logo

Iliada va odisseya asari tahlili

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1550.2451171875 KB
Mavzu: Iliada va odisseya 
asari tahlili 
                  Rеjа:
1. Homerning hayoti va ijodi 
2. Iliada dostoni tahlili 
3. Odisseya dostoni tahlili 
                     Homer  (qadimgi yunoncha:  μηρος, Ὅ Hómēros )  yunon   shoiri , 
„Iloada“ va „Odisseya“ asarlari muallifidir. Uning hayoti 
haqida aniq ma lumotlar yo q. Turli davrlarda yaratilgan 	
ʼ ʻ
tadqiqotlarda uning yashab o tgan davrini mil. av. 12-asr 	
ʻ
bilan 7-asr oralig ida deb ko rsatiladi. Homerning so qir 	
ʻ ʻ ʻ
bo lgani, o z asarlarini baxshilar kabi og zaki aytgani ma lum. 	
ʻ ʻ ʻ ʼ
Ularni kim, qachon yozib olgani aniq emas. Homerga nisbat 
berilgan asarlar ko p, ammo gomershunoslar kup 	
ʻ
tortishuvlardan keyin fakat 2 asarni — „Iliada“ va „Odisseya“ 
Homerniki deb tan olishgan. Ularning ikkovi ham qahramonlik 
eposi bo lib, yunon mifologiyasi asosida yaratilgan. Shu bilan 	
ʻ
birga, ularda faqat she rlar, afsonalar va rivoyatlargina emas, 	
ʼ
real tarixiy vokealar ham aks etgan. Jumladan, „Iliada“ 
dostonida tasvirlangan Troya ko p zamonlar afsonaviy shahar 	
ʻ
hisoblanib kelingan, ammo buyuk arxeolog Shpilman ko p 	
ʻ
yillik izlanishlardan so ng uni topdi va bu shahar tarixda 	
ʻ
mavjud bo lganini isbot qildi. Homer asarlaridan namunalar 	
ʻ
o zbek tiliga tarjima qilingan (Mirtemir, Qodir Mirmuhamedov 	
ʻ
va boshqalar). [1]                          HOMERNING HAYOTI VA IJODI                  Ва ни оят, мирмидонлар майдонига келиб, ҳ
кўрдилар
амга ботган Ахиллесни ўз чодири 	
Ғ
бўса асида…	
ғ
350  Биро  Ахилл, дўстларини тарк этди-да, 	
қ
мўйсафид уммон
Ё асига бориб инди ва  ўлларин чўзиб сув 	
қ қ
томон
О  сут берган онасига бўзлаб-бўзлаб  илди 
қ қ
илтижо:
“Онажоним! На от мени фоний этиб 	
ҳ
ту анинг учун	
ққ
Олампано  Зевс этмаган менга насиб 	
ҳ
иззату икром?
355 Бугун эса боридан  ам ма рум этди! 	
ҳ ҳ
И тидорли шо	
қ ҳ
Мутакаббир Агамемнон менинг жангда 
олган муздимни
Ўзиники  илиб олиб, фарзандингни айлади 	
қ
бадном!”                 
    Biz nimani bilamiz?

Troyan urushi> Homer asoslari> Tafsilotlar 
Homer

Homerning hayoti va faoliyati

Gomer, yunon va rim yozuvchilarining eng 
muhim va eng qadimgi davri edi. Yunonlar va 
rimliklar o'zlarining she'rlarini bilmas ekan, 
o'zlarini bilimli deb hisoblamadilar. Uning 
ta'siri nafaqat adabiyotda, balki uning 
asarlaridan darslar orqali axloqiy va axloqiy 
jihatdan ham sezildi. Yunon miflari va dinlari 
haqida ma'lumot izlash uchun birinchi 
manbadir.                                             Iliada dostoni tahlili 
„ Iliada “ (Ilias) — yunon epik dostoni. Gomer yozgan deb 
taxmin qilinadi. Aftidan, mil. av. 13-asr dagi Ilion, ya ni ʼ
Troya urushi haqidagi rivoyatlar asosida 9—8-asrlarda 
paydo bo lgan. Gekzametr (musaddas) o lchovida 	
ʻ ʻ
yozilgan (15700 misraga yaqin). „I.“ ning bosh 
qaxramoni — Axill. Buyuk yo lboshchisi Agamemnon 	
ʻ
tomonidan haqoratlangan „Axillning qahri“ doston 
mavzuining asosini tashkil etadi. Unda yakkama-yakka 
qahramonona jang manzaralari, qamal qilingan 
Troyadagi hayot lavhalari, ma budalarning Olimpdagi 	
ʼ
mu-nozaralari mutoyibali tasvirlangan. Asar Qodir 
Mirmuhamedov tomonidan o zbek tiliga tarjima qilingan 	
ʻ
(1988) [1]
.                 
Iliadada Olimpiya xudolari bir xil  aktyorlar  odamlar kabi. 
Ularning she’rda tasvirlangan transsendental dunyosi yer 
dunyosi timsoli va o‘xshashligida yaratilgan. Oddiy 
odamlardan xudolar faqat ilohiy go'zallik, g'ayrioddiy 
kuch, har qanday mavjudotga aylanish in'omi va o'lmaslik 
bilan ajralib turardi.
Odamlar singari, oliy xudolar ham tez-tez o'zaro 
janjallashishdi va hatto dushmanlik qilishdi. Ushbu 
janjallardan birining ta'rifi "Iliada" ning eng boshida, 
ziyofat stolining boshida o'tirgan Zevs o'zining rashkchi va 
asabiy xotini Gerani kaltaklash bilan tahdid qilganida, 
unga e'tiroz bildirishga jur'at etgani uchun berilgan. 
Cho'loq Gefest onasini qabul qilishga va odamlar tufayli 
Zevs bilan janjallashmaslikka ko'ndiradi. Uning sa'y-
harakatlari tufayli tinchlik va o'yin-kulgi yana hukmronlik 
qiladi. Oltin sochli Apollon go'zal muzalar xoriga 
hamrohlik qilib, lira chaladi. Quyosh botganda, bayram 
tugaydi va xudolar mohir Gefest tomonidan Olympusda 
ular uchun qurilgan zallariga tarqaladilar.                 Ор-номус,  урур ва беорлик, инти ом ўтида ғ қ
ёниш  амда шу инти ом олдидаги ожизлик… 	
ҳ қ
ХХ-ХХ I  асрлар “ма сул”и – турли экологик, 	
ҳ
маънавий-ахло ий муаммолардан кўра анча 	
қ
адимий бўлган мазкур муаммолар, бо ий 	
қ қ
сўро лар учун макону замон тўси и бегона. 	
қ ғ
Бунинг ёр ин далили  арб адабиётининг илк 	
қ Ғ
намояндаси саналмиш улу   омер томонидан 	
ғ Ҳ
милоддан аввалги  VIII  асрда яратилган азим 
обида – “Илиада”дир.                 Ҳомер даҳоси қудратининг энг ёрқин 
фазилатларидан бири шуки, у икки буюк иллат 
ҳамда фазилат тўқнашган ана шундай драматик 
лаҳзада мана шу сабаб орқасида келиб чиққан 
оқибат – Уруш жараёнини асар марказига олиб 
кирди. Тўғри, урушнинг ўзи ўн йилдан буён 
давом этиб келарди-ю, илионликлар шу 
пайтгача шаҳар деворлари ортидан чиқишга 
ботинолмасди. Фақат Ахиллес муҳорабани 
тарк этгачгина, улар очиқ жангга, душман 
билан юзма-юз ҳақиқий Урушга, даҳшатли 
Урушга кирди. Муаллиф бу улуғ муҳорабани 
бор сурони, ваҳшати билан реалистик 
бўёқларда ниҳоятда рангин тасвирлайди:                              Odisseya dostoni tahlili 
"ODISSEYA" (lot. Odessea, Odyssia) — yunon epik 
dostoni. Muallifligi Gomerga nisbat beriladi. 
Miloddan avvalgi taxminan 9— 8-asrlarda paydo 
bo lgan "Iliada" dostonidan keyin yaratilgan. ʻ
Gekzametr (musaddas o lchovi)da yozilgan (12100 	
ʻ
misra). "O." negizida dunyoga mashhur shunday 
folklor syujeti yotadi: uzok, darbadarlikdan so ng 	
ʻ
sadoqatli rafiqasi Penelopa oldiga tanib bo lmaydigan 	
ʻ
holda eri — Odissey qaytib keladi. Odissey obrazida 
qaxramonlik sifatlaridan ko ra uning aql-zakovati, 	
ʻ
epchilligi, tadbirkorligi ustun turadi. "O."da maishiy 
kartinalar va ertak unsurlari "Iliada"dagiga 
qaraganda ko proq. Doston qad. zamonlardayoq 	
ʻ
yunon xalqining muqaddas va mo tabar kitobiga 	
ʻʼ
aylangan. Ko p tillarga tarjima qilingan. Ayrim 	
ʻ
parchalari o zbek tilida Mirtemir tarjimasida nashr 
ʻ
etilgan. [1]                 
"Odissey" - qadimgi yunon shoiri Gomerga tegishli 
ikkinchi ("Iliada" dan keyin) klassik she'r. U miloddan 
avvalgi 8-asrda yaratilgan bo'lishi mumkin. e. Odissey 
ismli afsonaviy qahramonning troya urushi oxirida 
vataniga qaytishi paytidagi sarguzashtlari, shuningdek, 
Itakada Odisseyni kutayotgan rafiqasi Penelopaning 
sarguzashtlari haqida hikoya qiladi.

"Odisseya" Gomerning ajoyib va   kundalik she'ri bo'lib, 
uning harakati Odissey aylanib yurgan gigantlar va 
yirtqich hayvonlarning sehrli mamlakatida sodir bo'ladi. 
O'qish  yanada   qiziqarli   she'r  to'liq, lekin etarli vaqt 
bo'lmasa, siz foydalanishingiz mumkin  "Odisseya" ning 
boblar bo'yicha qisqacha mazmuni .                 ‘ ODISSEYA XULOSASI’ 
Gomer Musodan Odisseyning sayohatlari haqida aytib 
berishini so'raydi. Olympusdagi xudolar yig'ilishida Zevs 
yuqoridan kelgan ogohlantirishlarga e'tibor bermay, 
Agamemnonning xotini Klytemnestrani vasvasaga solib, 
ikkinchisini o'ldirishni rejalashtirgan Egistusning aqldan 
ozganligini eslaydi. Keyinchalik u Agamemnonning o'g'li 
Orest tomonidan o'ldirilgan.
Afina ma’buda Zevsni Odissey o‘z o‘g‘li Siklop 
Polifemini ko‘r qilib qo‘ygani uchun Odisseydan 
g‘azablangan dengiz xudosi Poseydonning g‘azabiga 
qaramay, uyiga qaytishi kerakligiga ishontiradi. Afina 
Odisseyning o'g'li Telemaxga maslahat berish uchun 
Itakaga boradi. U Odissey haqidagi yangiliklarni izlash 
uchun undan yunon qirollari Nestor va Menelausga 
borishni talab qiladi. Ertasi kuni Telemachus yig'ilish 
chaqiradi va onasi Penelopaning sovchilarni uydan 
haydab chiqarish bilan tahdid qiladi.                                                Odisseya dostonidan parcha 
Aeola orolidagi Odissey
Tez orada Odisseya qahramonlari shamollar xudosi Eol orollariga yetib kelishdi. Aeolus butun bir oy 
davomida dengizchilarni nishonladi. Ular suzib ketishdan oldin  keyingi yo'l  u Odisseyga kumush ip 
bilan bog'langan mo'ynani uzatdi. Bu mo'ynada Aeolus barcha bo'ronli shamollarni o'ziga bo'ysundirdi, 
faqat Odissey kemalarini o'zining tug'ilgan Itaka shahriga olib borishi kerak bo'lgan mehribon g'arbiy 
Zefirdan tashqari. Eolusning aytishicha, Odissey uyga suzib ketishdan oldin sumkadagi kumush ipni 
yechmasligi kerak.
Sayohat tinchlandi. Odissey allaqachon Itakaga yaqinlashayotgan edi va hatto uning ustida 
yonayotgan olovni ham aniqlay olardi, lekin o'sha paytda u qattiq charchoqdan tushga kirdi. O'z 
yo'lboshchisiga berilgan boy sovg'alar Eol sumkasida ekanligiga ishongan Odisseyning hamrohlari 
kumush ipni yashirincha echib olishdi. Shamollar ko'tarilib, Odisseyning kemasini ulardan oldin 
haydab, Eolning uyiga yugurdi. Odisseya qahramonlari tez orada yana Eola orolida topib, undan 
yordam so'rashni boshladilar, lekin g'azablangan xudo ularni haydab yubordi.                                  Etiboringiz uchun raxmat

Mavzu: Iliada va odisseya asari tahlili

Rеjа: 1. Homerning hayoti va ijodi 2. Iliada dostoni tahlili 3. Odisseya dostoni tahlili

Homer  (qadimgi yunoncha: μηρος, Ὅ Hómēros )  yunon   shoiri , „Iloada“ va „Odisseya“ asarlari muallifidir. Uning hayoti haqida aniq ma lumotlar yo q. Turli davrlarda yaratilgan ʼ ʻ tadqiqotlarda uning yashab o tgan davrini mil. av. 12-asr ʻ bilan 7-asr oralig ida deb ko rsatiladi. Homerning so qir ʻ ʻ ʻ bo lgani, o z asarlarini baxshilar kabi og zaki aytgani ma lum. ʻ ʻ ʻ ʼ Ularni kim, qachon yozib olgani aniq emas. Homerga nisbat berilgan asarlar ko p, ammo gomershunoslar kup ʻ tortishuvlardan keyin fakat 2 asarni — „Iliada“ va „Odisseya“ Homerniki deb tan olishgan. Ularning ikkovi ham qahramonlik eposi bo lib, yunon mifologiyasi asosida yaratilgan. Shu bilan ʻ birga, ularda faqat she rlar, afsonalar va rivoyatlargina emas, ʼ real tarixiy vokealar ham aks etgan. Jumladan, „Iliada“ dostonida tasvirlangan Troya ko p zamonlar afsonaviy shahar ʻ hisoblanib kelingan, ammo buyuk arxeolog Shpilman ko p ʻ yillik izlanishlardan so ng uni topdi va bu shahar tarixda ʻ mavjud bo lganini isbot qildi. Homer asarlaridan namunalar ʻ o zbek tiliga tarjima qilingan (Mirtemir, Qodir Mirmuhamedov ʻ va boshqalar). [1] HOMERNING HAYOTI VA IJODI

Ва ни оят, мирмидонлар майдонига келиб, ҳ кўрдилар амга ботган Ахиллесни ўз чодири Ғ бўса асида… ғ 350  Биро Ахилл, дўстларини тарк этди-да, қ мўйсафид уммон Ё асига бориб инди ва ўлларин чўзиб сув қ қ томон О сут берган онасига бўзлаб-бўзлаб илди қ қ илтижо: “Онажоним! На от мени фоний этиб ҳ ту анинг учун ққ Олампано Зевс этмаган менга насиб ҳ иззату икром? 355 Бугун эса боридан ам ма рум этди! ҳ ҳ И тидорли шо қ ҳ Мутакаббир Агамемнон менинг жангда олган муздимни Ўзиники илиб олиб, фарзандингни айлади қ бадном!”

 Biz nimani bilamiz?  Troyan urushi> Homer asoslari> Tafsilotlar Homer  Homerning hayoti va faoliyati  Gomer, yunon va rim yozuvchilarining eng muhim va eng qadimgi davri edi. Yunonlar va rimliklar o'zlarining she'rlarini bilmas ekan, o'zlarini bilimli deb hisoblamadilar. Uning ta'siri nafaqat adabiyotda, balki uning asarlaridan darslar orqali axloqiy va axloqiy jihatdan ham sezildi. Yunon miflari va dinlari haqida ma'lumot izlash uchun birinchi manbadir.