logo

Nutqning aniqligi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

599.3623046875 KB
      Mavzu: Nutqning aniqligi
                         Reja:   
1.Nutqning komunikativ sifatlari  
2.Nutqning aniqligi haqida  
3.So’zning leksik ma’nosi                   
Nutqning aniqligi so‘zning tildagi ma’nosiga 
tamomila muvofiq tarzda qo‘llanishi, so‘zning 
voqelikdagi o‘zi ifodalayotgan narsa-hodisa 
bilan qat’iy mosligi asosida yuzaga keladigan 
kommunikativ sifatdir.

Tavsiflanayotgan voqelikni yaxshi bilish, tildagi 
so‘z ma'nolarini yetarli anglash, nutq 
mazmuniga e’tibor bilan qarash aniq nutq tuzish 
malakasining shakllanishi uchun imkon beradi.
                      Yangi mavzu bayoni:

So‘z ma’nosi, uning nozikliklarini 
yaxshi o‘zlashtirmasdan turib, aniq 
nutq tuzib boim aydi. Masalan, 
Avlodlar merosini  о‘ rganamiz 
jumlasida ifodalanmoqchi bo‘lgan 
mazmun avlod so‘zining leksik 
ma’nosiga to‘g‘ri kelmaydi.                      Yangi mavzu bayoni:

Nutqning madaniyligini, demakki, ta’sir 
quvatini ta’min etadigan to‘g‘rilik, aniqlik, 
mantiqiylik, ifodalilik, boylik, soflik, 
jo‘yalilikkabi bir qator kommunikativ 
sifatlar mavjud. Ana shu kommunikativ 
sifatlarning barchasini o‘zida 
mujassamlashtirgan nutq madaniy 
hisoblanadi.                   31-mashq. Gaplarni o‘qing. Saboq va dars so‘zlarining ma’no 
farqni izohlashga harakat qiling, shu asosda yozma matn 
tuzing.
1. Anvarjon ukam, — dedim unga. — Siz o‘sishingiz 
kerak. Toshkentda ustozlardan saboq olasiz, 
poytaxtdagi adabiy muhit, o ‘z tengi yosh yozuvchilar 
bilan bo‘ladigan muloqotlar fikr doirangizni 
kengaytiradi.   
2.Umidaning axloqi, o‘zini tutishi, darslarni
o‘zlashtirishi universitet rahbariyatiga 
ma’qul edi. 
                       BILIB 
OLING                                             Mustahkamlash:savol va topshiriqlar
1. Nutqning aniqlik sifatini tavsiflang.
  2. Aniqlik sifatining muloqotdagi o‘rnini qanday 
baholaysiz?
3. Shakldosh so'zlar va aniq nutq munosabati 
haqidagi fikrlaringizni bayon qiling.
4. Ma’nodosh so‘zlarning o‘ziga xosliklarini bilish 
zaruriyati haqida gapiring.
5. Nutqning aniqligi va uslubiy bo‘yoq 
munosabati haqida so‘zlang.                   O’tilgan mavzu bo’yicha savol va 
topshiriqlar:
1.Nutq odobi va nutq madaniyati tushunchalarini 
izohlang.
2. Nutq madaniyati fani qaysi fanlar bilan aloqador?
3. Nutqning to‘g‘riligi qanday me’yorlar bilan 
belgilanadi?
4. Adabiy me’yorlarning nutq madaniyligini 
ta’minlashdagi ahamiyaitini tushuntirib bering.
5. Savodxonlik tushunchasini tavsiflang.                   O’tilgan mavzu bo’yicha savol va 
topshiriqlar:
6. Til birliklari bilan ko‘rsatib bo'lmaydigan 
turlicha fikriy munosabatlar hamda psixologik 
va intonatsion holatlarni ifodalashda 
nimalardan foydalaniladi?
7. So‘z yasalish me’yorlari nima?
8. Talaffuz me’yorlari-chi?                   Uyga vazifa: 34-mashq. Berilgan
so‘zlarning ma’nolarini izohlang, 
ularning biri o‘rnida ikkinchisini 
qo’llash natijasida yuzaga keladigan 
noaniqliklami ko‘rsatgan holda
matn tuzing .
Tansiq — tanqis; o'qishli — 
o‘qimishli.                                                   Qo’shimcha ma’lumot:                               E’ TIBORIN GIZ 
     UCHUN  RA HMAT!

Mavzu: Nutqning aniqligi Reja: 1.Nutqning komunikativ sifatlari 2.Nutqning aniqligi haqida 3.So’zning leksik ma’nosi

 Nutqning aniqligi so‘zning tildagi ma’nosiga tamomila muvofiq tarzda qo‘llanishi, so‘zning voqelikdagi o‘zi ifodalayotgan narsa-hodisa bilan qat’iy mosligi asosida yuzaga keladigan kommunikativ sifatdir.  Tavsiflanayotgan voqelikni yaxshi bilish, tildagi so‘z ma'nolarini yetarli anglash, nutq mazmuniga e’tibor bilan qarash aniq nutq tuzish malakasining shakllanishi uchun imkon beradi.

Yangi mavzu bayoni:  So‘z ma’nosi, uning nozikliklarini yaxshi o‘zlashtirmasdan turib, aniq nutq tuzib boim aydi. Masalan, Avlodlar merosini о‘ rganamiz jumlasida ifodalanmoqchi bo‘lgan mazmun avlod so‘zining leksik ma’nosiga to‘g‘ri kelmaydi.

Yangi mavzu bayoni:  Nutqning madaniyligini, demakki, ta’sir quvatini ta’min etadigan to‘g‘rilik, aniqlik, mantiqiylik, ifodalilik, boylik, soflik, jo‘yalilikkabi bir qator kommunikativ sifatlar mavjud. Ana shu kommunikativ sifatlarning barchasini o‘zida mujassamlashtirgan nutq madaniy hisoblanadi.

31-mashq. Gaplarni o‘qing. Saboq va dars so‘zlarining ma’no farqni izohlashga harakat qiling, shu asosda yozma matn tuzing. 1. Anvarjon ukam, — dedim unga. — Siz o‘sishingiz kerak. Toshkentda ustozlardan saboq olasiz, poytaxtdagi adabiy muhit, o ‘z tengi yosh yozuvchilar bilan bo‘ladigan muloqotlar fikr doirangizni kengaytiradi. 2.Umidaning axloqi, o‘zini tutishi, darslarni o‘zlashtirishi universitet rahbariyatiga ma’qul edi.