O'SIMLIK HUJ AY RASIN IN G TUZILISHI

O'SI MLIK HUJ AY RA SI N I N G TUZI LI SHI  Hujay ra hay ot ning t uzilma v a funk sional birligidir. Hujay ra (grek cha-cy t os y ok i lot incha-cellula) so'zini birinchi bor Robert Guk 1665 y ilda qo'llagan. Biologiy a fanining asosiy y ut uqlaridan bo'lgan hujay ra nazariy asi 1839 y. M.Shley den v a T.Shv ann t omonidan y arat ilgan

O` SI MLI K HUJ AY RA LA RI TURLI KO` RI N I SHLA RI

HUJ AY RA PO'STI  U huj ay ra v a t o'qi mal arga mex ani k must ahk aml ik ni beradi v a prot opl azmat ik membranani v ak uol a shi rasi ni ng gidrost at i k bosimidan hi moy a qil adi hamda moddal arni y ut il ishida i sht irok et adi . Yosh hujay ralarda po'st o'sish qobi li y at i ga ega. U prot oplast k omponent lari dan hosi l bo'ladi. Ona hujay ra bo'li nay ot ganda 2 dona y osh hujay ra oral ig'ida parda, y a'ni t o'siq hosi l bo'l adi v a u esk i po'st bil an qo'shi l ib k et adi v a hosi l bo'lgan 2 dona y angi huj ay ra ham av v al gi qat t i q po'st ga o'ral adi. Shuni ay t i b o` t ish l ozi mk i, huj ay ra qobi g'i ni ng 100 mk m2 y uzasi da 10-30 donaga y aqin plazmodesmalar uchray di . Huj ay ra po'st i t ark i bida sel ly uloza, gemisel ly ul oza v a pek t i n modda lari (k o’pchi l ik holl arda ul arni ng nisbat i mos rav i shda 30% ; 40% ; 25% nisbat da) uchray di . Hujay ra po'st i ni ng y ug'onlashishi a sosan ichk i t omondan k uzat il adi .

YADRO  Irsiy belgilarni saqlov chi organoid bu y adrodir. O'simlik hujay rasi y adrosining diamet ri 10 mk m at rofi da bo'lib ik k it a membrana (ichk i v a t ashqi) bilan o'ralgandir. Ushbu membranalarda 10-20 nm o'lchamdagi t eshik cha-k analchalar bo'lib ular orqali nuk leoplazmaga oqsil v a nuk lein k islot alar t ashiladi. Ko'rinishi dumaloq, ov al v a ipsimon bo'lishi mumk in. O'simlik hujay rasida k o'pincha bit t a y adro uchray di, biroq k o'p y adroli hujay ralar ham bor. Yosh hujay rada y adro mark azga y aqin bo'ladi. Yadro ik k i qav at li membrana bilan o'ralgan bo'lib unda 1-6 dona y adrocha bo'ladi