logo

O`zbekiston jahon hamjamiyati

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1497.5 KB
MAV ZU: 
O` zbek ist on O` zbek ist on 
jahon hamjamiy at ijahon hamjamiy at i R E J  A : 
1. Must aqil Re spublik aning must aqil t ashqi siyosat  
urit ishining huquqiy asoslari va asosiy t amoyillari. 
2. O`zbe k ist onning halqaro va mint aqaviy 
t ashk ilot larga a`zo bo`lib k irishi.
3. O`zbe k ist onning Must aqil davlat lar 
hamdo`st ligidagi o`rni va mavqe i. 
4. J ahonning nuf uzli davlat lari bilan hamk orlik  
aloqalari. X al qim iz must aqil lik  deb at al mish ezgu v a muqaddas orzuning ruy obga X al qim iz must aqil lik  deb at al mish ezgu v a muqaddas orzuning ruy obga 
chiqishi uchun asrlar m obay ni da i nt i lib, k urashib k eldi. chiqishi uchun asrlar m obay ni da i nt i lib, k urashib k eldi. 
1991 y il 31 av gust dan boshl ab halqimi z t aqdirida k esk in buri lish y asagan, 1991 y il 31 av gust dan boshl ab halqimi z t aqdirida k esk in buri lish y asagan, 
but unl ay  y angi t araqqi y ot   dav rini  boshlab bergan ist iql ol dav ri t arihi  but unl ay  y angi t araqqi y ot   dav rini  boshlab bergan ist iql ol dav ri t arihi  
boshl andi. boshl andi. 
130 y i llik  Rossiy a m ust amlak asiga mahk um et ilgan dav rning ilgarigi 130 y i llik  Rossiy a m ust amlak asiga mahk um et ilgan dav rning ilgarigi 
zamonlardan farqi shuk i, shu v aqt da ay ni qsa, sho` rolar huk mronligi zamonlardan farqi shuk i, shu v aqt da ay ni qsa, sho` rolar huk mronligi 
y illari da halqimiz t ashqi duny odan but unlay  uzi b quy ildi(Karimov  I.A. y illari da halqimiz t ashqi duny odan but unlay  uzi b quy ildi(Karimov  I.A. 
Tarihiy  hot i rasiz k el aj ak  y o` q.Garchi k at t a mamlak at ning asosiy  qonuni Tarihiy  hot i rasiz k el aj ak  y o` q.Garchi k at t a mamlak at ning asosiy  qonuni 
hisoblangan « SSSR Konst i t usiy asi »  da O` zbek ist on boshqa o` n t o` rt t a hisoblangan « SSSR Konst i t usiy asi »  da O` zbek ist on boshqa o` n t o` rt t a 
« qardosh v a jondosh»  mil liy  respubli k alar si ngari « t eng huquqli» ,  « qardosh v a jondosh»  mil liy  respubli k alar si ngari « t eng huquqli» ,  
« must aqi l» , « suv eren»  dav lat  sifat ida t a` ri fu-t av sif et ilsa-da, amal da « must aqi l» , « suv eren»  dav lat  sifat ida t a` ri fu-t av sif et ilsa-da, amal da 
k o` zga k o` rinmas, ming v a milli on hil ust alik  bilan « t o` qilgan» , t o` rlar k o` zga k o` rinmas, ming v a milli on hil ust alik  bilan « t o` qilgan» , t o` rlar 
bilan qo` l-oy og` i  bandi  et ili b quy ilgan edi.  bilan qo` l-oy og` i  bandi  et ili b quy ilgan edi.  
Must abid sov et  t uzumi  dav rida O` zbek i st on t ashqi iqt isodiy  aloqal arni asosan Must abid sov et  t uzumi  dav rida O` zbek i st on t ashqi iqt isodiy  aloqal arni asosan 
sosi alist ik  m amlak at lar bil an, sobiq mark azning y o` l -y o` ri ql ari bilan sosi alist ik  m amlak at lar bil an, sobiq mark azning y o` l -y o` ri ql ari bilan 
amalga oshirar, respublik aning o` zi t ashqi  bozorga must aqi l rav ishda amalga oshirar, respublik aning o` zi t ashqi  bozorga must aqi l rav ishda 
chiqish huquqiga ega emas edi. chiqish huquqiga ega emas edi. 
Respubli k aga oli b k elinadigan mahsulot lar, respublik adan chiqarila digan Respubli k aga oli b k elinadigan mahsulot lar, respublik adan chiqarila digan 
mahsulot  hajmiga ni sbat an ancha ort iq edi . 1990 y il  respublik aga 14661,8 mahsulot  hajmiga ni sbat an ancha ort iq edi . 1990 y il  respublik aga 14661,8 
mln. so` m lik  m ahsul ot  olib k el ingan bo` lsa, chet ga chi qarilgan mahsulot  mln. so` m lik  m ahsul ot  olib k el ingan bo` lsa, chet ga chi qarilgan mahsulot  
hajmi  9351,5 ml n. so` mga t eng bo` lgan.hajmi  9351,5 ml n. so` mga t eng bo` lgan.
X X I  X X I  
asr bo` sаg` аsida O` zbek ist on dav lat  m ust aqilligini qo` lga k iri t ib jahon asr bo` sаg` аsida O` zbek ist on dav lat  m ust aqilligini qo` lga k iri t ib jahon 
hamjamiy at ga k irish, i nt egrasiy alashish t omon uz t ut di. hamjamiy at ga k irish, i nt egrasiy alashish t omon uz t ut di.  www.arxiv.uz J a hon amaliy ot ida n ma` lumk i, har bir m ust aqil dav lat , ay niqsa  must aqil t araqqiy ot  J a hon amaliy ot ida n ma` lumk i, har bir m ust aqil dav lat , ay niqsa  must aqil t araqqiy ot  
y o` liga k irga n mamla k at lar, hech qachon o` z qobig` iga o` ral ib riv ojl anmagan. y o` liga k irga n mamla k at lar, hech qachon o` z qobig` iga o` ral ib riv ojl anmagan. 
A k sincha, must aqil riv ojla nish y o` lini  t anl ashi bilanoq jahon hamja miy at ga A k sincha, must aqil riv ojla nish y o` lini  t anl ashi bilanoq jahon hamja miy at ga 
qo` shi lish orqali o` z t aqdirini belgilagan (Usmonov  Q. v a boshqal ar. O` zbek ist on qo` shi lish orqali o` z t aqdirini belgilagan (Usmonov  Q. v a boshqal ar. O` zbek ist on 
qa ra mlik  v a must aqil lik  y il lari da.-Toshk ent : O` qit uv chi, 1996.-B.92).qa ra mlik  v a must aqil lik  y il lari da.-Toshk ent : O` qit uv chi, 1996.-B.92).
O` zbek ist onning jahon hamjami y at ga qo` shilish da v ri g` oy at  bir murak k ab v a  qalt is O` zbek ist onning jahon hamjami y at ga qo` shilish da v ri g` oy at  bir murak k ab v a  qalt is 
da v rga  t o` g` ri k eldi. Sobiq it t ifoq t arqalib k et gach duny o a sosan ik k i  qut bli (SSSR v a da v rga  t o` g` ri k eldi. Sobiq it t ifoq t arqalib k et gach duny o a sosan ik k i  qut bli (SSSR v a 
A QSh) bo` lgan bo` lsa, endi k o` p qut bli bo` lib qolgan edi . X X  asr o` z g` av g` ol ari, A QSh) bo` lgan bo` lsa, endi k o` p qut bli bo` lib qolgan edi . X X  asr o` z g` av g` ol ari, 
t o` palonlarini , qirg` inlari ni biz y ashay ot gan t o` palonlarini , qirg` inlari ni biz y ashay ot gan 
X X I  X X I  
asrga meros qi lib qoldirib hay r asrga meros qi lib qoldirib hay r 
ma` zur qi lay ot gan bir dav rga t o` g` ri k eldi . ma` zur qi lay ot gan bir dav rga t o` g` ri k eldi . 
O` zbek ist on geosiy osiy  jihat dan qul ay li k  t ug` diruv chi imk oniy at lar bilan bi rga, bu O` zbek ist on geosiy osiy  jihat dan qul ay li k  t ug` diruv chi imk oniy at lar bilan bi rga, bu 
bora da  k iy inchilik lar t ug` diruv chi bir qa ncha omilla r ham mav j ud edi . Ga rchi , t a shqi  bora da  k iy inchilik lar t ug` diruv chi bir qa ncha omilla r ham mav j ud edi . Ga rchi , t a shqi  
siy osat  sohasida gi  an` anal ari mizning  il dizlari uzoq moziy ga  borib t aqa lsa -da, siy osat  sohasida gi  an` anal ari mizning  il dizlari uzoq moziy ga  borib t aqa lsa -da, 
must amla k a dav ridagi y o` qot ishla r nat ij asida, dast labk i pay t l arda respublik a miz must amla k a dav ridagi y o` qot ishla r nat ij asida, dast labk i pay t l arda respublik a miz 
t ashqi siy osat  urit ish t a jriba siga  ham, jahon diplomat iy asi ni bila diga n k adrl arga t ashqi siy osat  urit ish t a jriba siga  ham, jahon diplomat iy asi ni bila diga n k adrl arga 
ham ega emas edi.ham ega emas edi.
Tashqi siy osiy  diplomat ik , i qt isodiy  v a  madani y  aloqa larni o` zi  must aqil boshl ashga Tashqi siy osiy  diplomat ik , i qt isodiy  v a  madani y  aloqa larni o` zi  must aqil boshl ashga 
t o` g` ri  k elsada, respublik a rahbariy at i bu boradagi mua mmolarni  echishga dadil t o` g` ri  k elsada, respublik a rahbariy at i bu boradagi mua mmolarni  echishga dadil 
k irishdi, uqorida t a` k idlab o` t ilgan k iy inchili k la rni  engib o` t ib, qisqa dav r mobay nida k irishdi, uqorida t a` k idlab o` t ilgan k iy inchili k la rni  engib o` t ib, qisqa dav r mobay nida 
o` z o` rni v a ma v qeiga ega  bo` ldi. o` z o` rni v a ma v qeiga ega  bo` ldi. 
Prezident  I .K arimov  o` zining « O` zbek ist onning o` z ist iql ol v a t araqqiy ot  y o` li »  v a  boshqa Prezident  I .K arimov  o` zining « O` zbek ist onning o` z ist iql ol v a t araqqiy ot  y o` li »  v a  boshqa 
asa rla ri da  must aqil t ashqi siy osat  urit i sh qoidalarini nazariy  v a amal iy  ji hat dan asa rla ri da  must aqil t ashqi siy osat  urit i sh qoidalarini nazariy  v a amal iy  ji hat dan 
asosl ab berdi. 1991 y i l 31 av gust da Oliy  Kengash asosl ab berdi. 1991 y i l 31 av gust da Oliy  Kengash 
VIVI
 sessiy asida qabul qil ingan  sessiy asida qabul qil ingan 
« Must aqil lik  haqidagi Bay onot » da  O` zbek ist onning t ashqi siy osat da gi  y o` li aniq qilib « Must aqil lik  haqidagi Bay onot » da  O` zbek ist onning t ashqi siy osat da gi  y o` li aniq qilib 
bel gil angan edi. J umla dan, unda : « X alqaro hamja miy at ning t o` l a huquqli a` zosi bel gil angan edi. J umla dan, unda : « X alqaro hamja miy at ning t o` l a huquqli a` zosi 
bo` lgan O` zbek i st on Respubli k asi X alqaro munosabat la rda must a qi l dav l at , halqaro bo` lgan O` zbek i st on Respubli k asi X alqaro munosabat la rda must a qi l dav l at , halqaro 
huquq sub` ek t i sifat ida qat na shadi, uni ng mаqsаdlari must аhк аm t inchli k , huquq sub` ek t i sifat ida qat na shadi, uni ng mаqsаdlari must аhк аm t inchli k , 
qurolsizla nish, o` z hududini  qurol-y arоg` lardan holi qil ish, y adrov iy  qurolni  v a qurolsizla nish, o` z hududini  qurol-y arоg` lardan holi qil ish, y adrov iy  qurolni  v a 
bоshqа ommav iy  qi rg` i n quroll arini y o` qot ish, suv eren da v lat l ar o` rt аsidagi ni zo v a bоshqа ommav iy  qi rg` i n quroll arini y o` qot ish, suv eren da v lat l ar o` rt аsidagi ni zo v a 
ziddiy a t larni hal et i shda k uch ishlat ish v a t azy iqqa  y o` l qo` y maslik dan iborat » .ziddiy a t larni hal et i shda k uch ishlat ish v a t azy iqqa  y o` l qo` y maslik dan iborat » .   O`zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 17-moddasida mamlakatimiz tashqi 
siyosat qoidalari qonunlashtirildi va u jahondagi ko`plab mamlakatlar bilan 
hamkorlik jarayonlari ortga qaytmasligining huquqiy kafoloti bo`lib hizmat 
qilmoqda. O`zbekistonni halqaro huquq sub`ekti sifatida belgilaydigan, 
respublikaning tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy aloqalarini tartibga soladigan 
qonunlar qabul qilindi. 
«O`zbekiston Respublikasi tashqi siyosiy faoliyatining asosiy prinsiplari tug`risida»gi, 
«Chet el investisiyalari», «Xorijiy investorlar faoliyatining kafolotlari to`g`risida»gi, 
«Tashqi iqtisodiy faoliyat to`g`risida» va bоshqа qonunlar hamda normativ hujjatlar 
аna shular jumlasidandir. Bular faol va keng ko`lamli hamkorlik uchun mustаhкаm 
huquqiy kafolot yaratib beradi. 
Xalqaro huquq normalarining ichki qonunlardan ustunligi respublika qonunchilik 
faoliyatida o`z ifodasini topmoqda. Birinchidan, respublika qonunlari halqaro 
huquq normalariga doimo muvofiqlashtirilmоqda  va yaqinlashtirilmоqda. 
Ikkinchidan, mamlakatimiz halqaro normalarning bajarilishini kafolotlaydigan hamma 
majburiyatlarni o`z zimmasiga oldi.       
Tashqi aloqalarni ta`minlaydigan vazirliklar va muassasalar tashkil etildi: Tashqi ishlar 
vazirligi, Tashqi iqtisodiy aloqalar vazirligi, Tashqi iqtisodiy faoliyat milliy banki. 
1992 yilda Toshkentda «Jаhоn iqtisodi va diplomatiya universiteti» ochildi. 
I.Кarimov o`zining asarlari, ma`ruza va nutqlarida mamlakatimiz tashqi siyosiy va 
tashqi iqtisodiy aloqalarining asosiy tamoyillarini nazariy amaliy jihаtdan puhta 
asoslab berdi. Tashqi siyosiy va tashqi iqtisodiy yo`lni belgilashda jahon 
tajribasidan foydalanildi, mamlakatimiz, halqimiz hususiyatlari va manfaatlari 
hisobga olindi. Tashqi siyosatga tinchlik, barqarorlik, hamkorlik yo`li asos qilib 
olindi.  O` zbek ist on Respublik asi t ashqi siy osat ining asosiy  qoi dalari O` zbek ist on Respublik asi t ashqi siy osat ining asosiy  qoi dalari 
quy i dagilardan iborat :quy i dagilardan iborat :
•
Mafk urav iy  qarashlardan qat ` iy  nazar hamk orlik  uchun ochiqli k , Mafk urav iy  qarashlardan qat ` iy  nazar hamk orlik  uchun ochiqli k , 
umuminsoni y  qadri y at larga, t inchl ik  v a hav fsizlik ni  saqlashga umuminsoni y  qadri y at larga, t inchl ik  v a hav fsizlik ni  saqlashga 
sodiql ik ; sodiql ik ; 
•
Dav lat l arni ng suv eren t engli gi v a chegaralar dahlsizligini hurmat  Dav lat l arni ng suv eren t engli gi v a chegaralar dahlsizligini hurmat  
qilish; qilish; 
•
bоshqа dav lat l arning ichk i ishlariga aralashmaslik ; bоshqа dav lat l arning ichk i ishlariga aralashmaslik ; 
•
NizNiz
oo
ll
aa
rni  t i nch y orni  t i nch y o
``
l bill bil
aa
n hn h
aa
l et ishl et ish
; ; 
•
Kuch ishl at masl ik  v a k uch bilan t ahdid qilmaslik ; Kuch ishl at masl ik  v a k uch bilan t ahdid qilmaslik ; 
•
Inson huquqlari v a erk inlik larini hurmat l ash; Inson huquqlari v a erk inlik larini hurmat l ash; 
•
Ichk i mi lliy  qonunlar v a huquqiy  normalardan halqaro huquqning Ichk i mi lliy  qonunlar v a huquqiy  normalardan halqaro huquqning 
umum e` t i rof et il gan qoidalari v a normalarining ust i v orligi; umum e` t i rof et il gan qoidalari v a normalarining ust i v orligi; 
•
Dav lat ning, halqning oliy  manfaat lari, farov onligi v a hav fsizl igini Dav lat ning, halqning oliy  manfaat lari, farov onligi v a hav fsizl igini 
t a` minlash mt a` minlash m
аа
qsqs
аа
dida it t ifoqlar t uzish, hamdo` st li k larga k i ri sh v a dida it t ifoqlar t uzish, hamdo` st li k larga k i ri sh v a 
ul ardan ajralib chiqish; ul ardan ajralib chiqish; 
•
Tajav uzk or harbiy  bl ok lar v a uushmalarga k irmasl ik ; Tajav uzk or harbiy  bl ok lar v a uushmalarga k irmasl ik ; 
•
Dav lat l araro aloqalarda t eng huquqlilik  v a o` zaro manfaat dorlik , Dav lat l araro aloqalarda t eng huquqlilik  v a o` zaro manfaat dorlik , 
dav lat  milliy  manfaat l ari ni ng ust unligi; dav lat  milliy  manfaat l ari ni ng ust unligi; 
•
Tashqi aloqalarni ham ik k i t omonlama, ham k o` p t omonlama Tashqi aloqalarni ham ik k i t omonlama, ham k o` p t omonlama 
k elishuv lar asosida ri v ojl ant iri sh, bir dav lat  bilan y aqinlashish k elishuv lar asosida ri v ojl ant iri sh, bir dav lat  bilan y aqinlashish 
hi sobiga bhi sobiga b
оо
shqshq
аа
sidan uzoqlashmasli k .sidan uzoqlashmasli k .   Mamlak at imizni ng jahon halqlari t i nchli gi v a hav fsizligiga mos bo` lib t o` t gan Mamlak at imizni ng jahon halqlari t i nchli gi v a hav fsizligiga mos bo` lib t o` t gan 
t inchlik sev ar t ashqi si y osat i , uni ja honda must aqil dav lat  sifat ida t ezda t an t inchlik sev ar t ashqi si y osat i , uni ja honda must aqil dav lat  sifat ida t ezda t an 
oli nishini t a` minla di .oli nishini t a` minla di .
O` zbek ist onni duny odagi  180  dan ort iqO` zbek ist onni duny odagi  180  dan ort iq
..
 barcha nufuzli dav lat la r t an ol di , ularning 120  barcha nufuzli dav lat la r t an ol di , ularning 120 
t asi bilan di pl omat i k  siy osiy , iqt isodiy , il mi y - t ehni k av iy  v a madaniy  al oqalar t asi bilan di pl omat i k  siy osiy , iqt isodiy , il mi y - t ehni k av iy  v a madaniy  al oqalar 
o` rno` rn
аа
t il di. Toshk ent da  40 ga y aqin mamlak at ning elchihonasi ochildi. O` zbek ist onda t il di. Toshk ent da  40 ga y aqin mamlak at ning elchihonasi ochildi. O` zbek ist onda 
88 t a horij iy  v ak ol88 t a horij iy  v ak ol
аа
t hona, 24 t a huk umat lara ro v a 13 t a  huk umat ga  qa ra shl i t hona, 24 t a huk umat lara ro v a 13 t a  huk umat ga  qa ra shl i 
bo` lma ga n t ashk ilot lar faoliy at  k o` rsat mbo` lma ga n t ashk ilot lar faoliy at  k o` rsat m
оо
qda. J ahonning 20 dan ort iq mamlak at i da  qda. J ahonning 20 dan ort iq mamlak at i da  
O` zbek i st onning elchihonalari, 9 t a ma mlak at da k onsul honala ri faoliy at  O` zbek i st onning elchihonalari, 9 t a ma mlak at da k onsul honala ri faoliy at  
k o` rsat mk o` rsat m
оо
qda. qda. 
2. Must aqil dav lat  ha lqaro t ashk ilot larda qanchalik  k eng qat nashsa, u halqaro 2. Must aqil dav lat  ha lqaro t ashk ilot larda qanchalik  k eng qat nashsa, u halqaro 
hamj amiy a t ga  shu darajada k eng k i rib boradi, jahonda t inchlik , osoy isht alik , o` zaro hamj amiy a t ga  shu darajada k eng k i rib boradi, jahonda t inchlik , osoy isht alik , o` zaro 
hamk orlik  uchun k urashda t egishli  daraj ada faol  qat na sha  oladi, imk oniy at  hamk orlik  uchun k urashda t egishli  daraj ada faol  qat na sha  oladi, imk oniy at  
t araqqi y ot iga qo` sha y ot ga n o` z ulushini y a nada oshiri b bora di, jahonning i lg` or t araqqi y ot iga qo` sha y ot ga n o` z ulushini y a nada oshiri b bora di, jahonning i lg` or 
da v lat lari bilan t obora y aqinl ashdi , ularning fa n-t ehnik a  v a t ehnologiy a  sohasidagi da v lat lari bilan t obora y aqinl ashdi , ularning fa n-t ehnik a  v a t ehnologiy a  sohasidagi 
y angi lik larini  sarali roq qabul  k il ib ola di. Shu nuqt a i-nazardan must aqil y angi lik larini  sarali roq qabul  k il ib ola di. Shu nuqt a i-nazardan must aqil 
O` zbek i st onning hal qaro t ashk ilot lar bi lan  aloqal arini y i l sa y in k engay t irishi juda O` zbek i st onning hal qaro t ashk ilot lar bi lan  aloqal arini y i l sa y in k engay t irishi juda 
k a t t a ahamiy a t ga egadi r. k a t t a ahamiy a t ga egadi r. 
X alqa ro t ashk i lot larda  fa ol qat nashish -must aqil  O` zbek ist onni  jahon miqy osida X alqa ro t ashk i lot larda  fa ol qat nashish -must aqil  O` zbek ist onni  jahon miqy osida 
t ani t ishning, uning halqaro ma v qeini ng oshirishning muhim v a  samarali  y o` lidir. t ani t ishning, uning halqaro ma v qeini ng oshirishning muhim v a  samarali  y o` lidir. 
Hozi rgi k unda jahonda 350 da n ort iq huk umat la raro t ashk ilot l ar ma v jud.Hozi rgi k unda jahonda 350 da n ort iq huk umat la raro t ashk ilot l ar ma v jud.
O` zbek ist on, o` z must aqill igi ni e` lon qi lgandan so` ng, 50 da n ort iq ja honning eng nufuzli  O` zbek ist on, o` z must aqill igi ni e` lon qi lgandan so` ng, 50 da n ort iq ja honning eng nufuzli  
t ashk ilot lariga a` zo bo` ldi. Bu - BMT, UN ESK O, Ov rupada X a v fsizl ik  v a Hamk orlik  t ashk ilot lariga a` zo bo` ldi. Bu - BMT, UN ESK O, Ov rupada X a v fsizl ik  v a Hamk orlik  
t ashk ilot i, X al qa ro v alut a ja mg` arma si, X alqaro mol iy a k orporasiy a si, X alqaro t ashk ilot i, X al qa ro v alut a ja mg` arma si, X alqaro mol iy a k orporasiy a si, X alqaro 
mehnat  t ashk ilot i, j ahon sog` li qni saqlash t a shk ilot i v a bmehnat  t ashk ilot i, j ahon sog` li qni saqlash t a shk ilot i v a b
оо
shqshq
аа
 halqaro-mint aqav i y   halqaro-mint aqav i y  
t ashk ilot lar hamda a ssot ashk ilot lar hamda a sso
цц
asiy a lardi r. asiy a lardi r. 
1992 y i l 29 y anv arda BMT hav fsizlik  k engashi o` zini ng 737 -qa rorini ov ozga  qo` y masdan 1992 y i l 29 y anv arda BMT hav fsizlik  k engashi o` zini ng 737 -qa rorini ov ozga  qo` y masdan 
qa bul qildi v a Bosh A ssa mbley aga O` zbek ist on Respubl ik a sini BMT ga qabul qi lishni  qa bul qildi v a Bosh A ssa mbley aga O` zbek ist on Respubl ik a sini BMT ga qabul qi lishni  
t av siy a et di. t av siy a et di.   1992 y i l 2 ma rt da BMT Bosh A ssambl ey asining 46-sessiy asida O` zbek ist on ov ozga 1992 y i l 2 ma rt da BMT Bosh A ssambl ey asining 46-sessiy asida O` zbek ist on ov ozga 
quy il masdan, y ak dillik  bilan ma` qul lash asosida BMT ga  qabul qilindi. quy il masdan, y ak dillik  bilan ma` qul lash asosida BMT ga  qabul qilindi. 
O` zbek ist on Respublik asi o` z t arihi da biri nchi bor X alqaro Ùamja miy at ning t eng huquql i O` zbek ist on Respublik asi o` z t arihi da biri nchi bor X alqaro Ùamja miy at ning t eng huquql i 
sub` ek t i sifa t ida BMT a ` zoligiga qabul  qilindi. sub` ek t i sifa t ida BMT a ` zoligiga qabul  qilindi. 
Bu t arihi y  v oqea  O` zbek ist onning must aqil dav lat  sifat ida  hal qa ro hamja miy at dan Bu t arihi y  v oqea  O` zbek ist onning must aqil dav lat  sifat ida  hal qa ro hamja miy at dan 
munosi b o` rin olishda k at t a  ahami y at ga ega bo` ldi. munosi b o` rin olishda k at t a  ahami y at ga ega bo` ldi. 
Mamalak at i mi z Prezident i I .K ari mov ning BMT Bosh A ssambley a si ning 1993 y i lda bo` lgan Mamalak at i mi z Prezident i I .K ari mov ning BMT Bosh A ssambley a si ning 1993 y i lda bo` lgan 
48-sessiy asida i sht irok  et ishi v a unda qilga n ma` ruzasi O` zbek i st onni jahonga  k o` hna 48-sessiy asida i sht irok  et ishi v a unda qilga n ma` ruzasi O` zbek i st onni jahonga  k o` hna 
v a nav qiron da v la t  sifa t ida t anit di. v a nav qiron da v la t  sifa t ida t anit di. 
O` zbek ist on BMT mi nbari dan Mark aziy  Osiy oda t inchli k  v a ba rqarorlik ni  O` zbek ist on BMT mi nbari dan Mark aziy  Osiy oda t inchli k  v a ba rqarorlik ni  
mustmust
аа
hh
к ак а
mlash, qo` shni A fg` onist onda  birodark ushlik  urushini  t o` ht at ish, mlash, qo` shni A fg` onist onda  birodark ushlik  urushini  t o` ht at ish, 
Mark aziy  Osiy oni y adro qurolidan  ozod zonaga ay l ant i rish, nark obiznesga   qa rshi Mark aziy  Osiy oni y adro qurolidan  ozod zonaga ay l ant i rish, nark obiznesga   qa rshi 
k urashda  barcha  da v lat lar hat t i-harak at larini  muv ofi qlasht i rish, Mark a ziy  Osiy oda k urashda  barcha  da v lat lar hat t i-harak at larini  muv ofi qlasht i rish, Mark a ziy  Osiy oda 
ek ol ogik  v aziy at ni sog` lomla sht irish  mek ol ogik  v aziy at ni sog` lomla sht irish  m
аа
qsqs
аа
dl ari da , y a` ni umumma nfaa t  y o` lida dl ari da , y a` ni umumma nfaa t  y o` lida 
foy da lanmfoy da lanm
оо
qda. 1993 y il  fev ra lida Toshk ent da BMT ning v ak olqda. 1993 y il  fev ra lida Toshk ent da BMT ning v ak ol
аа
t honasi t a ` sis et il di t honasi t a ` sis et il di 
v a u ish boshla di. v a u ish boshla di. 
O` zbek ist on Respublik asi  v a BMT rahbarlarining sa` y i-harak at l ari nat ij asida  O` zbek ist on Respublik asi  v a BMT rahbarlarining sa` y i-harak at l ari nat ij asida  
respublik amizdagi BMT vrespublik amizdagi BMT v
аа
kk
оо
ll
аа
t hona si BMT ning Taraqqiy ot  dast uri, Qochoqla r ishi  t hona si BMT ning Taraqqiy ot  dast uri, Qochoqla r ishi  
bo` y icha olib qo` mit a k omissari , J ahon sog` liqni saqla sh t ashk i lot i, A hol i joy lashish bo` y icha olib qo` mit a k omissari , J ahon sog` liqni saqla sh t ashk i lot i, A hol i joy lashish 
jamg` armasi, nark ot ik  moddala rni  nazorat  qilish da st uri , Sanoat  t a ra qqiy ot i dast uri, jamg` armasi, nark ot ik  moddala rni  nazorat  qilish da st uri , Sanoat  t a ra qqiy ot i dast uri, 
« Bola lar jamg` a rmasi»  singa ri  iht isoslashga n muassasa larni o` z t ark ibiga « Bola lar jamg` a rmasi»  singa ri  iht isoslashga n muassasa larni o` z t ark ibiga 
bi rla sht irishga muv ofi q bo` ldi. X ususan, uning boshlig` i  (sobiq) X oli d Ma lik ning fa ol bi rla sht irishga muv ofi q bo` ldi. X ususan, uning boshlig` i  (sobiq) X oli d Ma lik ning fa ol 
isht irok ida O` zbek ist onda k o` plab hal qaro t adbirl ar o` t k azildi. isht irok ida O` zbek ist onda k o` plab hal qaro t adbirl ar o` t k azildi. 
O` zbek ist onning jahon hamjami y at  bil an int egrall ashuv ida BMT doira sidagi O` zbek ist onning jahon hamjami y at  bil an int egrall ashuv ida BMT doira sidagi 
iht i sosla shga n t ashk il ot lar bilan ha mk orli k   muhim ahamiy at ga ega . iht i sosla shga n t ashk il ot lar bilan ha mk orli k   muhim ahamiy at ga ega .  1993 y il 29 ok t y abrda BMT t a ` lim, fan v a ma daniy at  bo` y icha qo` mit asi (UN ESKO) 1993 y il 29 ok t y abrda BMT t a ` lim, fan v a ma daniy at  bo` y icha qo` mit asi (UN ESKO) 
ning Parijdagi qarorgohida  O` zbek ist on UN ESKO  a` zoligiga  qabul qilindi. ning Parijdagi qarorgohida  O` zbek ist on UN ESKO  a` zoligiga  qabul qilindi. 
O` zbek ist on BMT doirasidagi iht isoslashgan m uassasalar -ja hon sog` liqni O` zbek ist on BMT doirasidagi iht isoslashgan m uassasalar -ja hon sog` liqni 
saqlash t ashk ilot i, halqa ro m ehna t  t ashk ilot i, jahon int elek t ua l mulk  saqlash t ashk ilot i, halqa ro m ehna t  t ashk ilot i, jahon int elek t ua l mulk  
t ashk ilot i, BMT ning bolalar fondi, halqaro pocht a it t ifoqi, X alqa ro Olim piada t ashk ilot i, BMT ning bolalar fondi, halqaro pocht a it t ifoqi, X alqa ro Olim piada 
qo` m it asi v a k o` plab bqo` m it asi v a k o` plab b
оо
shqshq
аа
 t ashk ilot larning a` zosi bo` ldi.  t ashk ilot larning a` zosi bo` ldi. 
O` zbek ist on BMT ning 50 y illigiga bag` ishlangan  t ant a nalarda  faol qat nashdi. O` zbek ist on BMT ning 50 y illigiga bag` ishlangan  t ant a nalarda  faol qat nashdi. 
Mam lak at im iz Prezident i I .A.Karim ov  BMT Bosh Assam bley asining 1995 y il Mam lak at im iz Prezident i I .A.Karim ov  BMT Bosh Assam bley asining 1995 y il 
sent y a br-noy abr oy larida bo` lib o` t ga n 50-ubiley  sessiy asida   qat nashib bu sent y a br-noy abr oy larida bo` lib o` t ga n 50-ubiley  sessiy asida   qat nashib bu 
nufuzli t a shk ilot  faoliy at ini y ahshila shga  doir o` z t ak lifl arini bay on qildi. nufuzli t a shk ilot  faoliy at ini y ahshila shga  doir o` z t ak lifl arini bay on qildi. 
Prezident  I .Karim ov  bu ulk an m inbardan t urib, da v lat  arbobla ri v a siy osat donla r  Prezident  I .Karim ov  bu ulk an m inbardan t urib, da v lat  arbobla ri v a siy osat donla r  
diqqat ini quy idagi ma salalarga qarat di : diqqat ini quy idagi ma salalarga qarat di : 
Birinchidan-m illiy  hav fsizlik  m asala sini hozirgi zam on t alab v a eht iy ojlari Birinchidan-m illiy  hav fsizlik  m asala sini hozirgi zam on t alab v a eht iy ojlari 
naza rida n qa y t adan k o` rib chiqish: naza rida n qa y t adan k o` rib chiqish: 
Ik k inchi ma sala BMT Bosh k ot ibi vIk k inchi ma sala BMT Bosh k ot ibi v
аа
kk
оо
ll
аа
t larini k engay t irish, uning jahon t larini k engay t irish, uning jahon 
mam lak a t lari t araqqiy ot iga   qo` shadigan hissa sidan k elib chiqib, o` z m aqom ini mam lak a t lari t araqqiy ot iga   qo` shadigan hissa sidan k elib chiqib, o` z m aqom ini 
k uchay t irish m asalasidir: k uchay t irish m asalasidir: 
Uchinchi m asa la qat or m am lak at lararo v a mint aqalararo faoliy at  k o` rsat ay ot gan Uchinchi m asa la qat or m am lak at lararo v a mint aqalararo faoliy at  k o` rsat ay ot gan 
halqaro t ashk ilot lar m aqomini bir oz o` zgart irib, uni BMT doirasiga k irit ish halqaro t ashk ilot lar m aqomini bir oz o` zgart irib, uni BMT doirasiga k irit ish 
zarur. zarur. 
Prezident  I .Karim ov  halqaro t ashk ilot lar y agona t izimini v ujudga k elt irish X X I  asr Prezident  I .Karim ov  halqaro t ashk ilot lar y agona t izimini v ujudga k elt irish X X I  asr 
t aqdirini belgilay digan m uhim  om il ek anligini k o` rsa t ib berdi. O` zbek ist on 1992 t aqdirini belgilay digan m uhim  om il ek anligini k o` rsa t ib berdi. O` zbek ist on 1992 
y il fev ral oy ida duny oda t inchlik ni m usty il fev ral oy ida duny oda t inchlik ni m ust
аа
hh
к ак а
m lash, inson huquqlarini him oy a m lash, inson huquqlarini him oy a 
qilish bo` y icha k at t a t adbirlar am alga oshiray ot gan nufuzli halqaro t a shk ilot  -qilish bo` y icha k at t a t adbirlar am alga oshiray ot gan nufuzli halqaro t a shk ilot  -
Ev ropada hav fsizlik  v a ham k orlik  t ashk ilot iga  a ` zo bo` lib k irdi. I .Karim ov ning Ev ropada hav fsizlik  v a ham k orlik  t ashk ilot iga  a ` zo bo` lib k irdi. I .Karim ov ning 
1992 y il 9-10 iulda bo` lga n Ev ropa da hav fsizlik  v a  hamk orlik  t ashk ilot ining 1992 y il 9-10 iulda bo` lga n Ev ropa da hav fsizlik  v a  hamk orlik  t ashk ilot ining 
majlisida isht irok  et ib, unda nut q so` zlashi v a Kenga shning 10 iulda bo` lgan majlisida isht irok  et ib, unda nut q so` zlashi v a Kenga shning 10 iulda bo` lgan 
majlisiga raislik  qilishi O` zbek ist onning  ja hon ham jam iy at da m unosib o` rin majlisiga raislik  qilishi O` zbek ist onning  ja hon ham jam iy at da m unosib o` rin 
egallay ot ganligining  dalilidir.egallay ot ganligining  dalilidir.   1995 y il iulda Toshk ent da E.X .H.Tni ng aloqalar bo` y icha mint aqav iy  burosi 1995 y il iulda Toshk ent da E.X .H.Tni ng aloqalar bo` y icha mint aqav iy  burosi 
ochildi  v a faol iy at  k o` rsat mochildi  v a faol iy at  k o` rsat m
оо
qda. qda. 
ЕЕ
X HX H
ТТ
ning 1996 y il  dek abrda Li ssabonda ning 1996 y il  dek abrda Li ssabonda 
bo` l gan samit ida I.Karimov  moj arolar uz bergan hududlarga y ashirincha bo` l gan samit ida I.Karimov  moj arolar uz bergan hududlarga y ashirincha 
qurol -y arog`  et k azib beri shni t o` ht at ish, 1999 y il 12-12 noy abr k unlari qurol -y arog`  et k azib beri shni t o` ht at ish, 1999 y il 12-12 noy abr k unlari 
St ambulda bo` lgan sammit ida t errorizmga qarshi  k urash halqaro St ambulda bo` lgan sammit ida t errorizmga qarshi  k urash halqaro 
mark azi ni t ashk il et i sh t o` g` ri sida muhim t ak lifl arni i lgari surdi v a ular mark azi ni t ashk il et i sh t o` g` ri sida muhim t ak lifl arni i lgari surdi v a ular 
sammi t  isht i rok chi lari t omonidan ma` qul landi. sammi t  isht i rok chi lari t omonidan ma` qul landi. 
O` zbek i st on k o` pgina mint aqav iy  t ashk il ot lar, chunonchi Ev ropa it t ifoqi , O` zbek i st on k o` pgina mint aqav iy  t ashk il ot lar, chunonchi Ev ropa it t ifoqi , 
NA TO, EKO, Islom  k onferensiy asi t ashk i lot i, qo` shilm aslik  harak at i v a NA TO, EKO, Islom  k onferensiy asi t ashk i lot i, qo` shilm aslik  harak at i v a 
bb
оо
shqshq
аа
lar bilan sam arali hamk orl ik  qil mlar bilan sam arali hamk orl ik  qil m
оо
qda. qda. 
1996 i ul oy ida Florensi y a shahrida Ev ropa it t i foqi bilan O` zbek ist on o` rt1996 i ul oy ida Florensi y a shahrida Ev ropa it t i foqi bilan O` zbek ist on o` rt
аа
sida sida 
sherik chilik  v a hamk orli k  t o` g` risi da Bi t im imzol andi. Bu hujjat  sherik chilik  v a hamk orli k  t o` g` risi da Bi t im imzol andi. Bu hujjat  
O` zbek i st on, Ev ropa it t i foqi v a unga a` zo bo` lgan mamlak at lar o` rtO` zbek i st on, Ev ropa it t i foqi v a unga a` zo bo` lgan mamlak at lar o` rt
аа
sidagi sidagi 
o` zaro munosabat larning huquqiy  negizi  bo` l ib, si y osi y , i qt isodiy , ilmiy -o` zaro munosabat larning huquqiy  negizi  bo` l ib, si y osi y , i qt isodiy , ilmiy -
tt
ее
hnik av iy , madaniy  al oqalar uchun k eng i mk oniy at lar ochdi. hnik av iy , madaniy  al oqalar uchun k eng i mk oniy at lar ochdi. 
O` zbek i st on bilan Shimoliy  At lant i k a shart nomasi  t ashk ilot lari -NA TO O` zbek i st on bilan Shimoliy  At lant i k a shart nomasi  t ashk ilot lari -NA TO 
o` rto` rt
аа
sida o` zaro t ushunish v a ham k orli k  mav jud. 1995 y il iul oy i da sida o` zaro t ushunish v a ham k orli k  mav jud. 1995 y il iul oy i da 
O` zbek i st on N ATO ni ng « Ti nchlik  y o` li da hamk orlik »  dast uri t omonidan O` zbek i st on N ATO ni ng « Ti nchlik  y o` li da hamk orlik »  dast uri t omonidan 
1995 y ilda AQShda, 1997 y ilda Qozog` ist on v a O` zbek ist onda  o` t k azilgan 1995 y ilda AQShda, 1997 y ilda Qozog` ist on v a O` zbek ist onda  o` t k azilgan 
harbiy  m ashqlarida O` zbek ist on  harbiy  qism ilarining isht irok i  zobit  v a harbiy  m ashqlarida O` zbek ist on  harbiy  qism ilarining isht irok i  zobit  v a 
ask arlarning harbiy  t ehnik  t ay y orgarligini y anada k o` t arishga hizm at  ask arlarning harbiy  t ehnik  t ay y orgarligini y anada k o` t arishga hizm at  
qildi. qildi. 
O` zbek i st on t arihan qi sqa bi r dav rda halqaro v a mint aqav iy   m uammolarni O` zbek i st on t arihan qi sqa bi r dav rda halqaro v a mint aqav iy   m uammolarni 
hal qili shda, umumiy  v a mint aqav iy  hav fsizlik ni musthal qili shda, umumiy  v a mint aqav iy  hav fsizlik ni must
аа
hh
к ак а
mlashda  faol mlashda  faol 
qat nashqat nash
аа
y ot gan nufuzl i dav lat  daraj asiga k o` t arildi.y ot gan nufuzl i dav lat  daraj asiga k o` t arildi. 3.Must a qil dav lat la r ham do` st ligi (MDH) - bir but un da v la t , federasiy a y ok i 3.Must a qil dav lat la r ham do` st ligi (MDH) - bir but un da v la t , federasiy a y ok i 
mam lak a t  ema s, harbiy  blok  ha m emas, da v la t lar ham do` st ligining  y angicha mam lak a t  ema s, harbiy  blok  ha m emas, da v la t lar ham do` st ligining  y angicha 
shak li. Unga  k iruv chi har bir dav lat  halqaro huquqning m ust aqil v a t eng shak li. Unga  k iruv chi har bir dav lat  halqaro huquqning m ust aqil v a t eng 
huquqli sub` ek t idir. huquqli sub` ek t idir. 
MDH 1991 y il 8 dek abrda Minsk  shahrida , SSSR ning barham t opishi m unosabat i MDH 1991 y il 8 dek abrda Minsk  shahrida , SSSR ning barham t opishi m unosabat i 
bilan shak llandi. O` sha k uni Belov ejsk oe - Pushcheda Rossiy a , Uk raina, bilan shak llandi. O` sha k uni Belov ejsk oe - Pushcheda Rossiy a , Uk raina, 
Belorussiy a rahbarla ri -B.Elsin, L. Krav chuk  S. Shushk ev ichla r MDH ni t uzish Belorussiy a rahbarla ri -B.Elsin, L. Krav chuk  S. Shushk ev ichla r MDH ni t uzish 
t o` g` risida  shart nom a im zoladilar. 1991 y il 13 dek abrda A shga badda t o` g` risida  shart nom a im zoladilar. 1991 y il 13 dek abrda A shga badda 
O` zbek ist on, Qozog` ist on, Qirg` izist on, Tojik ist on v a Turk m anist on O` zbek ist on, Qozog` ist on, Qirg` izist on, Tojik ist on v a Turk m anist on 
Prezident lari uchrashib MDHga, uni t a` sis et uv chila r  m aqom ida k irishga Prezident lari uchrashib MDHga, uni t a` sis et uv chila r  m aqom ida k irishga 
t ay y or ek anlik larini bildirib, Ba y onot  e` lon qildilar. t ay y or ek anlik larini bildirib, Ba y onot  e` lon qildilar. 
1991 y il 21 dek a brda A lm at ida 11 dav lat -Rossiy a, Uk raina, Belorus, Qozog` ist on, 1991 y il 21 dek a brda A lm at ida 11 dav lat -Rossiy a, Uk raina, Belorus, Qozog` ist on, 
O` zbek ist on, Qirg` izist on, Tojik ist on, Turk m anist on, O` zbek ist on, Qirg` izist on, Tojik ist on, Turk m anist on, 
ОО
zarbay jon, Arma nist on, zarbay jon, Arma nist on, 
Moldav iy a boshliqlarining k engashi bo` ldi. O` sha k uni ular Belov ejsk oe-Moldav iy a boshliqlarining k engashi bo` ldi. O` sha k uni ular Belov ejsk oe-
Pushche shart nom asi uzasida n prot ok ol im zolab, « Teng huquqli  v a Pushche shart nom asi uzasida n prot ok ol im zolab, « Teng huquqli  v a 
ahdlashay ot gan oliy  t om onlar»  m aqom ida  MDH m uassisi bo` ldilar. ahdlashay ot gan oliy  t om onlar»  m aqom ida  MDH m uassisi bo` ldilar. 
MDH ning t ashk il t opishi X X  asrning muhim v oqealaridan biri sifat ida t arihga k irdi.MDH ning t ashk il t opishi X X  asrning muhim v oqealaridan biri sifat ida t arihga k irdi.
1991-2000 y illarda MDH da v lat lari boshliqla rining 30ga y aqin k engashlari bo` lib 1991-2000 y illarda MDH da v lat lari boshliqla rining 30ga y aqin k engashlari bo` lib 
o` t di. Ularda um um iy  m anfaat larga doir 1400 ga y aqin sha rt noma, bit im   v a o` t di. Ularda um um iy  m anfaat larga doir 1400 ga y aqin sha rt noma, bit im   v a 
bb
оо
shqshq
аа
 hujjat lar imzola ndi. Ularning barchasi uzoq y illar bir da v la t  bo` lib  hujjat lar imzola ndi. Ularning barchasi uzoq y illar bir da v la t  bo` lib 
k elgan ma mlak a t lararo iqt isodiy , m adaniy , harbiy  v a  bk elgan ma mlak a t lararo iqt isodiy , m adaniy , harbiy  v a  b
оо
shqshq
аа
 aloqalarni y angi  aloqalarni y angi 
sharoit la rda-m ust aqil dav lat laro m unosa ba t lar t arzida dav om  et t irishga sharoit la rda-m ust aqil dav lat laro m unosa ba t lar t arzida dav om  et t irishga 
qa rat ildi.qa rat ildi.
ИИ
st iqlol y illarida O` zbek ist on o` zining qat ` iy  m ust aqil t araqqiy ot  y o` lidan borish, st iqlol y illarida O` zbek ist on o` zining qat ` iy  m ust aqil t araqqiy ot  y o` lidan borish, 
puht a ishlab chiqilgan t ashqi siy osat  t a moy illariga t o` liq am al qilish bila n MDH puht a ishlab chiqilgan t ashqi siy osat  t a moy illariga t o` liq am al qilish bila n MDH 
da  o` zining m unosib v a qat ` iy  nuqt ai nazariga ega bo` ldi.da  o` zining m unosib v a qat ` iy  nuqt ai nazariga ega bo` ldi.   Buni quy idagila rda k o` rish mumk i n:Buni quy idagila rda k o` rish mumk i n:
O` zbek ist on av v al boshda n MDH t arafdori  bo` lib chiqdi. Chunk i, sobiq I t t ifoq da v ridagi O` zbek ist on av v al boshda n MDH t arafdori  bo` lib chiqdi. Chunk i, sobiq I t t ifoq da v ridagi 
respublik alararo an` anav iy  munosabat lar y a ngi v a ziy at ga mos rav i shda da v om respublik alararo an` anav iy  munosabat lar y a ngi v a ziy at ga mos rav i shda da v om 
et t irilishi   k era k  edi. et t irilishi   k era k  edi. 
Bunday  Ùamdo` st lik  mamlak at l ara ro iqt isodiy   a loqala rni  y anada mustBunday  Ùamdo` st lik  mamlak at l ara ro iqt isodiy   a loqala rni  y anada must
аа
hh
к ак а
mlab, bu mlab, bu 
da v lat larning siy osiy   must a qi lligiga dahl qilmasligi lozim . O` t ish da v ri da v lat larning siy osiy   must a qi lligiga dahl qilmasligi lozim . O` t ish da v ri 
qi y inchili k la ri ni MDH da v lat l arining barchasi o` z boshidan k echirdi. qi y inchili k la ri ni MDH da v lat l arining barchasi o` z boshidan k echirdi. 
Bu esa i qt i sodi y  bo` hronl arni bart araf et ish, bozor munosabat larini sha k ll ant irish Bu esa i qt i sodi y  bo` hronl arni bart araf et ish, bozor munosabat larini sha k ll ant irish 
jaray onida y illar moba y ni da  bir-biriga  o` zaro cham ba rcha s bog` liq ishlab chiqari sh jaray onida y illar moba y ni da  bir-biriga  o` zaro cham ba rcha s bog` liq ishlab chiqari sh 
v a ho` jalik  munosabat larini y anada y a hshila sh zarur edi . Bu k abi masal alarni hal v a ho` jalik  munosabat larini y anada y a hshila sh zarur edi . Bu k abi masal alarni hal 
et ishga hizmat  qil uv chi k o` pla b me` y oriy  huj jat la rni  ishlab chi qi sh v a j oriy  et ishda et ishga hizmat  qil uv chi k o` pla b me` y oriy  huj jat la rni  ishlab chi qi sh v a j oriy  et ishda 
O` zbek i st on al ohida  o` ringa ega bo` ldi. O` zbek i st on al ohida  o` ringa ega bo` ldi. 
O` zbek ist on MDH ga a` zo da v la t lar bilan o` zaro ik k i  t araf uchun ham foy da li hamk orl iO` zbek ist on MDH ga a` zo da v la t lar bilan o` zaro ik k i  t araf uchun ham foy da li hamk orl i
кк
  
qi lishga hamisha t ay y or v a o` z t ashqi siy osat ida shunga int ili b k elqi lishga hamisha t ay y or v a o` z t ashqi siy osat ida shunga int ili b k el
аа
y apt i . y apt i . 
MDH ga MDH ga 
a` zo k o` p ma mlak at lar bilan ana shunday  hamk orlik da  ish ol ib bori lma` zo k o` p ma mlak at lar bilan ana shunday  hamk orlik da  ish ol ib bori lm
оо
qdqd
аа
. . 
1991-2001 y illarda Rossiy a, Uk rai na, Bel orus, Moldav a , Gruzi y a, Ozarbay jon, Lit v a, 1991-2001 y illarda Rossiy a, Uk rai na, Bel orus, Moldav a , Gruzi y a, Ozarbay jon, Lit v a, 
Lat v iy a v a Mark a ziy  Osiy o respublik ala ri bil an diploma t ik , iqt i sodi y , madani y , i lmiy -Lat v iy a v a Mark a ziy  Osiy o respublik ala ri bil an diploma t ik , iqt i sodi y , madani y , i lmiy -
t ehni k av iy  aloqal ar o` rnat i ldi v a  u ri v ojlani b bormt ehni k av iy  aloqal ar o` rnat i ldi v a  u ri v ojlani b borm
оо
qda. qda. 
X ususan, O` zbek ist on v a Rossi y a o` rtX ususan, O` zbek ist on v a Rossi y a o` rt
аа
si da  o` zaro manfa at li hamk orlik  aloqal ari  si da  o` zaro manfa at li hamk orlik  aloqal ari  
ri v oj lanib bormri v oj lanib borm
оо
qda. Rossiy a Federasi y asi Prezi dent i V.V.Put inning 2000 y il 18-19 qda. Rossiy a Federasi y asi Prezi dent i V.V.Put inning 2000 y il 18-19 
may  k unlari O` zbek i st on Respublik asiga dav l at  t a shrifi , sav do  i qt isodiy  v a ha rbiy  may  k unlari O` zbek i st on Respublik asiga dav l at  t a shrifi , sav do  i qt isodiy  v a ha rbiy  
hamk orlik  qilish t o` g` risida imzola ngan bit i mlar ik k i dav lat  o` rthamk orlik  qilish t o` g` risida imzola ngan bit i mlar ik k i dav lat  o` rt
аа
sida gi  aloqal arning sida gi  aloqal arning 
y angi  bosqichga k o` t a ri lishiga hi zmat  qil my angi  bosqichga k o` t a ri lishiga hi zmat  qil m
оо
qda. qda. 
2000 y i l 20 iun k uni Mosk v ada  bo` li b o` t gan MDH maml ak a t lari dav l at  ra hbarlari 2000 y i l 20 iun k uni Mosk v ada  bo` li b o` t gan MDH maml ak a t lari dav l at  ra hbarlari 
Kengashi sama ral i bo` l di. Sammit da 2000 y ilgacha  bo` l ga n muddat da    Kengashi sama ral i bo` l di. Sammit da 2000 y ilgacha  bo` l ga n muddat da    
Ùamdo` st lik ni riv ojla nt irish borasidagi ishla r dast uri muhok ama  qil indi. Qa bul Ùamdo` st lik ni riv ojla nt irish borasidagi ishla r dast uri muhok ama  qil indi. Qa bul 
qi lingan mazk ur hujja t  MDH doirasida erk in sa v do zonasi barpo et ish borasidagi qi lingan mazk ur hujja t  MDH doirasida erk in sa v do zonasi barpo et ish borasidagi 
t o` lov lar v a sol iql ar t art ibini  muv ofi qlasht irishga k elishib ol indi. Sammit da MDH t o` lov lar v a sol iql ar t art ibini  muv ofi qlasht irishga k elishib ol indi. Sammit da MDH 
ning t errorchili k k a qarshi k urash mark azini t ashk i l et ish, shuni ngdek   MDH ning t errorchili k k a qarshi k urash mark azini t ashk i l et ish, shuni ngdek   MDH 
da v lat larining 2003 y ilgacha  halqa ro t errorchil ik  v a ek st remi zmga qarshi k ura sh da v lat larining 2003 y ilgacha  halqa ro t errorchil ik  v a ek st remi zmga qarshi k ura sh 
bora sida gi dast uri t o` g` ri sidagi ma sala lar muhok ama  qilindi  v a t egishli  qa rorl ar bora sida gi dast uri t o` g` ri sidagi ma sala lar muhok ama  qilindi  v a t egishli  qa rorl ar 
qa bul qilindi.qa bul qilindi.   O` zbek ist on Prezi dent i I.Karimov ning Ev ropada hav fsizl ik  v a O` zbek ist on Prezi dent i I.Karimov ning Ev ropada hav fsizl ik  v a 
hamk orlik  t ashk i lot ini ng 1999 y il noy abrdagi  Ist ambul  hamk orlik  t ashk i lot ini ng 1999 y il noy abrdagi  Ist ambul  
sammit ida ilgari surgan t errorchili k k a qarshi dav l at lararo sammit ida ilgari surgan t errorchili k k a qarshi dav l at lararo 
miqy osdagi k urashni muv ofi ql asht iruv chi mark az t uzish g` oy asi miqy osdagi k urashni muv ofi ql asht iruv chi mark az t uzish g` oy asi 
amalga oshdi. Mosk v a sammit i MDH maml ak at lari o` rtamalga oshdi. Mosk v a sammit i MDH maml ak at lari o` rt
аа
sidagi sidagi 
ma` lum daraj ada y ak di llik  pay do bo` lganligidan guv ohlik  beradi.ma` lum daraj ada y ak di llik  pay do bo` lganligidan guv ohlik  beradi.
Ma` lumk i, dek abr  oy ida MDH t ashk il t opganiga 10 y il t o` l di. Shu Ma` lumk i, dek abr  oy ida MDH t ashk il t opganiga 10 y il t o` l di. Shu 
munosabat  bilan 2001 y i l 30 noy abr y ak uniy  ubiley  sammit i bo` l ib munosabat  bilan 2001 y i l 30 noy abr y ak uniy  ubiley  sammit i bo` l ib 
o` t di. Prezi dent l ar o` t gan dav r mobay nida qili ngan i shlarni o` t di. Prezi dent l ar o` t gan dav r mobay nida qili ngan i shlarni 
sarhisob qildil ar. MDH ning bugungi ahv oli v a k el ajagi hususi da sarhisob qildil ar. MDH ning bugungi ahv oli v a k el ajagi hususi da 
fi k r almashdil ar. Mamlak at imi z rahbari I.Karimov  hamdo` st l ik  fi k r almashdil ar. Mamlak at imi z rahbari I.Karimov  hamdo` st l ik  
faoliy at ida  birgalik da o` zaro foy dal i hamk orlik ni riv ojlant irish, faoliy at ida  birgalik da o` zaro foy dal i hamk orlik ni riv ojlant irish, 
iqt isodiy  int egrasiy a masalalariga  e` t iborni yanada iqt isodiy  int egrasiy a masalalariga  e` t iborni yanada 
k uchay t i rmk uchay t i rm
оо
q k erak ligini har hil  harbiy  -siy osiy  mav zularga q k erak ligini har hil  harbiy  -siy osiy  mav zularga 
chalg` imay , o` zaro manfaat li munosabat larni  rav naq t opt irishga chalg` imay , o` zaro manfaat li munosabat larni  rav naq t opt irishga 
int ilishi mint ilishi m
аа
qsqs
аа
dga muv ofi ql igini t a` k i dladi. Zot an, MDH ni dga muv ofi ql igini t a` k i dladi. Zot an, MDH ni 
t uzishdan mt uzishdan m
аа
qsqs
аа
d ham mav j ud iqt isodiy  risht alarni saqlab k ol ish d ham mav j ud iqt isodiy  risht alarni saqlab k ol ish 
v a ri v ojl ant i ri shdan iborat  edi. v a ri v ojl ant i ri shdan iborat  edi. 
MDH hususidagi  qi sqacha fi k rlarga y ak un y asab shuni ay t ish MDH hususidagi  qi sqacha fi k rlarga y ak un y asab shuni ay t ish 
mumk ink i , u o` zining qi sqa bosib o` t gan faoliy at  y o` lida, zolv orl i mumk ink i , u o` zining qi sqa bosib o` t gan faoliy at  y o` lida, zolv orl i 
qadaml ar t ashl ay ot gan li	 gi	 ni hamda iqt isodiy  int egrasiy a v a qadaml ar t ashl ay ot gan	 li	 gi	 ni hamda iqt isodiy  int egrasiy a v a 
mint aqav iy  moj arolarni echishga qodi r t uzi lma ek anligini mint aqav iy  moj arolarni echishga qodi r t uzi lma ek anligini 
k o` rsat di . Shk o` rsat di . Sh
акак
-shubhasiz o` t gan y illardagi MDH faoliy at i da -shubhasiz o` t gan y illardagi MDH faoliy at i da 
O` zbek i st on o` z o` rni  v a al ohida mav qega ega ek anligini isbot  O` zbek i st on o` z o` rni  v a al ohida mav qega ega ek anligini isbot  
et di .et di .   4. Har bir da v la t ning obro` si v a qudrat i uning qa ncha v a qay si da v lat lar bilan olib 4. Har bir da v la t ning obro` si v a qudrat i uning qa ncha v a qay si da v lat lar bilan olib 
boray ot gan t ashqi aloqala riga  ham bev osit a bog` liqdir. boray ot gan t ashqi aloqala riga  ham bev osit a bog` liqdir. 
O` zbek ist on bugungi k unda duny oning barcha  m int aqalarida  ishonchli ham k or O` zbek ist on bugungi k unda duny oning barcha  m int aqalarida  ishonchli ham k or 
sifat ida o` z mav qeini t o` la nomoy on et a oldi. sifat ida o` z mav qeini t o` la nomoy on et a oldi. 
1. O` zbek ist on v a  O` rt a  Osiy o da v la t lari: O` zbek ist on t a shqi siy osat ining asosiy  1. O` zbek ist on v a  O` rt a  Osiy o da v la t lari: O` zbek ist on t a shqi siy osat ining asosiy  
y unalishlarida n biri Mark aziy  Osiy odagi m ust aqil  dav la t lar - Qozog` ist on, y unalishlarida n biri Mark aziy  Osiy odagi m ust aqil  dav la t lar - Qozog` ist on, 
Qirg` izist on, Tojik ist on v a Turk m anist on bilan ham k orlik , do` st lik  risht alarini Qirg` izist on, Tojik ist on v a Turk m anist on bilan ham k orlik , do` st lik  risht alarini 
mustmust
аа
hh
к ак а
mlashga qarat ilgan. Mark aziy  Osiy odagi bu besht a  dav lat ning mlashga qarat ilgan. Mark aziy  Osiy odagi bu besht a  dav lat ning 
qa dim iy  t arihi, m adaniy at i, t ili v a dilining birligi, t om irlarining t ut a shib qa dim iy  t arihi, m adaniy at i, t ili v a dilining birligi, t om irlarining t ut a shib 
k et ganligi shuni t aqozo et a di.k et ganligi shuni t aqozo et a di.
O` zbek ist on rahbariy a t i bu hududdagi dav lat la r, halqla r ma nfaat la riga  m os O` zbek ist on rahbariy a t i bu hududdagi dav lat la r, halqla r ma nfaat la riga  m os 
t ushadigan t eng huquqli ham k orlik  k o` lam ini t obora k engay t irib, t ushadigan t eng huquqli ham k orlik  k o` lam ini t obora k engay t irib, 
mustmust
аа
hh
к ак а
mlab bormmlab borm
оо
qda . Tojik ist on fojea sini bart a raf et ishda qda . Tojik ist on fojea sini bart a raf et ishda 
O` zbek ist onning siy osiy  v a iqt isodiy  k o` ma gi, qa rdosh besh ma mlak a t ning O` zbek ist onning siy osiy  v a iqt isodiy  k o` ma gi, qa rdosh besh ma mlak a t ning 
O` rt a er dengizi, Hind ok eani, Tinch ok eani bilan bog` lov chi t em ir y o` llar O` rt a er dengizi, Hind ok eani, Tinch ok eani bilan bog` lov chi t em ir y o` llar 
qurilishida ha mda orolni qut qarish harak a t ida  O` zbek ist onning faol isht irok i qurilishida ha mda orolni qut qarish harak a t ida  O` zbek ist onning faol isht irok i 
buning y orqin m isolidir. buning y orqin m isolidir. 
Mark a ziy  Osiy o dav lat larining 1990 y il iundagi A lm at a uchrashuv ida   o` zaro Mark a ziy  Osiy o dav lat larining 1990 y il iundagi A lm at a uchrashuv ida   o` zaro 
do` st lik  v a ham k orlik ning muhimligi k o` rsat ildi. Bu uchra shuv , iqt isodiy  do` st lik  v a ham k orlik ning muhimligi k o` rsat ildi. Bu uchra shuv , iqt isodiy  
inqirozdan chiqish uchun besh da v la t   o` z iqt isodiy   resurslarini birlasht irishi inqirozdan chiqish uchun besh da v la t   o` z iqt isodiy   resurslarini birlasht irishi 
zaruriy at ini k o` rsat di. Bu dav lat  rzaruriy at ini k o` rsat di. Bu dav lat  r
аа
hbhb
аа
rlrl
аа
ri har y ili uchra shish t o` g` risida ri har y ili uchra shish t o` g` risida 
k elishib oldilar. Bu an` ana dav om et ib, har y ili 2-3 marot aba Mark a ziy  Osiy o k elishib oldilar. Bu an` ana dav om et ib, har y ili 2-3 marot aba Mark a ziy  Osiy o 
da v lat lari rahbarlari k engashlari bo` lib o` t mda v lat lari rahbarlari k engashlari bo` lib o` t m
оо
qda . qda . 
1994 y il 30 aprelda Qirg` izist onning Cho` lponot a sha hrida O` zbek ist on, Qozog` ist on 1994 y il 30 aprelda Qirg` izist onning Cho` lponot a sha hrida O` zbek ist on, Qozog` ist on 
v a Qirg` izist on o` rtv a Qirg` izist on o` rt
аа
sida t ov arlar, hizmat lar, sarm oy a la r v a ishchi k uchlarining sida t ov arlar, hizmat lar, sarm oy a la r v a ishchi k uchlarining 
erk in o` t ib t urishini nazarda t ut uv chi ham da  o` zaro k elishilgan k redit  hisob-erk in o` t ib t urishini nazarda t ut uv chi ham da  o` zaro k elishilgan k redit  hisob-
k it ob, budjet , soliq, narh, boj v a v alut a siy osat ini t a` m inlov chi y agona  iqt isodiy  k it ob, budjet , soliq, narh, boj v a v alut a siy osat ini t a` m inlov chi y agona  iqt isodiy  
mak onni t a shk il et ish t o` g` risidagi shart nom aning imzolanishi bu m am lak at lar mak onni t a shk il et ish t o` g` risidagi shart nom aning imzolanishi bu m am lak at lar 
o` rto` rt
аа
sidagi ham k orlik ni y angi pog` ona ga  k o` t ardi.sidagi ham k orlik ni y angi pog` ona ga  k o` t ardi.   1994 y il iul oy i boshida Q1994 y il iul oy i boshida Q
оо
zz
оо
g` istg` ist
оо
n, O` zbek ist on v a Qirg` izistn, O` zbek ist on v a Qirg` izist
оо
n Prezident larining n Prezident larining 
uchrashuv ida o` zaro int egra siy ani k uchay t irish bo` y icha bit imlar imzolandi. uchrashuv ida o` zaro int egra siy ani k uchay t irish bo` y icha bit imlar imzolandi. 
Tom onlar Dav lat aro Kenga sh ham da uning doimiy  ijroiy a Tom onlar Dav lat aro Kenga sh ham da uning doimiy  ijroiy a 
оо
rganini, shuningdek , rganini, shuningdek , 
Bosh v a zirla r Kengashi, Tashqi I shlar v azirligi, Mudofaa  v a zirligining Kegashini Bosh v a zirla r Kengashi, Tashqi I shlar v azirligi, Mudofaa  v a zirligining Kegashini 
t a` sis et dilar. t a` sis et dilar. 
Ay niqsa, 1996 y il 12 y anv arda Ko` k chat ov da, 1997 y il 9-10 y anv arda Bishk ek da , Ay niqsa, 1996 y il 12 y anv arda Ko` k chat ov da, 1997 y il 9-10 y anv arda Bishk ek da , 
1997 y il 12 y anv arda Oqm oloda bo` lib o` t gan O` zbek ist on, Qirg` izist1997 y il 12 y anv arda Oqm oloda bo` lib o` t gan O` zbek ist on, Qirg` izist
оо
n  n  
Prezident larining, 1998 y il Ashgabodda Turk manist on, O` zbek ist on, Qirg` izistPrezident larining, 1998 y il Ashgabodda Turk manist on, O` zbek ist on, Qirg` izist
оо
n n 
 v a  Q v a  Q
оо
zz
оо
g` istg` ist
оо
n Prezident larining nihoy at , 1998 y il 26 m art da Toshk ent da n Prezident larining nihoy at , 1998 y il 26 m art da Toshk ent da 
O` zbek ist on, QO` zbek ist on, Q
оо
zz
оо
g` istg` ist
оо
n, Qirg` izistn, Qirg` izist
оо
n, Tojik ist on Prezident larining o` zaro n, Tojik ist on Prezident larining o` zaro 
uchrashuv lari ham da 2000 y il 14 iun k uni Dusha nbeda  Mark aziy  iqt isodiy  uchrashuv lari ham da 2000 y il 14 iun k uni Dusha nbeda  Mark aziy  iqt isodiy  
ham ja miy at  dav la t lararo k engashining nav bat dagi ma jlisi v a bham ja miy at  dav la t lararo k engashining nav bat dagi ma jlisi v a b
оо
shqshq
аа
lar lar 
Mark aziy  Osiy o respublik alari hay ot ida k a t t a aha miy at ga ega  bo` ldi.Mark aziy  Osiy o respublik alari hay ot ida k a t t a aha miy at ga ega  bo` ldi.
Y aqin Sharq v a O` rt a Sharq m amlak at la ri bila n aloqala r: 1991-1999 y illar dav om ida  Y aqin Sharq v a O` rt a Sharq m amlak at la ri bila n aloqala r: 1991-1999 y illar dav om ida  
O` zbek ist on Prezident i I .Karim ov  boshliq dav lat  delegasiy asining Turk iy a , Eron, O` zbek ist on Prezident i I .Karim ov  boshliq dav lat  delegasiy asining Turk iy a , Eron, 
Pok ist on, Hindist onPok ist on, Hindist on
гага
 v v
аа
 m m
аа
zz
кк
ur dur d
аа
v lv l
аа
t lt l
аа
rning dav lat  v a huk um at  rning dav lat  v a huk um at  
boshliqla rining O` zbek ist onga rasmiy  sa fari pay t ida  imzola ga n hujjat la ri boshliqla rining O` zbek ist onga rasmiy  sa fari pay t ida  imzola ga n hujjat la ri 
da v lat laro munosabat la rni y ana da riv ojlant irishga hizmat  qilmda v lat laro munosabat la rni y ana da riv ojlant irishga hizmat  qilm
оо
qda. 1992 y il 6 qda. 1992 y il 6 
fev ralda O` zbek ist on, Pok ist on, Eron v a Turk iy a   t om onidan t uzilga n iqt isodiy  fev ralda O` zbek ist on, Pok ist on, Eron v a Turk iy a   t om onidan t uzilga n iqt isodiy  
ham k orlik  t a shk ilot iga (EKO) a` zo bo` lib k irdi. 1992 y il 10 m ay da Ashgabadda ham k orlik  t a shk ilot iga (EKO) a` zo bo` lib k irdi. 1992 y il 10 m ay da Ashgabadda 
O` zbek ist on, QO` zbek ist on, Q
оо
zz
оо
g` istg` ist
оо
n, Turk ma nist on, Eron, Turk iy a, Pok ist on  da v lat  v a n, Turk ma nist on, Eron, Turk iy a, Pok ist on  da v lat  v a 
huk umat  rahba rlari Trans - Osiy o t em ir y o` lini v ujudga k elt irish mhuk umat  rahba rlari Trans - Osiy o t em ir y o` lini v ujudga k elt irish m
аа
qsqs
аа
dida dida 
TT
аа
jj
аа
n-Sn-S
аа
rahs-Mashhad t em ir y o` lini qurish haqida bit imni, bojhona hizm at ini rahs-Mashhad t em ir y o` lini qurish haqida bit imni, bojhona hizm at ini 
t ashk il et ish haqidagi hujja t larni imzoladilar. Uzunligi 295 k m bo` lgan ma zk ur t ashk il et ish haqidagi hujja t larni imzoladilar. Uzunligi 295 k m bo` lgan ma zk ur 
t em ir y o` l 1996 y il t uga llandi v a ishga t ushirildi.t em ir y o` l 1996 y il t uga llandi v a ishga t ushirildi. Bu y o` l orqali O` zbek ist on Fors k o` rfazigacha, undan so` ng Bu y o` l orqali O` zbek ist on Fors k o` rfazigacha, undan so` ng 
duny oning i st algan burchagiga chiqi shi mumk i n.duny oning i st algan burchagiga chiqi shi mumk i n.
O` zbek ist onni ng Sharq v a Tinch ok ean hav zasi  maml ak at lari bilan O` zbek ist onni ng Sharq v a Tinch ok ean hav zasi  maml ak at lari bilan 
munosabat lari. Prezident imizning 1992 y i ldagi rasmiy  safari munosabat lari. Prezident imizning 1992 y i ldagi rasmiy  safari 
nat ijasida -X it oy , J anubiy  Korey a, Y aponiy a, Mal ay zi ya, Indoneziy a nat ijasida -X it oy , J anubiy  Korey a, Y aponiy a, Mal ay zi ya, Indoneziy a 
bilan diplomat i k , iqt isodiy  v a madani y aloqalar y o` lga quy ildi. A na bilan diplomat i k , iqt isodiy  v a madani y aloqalar y o` lga quy ildi. A na 
shu al oqal ar chog` ida X it oy  t omoni bilan 20 dan ort i q shu al oqal ar chog` ida X it oy  t omoni bilan 20 dan ort i q 
shart nomalar imzolandi. Bugungi k unda O` zbek ist onda 80 ga shart nomalar imzolandi. Bugungi k unda O` zbek ist onda 80 ga 
y aqin O` zbek ist on -X i t oy  qo` shma k orhonalari faoliy at  y aqin O` zbek ist on -X i t oy  qo` shma k orhonalari faoliy at  
k o` rsat mk o` rsat m
оо
qda. qda. 
1992 -1996 y i llar dav omida « UZDEU av t o»  O` zbek i st on -J anubiy  1992 -1996 y i llar dav omida « UZDEU av t o»  O` zbek i st on -J anubiy  
Korey a qo` shma k orhonasi  i shga t ushirildi.Korey a qo` shma k orhonasi  i shga t ushirildi.
1998 y il da 54 400 t a « Damas» , « Tik o» , « Nek siy a»  rusumli 1998 y il da 54 400 t a « Damas» , « Tik o» , « Nek siy a»  rusumli 
av t omobi llari ishlab chi qari ldi. av t omobi llari ishlab chi qari ldi. 
O` zbek ist on -Y aponiy a hamk orligi da, Y aponiy aning duny oga O` zbek ist on -Y aponiy a hamk orligi da, Y aponiy aning duny oga 
mashhur « Misui»  v a KO LTD « Misubisi Korporey shen» , « Sumi t ot o mashhur « Misui»  v a KO LTD « Misubisi Korporey shen» , « Sumi t ot o 
k orporey shn» , « Tomen k or k orporey shn» , « Chori »  k orporey shn» , « Tomen k or k orporey shn» , « Chori »  
k ompaniy alarining o` rni  salmk ompaniy alarining o` rni  salm
оо
qlidi r. Bunday  al oqalar Malay ziy a, qlidi r. Bunday  al oqalar Malay ziy a, 
Indoney ziy a, Ve` t nam, Tay land, A v st ral iy a v a bIndoney ziy a, Ve` t nam, Tay land, A v st ral iy a v a b
оо
shqshq
аа
 mamlak at lar  mamlak at lar 
bilan bilan 
оо
lib blib b
оо
rilril
аа
y oty ot
гага
n n 
аа
ll
оо
qq
аа
ll
аа
rdrd
аа
 ham ijobiy  nat ijalar berm ham ijobiy  nat ijalar berm
оо
qda. qda. 
AQSh v a Ev ropa maml ak at l ari bilan hamk orlik .AQSh v a Ev ropa maml ak at l ari bilan hamk orlik .
Bundan qariy ib 2,5 mi ng y il muqaddam Isk andar Zulqarnay nning  Bundan qariy ib 2,5 mi ng y il muqaddam Isk andar Zulqarnay nning  
bosqinchi lik  urishlaridan boshlab biz Ov rupo siv ilizasiy asi bilan bosqinchi lik  urishlaridan boshlab biz Ov rupo siv ilizasiy asi bilan 
o` zaro t a` sirda bo` li b k elmo` zaro t a` sirda bo` li b k elm
оо
qdami z.qdami z.  www.arxiv.uz

MAV ZU: O` zbek ist on O` zbek ist on jahon hamjamiy at ijahon hamjamiy at i

R E J A : 1. Must aqil Re spublik aning must aqil t ashqi siyosat urit ishining huquqiy asoslari va asosiy t amoyillari. 2. O`zbe k ist onning halqaro va mint aqaviy t ashk ilot larga a`zo bo`lib k irishi. 3. O`zbe k ist onning Must aqil davlat lar hamdo`st ligidagi o`rni va mavqe i. 4. J ahonning nuf uzli davlat lari bilan hamk orlik aloqalari.

X al qim iz must aqil lik deb at al mish ezgu v a muqaddas orzuning ruy obga X al qim iz must aqil lik deb at al mish ezgu v a muqaddas orzuning ruy obga chiqishi uchun asrlar m obay ni da i nt i lib, k urashib k eldi. chiqishi uchun asrlar m obay ni da i nt i lib, k urashib k eldi. 1991 y il 31 av gust dan boshl ab halqimi z t aqdirida k esk in buri lish y asagan, 1991 y il 31 av gust dan boshl ab halqimi z t aqdirida k esk in buri lish y asagan, but unl ay y angi t araqqi y ot dav rini boshlab bergan ist iql ol dav ri t arihi but unl ay y angi t araqqi y ot dav rini boshlab bergan ist iql ol dav ri t arihi boshl andi. boshl andi. 130 y i llik Rossiy a m ust amlak asiga mahk um et ilgan dav rning ilgarigi 130 y i llik Rossiy a m ust amlak asiga mahk um et ilgan dav rning ilgarigi zamonlardan farqi shuk i, shu v aqt da ay ni qsa, sho` rolar huk mronligi zamonlardan farqi shuk i, shu v aqt da ay ni qsa, sho` rolar huk mronligi y illari da halqimiz t ashqi duny odan but unlay uzi b quy ildi(Karimov I.A. y illari da halqimiz t ashqi duny odan but unlay uzi b quy ildi(Karimov I.A. Tarihiy hot i rasiz k el aj ak y o` q.Garchi k at t a mamlak at ning asosiy qonuni Tarihiy hot i rasiz k el aj ak y o` q.Garchi k at t a mamlak at ning asosiy qonuni hisoblangan « SSSR Konst i t usiy asi » da O` zbek ist on boshqa o` n t o` rt t a hisoblangan « SSSR Konst i t usiy asi » da O` zbek ist on boshqa o` n t o` rt t a « qardosh v a jondosh» mil liy respubli k alar si ngari « t eng huquqli» , « qardosh v a jondosh» mil liy respubli k alar si ngari « t eng huquqli» , « must aqi l» , « suv eren» dav lat sifat ida t a` ri fu-t av sif et ilsa-da, amal da « must aqi l» , « suv eren» dav lat sifat ida t a` ri fu-t av sif et ilsa-da, amal da k o` zga k o` rinmas, ming v a milli on hil ust alik bilan « t o` qilgan» , t o` rlar k o` zga k o` rinmas, ming v a milli on hil ust alik bilan « t o` qilgan» , t o` rlar bilan qo` l-oy og` i bandi et ili b quy ilgan edi. bilan qo` l-oy og` i bandi et ili b quy ilgan edi. Must abid sov et t uzumi dav rida O` zbek i st on t ashqi iqt isodiy aloqal arni asosan Must abid sov et t uzumi dav rida O` zbek i st on t ashqi iqt isodiy aloqal arni asosan sosi alist ik m amlak at lar bil an, sobiq mark azning y o` l -y o` ri ql ari bilan sosi alist ik m amlak at lar bil an, sobiq mark azning y o` l -y o` ri ql ari bilan amalga oshirar, respublik aning o` zi t ashqi bozorga must aqi l rav ishda amalga oshirar, respublik aning o` zi t ashqi bozorga must aqi l rav ishda chiqish huquqiga ega emas edi. chiqish huquqiga ega emas edi. Respubli k aga oli b k elinadigan mahsulot lar, respublik adan chiqarila digan Respubli k aga oli b k elinadigan mahsulot lar, respublik adan chiqarila digan mahsulot hajmiga ni sbat an ancha ort iq edi . 1990 y il respublik aga 14661,8 mahsulot hajmiga ni sbat an ancha ort iq edi . 1990 y il respublik aga 14661,8 mln. so` m lik m ahsul ot olib k el ingan bo` lsa, chet ga chi qarilgan mahsulot mln. so` m lik m ahsul ot olib k el ingan bo` lsa, chet ga chi qarilgan mahsulot hajmi 9351,5 ml n. so` mga t eng bo` lgan.hajmi 9351,5 ml n. so` mga t eng bo` lgan. X X I X X I asr bo` sаg` аsida O` zbek ist on dav lat m ust aqilligini qo` lga k iri t ib jahon asr bo` sаg` аsida O` zbek ist on dav lat m ust aqilligini qo` lga k iri t ib jahon hamjamiy at ga k irish, i nt egrasiy alashish t omon uz t ut di. hamjamiy at ga k irish, i nt egrasiy alashish t omon uz t ut di.

www.arxiv.uz

J a hon amaliy ot ida n ma` lumk i, har bir m ust aqil dav lat , ay niqsa must aqil t araqqiy ot J a hon amaliy ot ida n ma` lumk i, har bir m ust aqil dav lat , ay niqsa must aqil t araqqiy ot y o` liga k irga n mamla k at lar, hech qachon o` z qobig` iga o` ral ib riv ojl anmagan. y o` liga k irga n mamla k at lar, hech qachon o` z qobig` iga o` ral ib riv ojl anmagan. A k sincha, must aqil riv ojla nish y o` lini t anl ashi bilanoq jahon hamja miy at ga A k sincha, must aqil riv ojla nish y o` lini t anl ashi bilanoq jahon hamja miy at ga qo` shi lish orqali o` z t aqdirini belgilagan (Usmonov Q. v a boshqal ar. O` zbek ist on qo` shi lish orqali o` z t aqdirini belgilagan (Usmonov Q. v a boshqal ar. O` zbek ist on qa ra mlik v a must aqil lik y il lari da.-Toshk ent : O` qit uv chi, 1996.-B.92).qa ra mlik v a must aqil lik y il lari da.-Toshk ent : O` qit uv chi, 1996.-B.92). O` zbek ist onning jahon hamjami y at ga qo` shilish da v ri g` oy at bir murak k ab v a qalt is O` zbek ist onning jahon hamjami y at ga qo` shilish da v ri g` oy at bir murak k ab v a qalt is da v rga t o` g` ri k eldi. Sobiq it t ifoq t arqalib k et gach duny o a sosan ik k i qut bli (SSSR v a da v rga t o` g` ri k eldi. Sobiq it t ifoq t arqalib k et gach duny o a sosan ik k i qut bli (SSSR v a A QSh) bo` lgan bo` lsa, endi k o` p qut bli bo` lib qolgan edi . X X asr o` z g` av g` ol ari, A QSh) bo` lgan bo` lsa, endi k o` p qut bli bo` lib qolgan edi . X X asr o` z g` av g` ol ari, t o` palonlarini , qirg` inlari ni biz y ashay ot gan t o` palonlarini , qirg` inlari ni biz y ashay ot gan X X I X X I asrga meros qi lib qoldirib hay r asrga meros qi lib qoldirib hay r ma` zur qi lay ot gan bir dav rga t o` g` ri k eldi . ma` zur qi lay ot gan bir dav rga t o` g` ri k eldi . O` zbek ist on geosiy osiy jihat dan qul ay li k t ug` diruv chi imk oniy at lar bilan bi rga, bu O` zbek ist on geosiy osiy jihat dan qul ay li k t ug` diruv chi imk oniy at lar bilan bi rga, bu bora da k iy inchilik lar t ug` diruv chi bir qa ncha omilla r ham mav j ud edi . Ga rchi , t a shqi bora da k iy inchilik lar t ug` diruv chi bir qa ncha omilla r ham mav j ud edi . Ga rchi , t a shqi siy osat sohasida gi an` anal ari mizning il dizlari uzoq moziy ga borib t aqa lsa -da, siy osat sohasida gi an` anal ari mizning il dizlari uzoq moziy ga borib t aqa lsa -da, must amla k a dav ridagi y o` qot ishla r nat ij asida, dast labk i pay t l arda respublik a miz must amla k a dav ridagi y o` qot ishla r nat ij asida, dast labk i pay t l arda respublik a miz t ashqi siy osat urit ish t a jriba siga ham, jahon diplomat iy asi ni bila diga n k adrl arga t ashqi siy osat urit ish t a jriba siga ham, jahon diplomat iy asi ni bila diga n k adrl arga ham ega emas edi.ham ega emas edi. Tashqi siy osiy diplomat ik , i qt isodiy v a madani y aloqa larni o` zi must aqil boshl ashga Tashqi siy osiy diplomat ik , i qt isodiy v a madani y aloqa larni o` zi must aqil boshl ashga t o` g` ri k elsada, respublik a rahbariy at i bu boradagi mua mmolarni echishga dadil t o` g` ri k elsada, respublik a rahbariy at i bu boradagi mua mmolarni echishga dadil k irishdi, uqorida t a` k idlab o` t ilgan k iy inchili k la rni engib o` t ib, qisqa dav r mobay nida k irishdi, uqorida t a` k idlab o` t ilgan k iy inchili k la rni engib o` t ib, qisqa dav r mobay nida o` z o` rni v a ma v qeiga ega bo` ldi. o` z o` rni v a ma v qeiga ega bo` ldi. Prezident I .K arimov o` zining « O` zbek ist onning o` z ist iql ol v a t araqqiy ot y o` li » v a boshqa Prezident I .K arimov o` zining « O` zbek ist onning o` z ist iql ol v a t araqqiy ot y o` li » v a boshqa asa rla ri da must aqil t ashqi siy osat urit i sh qoidalarini nazariy v a amal iy ji hat dan asa rla ri da must aqil t ashqi siy osat urit i sh qoidalarini nazariy v a amal iy ji hat dan asosl ab berdi. 1991 y i l 31 av gust da Oliy Kengash asosl ab berdi. 1991 y i l 31 av gust da Oliy Kengash VIVI sessiy asida qabul qil ingan sessiy asida qabul qil ingan « Must aqil lik haqidagi Bay onot » da O` zbek ist onning t ashqi siy osat da gi y o` li aniq qilib « Must aqil lik haqidagi Bay onot » da O` zbek ist onning t ashqi siy osat da gi y o` li aniq qilib bel gil angan edi. J umla dan, unda : « X alqaro hamja miy at ning t o` l a huquqli a` zosi bel gil angan edi. J umla dan, unda : « X alqaro hamja miy at ning t o` l a huquqli a` zosi bo` lgan O` zbek i st on Respubli k asi X alqaro munosabat la rda must a qi l dav l at , halqaro bo` lgan O` zbek i st on Respubli k asi X alqaro munosabat la rda must a qi l dav l at , halqaro huquq sub` ek t i sifat ida qat na shadi, uni ng mаqsаdlari must аhк аm t inchli k , huquq sub` ek t i sifat ida qat na shadi, uni ng mаqsаdlari must аhк аm t inchli k , qurolsizla nish, o` z hududini qurol-y arоg` lardan holi qil ish, y adrov iy qurolni v a qurolsizla nish, o` z hududini qurol-y arоg` lardan holi qil ish, y adrov iy qurolni v a bоshqа ommav iy qi rg` i n quroll arini y o` qot ish, suv eren da v lat l ar o` rt аsidagi ni zo v a bоshqа ommav iy qi rg` i n quroll arini y o` qot ish, suv eren da v lat l ar o` rt аsidagi ni zo v a ziddiy a t larni hal et i shda k uch ishlat ish v a t azy iqqa y o` l qo` y maslik dan iborat » .ziddiy a t larni hal et i shda k uch ishlat ish v a t azy iqqa y o` l qo` y maslik dan iborat » .