logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Musiqa mashg’ulotini o’tkazish metodikasi, zamonaviy konsepsiyalari va me’yoriy-huquqiy hujjatlar

Musiqa mashg’ulotini o’tkazish metodikasi, zamonaviy konsepsiyalari va me’yoriy-huquqiy hujjatlar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

98.8681640625 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Musiqa mashg’ulotini o’tkazish metodikasi, zamonaviy konsepsiyalari va me’yoriy-huquqiy hujjatlar Reja 1.Musiqa mashg’ulotlarini tashkil etish metodikasi 2.Nutqiy nuqsoni bor bolalar bilan ishlash metodikasi  1.1.Musiqa mashg’ulotlarini tashkil etish metodikasi.  Musiqa mashg’ulotlarini tashkil etish metodikasi va MTMgacha ta’limning kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan Davlat talablari. MTMgacha ta’lim jarayonida tarbiyalanuvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yiladigan minimal talablar. Musiqa mashg’ulotlarini o’tkazish metodikasi fanidan ta’lim mazmunining minimal hajmi. Tarbiyalanuvchilarning musiqa mashg’ulotlarida egallashi lozim bo’lgan kompetensiyalari. Musiqa mashg’ulotlari ta’limi dasturi mazmuni, mohiyati va tahlili. Mashg’ulotlar tahlili. «Bolajon» MTMgacha ta’lim muassasalari uchun ishlab chiqilgan dastur – davlat hujjati bo’lib, musiqa rahbarini ta’limiy tarbiyaviy ishi, bolalarni barkamol tarbiyalab MTM ta’limiga tayyorlashini nazarda tutadi. Musiqa mashg’ulotlarini rejalashtirar ekan, pedagog bolalarning aqliy, jismoniy, emosional yuklamalarini hisobga olishi kerak va shunga ko’ra o’rgatiladigan repertuar va faoliyat turlarini ketma – ketligini to’g’ri tuzishi kerak.  Har bir musiqa rahbari xar bir musiqa mashg’ulotini qiziqarli va bolalar xotirasida uzoq saqlanishi uchun ko’rgazmalardan unumli foydalanishni bilishi zarur. Mashg’ulotni tashkillashda musiqa rahbari quyidagilarni yoddan chiqarmasligi kerak:  mashg’ulot bayoni, yangi qo’shiq, raqs xarakatlari, foydalaniladigan cholg’u asboblari uchun tayyorlangan ko’rgazmalar;  qismlarni bir-biriga uzviy bog’lay olish;  bolalarni qiziqtirish uchun ularning yosh xususiyatlarini e’tiborga oligan xolda sodda va past ohangda muloqatda bo’lish;  texnika vositalaridan foydalana olish;  musiqiy ta’limiy va didaktik o’yinlar yordamida bolalar bilim va ko’nikmalarini mustahkamlab borish;  musiqaviy xarakatli o’yinlarni atributlar va o’yinchoqlar yordamida tashkillashtirish.  Mashg’ulotni rejalashtirishda quyidagilarga e’tibor berishi kerak:  Musiqa tinglashda rasmlardan, bastakor va kompazitor portretlaridan, xilma- xil rangdagi shakllardan foydalanish;  Ovoz diapozonini kengaytirish mashqlarida musiqali zinacha ko’rgazmali qurollar, tarqatma materiallardan foydalanish;  Qo’shiq kuylaganda rasmlarga qarab qo’shiq nomini topish;  Laparlar va raqslarni ijro etganda atributlar(gullar, lentalar, v.b.) foydalanish;  Bolalarni ijodiy kobiliyatini rivojlantirishda musiqali xarakatli va obrazli o’yinlarni o’rgatilganda shu o’yinga mos atributlarni tayyorlab fikrlashga o’rgatish, sahnalashtirilgan jarayonda bolalarni mustaqil xarakat qilishlariga imkon yaratadi va katta o’rin egallaydi.  1.2.Nutqiy nuqsoni bor bolalar bilan ishlash metodikasi Ma’lumki, nutqida nuqsoni bo’lgan bolalar bilan ishlashda, ularning nutqlarini tiklashda musiqa mashg’ulotlari katta o’rin tutadi. Bunday gurux bolalari bilan musiqa rahbari logoped musiqa rahbari bilan hamkorlikda ishlasa o’z maqsadiga yetadi. Nutqida nuqsoni bor bolalarning nutqini tiklashda musiqa raxbarlari ko’proq logoritmikaga e’tibor qilishlari ko’zda tutiladi. Bunda:  to’g’ri nafas olishni yo’lga qo’yish;  ovozni rivojlantirish ustida ishlash;  temp va ritm ustida ishlash;  eshitish va xotirani rivojlantirish;  umumiy va maxsus motorikani rivojlantirish;  so’zlarni xarakatlar bilan to’g’ri ishlay olish;  intonasiya va shu registrlar ustida ishlash;  o’yinlar.  Yuqorida ko’rsatilgan tavsiyalar mashg’ulot jarayonida o’z samarasini beradi. Bolalarning musiqa tafakkurini rivojlantiradi. Idroki va hissiyotini tarbiyalaydi.  MTMgacha yoshdagi bolalar yorqin va quvnoq ranglarni xush ko’radilar, ularda bu orqali quvnoqlik hissiyotlari rivojlanib boradi.  O’quv materiali murakkabligiga ko’ra xilma – xildir: ko’proq aqliy faoliyatni, diqqatni talab qiladigan vazifalarni mashg’ulotlar boshida berish kerak. Kuylashdan oldin murakkab jismoniy mashqlarni berish mumkin emas, chunki bunday mashqlar bolalarni nafas olishlarini qiyinlashtiradi. Amaliyotga ko’ra faoliyat turlarini quyidagicha berish maqsadga muvofiq.  Mashg’ulot boshida kichik musiqiy – ritmik mashqlar, ular birorta raqs elementlari ham bo’lishi mumkin. Bunday harakatlar bola diqqatini jamlaydi.  Ritmik mashqlardan so’ng bolalar o’tiradilar va musiqa tinglaydilar. Keyin esa qo’shiq kuylashga o’tadilar. Bolalar bir mashq davomida 2 – 3 ta qo’shiq kuylashadi. Masalan, marsh, raqs, qo’shiq jarayonida musiqa savodidan xabardor bo’ladilar. Bunday mashg’ulotlar mavzuli mashg’ulotlar deyiladi.  Yana biri bu kompleks mashg’ulotlardir . Bunda bolalar bilan faqat musiqa emas, balki, adabiyot va tasviriy san’at bilan shug’ullanadilar. Bunday mashg’ulotlar asosida uchta san’atni birlashtiruvchi badiiy obraz yotadi. Masalan, «Qish zavqi»,«Kuz keldi», «Bahor».  Musiqa mashg’ulotlari – har bir bolaning musiqiy qobiliyatini maqsadga muvofiq va har tomonlama ta’lim – tarbiya beruvchi mashg’ulotlardir. Ularda har xil faoliyat turlari: kuylash, ritmik harakatlar bajarish, musiqa tinglash, musiqa savodi bilan tanishtirish kabi faoliyatlarni uzviy bog’lab olib boradilar. Musiqa faoliyatini bajarish bolalarni faolroq bo’lishlariga asos bo’ladi. Tashkil etiladigan bayramlar ham qiziq va muvaffaqiyatliroq o’tadi.  Musiqa mashg’ulotlari butun guruh bilan bir vaqtda o’tkaziladi. Uning mazmuni va tuzilishi bolalar yoshi va beriladigan vazifalarga bog’liq.  Bir yashar bolalarda mashg’ulotlar qisqa o’tadi.  Ilk yosh guruhida 10 – 13 daqiqa olib boriladi.  Kichik guruhida 15 – 20 daqiqa olib boriladi.  O’rta guruhida 20 – 25 daqiqa olib boriladi.  Katta guruhda 25 – 30 daqiqa olib boriladi.  Tayyorlov guruhida 30 – 35 daqiqa olib boriladi.  Musiqa mashg’ulotlar haftasiga ikki marta o’tkaziladi. Unda guruhning barcha bolalari ishtirok etadi. Musiqa mashg’ulotlari – musiqa tinglash, qo’shiq o’rgatish .  Bolalarni bilim va malakalariga qo’yiladigan talablar har bir guruh uchun faoliyat turiga qarab tuziladi.  Bunday mashg’ulotlarning qiyinligi shundaki, bolalarning diqqatini bir faoliyatdan ikkinchi faoliyatga ko’chirish kerak bo’ladi. Shu ketma – ketlikni reja asosida amalga oshirish murakkabdir. Chunki bolalarning psixologik xususiyatlarini hisobga olsak, ular bugun o’rgangan asarlarini keyingi safar unutishlari mumkin.  Zamonaviy pedagogika ta’lim tizimining maqsadi, yangi toifaga mansub bo’lgan musiqa rahbarining umumiy va kasb kamolotiga erishishdan iborat.  1.3.Bolalar repertuarini tanlashda qo’yiladigan zamonaviy talablar  Mavjud pedagogik vazifalar saqlangan holda O’zbekistonga xos milliy qadriyatlar, an’analar, xalq ijodi, musiqa merosini bolalarni idrok etish qobilyati darajasida bosqichma – bosqich tadbiq etish nazarda tutiladi.  Ertalabki badan tarbiya, turli shakldagi mashg’ulotlar, mehnat, sayr, nafosat soatlari, o’yin kulgi, bayramlarga oid asarlarni aniq rejalashtirib, o’z o’rnida va me’yorida qo’llash «Milliy tafakkur» muammosining yechimiga erishishda muhim omil bo’ladi.   Avalam bor musiqa repertuarlari bolajonlarda jonajon Vatanga muhabbat, mehnatsevarlik, tabiatini e’ozlaщ, do’stlik, hamjihatlik, rahm – shafqat kabi xislatlar musiqaviy obrazlar orqali idrok etilishga qaratilgan. Bunda Respublika miqyosidagi ijodkor tarbiyachilarning ilg’or tajribalari natijasi, yangicha ishlash metodikasiga asoslangan musiqiy repertuarlari bolalarning yoshiga mos bo’lgan (bilim va malakalar darajasi, musiqaga munosabati, qiziqishi, qobilyati, sog’lig’i, kayfiyati, bogchadagi muhit va boshqalar)holatlarni musiqiy faoliyat turlarini hisobga olgan holda besh qismga bo’linadi. o’quv materiallari choraklarga taqsimlangan bo’lib, bolalarning mehr faoliyat turlariga muofiq tanlanishi dastlabki bilim va ko’nikmalarni egallashda, ta’lim maqsadlarni egallashda muhim ahamiyat kasb etadi.  Ma’lumki, musiqiy faoliyat musiqa tinglash, qo’shiq aytish, musiqiy ritmik harakat, bolalar cholg’u asboblarida chalishni o’rganish kabi turlarga bo’linadi. Har bir faoliyat turi bolaning musiqiy didini rivojlantirishga yordam berib, ma’lum malakani shakllantiradi.  MTMgacha ta’lim muassasalarida musiqa ta’limi va tarbiyasi musiqa rahbari tomonidan olib boriladi. Uning asosiy maqsadi MTMgacha ta’lim muassasalarida bolalarni yoshligidan boshlab ularning dunyoqarashini shakllantirish hamda musiqiy didini o’stirib borish, bolalarga musiqani o’rgatish jarayonida unlarga tabiat, jamiyat, mahalla, ota-ona, ta’lim muassasasi va umuman olganda hayotda o’z o’rnini topishida ilk musiqiy tushunchalarni berishdan iboratdi.  Musiqa tarbiyachisi musiqa mashg’ulotlari asosida bolalarga ta’lim va tarbiya berish borasida oldiga qo’yilgan pedagogik maqsad va vazifalarni amalga oshirish uchun eng avvalo, bolalarning musiqiy uquvi va qobiliyatlarini muntazam ravishda o’stirib borish uchun harakat qilishi lozim.  Mutaxassislar tomonidan MTMgacha ta’lim muassasalari tarbiyalanuvchilarining musiqiy uquv va qobiliyatlarini quyidagi faoliyat turlarida ajratgan holda tasnif etadilar. Jumladan, tarbiyalanuvchilarning musiqiy tovushlarni baland-pastligini his etish qobiliyati;  - musiqiy tovushlar rangini bir-biridan farqlanishini bilish .  MTMgacha ta’lim muassasalarida tarbiyalanuvchilarning musiqiy qobiliyatlarini shakllantirishning yana bir o’ziga xos shakli sifatida mashg’ulotlarda musiqiy faoliyaning barcha shakllarini musiqa rahari tomonidan ishlatish talab etiladi. Garcha, tarbiyalanuvchida musiqa mashg’ulotiga nisbatan qiziqish ortsin. Shuningdek, musiqa rahbari tomonidan amalga oshirilgan ishlar musiqa mashg’uloti jarayonida rivojlanib borsin.  Yuqorida ta’kidlab o’tilgan maqsadlardan kelib chiqqan holda MTMgacha ta’lim muassasalarida olib boriladigan musiqa ta’lim-tarbiyasining asosiy vazifalari etib quyidagilarni tavsiya etish mumkin:  Birinchidan, tarbiyalanuvchilarni musiqaga bo’lgan qiziqishlarini oshirish borasida o’quv dasturda repertuar tanlashda ularning yoshiga xos jihatlarini e’tiboga olish;  Ikkinchidan, tarbiyalanuvchilarni musiqiy asarlar bilan tanishtirish jarayonida ularda musiqiy ohangga bo’lgan his-tuyg’ularni hosil qilish yo’li bilan Ona-Vatan, xalq, millatga nisbatan mehr-muhabbatni tarbiyalash, shu orqali ularning musiqa haqidagi tasavvurlarini boyitish;  Uchinchidan, bolalarni musiqa tinglash, qo’shiq kuylash, musiqa ostida ritmik harakatlarni bajarish, bolalar cholg’u asboblarida jo’r bo’lish faoliyatlari yordamida ijodiy qobiliyatlarini shakllantirib borish;  To’rtinchidan, bolalar ovozini asrab tarbiyalash, qo’shiqlarni sodda, ravon, erkin, tabiiy va ifodali kuylashga o’rgatish hamda unga odatlantirish;  Beshinchidan, tarbiyalanuvchilarni musiqiy asarlardan zavq olishlari, shu asosda ularning musiqiy did va badiiy fikr yuritishlarini rivojlantirish;  Oltinchidan, musiqa mashg’ulotlari jarayonida musiqiy asardagi badiiy obrazlarni o’yin va raqs ifoda etishga o’rgatish;  Yettinchidan, musiqa mashg’ulotlarida bolalarni milliy qadriyatlarimiz bilan tanishtirish, milliy cholg’u sozlar jo’rligida milliy ohang-kuy va musiqiy- ritmik harakatlarni bajarishga o’rgatish;  Sakkizinchidan, musiqa mashg’ulotlari mazmunini MTMgacha ta’lim muassasasi, Vatan, shahar, mahalla, tabiat, jamiyat hayoti bilan bog’lash, ta’lim muassasalarida o’tkaziladigan tadbirlarda o’rganilgan kuy va qo’shiqlar bilan ishtirok etish. Turli ertaliklar, konsertlar tashkil etish kabi vazifalarni amalga oshirish talab etiladi.  Xulosa  Xulosa sifatida aytish mumkinki, MTMgacha ta’lim muassasalari musiqa mashg’ulotlarida bola hayotini, tevarak-atrofni musiqiy obrazlar orqali idrok etish uchun repertuar tanlash lozim bo’ladi. Olib boriladigan musiqiy tarbiya ishlarini badiiy adabiyot va tasviriy san’at bilan uzviy ravishda bog’langan holda amalga oshirish, musiqiy tarbiyaning ilg’or tajriba va turli metodlaridan foydalanib o’tkaziladigan har bir musiqa mashg’ulotini bolalarga badiiy-estetik zavq uyg’otishini, ularning his-tuyg’ularini shakllantirishda, ijodiy fikrlash qobiyati va nutqini o’stirishda xizmat qilishni ta’minlash lozim. Bundan tashqari musiqiy o’yinlar va raqslardan ham foydalanish bolalarda ritm tuyg’usi, chaqqonlik va harakatchanlikni shakllantirib, qomatning to’g’ri o’sishiga yordam beradi. Bu jarayon bolalarning aqliy va jismoniy rivojlanishida muhim ahamiyat kasb etadi. ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT!

Mavzu: Musiqa mashg’ulotini o’tkazish metodikasi, zamonaviy konsepsiyalari va me’yoriy-huquqiy hujjatlar Reja 1.Musiqa mashg’ulotlarini tashkil etish metodikasi 2.Nutqiy nuqsoni bor bolalar bilan ishlash metodikasi

 1.1.Musiqa mashg’ulotlarini tashkil etish metodikasi.  Musiqa mashg’ulotlarini tashkil etish metodikasi va MTMgacha ta’limning kompetensiyaviy yondashuvga asoslangan Davlat talablari. MTMgacha ta’lim jarayonida tarbiyalanuvchilarning tayyorgarlik darajasiga qo’yiladigan minimal talablar. Musiqa mashg’ulotlarini o’tkazish metodikasi fanidan ta’lim mazmunining minimal hajmi. Tarbiyalanuvchilarning musiqa mashg’ulotlarida egallashi lozim bo’lgan kompetensiyalari. Musiqa mashg’ulotlari ta’limi dasturi mazmuni, mohiyati va tahlili. Mashg’ulotlar tahlili. «Bolajon» MTMgacha ta’lim muassasalari uchun ishlab chiqilgan dastur – davlat hujjati bo’lib, musiqa rahbarini ta’limiy tarbiyaviy ishi, bolalarni barkamol tarbiyalab MTM ta’limiga tayyorlashini nazarda tutadi. Musiqa mashg’ulotlarini rejalashtirar ekan, pedagog bolalarning aqliy, jismoniy, emosional yuklamalarini hisobga olishi kerak va shunga ko’ra o’rgatiladigan repertuar va faoliyat turlarini ketma – ketligini to’g’ri tuzishi kerak.

 Har bir musiqa rahbari xar bir musiqa mashg’ulotini qiziqarli va bolalar xotirasida uzoq saqlanishi uchun ko’rgazmalardan unumli foydalanishni bilishi zarur. Mashg’ulotni tashkillashda musiqa rahbari quyidagilarni yoddan chiqarmasligi kerak:  mashg’ulot bayoni, yangi qo’shiq, raqs xarakatlari, foydalaniladigan cholg’u asboblari uchun tayyorlangan ko’rgazmalar;  qismlarni bir-biriga uzviy bog’lay olish;  bolalarni qiziqtirish uchun ularning yosh xususiyatlarini e’tiborga oligan xolda sodda va past ohangda muloqatda bo’lish;  texnika vositalaridan foydalana olish;

 musiqiy ta’limiy va didaktik o’yinlar yordamida bolalar bilim va ko’nikmalarini mustahkamlab borish;  musiqaviy xarakatli o’yinlarni atributlar va o’yinchoqlar yordamida tashkillashtirish.  Mashg’ulotni rejalashtirishda quyidagilarga e’tibor berishi kerak:  Musiqa tinglashda rasmlardan, bastakor va kompazitor portretlaridan, xilma- xil rangdagi shakllardan foydalanish;  Ovoz diapozonini kengaytirish mashqlarida musiqali zinacha ko’rgazmali qurollar, tarqatma materiallardan foydalanish;

 Qo’shiq kuylaganda rasmlarga qarab qo’shiq nomini topish;  Laparlar va raqslarni ijro etganda atributlar(gullar, lentalar, v.b.) foydalanish;  Bolalarni ijodiy kobiliyatini rivojlantirishda musiqali xarakatli va obrazli o’yinlarni o’rgatilganda shu o’yinga mos atributlarni tayyorlab fikrlashga o’rgatish, sahnalashtirilgan jarayonda bolalarni mustaqil xarakat qilishlariga imkon yaratadi va katta o’rin egallaydi.

O'xshashlar

Antiplagiat haqida huquqiy va me’yoriy hujjatlar,ularning tahlili.Antiplagiat dasturlari lokal va global(horijiy va respublika)
Musiqa mashg’ulotlarida tarbiyalanuvchilar faoliyatini to’g’ri tashkil etish metodikasi
15-16-asrlar tarixiga oid huquqiy hujjatlar va yozishmalarHoʻja Ahrorga tegishli vasiqa va vaqfnomalar
Huquqiy ong va huquqiy madaniyat
sohaviy tashkiliy va farmoyish hujjatlar