ISHLAB CHIQARISH KORXONALARDA INNAVATSIYON FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISHNING XORIJIY TAJRIBASI
![MAVZU; ISHLAB CHIQARISH
KORXONALARDA INNAVATSIYON
FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISHNING
XORIJIY TAJRIBASI
RE JA:
ISHLAB CHIQARISH KORXONALARDA INNAVATSIYA
INNAVATSIYON FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISHNING
XORIJIY TAJRIBASI
INNAVATSIYA HAQIDA MALUMOT](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_1.png)
![Xorijiy mamlakatlarda ishlab chiqarishning
"quruq" usuli ustunlik qiladi. Yaponiya,
Ispaniya, Germaniya kabi ko'plab sanoati
rivojlangan mamlakatlarda sementning 100% ga
yaqini "quruq" usulda, AQSHda 40% ga yaqini
ishlab chiqariladi . Quruq usul eng tejamkor
bo'lib, u barcha ishlar (aralashmani maydalash,
aralashtirish, o'rtacha va sozlash) quruq
materiallar bilan, suvdan foydalanmasdan
amalga oshirilishini nazarda tutadi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_2.png)
![.Bugungi kunda zamonaviy modellarning kalsinatorlari va issiqlik
almashtirgichlari bilan ishlatiladigan quruq usul liniyalari klinkerni yoqish
uchun yonuvchan materialning birlik narxini pasaytirishga yordam beradi,
shuningdek, yuqori darajadagi gazni tozalashni ta'minlaydi va kalsinatorlarda
turli xil yonuvchan materiallarni yoqish imkonini beradi. oldindan ishlovsiz
bo'lakli jigarrang ko'mir, yoqilg'i chiqindilari , Koxonalar boshqaruv faoliyatini
baholashda turli mamlakatlar turlicha tajribalar orttirgan. Masalan, g‘arb
tadbirkorligida ish rejalarini amalga oshirish uchun asosan rasmiy yo‘llardan
foydalanilsa, arab muhitida buning uchun shaxsiy aloqalarga murojaat
qilinadi. Muzokaralarda g‘arb vakillari mantiqiy dalil-isbot topishga intilsalar,
shu vaqtda arablar xususiy dalillar, iltimoslar va qat’iy nasihatlarni ishga
soladilar.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_3.png)
![,Innovatsion asosda jadal rivojlanayotgan
qurilish materiallari va qurilish konstruksiyalari
ishlab chiqarish bino va inshootlarning
og'irligini kamaytirishga qaratilgan.
Ob'yektlarni qurish va rekonstruksiya qilishda
yechimlarning aksariyati engilroq yig'ma
konstruktsiyalarni joriy etishga qaratilgan.
Alyuminiy, po'lat, asbest-sement plitalaridan
yasalgan, yuqori samarali issiqlik izolyatsion
materiallar bilan izolyatsiya qilingan "o'ta
engil" yopiq konstruktsiyalarni ishlab chiqarish
an'anaviy g'ishtlarga nisbatan devorlarning
og'irligini kamaytirishni ta'minlovchi jadal
sur'atlar bilan rivojlanmoqda.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_4.png)
![Xorijiy mamlakatlar amaliyotida turli xil yonuvchi chiqindilardan foydalanish
keng tarqalgan bo'lib, ularga eskirgan shinalarni kiritish mumkin. Xom ashyoni
maydalash uchun "yopiq" silliqlash siklida ishlaydigan separatorli kuchli
quvurli tegirmonlar qo'llaniladi. Bugungi kunga kelib, mahalliy quvur
tegirmonlarining mahsuldorligi ancha past, ko'p hollarda separatorlarsiz "ochiq"
silliqlash tsikli qo'llaniladi. Yuqori unumdor va ishonchli valikli tegirmonlar
afzalliklarga ega bo'lib, ular "quruq" ishlab chiqarish usulida foydalanish uchun
keyinchalik yaroqsiz deb hisoblangan yuqori namlikli xom ashyoni maydalash
va quritishni birlashtirish imkonini beradi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_5.png)
![Zamonaviy sharoitlarda innovatsiyalardan foydalanish iqtisodiy
o‘sishni ta’minlagan holda, bir tomondan davlatning rivojlanishida
bosh omil bo’lsa, ikkinchi tomondan ilmiy-texnik rivojlanishning
natijasi sifatida namoyon bo‘ladi. Innovatsion iqtisodiyotning asosi
innovatsion faoliyat bo‘lib, o’ziga xos iqtisodiyot turi sifatida
bilimlarni, innovatsion omillarni va texnologiyalarni yangilash
orqali iqtisodiy tizimning rivojlanishini ta’minlaydi. М amlakatda
innovatsion siyosatni shakllantirishda ilg‘or mamlakatlarning bu
yo‘nalishdagi tajribalari ни joriy qilish ulardan yana samarali va
unumli foydalanish imkoniyatlarini yaratadi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_6.png)
![Innovatsiyalarni tashkil qilish o’z ichiga uchta asosiy jihatlarni oladi:
innovatsion
faoliyatning yangiliklarini ishlab chiqish, tadbiq etish va is
hlab
chiqarishni birgalikda amalga oshiruvchi odamlarning birlashmasi
bo’lgan subhektni Tashkilotning innovatsion faoliyatdagi zaruriy
vazifalarni bajarishga qaratilgan jarayonlari va
harakatlarining
majmuasini Tizimni ichki tartibga solinganligi va uning
elementlari tizimchalari o’rtasidagi o’zaro aloqalarni
takomillashuvini
ta’minlovchi tuzilmalarni.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_7.png)
!["Innovatsiya" va "innovatsion faoliyat"
tushunchalari O'zbekistonda 1992 yildan beri
iqtisodiy amaliyotda keng qo'llanila boshlandi.
Ko'pgina mahalliy qonun hujjatlarida
innovatsion faoliyat o'ziga xos ilmiy-texnikaviy
faoliyat sifatida taqdim etiladi. Zamonaviy ilm-
fanda "innovatsiya" va "innovatsion faoliyat"
tushunchasiga ta'rif berishga bir qancha
yondashuvlar mavjud. Ba'zi mualliflar buni
innovatsiyalarni yaratish va ishlab chiqarish
uchun yagona jarayonda o'zaro bog'langan 28 xil
turdagi ishlarning majmuidan iborat bo'lgan
maqsadli va ijodiy faoliyat deb ta'riflaydilar,
boshqalari ta'kidlashlaricha, innovatsiya - bu
foyda olish maqsadida innovatsiyadan
foydalanish jarayoni, tijorat maqsadlarida, Iqtisodiyot nazariyasiga "innovatsiya"
atamasi XX asr boshlarida avstriyalik
Iosif Shumpeter tomonidan kiritilgan.
1970-yillarning boshlarida
mikroelektronika, kompyuter
texnologiyalari va nozik kimyoviy
texnologiyalarning rivojlanishi natijasida
innovatsiyalarning iqtisodiy
rivojlanishga ta'siriga qiziqish keskin
kuchaydi, bu ilmiy tadqiqotlar butun
tarmoq va milliy iqtisodiyotlar
raqobatbardoshligini ta'minlovchi
harakatlantiruvchi kuchga aylanishini
yaqqol ko'rsatdi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_8.png)
![Ushbu nuqtai nazardan innovatsiyalarni tashkil qilishni innovatsion
faoliyatni tartibga solish jarayoni
sifatida, subhekt, firma, institut, innovatsion korxona sifatida, bo’linmalarnin
g
tarkibi va o’rnini belgilab beruvchi, hamda innovatsion faoliyatda amalga
oshiriladigan shakllar, usullar, jarayonlar
tadbirlarini
tartibga soluvchi tashkiliy tuzilmalar sifatida tushunish kerak.
SHuningdek, ushbu ishda innovatsion faoliyat deganda "mahsulot
assortimentini kengaytirish va yangilash va sifatini oshirish, ularni ishlab
chiqarish usullarini takomillashtirish maqsadida ilmiy-tadqiqot va
ishlanmalar natijalaridan foydalanish va tijoratlashtirishga qaratilgan
faoliyat" tushuniladi deb aytib o'tilgan.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_9.png)
![Innovatsiya yoki doimiy takomillashtirish tamoyili - bu doimiy izlanish va
ehtiyojlardagi istiqbolli o'zgarishlarni boshlash, yangi aloqa shakllaridan
foydalanish (masalan, Internet orqali), birinchi bo'lish istagi. Korxonaning
ichki va tashqi muhitda qiladigan hamma narsasi: mahsulot va xizmatlar,
ishlab chiqarish jarayonlari, marketing, xizmat ko‘rsatish, texnologiya,
o‘qitish va ta’lim, axborotdan foydalanish muntazam va doimiy ravishda
takomillashtirilishi kerak. Uzoq muddatli istiqbolda korxona chuqur, bozorga
asoslangan ichki strategik o'zgarishlarni amalga oshirishi kerak. Agar bozor
sharoiti va raqobatni o'rganish asosida tegishli strategiya ishlab chiqilsa,
samarali tashkiliy tuzilma yaratilsa, ishlab chiqarish jarayonlarining zaif
tomonlari tekshirilsa va o'zgartirilsa, korxona uzoq muddatli
raqobatbardoshlikni tiklashga erishishi mumkin. tizimi isloh qilinadi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_10.png)
![Biroq, mahalliy korxonalarning aksariyati, qoida tariqasida, tarkibiy o'zgarishlar
uchun eng qulay vaqtni o'tkazib yuboradi, ko'plab korxonalar bankrotlik
belgilarini ko'rsatmoqda va asosiy qayta qurish choralari allaqachon hakamlik
tartib-qoidalari doirasida ishlab chiqilmoqda. Ushbu bosqichda korxona to'liq
mustaqil xo'jalik yurituvchi sub'ekt emas, chunki uning faoliyati hakamlik sudi,
kreditorlar yig'ilishi va tashqi boshqaruvchi tomonidan nazorat qilinadi. Bunday
sharoitda korxonaning ish qobiliyatini tiklash mumkinmi yoki yo‘qligini
aniqlash, mavjud vaziyatdan mehnat resurslari, byudjet va kreditorlar
manfaatlarini hisobga olgan holda minimal yo‘qotishlar bilan chiqish yo‘llarini
izlash asosiy masala hisoblanadi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_11.png)
![Shulardan kelib chiqib, aytish mumkinki, rivojlangan mamlakatlarda davlatning investitsion-
innovatsion o'zgarishlar siyosati ilmiy-texnologik tsiklning barcha bosqichlarini
rivojlantirish va rag'batlantirishni hisobga olgan holda shakllantirilar ekan. AQSH, Yaponiya,
Germaniya va Frantsiya tajribasining ko'rsatishicha, mamlakatning barqaror rivojlanishiga
erishining muhim omillari investitsiyalar va innovatsion ishlanmalar hisoblanar ekan, mana
shuning uchun ham bu mamlakatlarda investitsion jarayonni faollashtirish uchun sharoitlar
yaratib berish vazifalari, xususan innovatsion strategiyasini yaratish, milliy iqtisodiyotning
preferentsial tarmoqlariga selektiv yordam ko'rsatish, xususiy va qarz investitsiyalarini jalb
etish va joylashtirish hamda to'g'ridan-to'g'ri va portfelb investitsiyalar o'rtasidagi munosabat
masalalari birinchi darajali bo'lib hisoblanadi.
O'zbekiston sharoitlarida bunday samarali investitsion-innovatsion siyosatni qo'llash,
bizning fikrimizcha, tarmoqlarning eksport salohiyatini kengaytirish va diversifikatsiya
qilishga, import o'rnini bosuvchi ishlab chiqarishlarni rivojlantirishga, infrtatuzilmani,
transport va aloqa vositalarini kengaytirishga yordam beradi, bu esa o'z navbatida, mahalliy
tovarlar va texnologiyalarni tashqi bozorlarga olib chiqish jarayoni va ishlab chiqarishni
tashkil etishning ilg'or shakllarini o'zlashtirilishi bilan uzviy bog'liq.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_12.png)
![Xorijda innovatsion menejmentining tashkil etilishi Xorijda
innovatsion jarayonni boshqarishga bag’ishlangan ancha ilmiy
va amaliy adabiyotlar mavjud. Ularda innovatsiyalarni turli
jihatlari yoritilgan. SHulardan biri Anshin V.M. va boshqalar
tomonidan «Innovatsionniy menedjment» nomli o’quv
qo’llanmasida innnovatsion faoliyat modellari, moliyaviy
tavakkalchilik, jahon innovatsion-texnologik taraqqiyot kabi
savollar keltirilgan. Porshnev A.G. «Upravlenie innovatsiyami v
usloviYax perexodnogo perioda k rinku» mavzudagi
ko’llanmasida o’tish iqtisodiyoti davrida innovatsiyani jalb
qilish va samarali boshqarish yo’llari hikoYa qilingan. SHu va
boshqa soha adabiyotlarida milliy iqtisodiyotimiz muammolari
va muhiti e’tiborga olib yoritilmagan. Faqat ularning nazariy
ishlanmalaridan va amaliy saboqli tajribasidan foydalanishimiz
mumkin. TADI tomonidan Narziev J.P. muallifligida
«Innovatsion menejment» fanidan ma’ruzalar matni to’plami
nashr qilingan. Matn to’plamida innovatsion menejment
asoslari, bashorati,](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_13.png)
![Ko'pchilik rivojlangan mamlakatlarda innovatsion siyosatning o'tkazilishi, eng avvalo,
muayyan tarmoqlarda innovatsion salohiyatga ega bo'lgan mahalliy ishlab chiqaruvchilarni
qo'llab-quvvatlash bilan bog'liq. Bunday siyosat, birinchi navbatda, ishlab chiqarishning
texnik jihozlanganligini yaxshilash, tarmoqlar, korxonalarning texnologik darajasini
ko'tarish, umuman milliy iqtisodiyotni modernizatsiya qilish va boshqa shu kabilardan
iborat bo'lgan qo'shimcha raqobat ustunliklari manbalarini aniqlashga qaratiladi.
Ikkinchidan esa, raqobat ustunliklari ko'pincha bozorning yirik raqobatchilarda keltiradigan
daromadining kamligi va o'zlashtirish vaqtida ko'lamlarining kichikligi tufayli qiziqish
uyg'otmaydigan bo'g'inlarida yaratiladi. Uchinchidan, raqobat ustunliklariga uzluksiz
ravishda mablag'lar sarflashni talab etadigan yangi ishlanmalar muntazam mukammalashib
borgan taqdirdagina saqlab qolinadi.](/data/documents/6ae02c48-86d8-465d-b1fa-9a25787d93b2/page_14.png)
MAVZU; ISHLAB CHIQARISH KORXONALARDA INNAVATSIYON FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISHNING XORIJIY TAJRIBASI RE JA: ISHLAB CHIQARISH KORXONALARDA INNAVATSIYA INNAVATSIYON FAOLIYATNI RIVOJLANTIRISHNING XORIJIY TAJRIBASI INNAVATSIYA HAQIDA MALUMOT
Xorijiy mamlakatlarda ishlab chiqarishning "quruq" usuli ustunlik qiladi. Yaponiya, Ispaniya, Germaniya kabi ko'plab sanoati rivojlangan mamlakatlarda sementning 100% ga yaqini "quruq" usulda, AQSHda 40% ga yaqini ishlab chiqariladi . Quruq usul eng tejamkor bo'lib, u barcha ishlar (aralashmani maydalash, aralashtirish, o'rtacha va sozlash) quruq materiallar bilan, suvdan foydalanmasdan amalga oshirilishini nazarda tutadi.
.Bugungi kunda zamonaviy modellarning kalsinatorlari va issiqlik almashtirgichlari bilan ishlatiladigan quruq usul liniyalari klinkerni yoqish uchun yonuvchan materialning birlik narxini pasaytirishga yordam beradi, shuningdek, yuqori darajadagi gazni tozalashni ta'minlaydi va kalsinatorlarda turli xil yonuvchan materiallarni yoqish imkonini beradi. oldindan ishlovsiz bo'lakli jigarrang ko'mir, yoqilg'i chiqindilari , Koxonalar boshqaruv faoliyatini baholashda turli mamlakatlar turlicha tajribalar orttirgan. Masalan, g‘arb tadbirkorligida ish rejalarini amalga oshirish uchun asosan rasmiy yo‘llardan foydalanilsa, arab muhitida buning uchun shaxsiy aloqalarga murojaat qilinadi. Muzokaralarda g‘arb vakillari mantiqiy dalil-isbot topishga intilsalar, shu vaqtda arablar xususiy dalillar, iltimoslar va qat’iy nasihatlarni ishga soladilar.
,Innovatsion asosda jadal rivojlanayotgan qurilish materiallari va qurilish konstruksiyalari ishlab chiqarish bino va inshootlarning og'irligini kamaytirishga qaratilgan. Ob'yektlarni qurish va rekonstruksiya qilishda yechimlarning aksariyati engilroq yig'ma konstruktsiyalarni joriy etishga qaratilgan. Alyuminiy, po'lat, asbest-sement plitalaridan yasalgan, yuqori samarali issiqlik izolyatsion materiallar bilan izolyatsiya qilingan "o'ta engil" yopiq konstruktsiyalarni ishlab chiqarish an'anaviy g'ishtlarga nisbatan devorlarning og'irligini kamaytirishni ta'minlovchi jadal sur'atlar bilan rivojlanmoqda.
Xorijiy mamlakatlar amaliyotida turli xil yonuvchi chiqindilardan foydalanish keng tarqalgan bo'lib, ularga eskirgan shinalarni kiritish mumkin. Xom ashyoni maydalash uchun "yopiq" silliqlash siklida ishlaydigan separatorli kuchli quvurli tegirmonlar qo'llaniladi. Bugungi kunga kelib, mahalliy quvur tegirmonlarining mahsuldorligi ancha past, ko'p hollarda separatorlarsiz "ochiq" silliqlash tsikli qo'llaniladi. Yuqori unumdor va ishonchli valikli tegirmonlar afzalliklarga ega bo'lib, ular "quruq" ishlab chiqarish usulida foydalanish uchun keyinchalik yaroqsiz deb hisoblangan yuqori namlikli xom ashyoni maydalash va quritishni birlashtirish imkonini beradi.