Oʻzbekiston Qizil kitobiga kiritilgan Baliqlar turlari zoogeografiyasi bilan tanishish
MAVZU: O ZBEKISTON QIZIL KITOBIGA ʻ KIRITILGAN BALIQLAR TURLARI ZOOGEOGRAFIYASI BILAN TANISHISH • REJA • KIRISH • BALIQLAR HAQIDA MA LUMOT ʼ • ASOSIY QISM • BALIQLAR TARQALISHI HAQIDA • QIZIL KITOBGA KIRITILGAN BALIQLAR • XULOSA • FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO YXATI ʻ
• SUYAKLI BALIQLAR (OSTEICHTHYES) — UMURTQALI HAYVONLAR SINFI. QUYI DEVON DAVRIDAN MA LUM. ʼ UZ. 0,7—1,1 SM DAN 5—7 M GACHA, BA ZAN UNDAN KO PROQ; VAZNI 1,5 T GACHA. ʼ ʻ ICHKI SKELETI BIRMUNCHA SUYAKLANGAN, BA ZI TURLARIDA TOG AYDAN IBORAT. TANGACHALARI ʼ ʻ GANOID, KOSMOID YOKI SUYAKDAN TUZILGAN. DUM BO LAKLARINI TOG AY YOKI SUYAK NURLAR USHLAB ʻ ʻ TURADI. JABRALARI TO SIQ BILAN BO LINMAGAN, JABRA TESHIKLARI JABRA QOPQOQLARI BILAN ʻ ʻ YOPILGAN. AYRIM TURLARINING SUZGICH PUFAGI IKKILAMCHI TARZDA YO QOLIB KETGAN. ʻ URUG LANISHI, ODATDA, TASHQI; AYRIM TURLARI TIRIK TUG ADI. OSMOREGULYASIYA JABRALAR VA TERI ʻ ʻ ORQALI ORTIQCHA SUVNING CHIQARILISHI ORQALI AMALGA OSHADI. DENGIZ SUYAKLI BALIQLARDA BU JARAYON BUYRAK VA JABRALAR ORQALI AMALGA OSHADI. OSMOREGULYASIYA JARAYONINING KENG DIAPOZONGA EGA BO LISHI TUFAYLI SUYAKLI BALIQLAR HAR XIL SHO RLANGAN SUVLARDA YASHAY OLADI. ʻ ʻ O TKINCHI BALIQLAR DENGIZDAN CHUCHUK SUVGA, CHUCHUK SUVDAN DENGIZGA O TISHI MUMKIN. ʻ ʻ
• SUYAKLI BALIQLAR PARRAK SUZGICHLI VA NUR SUZGICHLI KENJA SINFLARGA BO LINADIGAN 33 TURKUM 420 OILA VA 20000 GA ʻ YAQIN TURNI O Z ICHIGA OLADI. O ZBEKISTON SUV HAVZALARIDA ʻ ʻ SUYAKLI BALIQLAR NING 8 TURKUM, 14 OILAGA MANSUB 48 TURI TARQALGAN. SUYAKLI BALIQLAR NING 18 TURI, JUMLADAN 3 TA O RTA OSIYO ENDEMIK TURI O ZBEKISTON QIZIL ʻ ʻ KITOBIGA KIRITILGAN.
• BU SINF UMRTKALI HAYVONLAR ISHIDA ENG KUP TURLISI, 20 MINGGA YAKIN TURNI UZ ISHIGA OLADI. SUYAKLI BALIQLARNING SKELETI SUYAKDAN TUZILGAN YOKI SKELETIDA XAMMA VAKT MA’LUM MIKDORDA KOPLAGISH SUYAKLAR BULADI. TERILARI SUYAK TANGASHALAR BILAN KOPLANGAN BULIB, XESH KASHON PLAKOID TANGASHA BULMAYDI. JABRA YORIQLARI SUYAKDAN TUZILGAN JABRA KOPKOGI BILAN YOPILIBTURADI. KLOAKASI YUK, DUMLARI TENG PALLALI GOMOSERKAL VA GETEROSERKAL TIPLARDA BULADI. KIZILUNGASHNING USTKI OLD TOMONIDA XAVO PUFAGI BOR. ARTERIAL KONUS KUPSHILIK SUYAKLI BALIQLARDA YUKOLIB KETADI. KORIN AORTASINING YURAK KORINSHASIDAN CHIQKAN KISMI KENGAYIB AORTA SUGONINI XOSIL KILADI.