Marokash davlatiga iqtisodiy geografik tavsif

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2854.0556640625 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Marokash
davlatiga iqtisodiy
geografik tavsif

MUNDAREJA
KIRISH…3
I BOB. MAROKASH DAVLATIGA UMUMIY TAVSIF.
1.1 Geografik o’rni va tabiati…..7
1.2 Davlat tuzumi….8
1.3 Aholisi ….12
II BOB. MAROKASH DAVLATINING IJTIMOIY-IQTISODIY RIVOJLANISHI VA XO’JALIGI.
2.1 Xo’jalik tarmoqlarini rivojlanish omillari….15
2.2 Qishloq xo’jaligi…..16
2.3 Sanoati….17
2.4 Transporti va tashqi iqtisodiy aloqlari…21
2.5 Marokash tarixi….23
XULOSA…. 38
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR….39

Mar ok ash , Marokash Qirolligi (Al-Mamlaka al-Magʻribiya yoki
Al-Magʻrib al-Aksa, maʼnosi — uzoq gʻarb) — Afrikaning shimoli-
gʻarbidagi davlat. Maydoni 446,5 ming km². Aholisi 30,6 mln.
kishi (2001). Poytaxti —Rabot shahri. Maʼmuriy jihatdan 18
viloyat (vilay)ga boʻlinadi.

Tabiati
•
Marokash hududining aksar qismini tog lar, baland tekisliklar va plato (meseta)lar egallaydi. Janubi-ʻ
g arbdan Shimoli-sharq tomon Atlas tog lari cho zilgan, uning eng baland nuqtasi — Tubqol tog i
ʻ ʻ ʻ ʻ
(4165 m). Atlantika okeani sohili — yirik pasttekisliklar. O rta dengiz sohilining ko p qismi tog lik,
ʻ ʻ ʻ
qulay buxtalari bor. Janubiy va janubi-sharqdagi Sahroi Kabir cho li qumloq va toshloqlan iborat.
ʻ
Marokash hududida zilzilalar bo lib turadi. Kobalt, marganets, qo rg oshin, pyx, barit, mis, temir
ʻ ʻ ʻ
rudalari, toshtuz, ko mir konlari bor. Marokash ko p qismining iqlimi subtropik; iyulning o rtacha
ʻ ʻ ʻ
temperaturasi 24°— 28°, yanvar niki 10°—12°, tog lardagi iqlim — kontinental. O rtacha yillik yog in
ʻ ʻ ʻ
tog larda va shimolida 1000
mm ga yaqin, janubida 200 mm gacha. Ko p daryolari yozda qurib qoladi. ʻ ʻ
Asosiylari: Muluya, Sebu, Umm-urRobia. Quruq o rmon va butazorlarning tuproklari jigarrang.
ʻ
Shimolidagi sohil tekisliklari va tog orasidagi soiliklar hamda vodiylarning qumloq, gilli qoramtir
ʻ
tuproklari g oyat umumdor. O rmonlar, asosan, tog larda saqlanib qolgan va Marokash hududining
ʻ ʻ ʻ
salkam 12% ni tashkil etadi. Qurg oqchil dasht, chala cho l va cho llarda alfa o ti, shuvoq va doktorin,
ʻ ʻ ʻ ʻ
O rta dengiz sohilida makvis butalari o sadi. Hayvonlardan quyon, yovvoyi cho chqa, chiyabo ri, ilon,
ʻ ʻ ʻ ʻ
toshbaqa, shuningdek, amfibiyalar, parranda, ha-sharot va chayonlar bor. Tog larda makaka maymun,
ʻ
sirtlon, pantera, tog daryolarida xonbaliq uchraydi. Dengizdan baliq ovlanadi
ʻ

Aholisi
• Ah olis in in g a s osiy
q is m i — m a r oka sh l ik
a r a b l a r va b a r b a r la r.
Fr a n s u zla r, is pa n la r,
por tu ga lla r va
y a h u d iy la r h a m
y a sh a y d i . Ra s m iy til
— a r a b tili. Da vla t
d i n i — i sl om . Sh a h a r
a h olis i 45, 5%. Y ir ik
sh a h a r la r i:
Ka s a b la n ka , Ra b ot,
Ma r oka sh , Fos ,
Mikn a s , Ta n jer va
b osh q a l a r.

Tarixi •
Hozir gi Ma r oka sh hu d u d i d a a za ld a n l iviy
q a b il a l a r i (q a d . b a r b a r la r ) y a sh a b , ovchi li k va
chor va ch il ik, q ism a n d eh q -on chi lik b ila n
sh u gʻu ll a n ga n , Mi lod d a n a vva lgi 2-m in g y i lli k
ox i r l a r id a soh ild a fi n i ki y la r n in g b ir q a n cha
ja m oa l a r i pa y d o b oʻlga n ; b u ja m oa la r
key i n ch a l ik Ka r f a gen q oʻl osti ga , Ka r f a gen
y em i r i lga n id a n key i n ( m i lod d a n a vva lgi 2-a sr )
Sh im oliy Ma r oka sh Rim i m per iy a si q oʻl osti ga
oʻtd i . An a sh u d a vr d a y i r i k d eh q on chi lik pa y d o
b oʻl d i , sha ha r la r vu ju d ga ked d i. 702—711
y i ll a r d a Ma r oka sh hu d u d i a r a b x a li f a l igi ga
q oʻsh ib ol in d i . Ma m l a ka td a a r a b til i va i slom
d in i ta r q a la b oshla d i. 788 y i l Ma r oka sh d a gi
b i r i n chi d a vla t — Id r isiy la r d a vla ti ta shkil
topd i . 9-a sr n i n g 20-y ill a r id a Id r i si y l a r d a vl a ti
b i r n ech a m a y d a xon li kl a r ga b oʻli n i b ketd i . 13-
a sr n i n g 2-y a r m id a Ma r oka shd a h okim iy a t
b a r b a r l a r su l ol a si — Ma r in iy la r q oʻl iga oʻtd i
(1195—1465). Bu d a vr d a q ishloq x oʻja li gi a n cha
ta r a q q iy etd i , m a d a n i y a t y u ksa l d i ; Fos sh a h r i
m a d a n i y a t m a r ka zi b oʻlib q old i. Bi r ok, 15-a sr d a
m a m l a ka t y a n a b oʻl in ib ketd i . An a shu d a vr d a n
Ma r oka sh hu d u d in i y evr opa likla r — Atl a n tika
okea n i sohil in i por tu ga ll a r, Oʻr ta d en giz soh ili n i
ispa n la r b osi b ol a b osh la d i .

Marokash iqtisodiyoti
•
Marok ash — agrar mamlak at boʻlib, sanoat va, ay niqsa, k onchilik birmuncha rivojlangan.
I qt isodiy ot ida y irik qishloq xoʻjaligi f e rmalari va zamonaviy sanoat korxonalari bilan bir k at orda qad.
se k t or — y arim nat ura va may da t ovar de hqon xoʻjalik lari k at t a oʻrin t ut adi. Must aqillik k a
e rishilgandan k ey in Marok ash huk umat i iqt isodiy ot ning zamonaviy t armoqlarini rivojlant irish, milliy
xoʻjalik ni t armoq, hudud jihat idan va t uzilmaviy nisbat lar jihat idan t art ibga solish siy osat ini y urgiza
boshladi. Yalpi ichk i mahsulot da qishloq xoʻjaligining ulushi 18% , sanoat nik i 19,6% ni t ashk il e t adi.
•
Qishloq xoʻjaligi — Marok ash iqt isodiy ot ining ne gizi. Ek iladigan y e rlar 7,5 mln. ge k t ardan ort iq, bu
y e rlarning k oʻp qismiga donli e k inlar e k iladi. I qt isodiy f aol aholining 50% qishloq xoʻjaligida band.
Yalpi ichk i mahsulot ning 1/ 5 va e k sport ning 1/ 3 qismini q.h. t aʼminlay di. De hqonchilik mahsulot ining
y armidan k oʻprogʻini donli e k inlar be radi. Bugʻdoy, arpa, mak k ajoʻxori, oq joʻxori, t ariq va sholidan
y axshi hosil olinadi. Kart oshk a, qand lavlagi, pomidor, paxt a, duk k ak lilar ham y e t isht iriladi;
t ok zorlar, zay t unzorlar, sit ruszorlar k oʻp. J ami y e r f ondining 28% (12,5 mln.ga) ni y ay lov va oʻt lok lar,
12% ni oʻrmon va but azorlar t ashk il e t adi. Barcha hay daladigan y e rlarning 95% mamlak at shimolida
joy lashgan. May da f alloh xoʻjalik lari bilan bir k at orda y irik me xanizat siy alashgan se rdaromad
hoʻjalik lar ham mavjud. Chorvachilik da qoramol, qoʻy, e chk i, t uy a boqiladi. Baliqchilik va
parrandachilik rivojlangan. Oʻrmonlarda poʻk ak li dub qobigʻi va ev k alipt y ogʻochi, palma bargi
t ay y orlanadi.

Sanoat i
•
Marokashning ishlab chiqarish sanoatida iktisodiy faol aholining 23% band. Marokashda dunyodagi fosfat xom ashyosi
zaxiralarining 70% joylashgan. Uni qazib olish sohasida Marokash dunyoda 3-o rinda, eksport qilish jihatidan 1 -o rinda ʻ ʻ
turadi. Marokash sanoatining to qimachilik, ko nchilik, kimyo, neft kimyosi, farmatsevtika va sement sanoati tarmoqlari
ʻ ʻ
durust rivojlangan. Bu soha milliy xom ashyo zaxiralaridan unumli foydalanish maqsadida, asosan, eksport uchun tayyor
va chala mahsulot ishlab chiqarishga yo naltirilgan. Yangi qurilgan o nlab korxonalar sanoatning tarkibiy tarmoqlari
ʻ ʻ
qiyofasini ancha o zgartirib yubordi. Mamlakatda kazib olinadigan fosfarit negizida kimyo sanoati rivoj topdi, qand va
ʻ
sement zavodlari, rangli metallurgiya korxonalari barpo etildi. Yiliga o rtacha 9,8 mlrd. kVtsoat elektr energiya hosil
ʻ
qilinadi. 70-yillarning o rtalaridan boshlab chetdan keltiriladigan xom ashyo, chala tayyor mahsulot va asbob-
ʻ
uskunalardan foydalanuvchi korxonalar ham qurildi. Gazlama va kiyim-kechak, avtomobil va elektron sanoati uchun
qismlar ishlab chiqaruvchi korxonalar shu jumlaga kiradi. Hunarmandchilik sohasi iqtisodiyotda muhim o rin egallaydi.
ʻ
Ogʻir sanoat ning muhim t armogʻi boʻlmish kimyo sanoat i, asosan, fosfat x om ashyosini qayt a
ishlash bilan shugʻullanadi. Fosfor kislot a va kimyoviy oʻgʻit olish uchun Safi yaqinida qurilgan
kimyo zavodlari yiliga 4 mln. t dan ort iq fosforit ni qayt a ishlaydi. Bo-shqa t armoqlardan
Muhammadiya va Sidi-Kr simdagi neft ni qayt a ishlash zavodlari va boshqa shaharlardagi 9 t a
sement zavodi ( eng yirigi Kasablankada) , 7 t a met all ishlash va avt oyigʻuv zavodini koʻrsat ib oʻt ish
mumkin. Nadordagi poʻlat prokat sex i, asosan, armat ura ishlab chiqaradi. C het el sayyox ligi
rivojlangan.

Foydalanilgan manbalar:
• 1 . OʻzME . Bir inchi jild. Toshkent , 2000-yil
• 2. " Mar ok ashning imperat or lik shaharlari t o'g' r isida
t o' liq qo' llanma " . Mustaqil. 2002-01-05.
•
3. " Haydar va Mar ruecos: naciones va est ados"
. Con tr a Hi s tor ia s ( ispan t ilida).
•
4. Miller, S. ( 2013) . Z amonaviy Mar okash ta r ix i . Kembrij
univer sit et i mat buot i.

Mavzu: Marokash davlatiga iqtisodiy geografik tavsif

MUNDAREJA KIRISH…3 I BOB. MAROKASH DAVLATIGA UMUMIY TAVSIF. 1.1 Geografik o’rni va tabiati…..7 1.2 Davlat tuzumi….8 1.3 Aholisi ….12 II BOB. MAROKASH DAVLATINING IJTIMOIY-IQTISODIY RIVOJLANISHI VA XO’JALIGI. 2.1 Xo’jalik tarmoqlarini rivojlanish omillari….15 2.2 Qishloq xo’jaligi…..16 2.3 Sanoati….17 2.4 Transporti va tashqi iqtisodiy aloqlari…21 2.5 Marokash tarixi….23 XULOSA…. 38 FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR….39

Mar ok ash , Marokash Qirolligi (Al-Mamlaka al-Magʻribiya yoki Al-Magʻrib al-Aksa, maʼnosi — uzoq gʻarb) — Afrikaning shimoli- gʻarbidagi davlat. Maydoni 446,5 ming km². Aholisi 30,6 mln. kishi (2001). Poytaxti —Rabot shahri. Maʼmuriy jihatdan 18 viloyat (vilay)ga boʻlinadi.

Davlat bayrog’i Davlat gerbi

Tabiati • Marokash hududining aksar qismini tog lar, baland tekisliklar va plato (meseta)lar egallaydi. Janubi-ʻ g arbdan Shimoli-sharq tomon Atlas tog lari cho zilgan, uning eng baland nuqtasi — Tubqol tog i ʻ ʻ ʻ ʻ (4165 m). Atlantika okeani sohili — yirik pasttekisliklar. O rta dengiz sohilining ko p qismi tog lik, ʻ ʻ ʻ qulay buxtalari bor. Janubiy va janubi-sharqdagi Sahroi Kabir cho li qumloq va toshloqlan iborat. ʻ Marokash hududida zilzilalar bo lib turadi. Kobalt, marganets, qo rg oshin, pyx, barit, mis, temir ʻ ʻ ʻ rudalari, toshtuz, ko mir konlari bor. Marokash ko p qismining iqlimi subtropik; iyulning o rtacha ʻ ʻ ʻ temperaturasi 24°— 28°, yanvar niki 10°—12°, tog lardagi iqlim — kontinental. O rtacha yillik yog in ʻ ʻ ʻ tog larda va shimolida 1000 mm ga yaqin, janubida 200 mm gacha. Ko p daryolari yozda qurib qoladi. ʻ ʻ Asosiylari: Muluya, Sebu, Umm-urRobia. Quruq o rmon va butazorlarning tuproklari jigarrang. ʻ Shimolidagi sohil tekisliklari va tog orasidagi soiliklar hamda vodiylarning qumloq, gilli qoramtir ʻ tuproklari g oyat umumdor. O rmonlar, asosan, tog larda saqlanib qolgan va Marokash hududining ʻ ʻ ʻ salkam 12% ni tashkil etadi. Qurg oqchil dasht, chala cho l va cho llarda alfa o ti, shuvoq va doktorin, ʻ ʻ ʻ ʻ O rta dengiz sohilida makvis butalari o sadi. Hayvonlardan quyon, yovvoyi cho chqa, chiyabo ri, ilon, ʻ ʻ ʻ ʻ toshbaqa, shuningdek, amfibiyalar, parranda, ha-sharot va chayonlar bor. Tog larda makaka maymun, ʻ sirtlon, pantera, tog daryolarida xonbaliq uchraydi. Dengizdan baliq ovlanadi ʻ

O'xshashlar

XITOY XALQ RESPUBLIKASIGA IQTISODIY GEOGRAFIK TAVSIF

Jomboy tumani tabiiy va ijtimoiy iqtisodiy tavsif

Tojikiston Respublikasining iqtisodiy geografik rayonlari

Pastdargʻom tumaniga Umumiy tavsif

Endogen jarayonlar va ularga tavsif