Grafiklarni almashtirish
![Mavzu:
Grafiklarni almashtirish](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_1.png)
![Mustaqil bajarish uchun berilgan mashqlarni tekshirish
123-mashq.
funksiyaning grafigiga qarab,
funksiyalar garfiklarini yasang.?????? ¿ ?????? = ???????????????????????? + ??????](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_2.png)
![Mustaqil bajarish uchun berilgan mashqlarni tekshirish
123-mashqning yechimi:?????? ¿ ?????????????????? > − ??????](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_3.png)
![Siljitish
son o‘qi va nuqta undagi hisob boshi bo‘lsin (1-rasm). ning har qaysi
nuqtasi birlik siljitilsin. Agar bo‘lsa, siljitish musbat yo‘nalishda (o‘q
yo‘nalishida) bo‘ladi. Agar bo‘lsa siljitish qarama-qarshi yo‘nalishda
bajariladi. o‘z joyidan siljimaydi. Agar koordinatali nuqta a birlikka
siljitilganda o‘tgan bo‘lsa nuqtaning koordinatasi formula bo‘yicha
aniqlanadi. nuqta nuqtaning asli (proobrazi) , esa ning nusxasi
(obrazi) deyiladi. (?????? − ???????????????????????? )](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_4.png)
![son o‘qida nuqta koordinata boshidan marta uzoqlashtirib (yoki
ga yaqinlashtirilib) nuqtaga o‘tkazlgan bo‘lsin. nuqtaning
koordimatasi formula bo‘yicha hisoblanadi. Agar bo‘lsa va B
nuqtalar nuqtaning bir tomonida joylashadi. Agar bo‘lsa (2-rasm),
kesma marta qisqaradi; agar bo‘lsa (3-rasm), kesma marta
cho‘ziladi, da va nuqtalar ustma-ust tushadi, da ular nuqtaga
nisbatan simmetrik joylashadi. Cho‘zish(?????? − ???????????????????????? ) (?????? − ???????????????????????? )](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_5.png)
![Parallel ko‘chirish
Parallel ko‘chirishda koordinata
tekisligidagi barcha nuqtalar bir xil
yo‘nalishda bir xil masofaga ko‘chadi
(4-rasm). Chunonchi, koordinata boshi
nuqtaga ko‘chirilgan bo‘lsa,nuqta ga
ko‘chadi.nuqtaning koordinatalari uchun
quyidagi formula o‘rinli: ,.(?????? − ???????????????????????? )](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_6.png)
![Funksiya grafigini almashtirish
Yuqoridagi almashtirishlar ( siljitish, cho‘zish, parallel ko‘chirish ) funksiya
grafigi yordamida (bunda o‘zgarmas sonlar va ) funksiyalar grafigini
chizish imkonini beradi.
Masalan , funksiya grafigini funksiya grafigi yordamida chizish uchun funksiya
grfigining har bir nuqtasi birlik o‘ngga siljitiladi va birlik yuqoriga ko‘tariladi, ya’ni
vektor bo‘yicha parallel ko‘chiriladi.
funksiya grafigi yordamida funksiya grafigini chizish uchun funksiya grafigining
har bir nuqtasining abssissasi bo‘ylabmarta siqiladi ( bo‘lsa – o‘ngga, bo‘lsa –
chapga ) va ordinatasi o‘qi bo‘ylab birlik cho‘ziladi ( bo‘lsa – yuqoriga, bo‘lsa –
pastga ).](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_7.png)
![1-misol. funksiya grafigi yordamida funksiya grafigini chizing.
funksiya grafigini chizish uchun funksiya grafigi (1;4) vektor bo‘yicha
parallel ko‘chiriladi. Yechish.
?????? = ?????? ??????Misollar yechish](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_8.png)
![2-misol. funksiya grafigi yordamida afunksiya grafigini chizing.
funksiya grafigini chizish uchun funksiya grafigi (3;1) vektor bo‘yicha
parallel ko‘chiraladi. Yechish.
?????? = − 2 ?????? + 4Misollar yechish](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_9.png)
![3-misol. parobala grafigidan foydalanib funksiya grfigini chizing.
funksiya grafigini chizish uchun funksiya grfigi avval birlik chapga siljitiladi
va o‘qiga nisbatan simmetrik ko‘chiriladi. So‘ngra hosil bo‘lgan grafik o‘qi
bo‘yicha birlik yuqoriga ko‘tariladi Yechish.Misollar yechish?????? = ??????
??????](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_10.png)
![3-misol yechimining davomi.
4-misol. funksiya grafigi yordamida funksiya grafigini
chizing.Misollar yechish](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_11.png)
![Misollar yechish
4-misolning yechimi.
funksiya grafigini chizish uchun funksiya grafigining har bir
nuqtasining abssissasi o‘qi bo‘ylab ikki marta o‘ngga siqiladi.](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_12.png)
![5-misol. funksiya grafigi yordamida funksiya grafigini
chizing.
yoki funksiya grafigini chizish uchun avval funksiya grafigi
o‘ngga ga siljitiladi, keyin abssissasi o‘ngga ikki marta siqiladi,
ordinatasi ikki marta yuqoriga cho‘ziladi. Hosil bo‘lgan grafik o‘qiga
nisbatan simmetrik ko‘chiriladi.Yechish.Misollar yechish](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_13.png)
![6-misol. funksiya grafigi yordamida funksiya grafigini chizing.
funksiya grafigini chizish uchun funksiya grafigining har bir nuqtasi (2;3)
vektor bo‘yicha parallel ko‘chiriladi (5-rasm) Yechish.Misollar yechish
29- rasm.
(5-rasm)](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_14.png)
![7-misol. funksiya grafigi yordamida (6-rasm) funksiya grafigini
chizing ( bo‘lgan hol ).
funksiya grafigi o‘q bo‘ylab o‘ngga 2 marta siqiladi va o‘q bo‘ylab yuqoriga
3 marta cho‘ziladi.(7-rasm). Yechish.Misollar yechish
(6-rasm)
(7-rasm)](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_15.png)
![Mustaqil yechish uchun topshiriq
Darslik II qismining 51- sahifasidagi
170- mashqning 1) va 2)- tartibdagi misollarini
yechish](/data/documents/f7559f88-9b47-41eb-a1e5-48b6a37cbcc8/page_16.png)
Mavzu: Grafiklarni almashtirish
Mustaqil bajarish uchun berilgan mashqlarni tekshirish 123-mashq. funksiyaning grafigiga qarab, funksiyalar garfiklarini yasang.?????? ¿ ?????? = ???????????????????????? + ??????
Mustaqil bajarish uchun berilgan mashqlarni tekshirish 123-mashqning yechimi:?????? ¿ ?????????????????? > − ??????
Siljitish son o‘qi va nuqta undagi hisob boshi bo‘lsin (1-rasm). ning har qaysi nuqtasi birlik siljitilsin. Agar bo‘lsa, siljitish musbat yo‘nalishda (o‘q yo‘nalishida) bo‘ladi. Agar bo‘lsa siljitish qarama-qarshi yo‘nalishda bajariladi. o‘z joyidan siljimaydi. Agar koordinatali nuqta a birlikka siljitilganda o‘tgan bo‘lsa nuqtaning koordinatasi formula bo‘yicha aniqlanadi. nuqta nuqtaning asli (proobrazi) , esa ning nusxasi (obrazi) deyiladi. (?????? − ???????????????????????? )
son o‘qida nuqta koordinata boshidan marta uzoqlashtirib (yoki ga yaqinlashtirilib) nuqtaga o‘tkazlgan bo‘lsin. nuqtaning koordimatasi formula bo‘yicha hisoblanadi. Agar bo‘lsa va B nuqtalar nuqtaning bir tomonida joylashadi. Agar bo‘lsa (2-rasm), kesma marta qisqaradi; agar bo‘lsa (3-rasm), kesma marta cho‘ziladi, da va nuqtalar ustma-ust tushadi, da ular nuqtaga nisbatan simmetrik joylashadi. Cho‘zish(?????? − ???????????????????????? ) (?????? − ???????????????????????? )