MAVZU:O’RTA ASRLAR OVRO’PA MUTAFAKKIRLARIN IN G ESTETIK TA’LIMOTLA RI

Reja: 1. O‘rta asrlar Ovro‘pa nafosat falsafasi 2. Italiyalik insonparvarlar tomonidan Uyg‘onish davri estetik nazariyalarining yaratilishi (Petrarka, Alberti, Leonardo da Vinchi, Mikelanjelo) 3. UyG‘onish davri estetikasi so‘nggi bosqichining o‘ziga xos tomonlari

O’ rt a asrlar est et ik madaniy at ining o’ziga xos xususiyati shundaki, u din bilan uzviy bog’liq ravishda rivojlanadi. Bu davrda din barcha Ovro’pa va Sharq mamlakatlarida hukmron dunyoqarash maqomiga ega bo’ladi, shunga muvofiq ijtimoiy hayotning barcha jabhalari, shu jumladan, estetik fikr ham uning bevosita ta’siri ostida bo’ladi. Avgustin Avreliy (354-430) va Foma Akvinskiylar (1225-1274) bu davrning eng ko’zga ko’ringan ovrupalik mutafakkirlardan bulib, ularning karashlari fakat o’zlari yashagan vaqt uchun emas, shuningdek keyingi davrlar falsafiy- estetik fikri taraqqiyotiga ham sezilarli ta’sir ko’rsatadi.

Уйғониш даври эстетикасида уйғунлик ўрта асрлардан фарқли ўлароқ, моддийлик ва идеаллик, жисмонийлик ва илоҳийлик, руҳонийликнинг диалектик бирлигида олиб қаралади. Аниқроқ қилиб айтганда, уйғунлик агар ўрта асрларда инсон “соф” илоҳий мавжудод сифатида олиб қаралган бўлса, бу даврга келиб у “Худо – табиат” бирлиги, уйғунлиги, яъни ундаги (инсондаги) моддийлик ва маънавийлик, тана ва руҳнинг мувофиқ келишлиги бўйича талқин қилинади. Аниқроқ қилиб айтганда, уйғунлик масаласи инсон моҳияти билан боғлиқ бўлган пантеизм (юнон. pan – ҳамма theo – Худо) тамойиллари асосида ҳал этилади.