logo

O'zbekistonning jahon hamjamiyati bilan hamkorlikda demokratik tamoyillarga asoslanishi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

75.78125 KB
MAVZU: O'ZBEKI STON N I N G  J A HON    
HAMJ A MIYATI  BILA N   HAMKORLIKDA  
DEMOKRATIK   TA MOY I LLARGA  
ASOSLAN I SHI MAVZU: O'ZBEKI STONNING  J A HON   
HAMJ AMIYATI  BI LAN  HAMKORLIKDA  
DEMOKRATIK   TA MOY ILLARGA  
ASOSLA NISHI 1 . Mustaqil O'zbekiston davlatining jahon 
hamjamiyatiga  qo'shiluvi. 
2. O'zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining asosiy 
tamoyillari.
3. O'zbekistonning  jahon  mamlakatlari    bilan har   
tomonlama  o'zaro   manfaatli, diplomatik, siyosiy–
iqtisodiy  va  madaniy-  ma'rifiy   aloqalari.
4. O'zbekistonning   mintaqada  va   jahonda  tinchlik, 
osoyishtalik  va  hamkorlik  uchun   kurashdagi  
o'rni  va  roli. Reja: 1. XX ASR      OXIRLARIGA    KELIB  
JAHON  SIYOSIY   XARITASIDA  TUB 
    O'ZGARISHLAR 
- Dunyoning    kapitalizm  va  kommunizm     deb  ikki 
   qutbga  bo'linishi  tugadi;

- «Sovuq  urush»  kompaniyasi  davri   tugadi;

- Dunyoning  mafkuraviy  jihatdan    burjua   va  
kommunistik    ideologiyalar   tomonidan  o'z  ta'sir  
doiralariga  bo'lib   olishiga    chek   qo'yildi;

- Sotsializm (kommunizm)  va    uning    tayanchi  
bo'lgan  SSSR  siyosiy    tizim  va qudratli  davlat  
sifatida  jahon   xaritasidan  o'chdi;

- Eng  muhimi, yangi  mustaqil davlatlar, shu 
jumladan  mustaqil  O'zbekiston    davlati  paydo  
bo'ldi. JAHONDA  UCHTA  TAMOYIL   
USTUNLIK  QILA BOSHLADI  
Birinchi  tamoyil Rivojlangan  va  ayniqsa    
rivojlanib  kelayotgan    davlatlar  demokratik   
institutlarni, uning    tartib-qoidalarini  hayotga 
 joriy  etishda ancha ilgarilab ketdilar. Xususan, 
islohotlarni amalga oshirish, jamiyatni    
demokratlash-tirish va erkinlashtirish, inson 
huquqlarini  ta'minlash, aholini  davlat ishlariga 
 ko'proq jalb etish, siyosiy  hurfikrlik, erkin  
saylovlar  masalalarida  jiddiy  siljishlar  bo'ldi. 
Ikkinchi tamoyil. Davlatlar   o'rtasidagi  
munosabatlar  demokratiya, o'zaro  hamkorlik, 
madaniy, siyosiy, iqtisodiy  yaqinlashishlar  
umumiyinsoniy   ahamiyat  kasb   etib  
bormoqda. Natijada  jahon  bo'yicha  yagona  
axborot xududi, yagona demokratik  qadriyatlar 
 shakllanmoqda, globallashuv  yuz  bermoqda.

Uchinchi tamoyil. Davlatlararo munosabatlarda 
integratsiya-lashuv  kuchaymoqda. Masalan, 
ular  o'z   tayyorgarligi  va  iqtisodiy    
salohiyatiga  qarab  mintaqalar  bo'yicha    
siyosiy (EX?T, MD?), iqtisodiy (EI, ATR, Evroosiyo, 
Sh?T), harbiy-siyosiy (NATO) jihatidan   
integratsiyalashib  bormoqda. BUGUNGI KUNDA O'ZBEKISTON

1992  yil  2  martda  jahonning     eng  nufuzli  xalqaro  
tashkiloti  - Birlashgan  Millatlar  Tashkiloti  a'zoligiga  qabul  
qilindi. Shu  bilan  O'zbekiston   xalqaro  hamjamiyatning 
teng huquqli  sub'ektiga   aylanganligi  qonuniy   
rasmiylashtirildi.

Ma'lumki, sobiq  sho'rolar  davrida  SSSR dan  BMTga  uning  
o'zi  va  ikki  ittifoqchi   Respublikasi  Ukraina  SSR va  
Belorussiya  SSR  a'zo  edi. O'zbekiston  uchun  bu orzu edi, 
chunki  u  nomiga, ya'ni ko?ozda  suveren edi.

Shundan  so'ng qisqa davrda O'zbekiston E?XT (1992 y 30 
yanvar), I?T (1992 y noyabr), Evropa  Ittifoqi (1996 yildan),       
    NATO (1994 yildan), YuNESKO (1993 y),  ?o'shilmaslik   
harakati (1992 y), Sh?T (2004 y), Evroosiyo   Ittifoqi  (2005 y) 
kabi  ko'plab  xalqaro  va mintaqaviy  tashkilotlar  bilan  ham  
o'zaro  manfaatli  hamkorlikni  yo'lga  qo'yildi.

Respublikamizda  xorijiy  davlatlarning  43 ta   elchixona  va  
konsulxonasi, 20dan  ortiq    yirik  xalqaro  tashkilotlarning   
missiyalari  ishlab  turibdi. o'z  navbatida,  O'zbekistonning  
ham  xorijiy  mamlakatlarda  40 dan  ortiq  elchixona, 
konsulxona  va  turli  vakolatxonalari  faoliyat  kursatmoqda. O'ZBEKISTONNING  XALQARO    
HAMJAMIYATGA   QO'SHILUVI 
NATIJASIDA 
Birinchidan,   davlatimiz  dunyo  
hamjamiyatida  o'z  o'rnini  topdi.

  Ikkinchidan, endi  dunyoning  turli    
burchaklarida  hamma o'zbekni, 
O'zbekistonni    taniy  boshladi.

  Uchinchidan, xalqaro   tashkilotlarga 
kirish  va ular bilan  hamkorlik   qilishi  
O'zbekiston  uchun  har  tomonlama   
samarali  bo'lmoqda. AMALDA QILINGAN ISHLAR
O'zbekistonga  demokratik   tamoyillar   kirib  kelmoqda. 
Rivojlangan  demokratik   davlatlarning  bozor    
munosabatlariga  o'tish    tajribasini  o'rganish  
imkoniyati  va  bu  borada    hamkorlik   aloqalari  
kuchaymoqda.
Orol  muammosini  hal  etish  bo'yicha  hamkorlik  
qilinmoqda, mabla?    ajratilmoqda.
3. YuNESKO   homiyligida  qadimiy   shaharlarimiz Buxoro, 
Xiva, Termiz, Shahrisabz, ?arshi, buyuk mutafakkir  
allomalarimiz  Beruniy, Xorazmiy, Far?oniy, Moturidiy, 
Imom  Buxoriy  va  boshqalarning    yubileylari  
o'tkazilmoqda.
4. Inson  huquqlarini himoya qilish bo'yicha qator ijobiy 
ishlar  qilinmoqda. 2. MUSTAQILLIKNING DASTLABKI YILLARIDA  O'ZBEKISTON 
TASHQI SIYOSATI BORASIDAGI QIYINCHILIKLAR

1. Sobiq sovet tuzumi O'zbekiston tashqi siyosati jilovini o'z 
qo'lida ushlab turardi;

2. Tashqi aloqalarni yurituvchi tegishli idora va tashkilotlar yo'q 
edi;

3. Xalqaro munosabatlar va huquqiy  me'yorlar sohasida 
tajribasizlik;

4. Eksport, import va valyuta resurslarini taqsimlashda 
tajribaning yo'qligi;

5. Mutaxassis kadrlarning etishmasligi;

6. Tashqi siyosat bobida tajribaning yo'qligi va boshqalar edi. 
Bularning barchasi mustaqil tashqi  siyosat tamoyillarini ishlab 
chiqishni taqozo etar edi. Tajriba esa yo'q. Xo'sh! Unda biz nima 
qildik va nimaga tayandik? Tabiiyki, jahon tajribasiga va o'z milliy 
tarixiy an'analarimizga.

Bu vazifa yurtboshimiz I.Karimov zimmasiga tushdi. U 1990-1992 
yillarda ko'plab  xorijiy davlatlarga, nufuzli xalqaro anjumanlarga 
rasmiy, do'stona va amaliy  tashriflar bilan borib va o'z navbatida 
ularni O'zbekistonda qabul qilib, bu boradagi tajribalarni 
o'rgandi.

Shunday qilib to'plangan tajribalar asosida O'zbekistonning 
tashqi siyosiy yo'li ishlab chiqildi. U yurtboshimizning 
«O'zbekistonning  o'z istiqlol va taraqqiyot yo'li», «O'zbekiston 
kelajagi buyuk davlat» kabi asarlarida milliy manfaatlar 
ustuvorligi hisobga  olingan holda ilmiy va nazariy jihatdan 
ishlab chiqildi. O'ZBEKISTON TASHQI SIYOSATI 
ASOSIY TAMOYILLARI:

1. o'z milliy davlat manfaatlarini ustun qo'ygan holda barcha 
davlatlar bilan o'zaro manfaatli hamkorlikni keng rivojlantirish. 
Bu har qanday davlat bilan hamkorlik qilganda nima foyda 
ko'ramiz demakdir.

2.Tenglik, o'zaro manfaatdorlik, bir-birining ichki ishlariga 
aralashmaslik. 

3. Mafkuraviy qarashlardan qat'iy nazar barcha davlatlar bilan 
ochiq siyosat yuritish. 

4. Kuch ishlatmaslik yoki kuch bilan tahdid qilmaslik, 
qo'rqitmaslik. 

5. Davlatlararo munosabatlarda umumbashariy qoidalarni ustun 
qo'yib, xalqaro hujjatlarni tan olish va ularga qat'iy rioya qilish. 

6. Tinchlik va xalqaro xavfsizlik uchun kurash, ziddiyatlarni tinch 
yo'l bilan hal etish, yadrosiz hudud bo'lib qolish. 

7. Inson huquqlariga oid xalqaro qoidalarga sodiqlik va ularni 
bajarish. 

8. Barcha davlatlar bilan to'la ishonch asosida ikki va ko'p 
tomonlama aloqalarni o'rnatish va rivojlantirish.  3. O'zbekiston o'z mustaqilligini qo'lga kiritgandan so'ng 
jahondagi barcha davlatlar bilan har tomonlama teng, 
o'zaro manfaatli diplomatik, siyosiy-iqtisodiy va 
madaniy-ma'rifiy aloqalarni o'rnatish va rivojlantirishga 
kirishdi. 
   16 dekabr 1991 yildan O'zbekistonni jahonda tan olish 
pallasi boshlandi. Natijada 1992 yil oxirigacha jahondagi 
129 ta davlat  O'zbekiston bilan aloqa o'rnatdi. Bular 
orasida A?Sh, RF, Angliya, Frantsiya, Germaniya kabi 
yirik davlatlar bor edi.
   Natijada  bugungi  kunda  er  yuzining    turli  
chekkalarida  ishonchli  va  manfaatdor    sheriklarimz  
paydo  bo'ldi. Bular  orasida  Osiyoda, Yaponiya, Xitoy, 
Janubiy  Koreya, Malayziya, Evropada, Germaniya, 
Frantsiya, Chexiya, Amerika  qit'asida,   A?Sh  kabi    
davlatlar  shuningdek, RF  qo'shnilarimiz   Markaziy  
Osiyo    davlatlari  va  boshqa  130 dan  ortiq    xorijiy  
mamlakatlar  bor. A?Sh, Yaponiya, Rossiya  Federatsiyasi 
 kabi   jahonning    nufuzli  mamlakatlari  esa  
O'zbekistonning  strategik  hamkorlari  hisoblanishi  
ayniqsa   ahamiyatlidir. BUGUNGI O'ZBEKISTON 
Keyingi yillarda Osiyo mamlakatlari bilan ham 
aloqalar kengayib bormoqda. Xususan Xitoy bilan 
elektr, gaz, suv hisoblagichlar, ?indiston bilan dori-
darmon, Janubiy Koreya bilan avtomobil sanoati 
sohasida hamkorliklar samarali natijalar 
bermoqda.  Asaka avtomobil zavodi buning 
yorqin misolidir.  Natijada O'zbekiston jahonda 28 
avtomobil ishlab chiqaruvchi  davlatga aylandi. Bu 
biz uchun katta faxrdir.  
2005 yil oxiri va 2006 yil boshida  
O'zbekistonning Markaziy Osiyo va Rossiya 
bilan aloqalari yangi bosqichga ko'tarildi. 
Birinchidan, Markaziy Osiyo hamkorlik 
tashkiloti Rossiya, Belorus, ?ozo?iston, ?ir?
iziston o'rtasidagi Evroosiyo ittifoqi bilan 
qo'shildi. Natijada bu har ikki iqtisodiy 
tashkilot o'rtasida yagona Evroosiyo 
iqtisodiy hamkorlik tashkiloti paydo bo'ldi. 
Ikkinchidan, Rossiya va O'zbekiston 
munosabatlari  «ittifoqchilik  darajasiga» 
ko'tarildi. MAVZUGA OID TAYANCH SO'ZLAR
BMT, Evropa Ittifoqi, EX?T, 
NATO, MD?, I?T, Sh?T, 
Markaziy Osiyo, Evroosiyo 
ittifoqi, tashqi siyosat, jahon 
hamjamiyati, mintaqa, 
tinchlik, xavfsizlik, 
barqarorlik.

MAVZU: O'ZBEKI STON N I N G J A HON HAMJ A MIYATI BILA N HAMKORLIKDA DEMOKRATIK TA MOY I LLARGA ASOSLAN I SHI

MAVZU: O'ZBEKI STONNING J A HON HAMJ AMIYATI BI LAN HAMKORLIKDA DEMOKRATIK TA MOY ILLARGA ASOSLA NISHI

1 . Mustaqil O'zbekiston davlatining jahon hamjamiyatiga qo'shiluvi. 2. O'zbekiston Respublikasi tashqi siyosatining asosiy tamoyillari. 3. O'zbekistonning jahon mamlakatlari bilan har tomonlama o'zaro manfaatli, diplomatik, siyosiy– iqtisodiy va madaniy- ma'rifiy aloqalari. 4. O'zbekistonning mintaqada va jahonda tinchlik, osoyishtalik va hamkorlik uchun kurashdagi o'rni va roli. Reja:

1. XX ASR OXIRLARIGA KELIB JAHON SIYOSIY XARITASIDA TUB O'ZGARISHLAR  - Dunyoning kapitalizm va kommunizm deb ikki qutbga bo'linishi tugadi;  - «Sovuq urush» kompaniyasi davri tugadi;  - Dunyoning mafkuraviy jihatdan burjua va kommunistik ideologiyalar tomonidan o'z ta'sir doiralariga bo'lib olishiga chek qo'yildi;  - Sotsializm (kommunizm) va uning tayanchi bo'lgan SSSR siyosiy tizim va qudratli davlat sifatida jahon xaritasidan o'chdi;  - Eng muhimi, yangi mustaqil davlatlar, shu jumladan mustaqil O'zbekiston davlati paydo bo'ldi.

JAHONDA UCHTA TAMOYIL USTUNLIK QILA BOSHLADI  Birinchi tamoyil Rivojlangan va ayniqsa rivojlanib kelayotgan davlatlar demokratik institutlarni, uning tartib-qoidalarini hayotga joriy etishda ancha ilgarilab ketdilar. Xususan, islohotlarni amalga oshirish, jamiyatni demokratlash-tirish va erkinlashtirish, inson huquqlarini ta'minlash, aholini davlat ishlariga ko'proq jalb etish, siyosiy hurfikrlik, erkin saylovlar masalalarida jiddiy siljishlar bo'ldi.