logo

Ilmiy tadqiqotda axborot bilan ishlash

Yuklangan vaqt:

19.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2817.39453125 KB
Ilmiy  t adqiqot da 
axborot  bilan 
ishlash   Reja:

Q og‘ozsiz  – elek t ron  t exnologiy alar

Axborot ni izlash  v a  ishlash ga doir  uslubiy  qoidalar

Asosiy   axborot  t exnologiy asi t izimlari v a manbalari

H ujjat li  a xborot  manbalari 

Birlamchi hujjat li axborot  manblari

Ik k ilamchi axborot  manbalari

Adabiy ot ni izlash   Fanda  ilmiy  axborot ni  hosil qlish va iste’molchilarga  uzat ish  ishlarini 
axborot  t ex nologiy asi t izimlari  bajaradi.
Axborotni  qog‘ozli  va  qog‘ozsiz  vositalarda  saqlash  va  uzat ish  tizimlari mavjud   Q og‘ozsiz  – 
elek t ron 
t exnologiy alar
Hozirgi vaqtda  qog‘ozsiz 
t exnologi y alar  ( k om py ut er , 
int ernet ,  fl eshk a  va boshqalar) 
axborotni  ishl ab chi qari sh ,  izlash  
va  uzat ishda  ustuvor texnologik 
tizimga aylanmoqda.   Axborot  
haddan ziyod  ko‘payib borayotgan i  
bois, axborotni  joy l asht irish , 
saqlash  va  izlash  texnologiyalarini 
taraqqiy etishi sharoitida  axborot  
bilan i shl ash k o‘nik masi ni 
shakllantirish aqliy mehnat 
sohiblari uchun muhim ahamiyatni 
kasb etmoqda.     A xborotlar okeanida  k erak li  
ma’lumotni  izlash  nihoyatda 
murak k ablashib  bormoqda. 
Unga oid maxsus bilish 
yo‘nalishi –  informat ik a  esa 
har tomonga tarmoqlanib 
ketayotgan  t exnologik  
bilimlar k omplek siga 
aylangan.   Axborotni  izlash , u 
bilan  ishlashni  tashkil 
qilishda ba’zi – bir  uslubiy  
qoidalarga  e’tibor berish 
lozimdir .   Hozirgi zamon axborot  
t exnologiy asi t izimlarini  yaxshi 
bilish , ular bilan ishlash  uquviga  
ega bo‘lish
I lmiy -t e xnik  axborot   t izimlari 
t o‘g‘risida  aniq t asavvurni   hosil 
qilish
A xborot ni izlash  v a 
ishlash ga doir  uslubiy  
qoidalar 
Mut ax assislik  bo‘yicha 
axborot manbal a rini 
mumk in qadar t o‘liq 
bilish .

Axborotni  izlashning  eng 
oqilona  yo‘lini tanlash, uni 
qay t a ishlash  usuli va 
vositalarni o‘ylab ko‘rish, 
tayyorlash. 

Yordamchi bibliografi k   va 
axborot materiallaridan 
foy dalanish uquv iga  ega 
bo‘lish    Asosiy   axborot  t exnologiy asi 
t izimlari v a manbalari 

Ilmiy axborotni  ishlab chiqarish  va 
saqlash  tizimi ,  ilmiy -t exnik  axborot  
mark azlari ,  ixt isoslashgan axborot  
resursi muassasalari . Bularda ilmiy 
yutuqlar,  y angi nat ijalar ,  ixt irolar , 
ilmiy  va  t exnologik   loy ihalar  axborot 
shakliga keltiriladi va saqlanadi. 

Axborot  mahsulot i  –  chop  etilgan, 
resurs markazlarida  t o‘plangan , 
internet  say t lariga  o‘tkazilgan 
axborot majmuasi ( ilmiy  hisobot lar, 
t o‘plamlar, monografi y alar, 
loy ihalar ). 
A xborot  t exnologiy asi t izimlari . Bu 
soha ilmiy axborotlarni  t arqat ish  
bo‘yicha ixtisoslashgan tizim bo‘lib, 
uning tarkibiga zamonaviy axborot va 
aloqa texnologiyasiga ega bo‘lgan ilmiy 
muassasalar, axborot resurslari, 
nashriy ot ,  referat iv  qay dnomalar  va 
ek spress-jurnallar  kiradi. 

Ilmiy axborot  k ommunik at siy asi . Turli 
ilmiy markazlar ,   int ernet  yoki maxsus 
aloqa k anallari  orqali muntazam  ilmiy  
aloqalar  o‘rnatadilar,  anjuman  va 
masofav iy  ilmiy  muloqot   o‘tkaziladi.    H ujjat li  a xborot  manbalari
Axborotni  hujjat li manbalari . « Ilmiy  ax borot  
manbai » deb biron – bir ma’lumot mavjud 
bo‘lgan  hujjat  tushuniladi. Hajjat maqomiga 
ega bo‘lgan manbada  ilmiy  va  amaliy  
faoliyatda foydalaniladigan ma’lumotlar 
saqlanadi. Hujjatli ilmiy axborot  birlamchi  va 
ik k ilamchi  manbalarda mavjud bo‘ladi. 
Birlamchi  hujjatli manbalarda  y angi ilmiy   va 
max sus  ma’lumotlar saqlanadi,  ik k ilamchi  
manbalarda esa  birlamchi hujjat larni qay t a 
ishlashda  hosil bo‘lgan ma’lumotlar 
(masalan,  k at alog ,  lug‘at ,  t ahliliy  
umumlasht iruv chi referat iv  t o‘plamlar  va 
boshqalar) qayd etiladi.    Birlamchi hujjat li axborot  manblari: 

Kit oblar ,  monografi y al ar ,  darsli k ,  o‘quv  
qo‘l lanmal ar ;

Dav ri y  mat buot   nashrlar –  jurnal lar ,  by ull et enlar , 
ilmiy  t o‘pl amlar ;

Ilmiy  t adqiqot lar  va  t ajribav i y  k onst ruk t orli k   ishlar 
haqidagi  hisobot l ar ;

Me’y oriy  hujjatlar,  st andart lar ,  t exnik av iy  
y o‘ri qnomalar, j adv al lar ;

Ixt i soslashgan  ilmiy-texnik  k at alog  va 
prey sk urant l ar ;

Pat ent  hujjatlari ;

Informat si y av i y  nashrlar,  ek spress-axborot ;

X oriji y  ilmiy-texnikaviy  adabi y ot l ar ,  asl  nusxalar va 
t arjimal ar ;  

Ilmiy  anjuman mat erial lari ;    Ik k ilamchi axborot  manbalari

Qomusiy  va 
ixt isoslashgan   lug‘at lar ;

Dissertatsiya 
av t oreferat lari ;  

Tahliliy  va 
umumlasht iruv chi  
re f e rat iv t o‘plamlar ;

Bibliografi k  k at aloglar    Axborot ni izlashni 
bibliografi k   manbalarni 
t anlashdan  boshlash 
k erak Odatda bunday ishni tadqiqotning 
k onk ret   v azifasiga   mos  kelishini, 
hamda, izlanish  rejasini  hisobga 
olgan holda,  t izimli  ravishda amalga 
oshiradilar.  Tizimsiz, noizchil 
izlanish har doim  k o‘p v aqt ni oladi   Adabiy ot ni 
izlash
Adabiy ot ni izlash  qanday 
tartibda -  xronologik  yondashuv 
asosidami yoki boshida  hozirgi 
dolzarb muammolarga 
bag‘ishlangan adabiyotlarni 
ko‘rib chiqib, keyin  oldinroq 
chop  etilgan materiallarni tahlil 
zaruriyati mavjudligiga bog‘liq. 
Axborot manbalari, turli  k at alog  
va  bibliografi k  k o‘rsat k ichlarni 
bilish ish  rejasiga , konkret 
maqsadga  to‘g‘ri keladigan 
adabiyotlarni  izlash , ular bilan 
ishlash sxemasini  tuzib 
chiqishni  osonlasht iradi .

Ilmiy t adqiqot da axborot bilan ishlash

Reja:  Q og‘ozsiz – elek t ron t exnologiy alar  Axborot ni izlash v a ishlash ga doir uslubiy qoidalar  Asosiy axborot t exnologiy asi t izimlari v a manbalari  H ujjat li a xborot manbalari  Birlamchi hujjat li axborot manblari  Ik k ilamchi axborot manbalari  Adabiy ot ni izlash

Fanda ilmiy axborot ni hosil qlish va iste’molchilarga uzat ish ishlarini axborot t ex nologiy asi t izimlari bajaradi. Axborotni qog‘ozli va qog‘ozsiz vositalarda saqlash va uzat ish tizimlari mavjud

Q og‘ozsiz – elek t ron t exnologiy alar Hozirgi vaqtda qog‘ozsiz t exnologi y alar ( k om py ut er , int ernet , fl eshk a va boshqalar) axborotni ishl ab chi qari sh , izlash va uzat ishda ustuvor texnologik tizimga aylanmoqda. Axborot haddan ziyod ko‘payib borayotgan i bois, axborotni joy l asht irish , saqlash va izlash texnologiyalarini taraqqiy etishi sharoitida axborot bilan i shl ash k o‘nik masi ni shakllantirish aqliy mehnat sohiblari uchun muhim ahamiyatni kasb etmoqda.

A xborotlar okeanida k erak li ma’lumotni izlash nihoyatda murak k ablashib bormoqda. Unga oid maxsus bilish yo‘nalishi – informat ik a esa har tomonga tarmoqlanib ketayotgan t exnologik bilimlar k omplek siga aylangan. Axborotni izlash , u bilan ishlashni tashkil qilishda ba’zi – bir uslubiy qoidalarga e’tibor berish lozimdir .