logo

Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Kadrlar tayyorlash milliy modeli. O’zbekiston Respublikasining uzluksiz ta’lim tizimi

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

313.8046875 KB
Mavzu:Kadrlar tayyorlash milliy 
dasturi. Kadrlar tayyorlash milliy 
modeli. O’zbekiston Respublikasining 
uzluksiz ta’lim tizimi O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
KADRLAR TAYYORLASH MILLIY DASTURI
•
         O’zbekiston Respublikasi inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishini, 
jamiyatning ma'naviy yangilanishini, ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini 
shakllantirishni, jahon hamjamiyatiga qo’shilishni ta'minlaydigan demokratik 
huquqiy davlat va ochiq fuqarolik jamiyati qurmoqda. Inson, uning har tomonlama 
uyg'un kamol topishi va farovonligi, shaxs manfaatlarini ro’yobga chiqarishning 
sharoitlarini va ta'sirchan mexanizmlarini yaratish, eskirgan tafakkur va ijtimoiy 
xulq-atvorning andozalarini o’zgartirish respublikada amalga oshirilayotgan 
islohotlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir. 
Xalqning boy intellektual merosi va 
umumbashariy qadriyatlar asosida, 
zamonaviy madaniyat, iqtisodiyot, fan, 
texnika va texnologiyalarning yutuqlari 
asosida kadrlar tayyorlashning mukammal 
tizimini shakllantirish O’zbekiston 
taraqqiyotining muhim shartidir.                   UMUMIY QOIDALAR
•
O’zbekiston Respublikasi inson huquqlari va 
erkinliklariga rioya etilishini, jamiyatning 
ma’naviy yangilanishini, ijtimoiy yo’naltirilgan 
bozor iqtisodiyotini shakllantirishni, jahon 
hamjamiyatiga qo’shilishni ta’minlaydigan 
demokratik huquqiy davlat va ochiq fuqarolik 
jamiyati qurmoqda. •
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi "Ta'lim to’g'risida"gi O’zbekiston 
Respublikasi qonunining qoidalariga muvofiq holda tayyorlangan bo’lib, 
milliy tajribaning tahlili va ta'lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar 
asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga, 
ijodiy va ijtimoiy faollikka, ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda 
mo’ljalni to’g'ri ola bilish mahoratiga ega bo’lgan, istiqbol vazifalarini ilgari 
surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga 
yo’naltirilgandir. Dastur kadrlar tayyorlash milliy modelini ro’yobga 
chiqarishni, har tomonlama kamol topgan, jamiyatda turmushga 
moslashgan, ta'lim va kasb-hunar dasturlarini ongli ravishda tanlash va 
keyinchalik puxta o’zlashtirish uchun ijtimoiy-siyosiy, huquqiy, psixologik-
pedagogik va boshqa tarzdagi sharoitlarni yaratishni, jamiyat, davlat va oila 
oldida o’z javobgarligini his etadigan fuqarolarni tarbiyalashni nazarda 
tutadi. •
  Ta'lim-tarbiya va o’quv jarayonlarining 
tarkibini, bosqichlarini bir-biri bilan uzviy 
bog'lash, ya'ni uzluksiz ta'lim-tarbiya 
tizimini tashkil qilish muammolari hal 
qilingan emas. Amaldagi ta'lim tizimi 
zamonaviy, taraqqiy topgan demokratik 
davlatlar talablariga javob bera olmayotir. •
Kadrlar tayyorlash milliy dasturi «Ta’lim to’g’risida»gi 
O’zbekiston Respublikasi  Qonunining  qoidalariga 
muvofiq holda tayyorlangan bo’lib, milliy tajribaning 
tahlili va ta’lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar 
asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-
hunar madaniyatiga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, 
ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo’ljalni 
to’g’ri ola bilish mahoratiga ega bo’lgan, istiqbol 
vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir 
kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga 
yo’naltirilgandir. •
1. MUAMMOLAR VA KADRLAR TAYYORLASH TIZIMINI 
TUBDAN ISLOH QILISH OMILLARI
•
1.1. RIVOJLANISHNING ERISHILGAN DARAJASI
•
O’zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligiga erishib, 
iqtisodiy va ijtimoiy rivojlanishning o’ziga xos yo’lini tanlashi 
kadrlar tayyorlash tuzilmasi va mazmunini qayta tashkil etishni 
zarur qilib qo’ydi va qator chora-tadbirlar ko’rishni: «Ta’lim 
to’g’risida»gi  Qonunni  joriy etishni (1992 yil); yangi o’quv 
rejalari, dasturlari, darsliklarini joriy etishni, zamonaviy 
didaktik ta’minotni ishlab chiqishni; o’quv yurtlarini 
attestatsiyadan o’tkazishni va akkreditatsiyalashni, yangi 
tipdagi ta’lim muassasalarini tashkil etishni taqozo etdi. •
Oliy malakali ilmiy va ilmiy-pedagog kadrlar sifatiga oshgan talablarga 
muvofiq aspirantura va doktoranturada kadrlar tayyorlash ishi 
kengaymoqda. Oliy attestatsiya komissiyasi tashkil etildi. Respublikada 
qariyb 4 ming aspirant bo’lib, ulardan 69 foizi oliy ta’lim tizimida va 31 foizi 
ilmiy-tadqiqot institutlarida ta’lim olmoqda. Jami ilmiy va ilmiy-pedagog 
kadrlarning 8 foizini fan doktorlari va 37 foizini fan nomzodlari tashkil 
etadi.
•
Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimida 23 institut, 
16 fakul ь tet, 4 markaz va 14 malaka oshirish kurslari ishlab turibdi.
•
Iqtidorli bolalar va o’quvchi yoshlarni qo’llab-quvvatlash bo’yicha davlat 
siyosati sobitqadamlik bilan olib borilmoqda. Iste’dodli o’smir va qizlarni 
izlab topish, ularga ko’maklashish, ularning qobiliyati va iste’dodini o’stirish 
bo’yicha maxsus fondlar tashkil etildi, qobiliyatli yoshlarni chet ellardagi 
yetakchi o’quv yurtlari va ilmiy markazlarda o’qitish va stajirovkadan 
o’tkazish yo’lga qo’yildi.
•
Fan va ta’lim sohasida xalqaro aloqalar kengayib bormoqda. •
1.2. KAMCHILIKLAR VA MUAMMOLAR
•
Kadrlar tayyorlash tizimining demokratik o’zgarishlar va bozor 
islohotlari talablariga muvofiq emasligi, o’quv jarayonining 
moddiy-texnika va axborot bazasi yetarli emasligi, yuqori 
malakali pedagog kadrlarning yetishmasligi, sifatli o’quv-
uslubiy va ilmiy adabiyot hamda didaktik materiallarning 
kamligi, ta’lim tizimi, fan va ishlab chiqarish o’rtasida puxta 
o’zaro hamkorlik va o’zaro foydali integratsiyaning yo’qligi 
kadrlar tayyorlashning mavjud tizimidagi jiddiy kamchiliklar 
sirasiga kiradi.
•
Ta’lim-tarbiya va o’quv jarayonlarining tarkibini, bosqichlarini 
bir-biri bilan uzviy bog’lash, ya’ni uzluksiz ta’lim-tarbiya 
tizimini tashkil qilish muammolari hal qilingan emas. Amaldagi 
ta’lim tizimi zamonaviy, taraqqiy topgan demokratik davlatlar 
talablariga javob bera olmayotir.
•
Mutaxassislar tayyorlash, ta’lim-tarbiya tizimi jamiyatda 
bo’layotgan islohot, yangilanish jarayonlari talablari bilan 
bog’lanmagan. •
Maktabgacha ta’lim va tarbiya ahvoli qoniqarsizligicha qolmoqda. Bog’cha 
yoshidagi bolalarning 25 foizigina maktabgacha tarbiya muassasalariga 
qamrab olingan, xolos. Maktabgacha bolalar muassasalaridan va oiladan 
maktabga kelgan bolalarning tayyorgarlik darajasi o’rtasida sezilarli tafovut 
mavjud.
•
Maktablarda va boshqa o’quv yurtlarida ta’lim jarayonining o’zidagi va 
o’qitish uslubiyatidagi har xil kamchiliklar oqibatida bilim berishda yuzaga 
kelgan nodemokratik hamda jamiyat uchun zararli muhit shunga olib 
keldiki, o’quvchilarda mustaqil fikrlash rivojlanmay qolayapti, oqilona 
hayotiy yechimlar qabul qilish uchun yetarli tayyorgarlik yo’q. 9-11 sinflarni 
tamomlagan yoshlar mustaqil hayotda o’z o’rnini aniqlay olmaydi. Ularda 
o’zlariga ishonch shakllangan emas, o’rta maktab bitiruvchilarining 10 
foizigina oliy o’quv yurtlariga o’qishga kirmoqda, xolos.
•
Majburiy to’qqiz yillik ta’limga asoslangan o’n bir yillik umumiy o’rta ta’lim 
ilmiy asoslanmagandir, u o’quvchilarda kasbga yo’naltirish va ta’limning 
amaliy yo’nalganligi yetarli darajada bo’lishi hamda mustaqil fikr yuritish, 
mehnat faoliyati ko’nikmalari shakllanishini ta’minlamayapti. Har yili 
tayanch maktablarning 100 ming nafarga yaqin bitiruvchisi ishlab chiqarish 
sohasida hamda kasb-hunar ta’limini davom ettirish uchun talab etilmay 
qoldirilmoqda. •
Ta’lim tizimidagi mavjud umumta’lim va kasb-hunar dasturlari 
o’rtasida uzviylik va vorislikning yo’qligi sababli tayanch va 
o’rta maktab bitiruvchilarida kasbga yo’naltirilganlik va 
mehnat faoliyati ko’nikmalari shakllanmay qolayapti. Natijada 
yigit va qizlar o’z qobiliyatlari, istaklari, ijodiy va mehnat 
moyilliklariga monand hayot yo’lini belgilab olishda jiddiy 
qiyinchiliklar sezmoqdalar.
•
O’quv jarayoni bilim darajasi o’rtacha bo’lgan o’quvchilarga 
mo’ljallangan bo’lib, ta’limning iqtidorli yoshlar bilan yakka 
tartibdagi o’quv dasturlari bo’yicha ishlash kabi 
mexanizmlaridan yaxshi foydalanilmayapti, o’quv dasturlari 
mafkuraviy sarqitlardan to’liq holi bo’lganicha yo’q, ularda 
ma’naviyat va axloq asoslarini o’rgatuvchi, iqtisodiy huquqiy, 
estetik bilimlarni beruvchi fanlarga yetarlicha o’rin 
berilmayapti.
•
Hunar-texnika bilim yurtlaridan yangi tipdagi ta’lim 
muassasalariga o’tish ko’proq og’izda bo’lib, amalda esa 
ularda ta’lim eskirib qolgan moddiy-texnika va o’quv-uslubiy 
bazasida, tegishli qayta tayyorgarlikdan o’tmagan o’qituvchi 
kadrlar bilan amalga oshirilmoqda. •
1.3. ISLOH QILISH OMILLARI
•
Kadrlar tayyorlash tizimini tubdan isloh qilishning muhim omillari 
quyidagilardan iborat:
•
respublikaning demokratik huquqiy davlat va adolatli fuqarolik 
jamiyati qurish yo’lidan izchil ilgarilab borayotganligi;
•
mamlakat iqtisodiyotida tub o’zgartirishlarning amalga oshirilishi, 
respublika iqtisodiyoti asosan xom ashyo yo’nalishidan 
raqobatbardosh pirovard mahsulot ishlab chiqarish yo’liga izchil 
o’tayotganligi, mamlakat eksport salohiyatining kengayayotganligi;
•
davlat ijtimoiy siyosatida shaxs manfaati va ta’lim ustuvorligi qaror 
topganligi;
•
milliy o’zlikni anglashning o’sib borishi, vatanparvarlik, o’z vatani 
uchun iftixor tuyg’usining shakllanayotganligi, boy milliy madaniy-
tarixiy an’analarga va xalqimizning intellektual merosiga hurmat;
•
O’zbekistonning jahon hamjamiyatiga integratsiyasi, respublikaning 
jahondagi mavqei va obro’-e’tiborining mustahkamlanib 
borayotganligi. •
. MILLIY DASTURNING MAQSADI, VAZIFALARI VA UNI RO’YOBGA 
CHIQARISH BOSQICHLARI
•
2.1. DASTURNING MAQSAD VA VAZIFALARI
•
Mazkur dasturning maqsadi ta’lim sohasini tubdan isloh qilish, uni 
o’tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to’la xalos etish, 
rivojlangan demokratik davlatlar darajasida, yuksak ma’naviy va axloqiy 
talablarga javob beruvchi yuqori malakali kadrlar tayyorlash Milliy tizimini 
yaratishdir.
•
Ushbu maqsadni ro’yobga chiqarish quyidagi vazifalar hal etilishini nazarda 
tutadi:
•
«Ta’lim to’g’risida»gi O’zbekiston Respublikasi  Qonuniga  muvofiq ta’lim 
tizimini isloh qilish, davlat va nodavlat ta’lim muassasalari hamda ta’lim va 
kadrlar tayyorlash sohasida raqobat muhitini shakllantirish negizida ta’lim 
tizimini yagona o’quv-ilmiy-ishlab chiqarish majmui sifatida izchil 
rivojlantirishni ta’minlash; Ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimini jamiyatda amalga 
oshirilayotgan yangilanish, rivojlangan demokratik huquqiy 
davlat qurilishi jarayonlariga moslash;
•
kadrlar tayyorlash tizimi muassasalarini yuqori malakali 
mutaxassislar bilan ta’minlash, pedagogik faoliyatning nufuzi 
va ijtimoiy maqomini ko’tarish;
•
kadrlar tayyorlash tizimi va mazmunini mamlakatning ijtimoiy 
va iqtisodiy taraqqiyoti istiqbollaridan, jamiyat ehtiyojlaridan, 
fan, madaniyat, texnika va texnologiyaning zamonaviy 
yutuqlaridan kelib chiqqan holda qayta qurish;
•
ta’lim oluvchilarni ma’naviy-axloqiy tarbiyalashning va ma’rifiy 
ishlarning samarali shakllari hamda uslublarini ishlab chiqish 
va joriy etish;
•
ta’lim va kadrlar tayyorlash, ta’lim muassasalarini 
attestatsiyadan o’tkazish va akkreditatsiya qilish; •
Yangi ijtimoiy-iqtisodiy sharoitlarda ta’limning talab 
qilinadigan darajasi va sifatini, kadrlar tayyorlash tizimining 
amalda faoliyat ko’rsatishi va barqaror rivojlanishining 
kafolatlarini, ustuvorligini ta’minlovchi normativ, moddiy-
texnika va axborot bazasini yaratish;
•
ta’lim, fan va ishlab chiqarish samarali integratsiyalashuvini 
ta’minlash, tayyorlanayotgan kadrlarning miqdori va sifatiga 
nisbatan davlatning talablarini, shuningdek nodavlat 
tuzilmalari, korxonalar va tashkilotlarning buyurtmalarini 
shakllantirishning mexanizmlarini ishlab chiqish;
•
uzluksiz ta’lim va kadrlar tayyorlash tizimiga byudjetdan 
tashqari mablag’lar, shu jumladan chet el investitsiyalari jalb 
etishning real mexanizmlarini ishlab chiqish va amaliyotga 
joriy etish;
•
kadrlar tayyorlash sohasida o’zaro manfaatli xalqaro 
hamkorlikni rivojlantirish. •
. UZLUKSIZ TA`LIM
•
Uzluksiz ta’lim kadrlar tayyorlash tizimining asosi, O’zbekiston 
Respublikasining ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyotini ta’minlovchi, 
shaxs, jamiyat va davlatning iqtisodiy, ijtimoiy, ilmiy-texnikaviy 
va madaniy ehtiyojlarini qondiruvchi ustuvor sohadir.
•
Uzluksiz ta’lim ijodkor, ijtimoiy faol, ma’naviy boy shaxs 
shakllanishi va yuqori malakali raqobatbardosh kadrlar ildam 
tayyorlanishi uchun zarur shart-sharoitlar yaratadi.
•
3.3.1. Uzluksiz ta’limni tashkil etish va rivojlantirish printsiplari
•
Uzluksiz ta’limning faoliyat ko’rsatish printsiplari 
quyidagilardan iborat: •
ta’limning ustuvorligi uning rivojlanishining birinchi darajali 
ahamiyatga ega ekanligi, bilim, ta’lim va yuksak intellektning 
nufuzi;
•
ta’limning demokratlashuvi ta’lim va tarbiya uslublarini 
tanlashda o’quv yurtlari mustaqilligining kengayishi, ta’limni 
boshqarishning davlat-jamiyat tizimiga o’tilishi;
•
ta’limning insonparvarlashuvi inson qobiliyatlarining ochilishi 
va uning ta’limga nisbatan bo’lgan turli-tuman ehtiyojlarining 
qondirilishi, milliy va umumbashariy qadriyatlar 
ustuvorligining ta’minlanishi, inson, jamiyat va atrof-muhit 
o’zaro munosabatlarining uyg’unlashuvi;
•
ta’limning ijtimoiylashuvi ta’lim oluvchilarda estetik boy 
dunyoqarashni hosil qilish, ularda yuksak ma’naviyat, 
madaniyat va ijodiy fikrlashni shakllantirish; •
Kadrlar tayyorlash milliy modelining o’ziga xos xususiyati 
mustaqil ravishdagi to’qqiz yillik umumiy o’rta hamda uch 
yillik o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limini joriy etishdan 
iboratdir. Bu esa, umumiy ta’lim dasturlaridan o’rta maxsus, 
kasb-hunar ta’limi dasturlariga izchil o’tilishini ta’minlaydi.
•
Umumiy ta’lim dasturlari: maktabgacha ta’lim, boshlang’ich 
ta’lim (I-IV sinflar), umumiy o’rta ta’lim (I-IX sinflar), o’rta 
maxsus, kasb-hunar ta’limini qamrab oladi.
•
Kasb-xunar ta’limi dasturlarini o’rta maxsus, kasb-hunar 
ta’limi, oliy (bakalavriat, magistratura) ta’lim va oliy o’quv 
yurtidan keyingi ta’limni, kadrlar malakasini oshirish va ularni 
qayta tayyorlashni qamrab oladi. •
MAKTABGACHA TA`LIM
•
Maktabgacha ta’lim bola sog’lom, har tomonlama kamol topib 
shakllanishini ta’minlaydi, unda o’qishga intilish hissini uyg’otadi, uni 
muntazam ta’lim olishga tayyorlaydi. Maktabgacha ta’lim bola olti-yetti 
yoshga yetgunicha davlat va nodavlat maktabgacha tarbiya bolalar 
muassasalarida hamda oilalarda amalga oshiriladi. Maktabgacha ta’lim 
maqsadi va vazifalarini ro’yobga chiqarishda mahallalar, jamoat va xayriya 
tashkilotlari, xalqaro fondlar faol ishtirok etadi.
•
Maktabgacha tarbiyani rivojlantirish uchun quyidagilarni amalga oshirish 
lozim bo’ladi:
•
malakali tarbiyachi va pedagog kadrlarni ustuvor ravishda tayyorlash;
•
maktabgacha ta’limning samarali psixologik-pedagogik uslublarini izlash va 
joriy etish;
•
bolalarni oilada tarbiyalashni tashkiliy, psixologik, pedagogik va uslubiy 
jihatdan ta’minlash; •
UMUMIY O’RTA TA`LIM
•
To’qqiz yillik (I-IX sinflar) o’qishdan iborat umumiy o’rta ta’lim 
majburiydir. Ta’limning bu turi boshlang’ich ta’limni (I-IV 
sinflar) qamrab oladi hamda o’quvchilarning fanlar asoslari 
bo’yicha muntazam bilim olishlarini, ularda bilim o’zlashtirish 
ehtiyojini, asosiy o’quv-ilmiy va umummadaniy bilimlarni, 
milliy va umumbashariy qadriyatlarga asoslangan ma’naviy-
axloqiy fazilatlarni, mehnat ko’nikmalarini, ijodiy fikrlash va 
atrof-muhitga ongli munosabatda bo’lishni va kasb tanlashni 
shakllantiradi. Umumiy o’rta ta’lim tugallanganidan keyin 
ta’lim fanlari va ular bo’yicha olingan baholar ko’rsatilgan 
holda davlat tomonidan tasdiqlangan namunadagi attestat 
beriladi.
•
Umumiy o’rta ta’limning yangicha tizimi va mazmunini 
shakllantirish uchun quyidagilar zarur: •
O’RTA-MAXSUS, KASB-XUNAR TA`LIMI
•
Umumiy o’rta ta’lim negizida o’qish muddati uch yil bo’lgan majburiy 
o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi uzluksiz ta’lim tizimidagi mustaqil 
turdir. O’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi yo’nalishi akademik litsey 
yoki kasb-hunar kolleji o’quvchilar tomonidan ixtiyoriy tanlanadi.
•
Akademik litsey davlat ta’lim standartlariga muvofiq o’rta maxsus 
ta’lim beradi, o’quvchilarning imkoniyatlari va qiziqishlarini hisobga 
olgan holda ularning jadal intellektual rivojlanishi chuqur, 
sohalashtirilgan, tabaqalashtirilgan, kasbga yo’naltirilgan ta’lim 
olishini ta’minlaydi.
•
Akademik litseylarda o’quvchilar o’zlari tanlab olgan ta’lim yo’nalishi 
bo’yicha (gumanitar, texnika, agrar va boshqa sohalar) bilim 
saviyalarini oshirish hamda fanni chuqur o’rganishga qaratilgan 
maxsus kasb-hunar ko’nikmalarini o’zlarida shakllantirish 
imkoniyatiga ega bo’ladilar.  •
OLIY TA`LIM
•
Oliy ta’lim o’rta maxsus, kasb-hunar ta’limi negiziga asoslanadi 
hamda ikki (bakalavriat va magistratura) bosqichga ega.
•
Oliy ta’lim muassasalariga talabalar qabul qilish davlat 
grantlari negizida va pullik-shartnomaviy asosda amalga 
oshiriladi.
•
Bakalavriat mutaxassisliklar yo’nalishi bo’yicha fundamental 
va amaliy bilim beradigan, ta’lim muddati kamida to’rt yil 
davom etadigan tayanch oliy ta’limdir.
•
Bakalavrlik dasturi tugallanganidan so’ng bitiruvchilarga davlat 
attestatsiyasi yakunlariga binoan kasb bo’yicha “bakalavr” 
darajasi beriladi va davlat tomonidan tasdiqlangan 
namunadagi, kasb-hunar faoliyati bilan shug’ullanish huquqini 
beradigan diplom topshiriladi.
•
Magistratura aniq mutaxassislik bo’yicha fundamental va 
amaliy bilim beradigan, bakalavriat negizida ta’lim muddati 
kamida ikki yil davom etadigan oliy ta’limdir. •
OLIY O’QUV YURTIDAN K Е YINGI TA`LIM
•
Oliy o’quv yurtidan keyingi ta’lim jamiyatning oliy malakali ilmiy va 
ilmiy-pedagog kadrlarga bo’lgan ehtiyojlarini qondirishga, shaxsning 
ijodiy ta’lim-kasb-hunar manfaatlarini qanoatlantirishga qaratilgan.
•
Oliy o’quv yurtidan keyingi ta’limni oliy o’quv yurtlarida va ilmiy-
tadqiqot muassasalarida (aspirantura, ad’yunktura, doktorantura, 
mustaqil tadqiqotchilik) olish mumkin. Oliy o’quv yurtidan keyingi 
ta’lim bosqichlari (aspirantura, doktorantura) dissertatsiya himoyasi 
bilan yakunlanadi.
•
Yakuniy davlat attestatsyasi natijalariga ko’ra tegishli ravishda fan 
nomzodi va fan doktori ilmiy darajasi berilib, davlat tomonidan 
tasdiqlangan namunadagi diplomlar topshiriladi.
•
Oliy o’quv yurtidan keyingi ta’limni qo’llab-quvvatlash va 
rivojlantirish tadbirlari quyidagilarni o’z ichiga oladi:
•
«Ta’lim to’g’risida»gi  Qonunga  hamda mamlakatni ijtimoiy va 
iqtisodiy rivojlantirish istiqbollariga muvofiq oliy malakali ilmiy va 
ilmiy-pedagog kadrlarni tayyorlash va attestatsiyadan o’tkazish 
tizimini takomillashtirish;
•
kasb ta’limi tizimi uchun oliy malakali ilmiy-pedagog kadrlarni 
hamda ilg’or pedagogik texnologiyalar sohasida ilmiy kadrlarni 
ustuvor ravishda tayyorlash; •
Kadrlar malakasini oshirish va qayta tayyorlash : Kadrlar malakasini oshirish va 
ularni qayta tayyorlash mutaxassislarning kasb bilimlari va ko’nikmalarini yangilash 
hamda chuqurlashtirishga qaratilgan. Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta 
tayyorlash ta’lim muassasalaridagi o’qish natijalariga ko’ra davlat tomonidan 
tasdiqlangan namunadagi guvohnoma yoki sertifikat topshiriladi.
•
Kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimini tashkil etish va 
rivojlantirish uchun quyidagilar zarur:
•
kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimi faoliyatida yangicha 
tarkib, mazmun hamda bu tizimni boshqarishni shakllantirish;
•
yuqori malakali o’qituvchi-mutaxassis kadrlar tayyorlash va sohani ular bilan 
to’ldirib borishni ta’minlash;
•
kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash tizimining bu sohada 
raqobatga asoslangan muhitni
•
kadrlar malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash ta’lim muassasalarini davlat 
attestatsiyasi va akkreditatsiyasidan o’tkazish tizimini ishlab chiqish va amaliyotga 
joriy etish;
•
iqtisodiyotning davlat va nodavlat sektorlari, mulkchilikning turli shaklidagi 
tashkilot va muassasalarning talab-ehtiyojlariga muvofiq kadrlar va mutaxassislarni 
ildam qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishni ta’minlovchi davlat va 
nodavlat ta’lim muassasalarini tashkil etish va rivojlantirishga ko’maklashish; •
MAKTABDAN TASHQARI TA`LIM
•
Bolalar va o’smirlarning ta’limga bo’lgan, yakka tartibdagi, ortib boruvchi 
talab-ehtiyojlarini qondirish, ularning bo’sh vaqtini va dam olishini tashkil 
etish uchun davlat organlari, jamoat tashkilotlari, shuningdek boshqa 
yuridik va jismoniy shaxslar madaniy estetik, ilmiy, texnikaviy, sport va 
boshqa yo’nalishlarda maktabdan tashqari davlat va nodavlat ta’lim 
muassasalarini tashkil etadilar.
•
Maktabdan tashqari ta’limni rivojlantirish, uning tuzilmasi va mazmun-
mundarijasini takomillashtirish vazifalarini hal etish uchun quyidagilarni 
amalga oshirish kerak:
•
ta’lim berish va kamol toptirishga yo’naltirilgan xizmatlar ko’rsatuvchi 
muassasalar tarmog’ini kengaytirish va bunday xizmatlar turlarini 
ko’paytirish;
•
milliy pedagogik qadriyatlarga asoslangan va jahondagi ilg’or tajribani 
inobatga oluvchi dasturlar va uslubiy materiallar ishlab chiqish;
•
o’quvchilarning bo’sh vaqtini tashkil etishning, shu jumladan ommaviy 
sport va jismoniy tarbiya-sog’lomlashtirish tadbirlarining, bolalar 
turizmining, xalq hunarmandchiligining mavjud turlari va shakllarini 
takomillashtirish, milliy turlari va shakllarini tiklash hamda amaliyotga joriy 
etish.

Mavzu:Kadrlar tayyorlash milliy dasturi. Kadrlar tayyorlash milliy modeli. O’zbekiston Respublikasining uzluksiz ta’lim tizimi

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI KADRLAR TAYYORLASH MILLIY DASTURI •          O’zbekiston Respublikasi inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishini, jamiyatning ma'naviy yangilanishini, ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishni, jahon hamjamiyatiga qo’shilishni ta'minlaydigan demokratik huquqiy davlat va ochiq fuqarolik jamiyati qurmoqda. Inson, uning har tomonlama uyg'un kamol topishi va farovonligi, shaxs manfaatlarini ro’yobga chiqarishning sharoitlarini va ta'sirchan mexanizmlarini yaratish, eskirgan tafakkur va ijtimoiy xulq-atvorning andozalarini o’zgartirish respublikada amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir. Xalqning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida, zamonaviy madaniyat, iqtisodiyot, fan, texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida kadrlar tayyorlashning mukammal tizimini shakllantirish O’zbekiston taraqqiyotining muhim shartidir.

UMUMIY QOIDALAR • O’zbekiston Respublikasi inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishini, jamiyatning ma’naviy yangilanishini, ijtimoiy yo’naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishni, jahon hamjamiyatiga qo’shilishni ta’minlaydigan demokratik huquqiy davlat va ochiq fuqarolik jamiyati qurmoqda.

• Kadrlar tayyorlash milliy dasturi "Ta'lim to’g'risida"gi O’zbekiston Respublikasi qonunining qoidalariga muvofiq holda tayyorlangan bo’lib, milliy tajribaning tahlili va ta'lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo’ljalni to’g'ri ola bilish mahoratiga ega bo’lgan, istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yo’naltirilgandir. Dastur kadrlar tayyorlash milliy modelini ro’yobga chiqarishni, har tomonlama kamol topgan, jamiyatda turmushga moslashgan, ta'lim va kasb-hunar dasturlarini ongli ravishda tanlash va keyinchalik puxta o’zlashtirish uchun ijtimoiy-siyosiy, huquqiy, psixologik- pedagogik va boshqa tarzdagi sharoitlarni yaratishni, jamiyat, davlat va oila oldida o’z javobgarligini his etadigan fuqarolarni tarbiyalashni nazarda tutadi.

• Ta'lim-tarbiya va o’quv jarayonlarining tarkibini, bosqichlarini bir-biri bilan uzviy bog'lash, ya'ni uzluksiz ta'lim-tarbiya tizimini tashkil qilish muammolari hal qilingan emas. Amaldagi ta'lim tizimi zamonaviy, taraqqiy topgan demokratik davlatlar talablariga javob bera olmayotir.