logo

Huquqshunosning kasb turlari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5514.185546875 KB
Mavzu: 
Huquqshunosning 
kasb t ur lar i Huquqshunosning k asb t urlarini 
o’rganishimizdan oldin ularni ik k i t oifaga 
(ma’lumot iga k o’ra) bo’lishimiz k erak .

Oli y   (huquqshunos)- yuridik 
unversiteti,yuridik fakultetiga 
ega bo’lgan oliy o’quv yurtlari
O’r ta  m a x s u s -  (advokat 
yordamchisi, fuqarolik holati 
dalolatnomalarini qayd qilish 
inspektori, notarial idoralar kotibi, 
huquqbuzarlikning oldini olish 
inspektori, voyaga yetmaganlar 
bilan ishlash inspektori, sud 
ijrochisi, sud majlisi kotibi, xo’jalik 
tashkilotlarida huquqshunos0 
maslahatchisi ) -y u r id ik kollejla r Huquqshunosda quy idagi k asbiy  k o’nik malar 
v a qobiliy at lar shak llangan bo’lishi k erak

insonlar bilan ishlay  olish

e’t iborlilik

dilk ashlik

bosiqlik

sov uqqonlik

k uzat uv chanlik

hujjat lar bilan ishlay  olish 
diqqat  v a sabr bilan t inglay  olish,

  t ushunish, insonlarni, ularning 
xulqi, hat t i-harak at larini baholay  
olish, 

y ax shi riv ojlangan og‘zak i v a 
y ozma nut q,

  k o‘p y oza olish m ahorat i, 

f ik rlarni aniq ifodalay  olish. Huquqshunosning k asbiy t urlari

Huquqshunos   konsultatsiyalar  yoki 
konsalting firmalarida  – huquq va 
majburiyatlarni tushuntirib berish, turli 
xildagi hujjatlarni ishlab chiqish, sud 
faoliyatida har xil rolda ishtirok etish, u yoki 
bu bahslarda fuqarolarning huquqlarini aks 
ettirish;

Tashkilotlarda  – egalik huquqlari, shaxs, 
mulk, shuningdek, kashfiyotlar, tovar belgilari 
va hokazolarni ro‘yxatdan o‘tkazishga oid 
hujjatlarni ishlab chiqish va rasmiylashtirish; 
xodimlar inspektori; sud yoki arbitrajda ish 
beruvchining jinoiy tergovga bog‘liq 
bo‘lmagan qiziqishlarini tushuntirish; 
Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd 
qilish idoralarida  – inspektorlik faoliyati; 
sudlarda – sud ijrochiligi hamda sud 
majlisi kotibligi faoliyati;

Advokatlik kontoralarida  – advokatga 
yordamchi, fuqarolarga va jismoniy 
shaxslarga sudda o‘z manfaatlarini himoya 
qilishda yordam berish;

Notarial idoralarda  – fuqarolarga o‘z 
huquq va majburiyatlarini tushuntirish, 
yuridik hujjatlarni ishlab chiqish, har hil 
yuridik hujjatlarni tayyorlash, hujjatlarni 
nusxalash, vasiyatnoma va kelishuvlarni 
rasmiylashtirish; Huquqshunos 
kasbining 
AFZALLI KLA RI

k asbning jamiy at dagi y uqori 
nufuzi ;

  inson v a  d av lat  manfaat larini 
himoy a qilish; 

ishda erk inl ik  v a 
must aqil lik ning y uqori darajasi; 

y uqori maosh; 

har xil insonlar bi lan doimiy  
mul oqot da bo‘lish imk oni y at i;  
insonlarga qonuniy  rav ishda 
o‘zlariga t egishli bo‘lgan ma’nav iy, 

moddiy  boy lik larni qo‘lga 
k irit ishlarida y ordam berish 
mas’uliy at ini his qilish;

  sud ishlarining nozik  t omonlarini 
bilib olish;

  sud-ijro t izimidagi y uqori 
k areraga k o‘t arilish imk oniy at i. Kasbiy  qiy inchi lik lar mijozning t al ablarini k echi k t irishdagi asabiy  holat lar 
xav fi
k orporat i v  et i k a qoidalariga amal qi lish maj buriy at i; qi sqa muddat larda 
jav obgarlar bilan bi rgalik da da’v ogarlar sonidan k elib chiqadigan k o‘pgina 
dushmanlar ort t irib olish
jav obgar v a da’v ogarlar t omonidan bosim v a t ahdidlar; sog‘lik , ba’zan esa, 
hay ot  bilan t av ak k al qilish
ishdagi ruhiy  zo‘riqish, ay niqsa, hech qanday  ji noy at  sodir et magan, lek in 
noxush holat lar v a fi ribgarli k  qurboni bo‘lgan insonl arning “oxirgi si” ni 
undiri b olgandaHuquqshunos k asbining 
k asbiy   QIY INCHILIKLARI     Huquqshunosning kasb turlari 
faoliyatida  y uridik  bilimlarning  o’rni
Yuridik  bili mlar t ashk i lot chili k  
ishl arini  muv aff aqi y at li amalga 
oshiri shga y o‘l ochadi – ay nan 
mana shu k asb faoliy at ning 
ixt iy oriy  sohasi dagi ix t iy oriy  
rahbar uchun asosiy si 
hisobl anadi. Ko‘plab 
muv aff aqiy at li menejerlar 
biznesga, amaliy ot da qanday dir 
aniq bir t adbirk orli k  sohasidagi 
bilim v a k o‘ni k mal arni puxt a 
o‘zlasht irgan holda, y urist  sifat ida 
k i rib k el ishadi . 
Kichik  t ashk i lot  huquqshunosga “ t o‘li q i sh 
front i” ni  et k azib berish v a uni ish bilan 
t a’minlashni uddalay  ol may digan holat lar ham 
uchrab t uradi. Ko‘p huquqshunoslar bir v aqt ning 
o‘zida bir necht a t ashk ilot larga xizmat  
k o‘rsat ishadi v a rahbarl ar ham, uning 
rangbarang faoli y at i, t urli sohalardagi  mul oqot  
v a aloqalari faqat  foy daga ishlashini t ushungan 
hol da, bunga rozi  bo‘lishadi.

Ba’zi da t ashk ilot ning y uridik  x izmat larini, 
k orxonalarga t urli x ildagi y ordam v a x izmat larni  
k o‘rsat av erib “ k orporat i v ”  y urist ga ay l angan y uridik  
fi rma amalga oshiradi . Bunday  fi rma xodi mlari alohida 
majburiy at l arni o‘zaro bo‘lishi b olgan holda, bi r necha 
o‘nlab t ashk il ot larga xizmat  k o‘rsat i shga qodirlar. Bu 
k abi fi rmalar y uqori mav qega ega bo‘lishl arini v a 
ishchilarinig maoshi ham  shunga y arasha bo‘li shi ni 
anglab et ish uchun daho bo‘li sh shart  emas. Huquqshunosning k asb t urlariga 
k engroq t o’x t aladigan bo’lsak
•
ADVOKAT  - erk in k asb v ak il i, huquqiy  
masal alar bo‘y icha must aqil 
professional  maslahat chi. A gar u bir o‘zi 
ishlay ot gan bo‘lsa, adv ok at lik  k abinet i ni 
t uzadi; ik k i y ok i undan k o‘p adv ok at lar 
esa adv ok at lik  by urolarini v a y uridik  
masl ahat  mark azlarini t uzishl ari  
mumk in. A dv ok at  il miy, pedagogik  v a 
ijodiy  faoliy at dan t ashqari  bi ror 
t ashk il ot da xodim sifat ida faoliy at  
y urit ishi  y ok i  dav lat  boshqaruv i 
lav oziml ari da ishlashi mumk in emas.   Adv ok at   shaxsiga 
qo’yiladigan talablar

Oliy  y uridik  ma’lumot ga y ok i y uridik  
ixt isoslik  bo‘y icha ilmiy  darajaga ega 
bo‘lgan har bir k ishi adv ok at  bo‘lishi 
mumk in. Oliy  o‘quv  y urt ini t ugat gach, 
mut axassislik  bo‘y icha ik k i y illik  ish 
faoliy at i y ok i adv ok at  oldida st ajirov k a 
o‘t agan bo‘lishi k erak . (adv ok at  besh y illik  
ish t ajribasidan k ey in st ajy orga rahbarlik  
qilish huquqiga ega bo‘ladi). St ajy or 
must aqil rav ishda adv ok at lik  qilishga haqi 
y o‘q, lek in adv ok at lik  sirlarini saqlashga 
majbur. 
Haqiqiy  adv ok at lik  - uzoq v a 
y uqori sifat li t a’lim, y uridik  
sohadagi t ajriba, o‘z k asbiy  
darajasini y uqori k o‘t arishdagi 
t inimsiz mehnat , y uridik  
sohaning t urli mut axassislari 
bilan aloqa v a munosabat lar. Bu 
- samarasi hay ot dagi y ut uqlarni, 
k asbdoshlarning hurmat ini v a 
mijozlar ishonchini 
t a’minlay digan uzoq v a doimiy  
mehnat . “ Haqiqat  mash’ali k o‘pincha uni k o‘t arib k et ay ot gan odamning qo‘lini k uy diradi.”   (P.Buast )

A dvok at lik  siri  – adv ok at ga 
ishonchnoma bergan shax s t omonidan 
berilgan ma’lumot . Fuqaro adv ok at ga 
nima masala bo‘y icha murojaat  
qilishidan qat ’i nazar - hal et ilishi lozim 
bo‘lgan muammolar t o‘g‘risidagi 
ax borot lar bo‘ladimi y ok i 
ay blanay ot gan jinoiy  ishga doir 
ma’lumot lar bo‘ladimi - boshqalarga 
berishga uning haqi y o‘q. Qonun 
bo‘y icha adv ok at  unga mijoz t omonidan 
ma’lum qilingan ix t iy oriy  holat lar 
bo‘y icha guv oh sifat ida t ergov  qilinishi 
mumk in emas. U ma’lumot larning 
barchasini sir saqlashi shart . 
Not arius  - not arial harak at larni amalga 
oshirish uchun v ak olat li lav ozimdagi shaxs. 
Not arial harak at larga esa hujjat lar 
nusxalari v a ulardan olingan 
k o‘chirmalarning, hujjat lardagi imzolarning 
haqiqiy ligini t asdiqlash, mulk k a v a merosga 
oid hujjat larni rasmiy lasht irish, 
hujjat larning bir t ildan boshqa t ilga 
t arjimasining t o‘g‘riligi v a har bir 
mamalak at ning o‘ziga xos bo‘lgan boshqa 
bir qat or rasmiy lasht irish ishlari k iradi. 
Not ariuslar odamlarga o‘z hat t i-
harak at larini y uridik  jihat dan t o‘g‘ri amalga 
oshirishlariga y ordamlashish orqali 
ularning y axshi huquqiy  maslahat chisiga 
ay lanishadi. N ot arius insonlarning asl 
maqsadlarini anglay  olishi v a ularning har 
qanday  nojo‘y a hat t i-harak at lari huquqiy  
oqibat larga olib k elishi mumk inligi, ularni 
amalga oshirishning t o‘g‘ri t art ibini 
t ushunt ira olishi k erak .  N ot arius bo‘lish oson emas. 

Eng birinchi shart i  - huquqshunos 
diplomiga ega bo‘lish, lek in bu ham 
et arli emas. Not arius lav ozimiga 
da’v ogarlar, av v alambor Dav lat  
not arial k ont oralarida y ok i xususiy  
t art ibdagi k ont orada k amida ik k i y il 
amaliy ot  o‘t ashi, k ey in esa not arius 
lit senziy asini qo‘lga k irit ish huquqini 
beradigan malak a imt ihonlaridan 
o‘t ishi lozim. Agar malak a 
imt ihonidan o‘t olmasa, bir y ildan 
k ey ingina qay t a t opshirishi mumk in .  
Malak a imt ihonidan muv aff aqiy at li 
o‘t ib, qanday dir sabablarga k o‘ra, 
not arius lav ozimida ishlamasa, uch 
y ildan so‘ng lit senziy a o‘z k uchini 
y o‘qot adi v a y ana malak a 
imt ihonini qay t a t opshirishga 
t o‘g‘ri k eladi. Lit senziy aga ega bo‘la 
t urib, not ariusga y ordamchi bo‘lib 
faoliy at  y urit ish mumk in, bu esa 
k elajak da not arius lav ozimini 
qo‘lga k irit ish uchun zarur ish 
t ajribasini beradi. 
Sud ijro xizmatida – qarz, etkazilgan ma’naviy 
va moddiy zarar o‘rnini qoplash, alimentlarni 
undirish, sud qarori to‘g‘risidagi xabarnomani 
tayyorlash va uni javobgarga etkazish, 
militsiyani jalb qilgan holda javobgarni izlab 
topish, javobgarga tegishli mol-mulk va moddiy 
boyliklarni qidirish hamda ularni xatlash, sud 
qarorlari ijrosi to‘g‘risidagi hisobotlarni 
tayyorlash va ularni sudga jo‘natish, musodara 
qilingan buyumlarni ro‘yxatga olish va 
dalolatnomalarini tuzish, javobgarlikdan bo‘yin 
tovlagan shaxsga tegishli bank hisob 
raqamlarini yopishni tashkil etish, musodara 
qilingan va xatlangan mol-mulkni olib ketish, 
saqlash, va da’vogarga etkazish yoki savdoga 
chiqarish, da’vogarga qarzlarni qaytarish. Huquqshunosning k asbiy  mut axasislik laridan 
y ana muhimlari bu sud apparat urasidir

  Sud ijrochisi.  Bir t omondan, 
k o‘pchilik  nazarida sud ijrochilari 
(nozirlari) - y ax shi insonlar emas: 
go‘y o ular odamlardan “ox irgisi” ni 
t ort ib olishadi. Ik k inchi t omondan 
esa, bu k asbga y oshlar o‘rt asida 
qiziqish ort ib bormoqda. Bu k asb 
faoliy at i dav omidagi noxushlik lar 
v a qiy inchilik larga qaramay, 
ak sariy at  bit iruv chilar uni qaerda 
v a qanday  egallashga qiziqishadi. 
Sud nozirlari  - qarzlarni undiruv chi 
sifat ida hamma dav rda, hamma 
xalqlarda bo‘lgan. Ko‘p hollarda 
ular o‘z v azifalarini bajarishda 
k uch ishlat ishga t ay y or t urishgan. 
Bu esa, o‘z-o‘zidan, odamlardan 
pul, mol-mulk , t ransport  v osit alari 
v a hat t o k o‘chmas mulk larini ham 
“ t ort ib oluv chi” larga nisbat an 
jamiy at da y oqimsiz munosabat ni 
k elt irib chiqargan. “ Doimo irodangga 
hok im, v ijdoningga qul 
bo‘l.”   (M.Ebne r-Eshe nbax ) 
Sud majlislari k ot ibi  zimmasiga sud jaray oniga 
t egishli bo‘lgan hujjat larini rasmiy lasht irish, 
sud majlisi bay onnomalari v a qarorlarini 
y ozish, ularni t omonlarga et k azish k abi 
v azifalar y uk lat iladi. Buning uchun ularga 
diqqat , k uchli xot ira, uzoq v aqt  esda saqlash, 
y axshi eshit ish qobiliy at i, t ez v a aniq y ozish, 
y uqori sav odxonlik  asqot adi.

Sud ijrochisi, har qanday  y urist  k abi, 
k rist alldek  sof v a halol bo‘lishi shart . 
SHuningdek , jav obgar t ushib qolgan har 
qanday  holat ni baholashda o‘t a xolislik  v a 
huquqiy  munosabat lardagi o‘t a qat ’iy lik ni 
o‘zida mujassamlasht ira olishi ham zarur. 
Sud ijrochilari nafaqat  qarzlar y ok i m oddiy  
boy lik larni undirish, balk i barcha t urdagi sud 
qarorlarining ijrosini t a’m inlash uchun 
mas’uldirlar. Ulardan insonlar bilan muomalada 
alohida mahorat  t alab qilinadi, y a’ni ularning 
insoniy  qadr-qim mat larini k amsit m agan v a 
noiloj ahv olga qo‘y magan holda faoliy at  olib 
borishlari lozim .

Sud ijrochisining ishi must ahk am sog‘lik  v a 
y axshi jismoniy  t ay y orgarlik ni ham t alab qiladi, 
chunk i ba’zida ularga nisbat an jav obgar y ok i 
uning k elishilgan hamk orlari k uch ishlat adigan 
holat lar ham bo‘lib t uradi.

Sud ijrochisi – mohiy at i jihat idan, sud 
qarorlarining ijrosini t a’m inlashga 
ixt isoslashgan, y axshi jismoniy  k o‘rsat k ichlarga 
ega bo‘lgan y urist lar t oifasiga k iradi. F oydalanilgan adabiyot lar:

Qodirov  B . R  ,  Qodirov  I . B  “   Kasbiy  t ashxis met odik asi 
t o ’ plami ”   TOSHKEN T  2018

Foziy ev  Z . F  ,  Mahmedov  K . K  “ Kasb psixologiy asi ”   TOSHKEN T  
2003

Qodirov  K . B  “   Kasb t anlashga t ay y orgarlik lning asosiy  
jihat lari v a k asbiy  t ashxis ”    TOSHKEN T  2001

O.Karimov a “ Huquqshunoslik ”  ak ademik  lit sey  v a k asb-
hunar k ollejlari uchun. Toshk ent  2018 E’t iboringiz uchun 
rahmat  !
Thank s for y our at t ent ion 
!

Mavzu: Huquqshunosning kasb t ur lar i

Huquqshunosning k asb t urlarini o’rganishimizdan oldin ularni ik k i t oifaga (ma’lumot iga k o’ra) bo’lishimiz k erak .  Oli y (huquqshunos)- yuridik unversiteti,yuridik fakultetiga ega bo’lgan oliy o’quv yurtlari O’r ta m a x s u s - (advokat yordamchisi, fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd qilish inspektori, notarial idoralar kotibi, huquqbuzarlikning oldini olish inspektori, voyaga yetmaganlar bilan ishlash inspektori, sud ijrochisi, sud majlisi kotibi, xo’jalik tashkilotlarida huquqshunos0 maslahatchisi ) -y u r id ik kollejla r

Huquqshunosda quy idagi k asbiy k o’nik malar v a qobiliy at lar shak llangan bo’lishi k erak  insonlar bilan ishlay olish  e’t iborlilik  dilk ashlik  bosiqlik  sov uqqonlik  k uzat uv chanlik  hujjat lar bilan ishlay olish  diqqat v a sabr bilan t inglay olish,  t ushunish, insonlarni, ularning xulqi, hat t i-harak at larini baholay olish,  y ax shi riv ojlangan og‘zak i v a y ozma nut q,  k o‘p y oza olish m ahorat i,  f ik rlarni aniq ifodalay olish.

Huquqshunosning k asbiy t urlari  Huquqshunos konsultatsiyalar yoki konsalting firmalarida – huquq va majburiyatlarni tushuntirib berish, turli xildagi hujjatlarni ishlab chiqish, sud faoliyatida har xil rolda ishtirok etish, u yoki bu bahslarda fuqarolarning huquqlarini aks ettirish;  Tashkilotlarda – egalik huquqlari, shaxs, mulk, shuningdek, kashfiyotlar, tovar belgilari va hokazolarni ro‘yxatdan o‘tkazishga oid hujjatlarni ishlab chiqish va rasmiylashtirish; xodimlar inspektori; sud yoki arbitrajda ish beruvchining jinoiy tergovga bog‘liq bo‘lmagan qiziqishlarini tushuntirish;  Fuqarolik holati dalolatnomalarini qayd qilish idoralarida – inspektorlik faoliyati; sudlarda – sud ijrochiligi hamda sud majlisi kotibligi faoliyati;  Advokatlik kontoralarida – advokatga yordamchi, fuqarolarga va jismoniy shaxslarga sudda o‘z manfaatlarini himoya qilishda yordam berish;  Notarial idoralarda – fuqarolarga o‘z huquq va majburiyatlarini tushuntirish, yuridik hujjatlarni ishlab chiqish, har hil yuridik hujjatlarni tayyorlash, hujjatlarni nusxalash, vasiyatnoma va kelishuvlarni rasmiylashtirish;

Huquqshunos kasbining AFZALLI KLA RI  k asbning jamiy at dagi y uqori nufuzi ;  inson v a d av lat manfaat larini himoy a qilish;  ishda erk inl ik v a must aqil lik ning y uqori darajasi;  y uqori maosh;  har xil insonlar bi lan doimiy mul oqot da bo‘lish imk oni y at i;  insonlarga qonuniy rav ishda o‘zlariga t egishli bo‘lgan ma’nav iy,  moddiy boy lik larni qo‘lga k irit ishlarida y ordam berish mas’uliy at ini his qilish;  sud ishlarining nozik t omonlarini bilib olish;  sud-ijro t izimidagi y uqori k areraga k o‘t arilish imk oniy at i.