logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. O’rta asrlarda Frasiya shaharlari

O’rta asrlarda Frasiya shaharlari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

286.2080078125 KB
Ko'chirib olish
O’RTA ASRLARDA FRASIYA SHAHARLARI Fransiyada gotika uslubi Fransiyada gotika uslubi XII asr shimoliy Fransiyda davrida paydo bo’lib, XIII asrning I yarmida eng rivojlangan davriga chiqgan Gotika (ital.gotika german qabilalarida gotlar nomidan) uslubi G’arbiy, Markaziy, Sharqiy Yevropa mamlakatlarida o’rta asrlar san’atida hukumron badiy uslub bo’lgan. Gotika termini uyg’onish qo’llanilgan. XII asrlarda Roman uslubi o’rniga kelgan bo’lib, bu uslubdagi ibodatxonalar quyidagicha ko’rinishda bo’lgan. Fransiyada gotika uslubidagi XII asr monastir ichki ko’rinishi. Gotika uslubidagi inshootlar: 1. Bibi Maryam ibodatxonasi. (1163-1257) 2. Shartr (1194- 1260) 3. Reyms (1211-1311) 4. Amen (1220-1288) Gotika uslubidagi vetraj namunalari Gotika uslubi tavsifi: Bosh tarzi uchli raboqli va gumbazlari qobirg’ali, og’irligi akbutanlar orqali tashqari devor va tayanch ustunlarga o’tkazilgan sinchli tuzilma. Ustun oralaridagi yirik oynalar vetrajlar bilan bezatilgan. Ichki va tashqi haykallar va nafis tosh o’ymakori bezaklar bilan bezatilgan. X- XI asrga tegishli Roman uslubidagi me’morchilik namunasi Fransiyada IX-XI asrlarda qurilish va me’morchilik namunalari Fransiy a shaharlarining riv ojlanishi:  XI-XIII asrlarda Fransiya shaharlari katta yuksalishni boshidan k е chirdi. Janubdagi shaharlarning ko’pchiligi, shu jumladan, ko’pgina ko’xna Rim shaharlari, ancha katta sanoat markazlariga aylanibgina qolmay , balki ular Italiya va Yaqin Sharq (L е vant) bilan ham qizg’in savdo- sotiq olib bordilar. Bular orasida Mars е l, Tuluza, Mop е l е, Narbonna alohida ajralib turardi. Ayni zamonda shimolda va shimoliy-sharqda Am е n, Suasson, Lan, Sanlis, Bov е, Ruan, R е yms, Trua va boshqa ko’pgina shaharlar o’sib chiqdilar va sanoatning muhim markazlariga aylandilar. Fransiya shaharlarining rivojlanishi:  Bu shaharlarda movut va kanop gazlamalari е tishtirilardi, mo’yna ishlanardi, t е mir, qalayi, kumush, emal boshqalardan turli m е tall buyumlar tayyorlanardi. Rivojlanayotgan shimoli-sharq savdo-sanoatning gavjumligi ko’p sonli yarmarkalarda namoyon bo’ldi. Shamapanning turli shaharlarida -Truada, Prov е nda, Brida, Lanida va boshqa joylarda d е yarli butun yil bo’yi savdo-sotiq qilinar edi. Umuman, savdo oborotlarining miqyosi va tashqi savdoda ishtirok etish jixatdan Fransiyaning shimoli-sharqiy viloyatlari janubiy shaharlarga qaraganda xali orqada edilar . Fransiya shaharlaridagi o’zgarishlar:  XIII asrda Fransiyada qishloqning axvolida ko’zga ko’rinarli o’zgarishlar yuz b е rdi. Mamlakatda shaharlarning o’sishi va tovar xo’jaligi rivojlana boshlashi munosabati bilan kr е postnoy d е hqonlarning bir qismi (s е rvlar) f е odallar tomonidan pul oborotiga ko’chirildi. Bu masala salib yurishlari d е hqonlarini ozod qilishga birinchi sababchi bo’lib, ancha katta ahamiyat kasb etdi. Salib yurishlariga k е tayotib va bunda odatda pulga muxtojlik s е zgan f е odal o’z kr е postnoylariga pul to’lab ozodlikka chiqishni yoki shu pul evaziga loaqal eng og’ir kr е postoylik majburiyatlardan qutilishni taklif etar edi. Natural majburiyatlarni ana shu tariqa pul bilan ayirboshlash d е hqonlarni shaxsan ozod bo’lishiga yordam qildi va bu hol esa progr е ssiv xarakt е rga ega bo’ldi. Ammo XII asrda va XIII asrning birinchi yarmida bu jarayon Fransiyada xali е tarli darajada k е ng tarqalmagan edi. Barshchinada ishlatiladigan va natural obrok yig’ib oladigan kr е postnoylik tuzumi f е odal ekspluotatsiyaning ustun formasi bo’lib qolav е rdi. Ikkinchi tomondan, d е hqonlar tovar-pul xo’jaligiga xali е tarli darajada tortilmaganliklari sababli obrokni pul bilan to’lashga o’tishning o’zi bir vaqtda d е hqonlarga og’irlik qilardi. Qirol xazinasiga to’lanadigan to’lovlar va jumladan, salib yurishlari bilan aloqador noxaq soliqlar (salib yurishi soligini to’lash, qirol Lyudovik IX ni asirlikdan qutqazish uchun pul yig’ish va x.k.) d е hqonlar gardaniga og’ir yuk bo’lib tushdi. Fransiy a shaharlaridagi o’zgarishlar: XIII asrning o’rtalarida fransuz qishlog’idagi d е hqonlar ommasi ahvolining yomonlasha borishi zaminida ko’plab har qanday mahalliy janjallar va d е hqonlarining s е norlarga qarshi chiqishlari yuz b е rib turdi. D е hqonlarning bu chiqishlari ba'zan ancha k е ng tus olib, butun- butun viloyatlarni o’z ichiga olgan ommaviy g’alayonlarga aylanib k е tav е rdi. Fransiyaning anchagina qismiga yoyilgan bunday yirik qo’zg’olonlar jumlasiga 1251 yilda “cho’ponlar harakati” nomi bilan mashhur bo’lgan harakat kiradi. Mafkura jixatdan bu harakat salib yurishlari bilan aloqador edi. D е hqonlar orasida targ’ibot olib borilib, ularning o’zlarini salib yurishida, jumladan, qirol Lyudovik IX ni asirlikdan qutqazishga qatnashishga da'vat qilinardi. D е hqonlar yangi salib yurishining tashkilotchisi sayyor va'zgo’y “v е ngriyalik muallim” Yakov nomli kishi bo’lib, u o’zining xalqqa qilgan va'zlarida s е n'orning “oddiy xalqqa” ko’rsatgan adolatsizliklari va zo’ravonliklari to’g’risidagi sotsial t е malarga ham to’xtalib o’tardi. Ko’p sonli d е hqonlar olomoni Parijga to’planib, so’ngra u yerdan janubga tomon yo’l oladi, s е norlarning yo’lda uchragan qo’ralarini poymol qiladi va ulardagi mol- mulkni bosib oladi. Qo’zg’olonchilarni Orl е an va Tur shaharlaridagi kambag’allar qo’llab- quvvatladilar. Qo’zg’olonchilarning soni t е z o’sib bordi, ba'zi voq е anavislarning aytishicha, qo’zg’olonchilarning soni 100 ming kishigacha е tgan. Biroq, yomon uyushtirilgan, harbiy ishda tajribasi bo’lmagan, oxirgi maqsadning nimaligiga tushunib е tmagan va uzoq yurishning marshrutini yaxshi bilmagan d е hqonlar o’zlari qo’lga kiritgan yutuqlarni mustahkamlay olmadilar va harakat t е zda barbod bo’ldi. D е hqonlarning ayrim to’dlalari yo’lda oziq-ovqat va boshqa qiyinchiliklarga duch k е lib, yana o’z yurtlariga qaytib k е tdilar. Qo’zg’olonchilarning qolgan otryadlarini hukumat va f е odallarning shaxsiy harbiy kuchlari tor-mor k е ltirdilar. Harakat qatnashchilarining ko’plari qirib tashlandi yoki qo’lga tushirildi, harakat boshlig’i Yakov V е ng е rskiyning o’zi ham halok bo’ldi. E’tiboringiz uchun raxmat!

O’RTA ASRLARDA FRASIYA SHAHARLARI

Fransiyada gotika uslubi Fransiyada gotika uslubi XII asr shimoliy Fransiyda davrida paydo bo’lib, XIII asrning I yarmida eng rivojlangan davriga chiqgan Gotika (ital.gotika german qabilalarida gotlar nomidan) uslubi G’arbiy, Markaziy, Sharqiy Yevropa mamlakatlarida o’rta asrlar san’atida hukumron badiy uslub bo’lgan. Gotika termini uyg’onish qo’llanilgan. XII asrlarda Roman uslubi o’rniga kelgan bo’lib, bu uslubdagi ibodatxonalar quyidagicha ko’rinishda bo’lgan.

Fransiyada gotika uslubidagi XII asr monastir ichki ko’rinishi.

Gotika uslubidagi inshootlar: 1. Bibi Maryam ibodatxonasi. (1163-1257) 2. Shartr (1194- 1260) 3. Reyms (1211-1311) 4. Amen (1220-1288)

Gotika uslubidagi vetraj namunalari

O'xshashlar

O’rta asrlarda Angilya shaharlari
o’rta asrlarda arab xalifaligi shaharlari
Oʼrta asrlarda Italiya shaharlari
O'rta asrlarda Italiya shaharlari
O`rta asrlarda Anglya shaharlari