas tabiatli y urtimiz florasi dorivor o‘simliklarning ulkan xazinasidir. Respublikamiz hududlarida o‘sayotgan o`simlik lardan 1000 ga yaqin turi shifobaxsh hisoblanadi. Mavjud dorivor o`simliklardan samarali foydalanishda inovatsion texnologiyalardan foydalanib mahaliy arzon dori vostalarni ishlab chiqarish bugungi kunning dolzarb muamolardan hisoblanadi.  

Tadqiqotning ob’yekti  sifatida   Respublikamizning Surxondaryo viloyatida o`sadigan Lycium depressum (Goji ) o`simligi organlaridan olingan modda va biofaol moddalar, erituvchi moddalar ob`yekt qilib olinadi.

Tadqiqotning predmeti  sifatida   Lycium depressum tarkibidagi biofaol moddalar ni ajratish ularni fizik-kimyoviy xossalarni o`rganish va farmakologik xususiyatlarni o`rganish hisoblanadi .

Tadqiqotning maqsadi.   Lycium depressum (Goji) o’simligi (rezavori va poya- barg) organlari tarkibida tabiiy biofaol moddalarni ajratish hamda fizikaviy-tadqiqot usullari yordamida ajratib olingan moddalarning tuzilishini o’rganish .