logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Jahon aholisining soni, o‘sishi va joylashuvi

Jahon aholisining soni, o‘sishi va joylashuvi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1273.3544921875 KB
Ko'chirib olish
Jahon aholisining soni, o‘sishi va joylashuvi  Ilmiy manbalar ma’lumotlariga ko‘ra, insonlarning eng qadimgi ongli vakillari – Homo sapiens – bundan taxminan 50 ming yillar avval paydo bo‘lgan.  Shimoli-sharqiy va Sharqiy Afrika, Janubiy Yevropa hamda Old Osiyo ilk insonlar paydo bo‘lgan va ular tomonidan birinchi bo‘lib o‘zlashtirilgan hududlar hisoblanadi. Uzoq davrlar davomida insoniyatning asosiy qismi Yevropa, Osiyo va Afrika qit’alarida istiqomat qilgan edi. Buyuk geografik kashfiyotlar ko‘p sonli aholining yangi topilgan yerlarga ko‘chib o‘tishiga sababchi bo‘ldi va uning natijasida qit’alar o‘rtasida aholi sonining qayta taqsimlanishi yuz berdi. Jahon aholisi soni XX asr davomida 1,6 mlrd. kishidan 6,1 mlrd. kishigacha yetgan bo‘lib, uning eng yuqori sur’atlari 1960-yillardan keyingi davrlarga to‘g‘ri keladi. Bu holat Ikkinchi Jahon urushidan keyingi davrlarda aholi orasida o‘lim darajasining pasayishi hamda aholi sonining tez sur’atlarda o‘sishi hisobiga yuzaga kelgan. Natijada 1960–1980-yillarda jahonda « demografi k port lash» (o‘lim darajasi pasay ishi t ufay li aholi sonining t ez sur ’at lar bilan k o‘pay ishi) jaray oni yuz berdi (6-rasm). Shu bilan birga jahonning rivojlangan davlatlarida tabiiy ko‘payishning manfiy holati – demografik inqiroz yoxud depopuly at siy a(t ug‘ilishning o‘limga nisbat an past ligi) yuz bermoqda. Bu holatni hozirgi kunda Yevropaning turli davlatlarida (masalan, Germaniya, Ukraina, Serbiya va b.) kuzatish mumkin.  J ahon aholisining o‘rt acha zichligi 1 km 2 ga 50 kishidan ortiq bo‘lmoqda. Osiyo aholi zichligi darajasi eng yuqori bo‘lgan qit‘a hisoblanib, uning sharqiy, janubiy va janubi-sharqiy qismlarida aholi zichligi ayniqsa yuqoridir.  Amerika, Avstraliya va Okeaniya qit’alarining yevropaliklar tomonidan dastlab o‘zlashtirilgan qismlarida aholi zichligi nisbatan yuqori. SAVOLLAR  1. Nimaga uzoq tarixiy vaqt davomida Yer yuzida aholi soni deyarli o‘zgarmadi?  2. Buyuk geografik kashfiyotlar jahon aholisining mintaqalar bo‘ylab taqsimlanishiga qanday ta’sir ko‘rsatdi?  3. Ilovadagi jadval ma’lumotlari asosida Yevropa, Osiyo, Afrika, Amerika, Avstraliya va Okeaniyaning aholi soniga ko‘ra beshta peshqadam davlatlarini aniqlang va daftaringizda ularning ro‘yxatini tuzing.  4. Jahon aholisining hududiy joylashuviga qanday omillar katta ta’sir ko‘rsatadi?

Jahon aholisining soni, o‘sishi va joylashuvi

 Ilmiy manbalar ma’lumotlariga ko‘ra, insonlarning eng qadimgi ongli vakillari – Homo sapiens – bundan taxminan 50 ming yillar avval paydo bo‘lgan.  Shimoli-sharqiy va Sharqiy Afrika, Janubiy Yevropa hamda Old Osiyo ilk insonlar paydo bo‘lgan va ular tomonidan birinchi bo‘lib o‘zlashtirilgan hududlar hisoblanadi.

Uzoq davrlar davomida insoniyatning asosiy qismi Yevropa, Osiyo va Afrika qit’alarida istiqomat qilgan edi. Buyuk geografik kashfiyotlar ko‘p sonli aholining yangi topilgan yerlarga ko‘chib o‘tishiga sababchi bo‘ldi va uning natijasida qit’alar o‘rtasida aholi sonining qayta taqsimlanishi yuz berdi.

Jahon aholisi soni XX asr davomida 1,6 mlrd. kishidan 6,1 mlrd. kishigacha yetgan bo‘lib, uning eng yuqori sur’atlari 1960-yillardan keyingi davrlarga to‘g‘ri keladi. Bu holat Ikkinchi Jahon urushidan keyingi davrlarda aholi orasida o‘lim darajasining pasayishi hamda aholi sonining tez sur’atlarda o‘sishi hisobiga yuzaga kelgan. Natijada 1960–1980-yillarda jahonda « demografi k port lash» (o‘lim darajasi pasay ishi t ufay li aholi sonining t ez sur ’at lar bilan k o‘pay ishi) jaray oni yuz berdi (6-rasm).

O'xshashlar

Jahon aholisining soni, o‘sishi va joylashuvi
Dunyo aholisi soni, o`sishi va joylashuvi
Jahon aholisining jinsiy, yosh, irqiy tarkibi
pi soni haqida
O‘ZBEKISTON AHOLISINING TARKIBI