Informatika darsliklarining uzviyligi va uzluksizligi
![Mavzu: Informatika darsliklarining uzviyligi
va uzluksizligi](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_1.png)
![Informatika darsliklaridan
5-sinf V bob va 6-sinf IV bob dagi
mavzularni qanchalik uzviy va uzluksiz
bog’langanligini tekshirib, tahlil qilishga
harakat qilamiz.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_2.png)
![5-sinf V bob va mavzular
V BOB. GRAFIK
MUHARRIRLAR
BILAN ISHLASHGrafik muharrir
interfeysi va
uskunalar paneli
Grafik muharrirlarida
foto va rasmlarni
qayta ishlash Grafik muharrirlarda
sodda tasvirlar
yaratish
Qatlamlar bilan
ishlash Grafik muharrirlarda
matn bilan ishlash
Grafik muharrirlarida
sohani belgilash
amallari](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_3.png)
![5-sinf Informatika va AT darsligini V
bob mavzularini birma-bir tahlil qilib
ko’ramiz.
Grafik muharrirlar interfeysi va uskunalar paneli: Ushbu mavzu asosan
Kompyuter grafikasi fani bilan bog’liq bo’lganligi uchun bu yerda asosan
Paint, Paint.net va Paint 3D dasturlari ko’rsatilgan. Bu dasturlar ichidan
Paint.net dasturi tanlab olinib, uning interfeysi va uskunalar paneli
tushuntirilgan.
Grafik muharrirlarda sodda tasvirlar yaratish: Bu mavzu orqali
Paint.net dasturida uskunalar paneli imkoniyatlaridan foydalanib, sodda
tasvirlarni yaratish va ularga ishlov berish ko’rsatib o’tilgan.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_4.png)
![5-sinf Informatika va AT darsligini V
bob mavzularini birma-bir tahlil qilib
ko’ramiz.
Grafik muharrirlarda matn bilan ishlash:
Mavzu orqali o’quvchilar Paint.net dasturida matnlar
bilan ishlash ko’nikmalariga ega bo’ladilar va turli
xil tasvirlarga matn kiritadilar.
Grafik muharrirlarida sohani belgilash amallari:
Ya’ni Paint.net dasturida ma’lum bir sohani belgilab,
so’ngra shu sohani qirqib olish amallari bajariladi.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_5.png)
![5-sinf Informatika va AT darsligini V
bob mavzularini birma-bir tahlil qilib
ko’ramiz.
Qatlamlar bilan ishlash:
Bu mavzu Photoshop Paint.net dasturlarida keng
qo’llaniladigan sloy ya’ni qatlam tushunchasi
o’rgatiladi. Qatlamlar ustida amallar bajariladi.
Grafik muharrirlarida foto va rasmlarni qayta
ishlash: O’z nomidan ko’rinib turibdiki, bu mavzu
bevosita Paint.net dasturida rasmlarni qayta ishlash
bilan bog’liq.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_6.png)
![6-sinf IV bob va mavzular
Audio va
videofayllarni
boshqaruvchi
dasturlar
Audio va
videofayllar
formatini
o’zgartirish IV bob. Audio
va videofayllar
bilan ishlash](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_7.png)
![6-sinf Informatika va AT darsligini IV bob
mavzularini birma-bir tahlil qilib
ko’ramiz.
Audio va videofayllarni boshqaruvchi dasturlar :
Bu mavzuda o’quvchilar audio, kadr, fotokadr, pleylist,
audioaxborot nima ekanligi va ularni komyuterda qayta
ishlovchi dasturlari bilan tanishib chiqadilar
Audio va videofayllarni formatini o’zgartirish:
Ushbu mavzu orqali o’quvchilar kompyuterda audio va
videofayllarni formatini bir turdan boshqasiga (convert)
o’tkazish, audio yozuvlarni bitrate tezlashtirish yoki
aksincha sekinlashtirish o’rganadilar.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_8.png)
![
Ta’lim sohasi mamlakat taraqqiyotining strategik yo‘nalishi
hisoblanadi. Joriy yilning 23-sentabrida “Ta’lim to‘g‘risida”gi
O‘zbekiston Respublikasining qonuni tasdiqlandi. Qonunda
maktabgacha ta’limdan boshlab, umumiy o‘rta ta’lim, o‘rta
maxsus, kasb-hunar ta’limi, oliy ta’lim, kadrlarni qayta
tayyorlash va ularning malakasini oshirish, maktabdan
tashqari ta’limning uzviyligini, mazmun jihatdan ketma-
ketligini ta’minlashga alohida ahamiyat berilgan. Ta’lim
dasturlarini mazmunan uzluksiz va uzviylik tamoyili asosida
tayyorlashga erishsak, mutaxassis kadrlar tayyorlashda ta’lim
sifatiga ijobiy ta’sir qiladigan pedagogik tizimni joriy eta
olamiz.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_9.png)
![
Uzluksiz ta’lim tizimi sifatini ta’minlashda bir qancha muammoli masalalar mavjudligini
ko‘rish mumkin. Jumladan:
• Nima uchun maktabning birin chi sinfiga borgan bola darslarga mos lashish va fan dasturida
berilgan mavzularni o‘zlashtirishda qiynaladi?
• Nega boshlang‘ich ta’limda yaxshi baholarga o‘qigan bola yuqori sinflarda o‘qishi pasayib
ketadi?
• Nima uchun o‘quvchi kasb tanlashda mustaqil tanlovni amalga oshira olmaydi?
• Nega oliy ta’limni tugatganlar kasbiy faoliyatga tezkor kirishib keta olmaydi? Bu kabi
savollarning javobi sifatida uzluksiz ta’lim tizimida uzviy
likning ta’minlanmaganligini
ko‘rsa
tish mumkin.
Uzluksiz ta’lim tizimida fan dasturlarining uzviyligi ta’minlanmaganligi ta’lim sifati va
samaradorligiga salbiy ta’sir ko‘rsatmoqda. Jumladan, ta’lim turlariaro mavzularning
takrorlanishi, ayrim mavzularga haddan ziyod ko‘p soatning ajratilgani, fan mazmuni deyarli
nazariy ma’lumotlarga asoslanganligi hamda xalqaro tadqiqotlar singdirilmaganligi kabi
muammolar mavjud. Ta’lim bosqichlari mazmuni tahlilida 10–15 foiz mavzularning takror
berilayotganligi, 50–60 foiz mavzularda uzviylik ta’minlanmaganligi tah
lillarda ko‘rindi.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_10.png)
![
Maktabgacha ta’lim, Xalq ta’limi hamda Oliy va o‘rta maxsus
ta’lim vazirliklari o‘z ta’lim obyektlari bo‘yicha me’yoriy
hujjatlar tayyorlash jara yonida bir qancha ijobiy natijalarga
erishgan bo‘lsalar-da, ammo uzluksiz ta’lim tizimida uzviylik
yetarlicha ta’minlanmay kelmoqda.
Oldimizda ta’lim mazmunini belgilashga xizmat qiluvchi,
uzluksiz ta’lim tizimining me’yoriy hujjatlari, o‘quv
dasturlarining uzviyligini tahlil qilish, ularning har bir fan
bo‘yicha bosqichlar orasida takroriyligining oldini olish
bo‘yicha ishlar hamda uzviyligi ta’minlangan fan dasturlari
asosida darsliklar mazmunini ham muvofiqlashtirish kabi
dolzarb vazifalar turibdi.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_11.png)
![X ulosa
Xulosa qilib shuni aytishim mumkinki, yuqorida 5 va 6 sinf Informatika va
AT darsliklarini o’zaro taqqoslab qiyosiy tahlil qilib ko’rdim.
O’zimni tahlillarim natijasida shunga amin bo’ldimki, ikkala darslikda ham
uzluksizlik mavjud. Chunki, ikkita darslik boblaridagi mavzular ketma-ket
ravishda kelgan. O’quvchi ikkinchi mavzuni mos ravishda birinchi mavzuni
mantiqiy davomi sifatida o’rganadi. Birorta mavzu takrorlanganini
ko’rmadim.
Ammo bu darsliklarni uzviyligini yana bir bor ko’rib chiqshsa maqsadga
muvofiq bo’lar edi. Sababi mavzularni murakkablashib borish ketma-
ketligi palapartish tarzda olib borilgan. O’quvchi bu tarzda mavzuni
o’zlashtirishga qiynaladi.
Taklifim Darslikni faqat o’quvchini yoshiga mos tarzda, psixologik nuqtai
nazaridan qayta nashr qilishsa maqsadga muvofiq bo’lar edi.](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_12.png)
![E’TIBORINGIZ
UCHUN
RAHMAT!](/data/documents/e7cbaaf0-d703-43ba-a8a2-5bfd8564f341/page_13.png)
Mavzu: Informatika darsliklarining uzviyligi va uzluksizligi
Informatika darsliklaridan 5-sinf V bob va 6-sinf IV bob dagi mavzularni qanchalik uzviy va uzluksiz bog’langanligini tekshirib, tahlil qilishga harakat qilamiz.
5-sinf V bob va mavzular V BOB. GRAFIK MUHARRIRLAR BILAN ISHLASHGrafik muharrir interfeysi va uskunalar paneli Grafik muharrirlarida foto va rasmlarni qayta ishlash Grafik muharrirlarda sodda tasvirlar yaratish Qatlamlar bilan ishlash Grafik muharrirlarda matn bilan ishlash Grafik muharrirlarida sohani belgilash amallari
5-sinf Informatika va AT darsligini V bob mavzularini birma-bir tahlil qilib ko’ramiz. Grafik muharrirlar interfeysi va uskunalar paneli: Ushbu mavzu asosan Kompyuter grafikasi fani bilan bog’liq bo’lganligi uchun bu yerda asosan Paint, Paint.net va Paint 3D dasturlari ko’rsatilgan. Bu dasturlar ichidan Paint.net dasturi tanlab olinib, uning interfeysi va uskunalar paneli tushuntirilgan. Grafik muharrirlarda sodda tasvirlar yaratish: Bu mavzu orqali Paint.net dasturida uskunalar paneli imkoniyatlaridan foydalanib, sodda tasvirlarni yaratish va ularga ishlov berish ko’rsatib o’tilgan.
5-sinf Informatika va AT darsligini V bob mavzularini birma-bir tahlil qilib ko’ramiz. Grafik muharrirlarda matn bilan ishlash: Mavzu orqali o’quvchilar Paint.net dasturida matnlar bilan ishlash ko’nikmalariga ega bo’ladilar va turli xil tasvirlarga matn kiritadilar. Grafik muharrirlarida sohani belgilash amallari: Ya’ni Paint.net dasturida ma’lum bir sohani belgilab, so’ngra shu sohani qirqib olish amallari bajariladi.