logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. mustaqil o`zbekiston soliq tizimidagi islohatlar

mustaqil o`zbekiston soliq tizimidagi islohatlar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1228.71484375 KB
Ko'chirib olish
MAVZU:MUSTAQIL O`ZBEKISTON SOLIQ TIZIMIDAGI ISLOHATLAR RE JA: 1. SOLIQ SIYOSATI TUSHUNCHASI VA UNING HUQUQIY NAZARIY ASOSLARI 2.MUSTAQILLIK YILLARIDA YURTIMIZDAGI SOLIQ TIZIMI VA SOLIQ TURLARI 3. YANGI O‘ZBEKISTON – YANGI SOLIQ TIZIMI, YANGI NATIJALAR, YANGI RE JALAR SOLIQ ,  DAVLAT  YOKI MAHALLIY BOSHQARUV FAOLIYATINI TAʼMINLASH UCHUN DAVLAT ORGANLARI TOMONIDAN TASHKILOT VA  JISMONIY SHAXSLARDAN  YIGʻIB OLINADIGAN TOʻLOVGA AYTILADI. DAVLAT  BYUDJETI   DAROMADLAR  QISMINING ASOSIY MANBAI SOLIQLAR HISOBLANADI. SHUNINGDEK, SOLIQ IQTISODIY TURKUM SIFATIDA, SOF  DAROMADNING  BIR QISMINI  BUDJETGA  JALB QILISH SHAKLI BOʻLIB,  MOLIYAVIY  MUNOSABATLARNING TARKIBIY QISMINI TASHKIL QILADI. SOLIQNING KELIB CHIQISHI DAVLATNING PAYDO BOʻLISHI BILAN CHAMBARCHAS BOGʻLIQ BOʻLIB, JUDA QADIMIY TARIXGA EGA. TARIXIY MANBALARDA BUNDAN 3760-YIL MUQADDAM  BOBIL  DAVLATIDA  HAMMURAPI QONUNLARI  BILAN SOLIQNING JORIY ETILGANI TOʻGʻRISIDA MAʼLUMOTLAR UCHRAYDI. HOZIRGI DAVRDA HAM DAVLAT BA JARADIGAN VAZIFALARNI MABLAGʻ BILAN TAʼMINLASH MUAMMOSI SOLIQNING OBYEKTIV ZARURLIGINI KELTIRIB CHIQARADI. UNDIRISH USULIGA KOʻRA, TOʻGʻRI VA EGRI SOLIQGA BOʻLINADI. TOʻGʻRI SOLIQ MOLMULK VA DAROMADGA BEVOSITA JORIY QILINADI VA SOLIQ TOʻLOVCHI TOMONIDAN ORALIQ VOSITACHILARSIZ TOʻLANADI. KENG TARQALGAN TURLARI: QOʻSHILGAN QIYMAT SOLIGʻI, DAROMAD SOLIGʻI, MEROS HAMDA HADYA SOLIGʻI, TOVAR AYLANMASI SOLIGʻI, SAVDO SOLIGʻI, EKSPORTIMPORT SOLIGʻI VA BOSHQA EGRI SOLIQ ( AKSIZLAR ) TOVAR (XIZMAT)LAR NARXLARIGA YOKI TARIFLARGA KIRITISH MOʻLJALLANGAN VA KEYINCHALIK TOVARLAR ISTEʼMOLCHILARIGA YUKLANADIGAN SOLIQ DAVLAT TUZUMI XUSUSIYATLARIGA KOʻRA, SOLIQ TIZIMI UMUMDAVLAT (MARKAZIY) VA MAHALLIY (MAʼMURIY-HUDUDIY BIRLIKLAR) SOLIQ VA YIGʻIMLARDAN TASHKIL TOPADI. SOLIQ YORDAMIDA  MILLIY DAROMADNING  TEGISHLI QISMI TAQSIMLANADI VA QAYTA TAQSIMLANADI. DAVLAT TOMONIDAN OLINADIGAN SOLIQLAR HAMDA ULARNING TASHKIL QILINISH SHAKL VA USULLARI BIRGALIKDA  SOLIQ TIZIMINI  TASHKIL QILADI. MILLIY IQTISODIYOTDA SOLIQLAR QUYIDAGI UCHTA MUHIM VAZIFANI BAJARADI: DAVLAT XARAJATLARINI MOLIYALASHTIRISH ( FISKA L VA ZIFA SI ); IJTIMOIY TANGLIKNI YUMSHATISH (IJTIMOIY VAZIFASI); IQTISODIYOTNI TARTIBGA SOLISH (TARTIBGA SOLISH VAZIFASI). DAVLAT  SARFLARI SOLIQ TUSHUMLARI HISOBIGA AMALGA OSHSADA, DAVLAT SARFLARI MIQYOSINING OʻSISHI OʻZ NAVBATIDA SOLIQLARNING OʻSISHINI TAQOZO QILADI VA UNING DARAJASINI BELGILAB BERADI. HOZIRGI DAVRDA UMUMIY TENDENSIYA BOʻLGAN DAVLAT SARFLARINING VA SHUNGA MOS RAVISHDA SOLIQ HAJMINING OʻSIB BORISHINI QUYIDAGI OMILLAR TAQOZO QILADI. AHOLI SONINING OʻSISHI. IJTIMOIY SOHA  XIZMATLARI SIFATIGA  TALABNING  ORTISHI VA  URBANIZATSIYA . ATROF-MUHITNING  IFLOSLANISHI . DAROMADLAR  TENGSIZLIGINI QISQARTIRISH DASTURLARINI AMALGA OSHIRISH. MILLIY  MUDOFAA , DAVLAT XAVFSIZLIGINI TAʼMINLASH XARAJATLARI HAJMINING OʻSISHI. KORXONALAR FAOLIYATINI SOLIQ YORDAMIDA TARTIBGA SOLISH QUYIDAGI UMUMIY TAMOYILLARI ASOSIDA AMALGA OSHIRILADI: BARCHA  DAROMADLARDAN , ULARNING MANBALARIGA BOGʻLIQ BOʻLMAGAN HOLDA SOLIQ UNDIRISHNING MAJBURIYLIGI; SOLIQ UNDIRISHDA BARCHA UCHUN YAGONA UMUMDAVLAT SIYOSATI; SAMARALI ISHLOVCHI KORXONALARDA HAMDA XOʻJALIK YURITISHNING ILGʻOR SHAKLLARI UCHUN SOLIQ MEʼYORLARINING RAGʻBATLANTIRUVCHI ROLINI TAʼMINLASH; SOLIQ TOʻLOVI BOʻYICHA BARCHA SUBʼEKTLAR MAJBURIYATI USTIDAN MOLIYAVIY NAZORAT. SOLIQ STAVKASINI BELGILASH BIR QATOR TAMOYILLARGA ASOSLANADI. N AFLILIK TA MOY ILI  — TURLI SHAXSLARDAN, ULARNING SOLIQLAR HISOBIGA MOLIYALASHTIRILADIGAN DASTURLARDAN FOYDALANISHI DARA JASIGA QARAB TURLICHA SOLIQ UNDIRILISHI KERAKLIGINI BILDIRADI. TOʻLOVGA LAYOQATLILIK TA MOY ILI  — SOLIQ MIQDORI SOLIQ TOʻLOVCHINING BOYLIGI VA  DAROMADLARI  DARAJASIGA MOS KELISHI ZARUR. BOSHQACHA AYTGANDA, SOLIQ SOLISH DAROMADLARNING ADOLATLI TAQSIMLANISHINI TAQOZO QILISHI ZARUR. ADOLATLILIK TAMOYILI —  DAROMADLARI  VA HUKUMAT DASTURLARIDAN FOYDALANISH DARAJASI BOʻYICHA TENG BOʻLGAN KISHILAR TENG MIQDORDA SOLIQ TOʻLASHI ZARUR. SOLIQ BOʻYICHA  IMTIYOZLAR  QONUNCHILIK BITIMLARIDA BELGILANGAN TARTIB VA SHAROITLAR ASOSIDA OʻRNATILADI. AMALIYOTDA  SOLIQ IMTIYOZLARINING  QUYIDAGI TURLARI KENG TARQALGAN: — OBʼEKTLARNING SOLIQ OLINMAYDIGAN ENG KAM DARA JASINI BELGILASH; — SOLIQ TOʻLASHDAN ALOHIDA SHAXS YOKI MAʼLUM GURUHLARNI (MASALAN, URUSH FAHRIYLARINI) OZOD QILISH; —  SOLIQ DARA JASI STAVKASINI  PASAYTIRISH; — SOLIQ OLINADIGAN SUMMADAN CHEGIRISH; — SOLIQLI  KREDIT  (SOLIQ OLISHNI KECHIKTIRISH YOKI SOLIQ SUMMASINI MAʼLUM MIQDORGA KAMAYTIRISH).VA UNI HIZMAT QILADI 2.MUSTAQILLIK YILLARIDA YURTIMIZDAGI SOLIQ TIZIMI VA SOLIQ TURLARI MUSTAQILLIK YILLARIDA SOLIQ TIZIMI ISLOHOTI RIVOJLANISHINI YAQQOL KO`RSATISH UCHUN SHU DAVRNI UCH BOSQICHGA BO`LIB KO`RSATISH MUMKIN. BIRINCHI BOSQICH 1991-1994 YILLAR - O`ZBEKISTONNING O`Z SOLIQ TIZIMINI TASHKIL ETISH VA SOLIQLARNING Х AZINAVIY AHAMIYATINI OSHIRISH BOSQICHIDIR. RESPUBLIKAMIZNING O`Z SOLIQ TIZIMINI YARATISHDA 1991 YIL 15 FEVRALDA QABUL QILINGAN “KOR Х ONALAR, TASHKILOTLAR VA BIRLASHMALARDAN OLINADIGAN SOLIQLAR TO`G`RISIDA”GI QONUN BIRINCHI QONUN BO`LDI. U O`ZIDA BIRINCHI MARTA SOLIQ TIZIMINING TUZILISHI VA ISHLASHINING UMUMIY ASOSLARINI ANIQLAB BERDI, SOLIQLARNI HISOBLASH VA UNDIRISH TARTIBINI O`RNATDI. 1992 YIL 9 DEKABRDA QABUL QILINGAN “O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI FUQOROLARI, CHET EL FUQOROLARI VA FUQOROLIGI BO`LMAGANLARDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG`I TO`G`RISIDA”GI QONUNGA BIR QANCHA O`ZGARISHLAR BILAN QABUL QILINDI. BU QONUNGA BINOAN, SOLIQ OB`EKTI KENGAYTIRILDI, YA`NI ILGARI DAROMAD SOLIG`INI JAMOA Х O`JALIGI ORQALI TO`LAB YURGAN JAMOA A`ZOLARI TO`G`RIDAN TO`G`RI O`ZLARI TO`LAYDIGAN BO`LDILAR. 1993 YIL 7 MAYDA O`ZBEKISTON RESPUBLIKASINING “MAHALLIY SOLIQLAR VA YIG`IMLAR TO`G`RISIDA” GI QONUNI QABUL QILINDI. BUNDAY SOLIQLARGA JISMONIY SHA Х SLARNING MULK SOLIG`I, ER SOLIG`I, KURORT ZONALARIDA ISHLAB CHIQARISH OB`EKTLARI QURILISH SOLIG`I, REKLAMA SOLIG`I, AVTOMOBIL VOSITALARINI QAYTA SOTISH SOLIG`I, TRANSPORT VOSITALARINI EGALARIDAN SOLIQLAR VA 13-TA HAR Х IL YIG`IMLAR KIRITILDI KOR Х ONALAR SOLIQLARI TO`G`RISIDAGI QONUNGA 1993 YIL 7 MAYDA O`ZGARISHLAR KIRITILIB CHET EL VALYUTASIDA OLINADIGAN TUSHUMDAN SOLIQ JORIY ETILDI. BU SOLIQDAN RESPUBLIKA VALYUTA FONDIGA A JRATMA AVVAL 25%, KEYINCHALIK 10% QILIB BELGILANDI. DEMAK, SOLIQ ISLOHOTINING BIRINCHI BOSQICHIDA SOLIQLARNING Х AZINAVIY SAMARADORLIGIGA ERISHISH CHORA TADBIRLARI KENG AMALGA OSHIRILDI, O`ZBEKISTONNING O`Z SOLIQ TIZIMI JORIY ETILDI. KOR Х ONALARDAN UNDIRILADIGAN O`RMONDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG`I VA BIR QATOR BOSHQA SOLIQLAR BEKOR QILINDI. DAROMAD (FOYDA) SOLIG`I; QO`SHILGAN QIYMAT SOLIG`I; AKTSIZ SOLIG`I; MOL-MULK SOLIG`I; RESPUBLIKADAN TASHQARIGA OLIB CHIQILADIGAN MAHSULOTLAR VA Х OM ASHYO RESURSLARIGA SOLIQ JORIY ETILDI. 1993 YILDA ISHLAB CHIQILGAN TARTIBGA KO`RA ASOSIY VOSITALAR HISOBLANGAN AMORTIZATSIYANING 30 FOIZI BYUDJETGA O`TKAZILDI. Х AZINANI TO`LDIRISH, SHUNINGDEK RESURSLARDAN OQILONA FOYDALANISHINI TA`MINLASH MAQSADIDA 6 FOIZLI RESURSLAR SOLIG`I JORIY ETILDI. SHUNINGDDEK, 1991 YIL 15 FEVRALDAGI «O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI FUQAROLARI, Х ORIJIY FUQAROLAR VA FUQAROLIGI BO`LMAGAN SHA Х SLARDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG`I TO`G`RISIDA»GI QONUNGA BIR QATOR O`ZGARTISHLAR KIRITILDI . 1993 YIL 7 MAY KUNI «MAHALLIY SOLIQLAR VA YIG`IMLAR TO`G`RISIDA»GI QONUN QABUL QILINDI VA USHBU QONUNDA ULARGA TA`RIF BERILDI. JISMONIY SHA Х SLAR MOL-MULKIGA SOLINADIGAN SOLIQ, ER SOLIG`I, KURORT ZONALARIDAGI ISHLAB CHIQARISH MAQSADLARIDAGI OB`EKTLAR QURILISHIGA SOLINADIGAN SOLIQ, REKLAMA SOLIG`I, AVTOTRANSPORT VOSITALARNI OLIB SOTGANLIK UCHUN SOLIQ, ULARNING EGALARIGA SOLINADIGAN SOLIQ-JAMI 19 TURDAGI HAR Х IL SOLIQLAR VA YIG`IMLAR MAHALLIY SOLIQLAR GURUHIGA KIRITILDI. 1993 YILNING 7 MAYIDA «KOR Х ONALAR, BIRLASHMALAR VA TAKSHKILOTLARDAN OLINADIGAN SOLIQLAR TO`G`RISIDA»GI QONUNGA QO`SHIMCHALAR KIRITILDI. SOLIQ ISLOHOTLARINING IKKINCHI BOSQICHI SOLIQLARNI BOZOR IQTISODI TALABLARIGA MOSLASHTIRISH VA KOR Х ONALARNING ISHLAB CHIQARISHNI RAG`BATLANTIRISHGA QARATISH DAVRIDIR. BU DAVRGA 1995 —1997 YILLAR TO`G`RI KELADI. BU DAVRDA SOLIQLAR ISHLAB-CHIQARISH SAMARODORLIGINI OSHIRISHGA TA`SIRINI KUCHAYTIRISHGA BAG`ISHLANDI. ULARGA SOLIQLARDAN Х ILMA- Х IL IMTIYOZLAR BERILDI. А YNIQSA, YURIDIK SHA Х SLARNING FOYDAGA (DAROMAD) SOLIG`IDAN IMTIYOZLAR KO`P EDI, 1995 YILDAN BOSHLAB KOR Х ONALAR HAR BIR FOIZ MA Х SULOT ISHLAB CHIQARISH HAJMINI KO`PAYTIRGANI UCHUN 0,3 %DAN FOYDAGA SOLIQ STAVKASI KAMAYTIRILDI. Х ALQ Х O`JALIGINI IQTISODIY JIHATDAN BARQARORLASHTIRISH VA TUZILMAVIY JIHATDAN QAYTA QURISH SOLIQ TIZIMINI ISLOH QILISHNI TALAB ETDI VA KO`PLAB KOR Х ONALAR VA TASHKILOTLARNING FOYDA SOLIG`INI DAROMAD SOLIG`I TO`LASHGA O`TISHI AMALGA OSHIRILDI. UNING O`RTACHA STAVKASI 37 FOIZ ETIB BELGILANDI. SOLIQ TO`LOVCHILAR UCHUN IMTIYOZLAR KO`ZDA TUTILDI. 1995 YILDAN BOSHLAB SOLIQ TIZIMINI BIR Х ILLASHTIRISH BOSHLANDI. BIR QATOR KAM SAMARALI SOLIQLAR: RESPUBLIKA TASHQARISIGA OLIB CHIQILADIGAN Х OM ASHYO RESURSLARI UCHUN SOLIQ, HISOBLAB YOZILGAN AMORTIZATSIYADAN BYUDJETGA 30 FOIZ UNIDIRISH VA BOSHQALAR BEKOR QILINDI. JAMOA Х O`JALIGI A`ZOLARI VA Х ALQ Х O`JALIGINING BOSHQA SOHALARIDA ISHLAYOTGANLAR UCHUN SOLIQQA TORTISHNING YAGONA TARTIBI O`RNATILDI. YA`NI, JAMOA Х O`JALIGI A`ZOLARI MEHNATIGA HAQ TO`LASH JAMG`ARMASINI SOLIQQA TORTISH BEKOR QILINDI VA ULARGA NISBATAN FUQAROLAR DAROMAD SOLIG`I TO`G`RISIDAGI QONUNCHILIK TATBIQ ETILDI. FUQAROLAR DAROMADIGA SOLINADIGAN SOLIQ SHKALASI O`ZGARTIRILDI. UCHINCHI BOSQICHDA YURIDIK SHA Х SLARGA, BIRINCHI NAVBATDA KICHIK VA O`RTA KOR Х ONALAR UCHUN SOLIQQA TORTISH, HISOBGA OLISH VA HISOBOTNING SODDALASHTIRILGAN TIZIMI BARPO ETILDI. KICHIK TADBIRKORLIK SUB`EKTLARI I Х TIYORIY ASOSDA UMUMDAVLAT VA MAHALLIY SOLIQLAR HAMDA YIG`IMLAR JAMLANMASI O`RNIGA YAGONA SOLIQ TO`LAY BOSHLADILAR. VAZIRLAR MAHKAMASINING 1998 YIL 15 APRELDAGI 159-SON QARORI BILAN KICHIK KOR Х ONALAR UCHUN SOLIQQA TORTISHNING SODDALASHTIRILGAN TIZIMINI QO`LLASH TARTIBI TASDIQLANDI. YAGONA SOLIQNING SOLIQQA TORTILADIGAN OBOROTLARGA NISBATAN FOIZLARDA QUYIDAGI STAVKALARI BELGILANDI: SAVDO ( Х ARID, VOSITACHI, ULGURJI SOTISH, TA`MINOT KOR Х ONALARI)- 25 FOIZ; QISHLOQ Х O`JALIGI KOR Х ONALARI – 5 FOIZ; Х ALQ Х O`JALIGINING BOSHQA SOHALARI KOR Х ONALARI – 10 FOIZ; А GAR ILGARI AKTSIZLANADIGAN TOVARLARNI ISHLAB CHIQARUVCHI KOR Х ONALAR SODDALASHTIRILGAN SOLIQQA TORTISH TIZIMI KIRMAGAN BO`LSA, 1999 YILNING 1 OKTYABRIDAN BOSHLAB ULAR AKTSIZ SOLIG`INI TO`LASH SHARTI BILAN MAZKUR TIZIMNI QO`LLASHLARI MUMKIN. VAZIRLAR MAHKAMASINING 1998 YIL 10 APRELDAGI 153-SON QARORI BILAN TASDIQLANGAN SAVDO VA UMUMIY OVQATLANISH KOR Х ONALARINI SOLIQQA TORTISH TARTIBIGA MUVOFIQ YALPI DAROMAD SAVDO KOR Х ONALARI UCHUN YAGONA SOLIQQA TORTISH OB`EKTI BO`LDI. 1999 YILDAN BOSHLAB QISHLOQ Х O`JALIK KOOPERATIVLARI (SHIRKATLARI), FERMER Х O`JALIKLARI, AGROFIRMALAR, QISHLOQ Х O`JALIK MAHSULOTLARINING BOSHQA ISHLAB CHIQARUVCHILARI PREZIDENTNING «QISHLOQ Х O`JALIGI TOVAR ISHLAB CHIQARUVCHILARI UCHUN YAGONA ER SOLIG`INI AMALGA KIRITISH TO`G`RISIDA»GI FARMONI HAMDA VAZIRLAR MAHKAMASINING 1998 YIL 26 DEKABRDAGI 539-SON QARORI ASOSIDA ISHLAB CHIQILGAN BYUDJET BILAN HISOB-KITOBLAR ME Х ANIZMIGA KO`RA YAGONA ER SOLIG`I TO`LOVCHILARI BO`LDILAR. U AMALDAGI BARCHA UMUMDAVLAT (ALKOGOLLI MAHSULOTLARGA AKTSIZ SOLIG`IDAN TASHQARI) HAMDA MAHALLIY SOLIQLAR VA YIG`IMLAR JAMINI TO`LASH O`RNIGA AMALGA KIRITILDI. SHUNINGDEK, USHBU SOLIQ TURIGA DOIR IMTIYOZLAR HAM BELGILANDI. BU QISHLOQ MEHNATKASHLARIGA HISOBOT HUJJATLARINI QISQARTIRISH IMKONINI BERUVCHI SOLIQQA TORTISHNING SODDALASHTIRILISHIGA YANA BIR YORQIN MISOLDIR. 3.YANGI O‘ZBEKISTON – YANGI SOLIQ TIZIMI, YANGI NATIJALAR, YANGI RE JALAR BUGUN , BIZNESDA TAMOMILA BOSHQACHA MUHIT. DAVLATIMIZ RAHBARI TASHABBUSI BILAN ADOLATLI, SHAFFOF VA UZOQQA MO‘LJALLANGAN TIZIMNI YARATISHGA QARATILGAN ISLOHOTLARNING AMALGA OSHIRILISHI NATIJASIDA BUTUNLAY YANGI SOLIQ MAʼMURCHILIGI YUZAGA KELDI. BIRINCHI NAVBATDA, SOLIQLAR TURI  16 TADAN 9 TAGA , NAZORAT SHAKLLARI  13 TADAN 2 TAGA  QISQARTIRILDI. PREZIDENTIMIZ JORIY YIL 20 AVGUST KUNI TADBIRKORLAR BILAN O‘TKAZGAN TARIXIY MULOQOTIDA SOLIQ SOHASIDAGI KO‘PCHILIKNING ESIDAN KO‘TARILGAN HOLATLARNI YODGA SOLGANI BE JIZ EMAS. CHUNKI, YAQINGACHA TADBIRKORLARGA OG‘IR YUK BO‘LIB KELGAN PENSIYA, MAKTAB VA YO‘L JAMG‘ARMALARIGA 3,2 FOIZLI YIG‘IMLAR BEKOR QILINDI. BYUDJETDAN TASHQARI JAMG‘ARMALARGA MAZKUR YIG‘IMLARNI BEKOR QILISH HISOBIGA HAR YILI QARIYB 6 TRILLION SO‘M MABLAG‘ QOLADIGAN BO‘LDI. MOL-MULK, DAROMAD VA IJTIMOIY SOLIQLAR STAVKALARI 2 BAROBAR KAMAYTIRILDI. QO‘SHILGAN QIYMAT SOLIG‘I 20 FOIZDAN 15 FOIZGA TUSHIRILDI, PANDEMIYADAN KO‘PROQ ZARAR KO‘RGAN TARMOQLARGA IJTIMOIY SOLIQ 12 FOIZDAN 1 FOIZGA PASAYTIRILIB, MOL-MULK VA YER SOLIQLARI TO‘LOVLARIDAN BUTKUL VOZ KECHILDI. BU ESA, TADBIRKORLARGA IXTIYORIDA QOLGAN 2 TRILLION SO‘M MABLAG‘NI BIZNES FAOLIYATIGA SARFLASH IMKONINI YARATDI. – ODA MLA R KUN DA LI K HAYOTI DA I J OBI Y O‘ZGA RISHLA RN I , J UMLA DA N , SOLI Q Y UKIDAGI Y EN GI LLIKLA RN I SEZA R EKA N , AVVA LA MBOR, MA MLA KATIMIZDA A MA LGA OSHI RI LAYOTGA N ISLOHOTLA RGA I SHON CHI VA RAG‘BATI ORTA DI . ILG‘OR ZA MON AVIY A X BOROT-KOMMUN I KATSI YA , IN TERN ET HA MDA RAQA MLI TEX N OLOGI YA LA RN I N G J ORI Y ETI LI SHI Y UKSA LI SHN IN G EN G QISQA YO‘LIDA N BORISHN I TA ʼMIN LAY DI. KEY I N GI PAY TDA TIZIMDA BU BORA DA QA N DAY ISHLA R A MA LGA OSHI RI LDI ? – QISQA VAQTDA SOHANI RAQAMLASHTIRISH, JUMLADAN, MAʼLUMOTLARNI QAYTA ISHLASH MARKAZINI BOSQICHMA-BOSQICH MODERNIZATSIYA QILISH, O‘Z NAVBATIDA, SOLIQ TO‘LOVCHILARGA RO‘YXATDAN O‘TISH, SOLIQ RE JIMINI TANLASH, BYUDJET BILAN MUNOSABATLARINI ONLAYN KUZATISH, HISOBOTLARNI SHAKLLANTIRISH VA TOPSHIRISH, SHAXSIY KABINETI ORQALI DUNYONING ISTALGAN BURCHAGIDAN SOLIQ MA JBURIYATLARINI ELEKTRON TARZDA BA JARISH IMKONIYATINI BERDI. UMUMIY HISOBDA SOLIQ ORGANLARINING ELEKTRON DAVLAT XIZMATLARI PORTALI – MY.SOLIQ.UZ DA 50 GA YAQIN SHU KABI MASOFAVIY XIZMATLAR YO‘LGA QO‘YILDI. BULARSIZ BUGUNGI SOLIQ MAʼMURIYATCHILIGINI VA UMUMAN, BUGUNGI TIZIM FAOLIYATINI TASAVVUR ETIB BO‘LMAYDI. SHU BILAN BIRGA,  YA N GI VOSITA LA R – ELEKTRON HISOBVA RAQ-FA KTURA, ELEKTRON SHA RTN OMA , ON LAY N N A ZORAT KASSA TEX N IKA LA RI, RAQA MLI MA RKIROVKA , MA HSULOTLA RN IN G YAGON A ELEKTRON MILLIY KATA LOGI J ORIY ETILDI. HA R QA N DAY SOLIQ N AZORATI TA DBIRLA RI OLDIN DA N OGOHLA N TIRISH VA IN SON OMILISIZ “ TA HLIKA -TA HLIL” DA STURI ORQA LI 76 TA MEZON N I QA MRA B OLGAN SEGMEN TLASH A SOSIDA A MA LGA OSHIRILMOQDA . JORIY ETILAYOTGAN RAQAMLASHTIRISH JARAYONIDA, JUMLADAN, PREZIDENTIMIZNING 2019 YIL 6 SENTYABRDAGI “SAVDO VA XIZMAT KO‘RSATISH SOHASIDAGI HISOB-KITOBLAR TIZIMIGA ZAMONAVIY AXBOROT TEXNOLOGIYALARINI JORIY QILISH HAMDA USHBU SOHADA JAMOATCHILIK NAZORATINI KUCHAYTIRISH CHORA-TADBIRLARI TO‘G‘RISIDA”GI FARMONIGA MUVOFIQ, 2019 YIL 1 YANVARDAN BOSHLAB TADBIRKORLIK SUBYEKTLARI BOSQICHMA-BOSQICH ONLAYN VA VIRTUAL KASSALARDAN FOYDALANISHGA O‘TKAZILYAPTI. BUGUNGI KUNDA 149,3 MINGTA XO‘JALIK YURITUVCHI SUBYEKT 182,8 MINGDAN ORTIQ ONLAYN VA VIRTUAL KASSALAR BILAN TAʼMINLANDI. MAZKUR QURILMALARNI SOTIB OLISHDA TADBIRKORLIK SUBYEKTLARI XARA JATLARINI KAMAYTIRISH MAQSADIDA BIRINCHI BOSQICHDA (2021 YIL 1 YANVARGA QADAR) HISOBLANGAN VA TO‘LANISHI LOZIM BO‘LGAN FOYDA YOKI YAGONA SOLIQ TO‘LOVI YOXUD QATʼIY BELGILANGAN SOLIQ SUMMASINI ONLAYN-NKMNI O‘RNATISH UCHUN TEGISHLI XARA JATLAR SUMMASIGA KAMAYTIRISH TARZIDAGI IMTIYOZ TAQDIM ETILDI. NATIJADA TADBIRKORLIK SUBYEKTLARI 22,7 MILLIARD SO‘M MIQDORIDAGI BYUDJETGA TO‘LASHI KERAK BO‘LGAN SOLIQLAR HISOBIDAN XARA JATLARINI QOPLADI. – MAMLAKATIMIZ IQTISODIYOTINI UZOQ MUDDATLI RIVOJLANTIRISH BORASIDA KENG KO‘LAMLI ISLOHOTLAR AMALGA OSHIRILAYOTGAN SHAROITDA TIZIM UCHUN BUGUNGI KUN TALABIGA JAVOB BERADIGAN, YOSH, YANGI AVLOD KADRLARINI TANLASH, TARBIYALASH VA MALAKALI ETIB TAYYORLASH ALOHIDA AHAMIYAT KASB ETADI. SHU MAQSADDA, PREZIDENTIMIZ TASHABBUSI BILAN DAVLAT SOLIQ QO‘MITASI HUZURIDA  FI SK A L IN STITUT TASHK IL ETI LDI  VA JORIY YILDAN ILK BOR QABUL JARAYONLARI OLIB BORILMOQDA. UNING O‘QUV DASTURLARI NUFUZLI OLIY TAʼLIM INSTITUTLARI VA XALQARO MIQYOSDA QO‘LLANILADIGAN TAMOYILLARGA MUVOFIQ ISHLAB CHIQILDI. BUGUNGI KUNDA TIZIMDAGI O‘RTA-MAXSUS MAʼLUMOTGA EGA BO‘LGAN 2516 NAFAR XODIM OLIY MAʼLUMOTGA EGA BO‘LISH ISTAGIDA FISKAL INSTITUTGA HUJJAT TOPSHIRDI. SHUNINGDEK, TIZIMDA ISHLOVCHI XODIMLARNING MALAKA VA KASBIY BILIMINI OSHIRISH MAQSADIDA 2021 YILNING O‘TGAN DAVRIDA 3 TA YO‘NALISHDA O‘QUV KURSLARI TASHKIL QILINDI VA JAMI 2 984 NAFAR XODIM O‘QITILDI. DAVLAT SOLIQ XIZMATI ORGANLARI FAOLIYATIDA KORRUPSIYAGA QARSHI KURASHISHNING QATʼIY POZITSIYASI MAVJUD. BU BORADA KOMPLAYENS-NAZORAT TIZIMI JORIY ETILGAN. SOHADA KORRUPSIYAGA QARSHI KURASHISH MEXANIZMI VA FAOLIYAT SHAFFOFLIGINI TAʼMINLASHGA QARATILGAN CHORA-TADBIRLARNING TIZIMLI RAVISHDA YO‘LGA QO‘YILGANI  “ CERT IN TERN ATION A L”  IXTISOSLASHGAN XALQARO TASHKILOTI AUDITORLARI XULOSASIDA HAM QAYD ETILDI. SHU YIL 23 AVGUST KUNI USHBU TASHKILOTNING  DAV LAT SOLI Q QO‘MI TA SI MA RKA ZIY A PPA RATI GA ISO37001:2016 X A LQA RO STA N DA RTI BO‘Y ICHA SERTIFIK ATI TOPSHIRILDI. TAYA NCH SO` Z VA IBORA LAR SOLIQ TIZIMI, EGRI SOLIQLAR, TO`G`RI SOLIQLAR, UMUMDAVLAT SOLIQLARI, MAHALLIY SOLIQLAR VA YIG`IMLAR, YURIDIK SHA Х SLAR TO`LAYDIGAN SOLIQLAR, JISMONIY SHA Х SLAR TO`LAYDIGAN SOLIQLAR, OBOROTDAN OLINADIGAN SOLIQLAR, DAROMADDAN OLINADIGAN SOLIQLAR, MOL-MULK QIYMATIDAN OLINADIGAN SOLIQLAR.

MAVZU:MUSTAQIL O`ZBEKISTON SOLIQ TIZIMIDAGI ISLOHATLAR

RE JA: 1. SOLIQ SIYOSATI TUSHUNCHASI VA UNING HUQUQIY NAZARIY ASOSLARI 2.MUSTAQILLIK YILLARIDA YURTIMIZDAGI SOLIQ TIZIMI VA SOLIQ TURLARI 3. YANGI O‘ZBEKISTON – YANGI SOLIQ TIZIMI, YANGI NATIJALAR, YANGI RE JALAR

SOLIQ ,  DAVLAT  YOKI MAHALLIY BOSHQARUV FAOLIYATINI TAʼMINLASH UCHUN DAVLAT ORGANLARI TOMONIDAN TASHKILOT VA  JISMONIY SHAXSLARDAN  YIGʻIB OLINADIGAN TOʻLOVGA AYTILADI. DAVLAT  BYUDJETI   DAROMADLAR  QISMINING ASOSIY MANBAI SOLIQLAR HISOBLANADI. SHUNINGDEK, SOLIQ IQTISODIY TURKUM SIFATIDA, SOF  DAROMADNING  BIR QISMINI  BUDJETGA  JALB QILISH SHAKLI BOʻLIB,  MOLIYAVIY  MUNOSABATLARNING TARKIBIY QISMINI TASHKIL QILADI. SOLIQNING KELIB CHIQISHI DAVLATNING PAYDO BOʻLISHI BILAN CHAMBARCHAS BOGʻLIQ BOʻLIB, JUDA QADIMIY TARIXGA EGA. TARIXIY MANBALARDA BUNDAN 3760-YIL MUQADDAM  BOBIL  DAVLATIDA  HAMMURAPI QONUNLARI  BILAN SOLIQNING JORIY ETILGANI TOʻGʻRISIDA MAʼLUMOTLAR UCHRAYDI. HOZIRGI DAVRDA HAM DAVLAT BA JARADIGAN VAZIFALARNI MABLAGʻ BILAN TAʼMINLASH MUAMMOSI SOLIQNING OBYEKTIV ZARURLIGINI KELTIRIB CHIQARADI. UNDIRISH USULIGA KOʻRA, TOʻGʻRI VA EGRI SOLIQGA BOʻLINADI. TOʻGʻRI SOLIQ MOLMULK VA DAROMADGA BEVOSITA JORIY QILINADI VA SOLIQ TOʻLOVCHI TOMONIDAN ORALIQ VOSITACHILARSIZ TOʻLANADI. KENG TARQALGAN TURLARI: QOʻSHILGAN QIYMAT SOLIGʻI, DAROMAD SOLIGʻI, MEROS HAMDA HADYA SOLIGʻI, TOVAR AYLANMASI SOLIGʻI, SAVDO SOLIGʻI, EKSPORTIMPORT SOLIGʻI VA BOSHQA EGRI SOLIQ ( AKSIZLAR ) TOVAR (XIZMAT)LAR NARXLARIGA YOKI TARIFLARGA KIRITISH MOʻLJALLANGAN VA KEYINCHALIK TOVARLAR ISTEʼMOLCHILARIGA YUKLANADIGAN SOLIQ DAVLAT TUZUMI XUSUSIYATLARIGA KOʻRA, SOLIQ TIZIMI UMUMDAVLAT (MARKAZIY) VA MAHALLIY (MAʼMURIY-HUDUDIY BIRLIKLAR) SOLIQ VA YIGʻIMLARDAN TASHKIL TOPADI.

SOLIQ YORDAMIDA  MILLIY DAROMADNING  TEGISHLI QISMI TAQSIMLANADI VA QAYTA TAQSIMLANADI. DAVLAT TOMONIDAN OLINADIGAN SOLIQLAR HAMDA ULARNING TASHKIL QILINISH SHAKL VA USULLARI BIRGALIKDA  SOLIQ TIZIMINI  TASHKIL QILADI. MILLIY IQTISODIYOTDA SOLIQLAR QUYIDAGI UCHTA MUHIM VAZIFANI BAJARADI: DAVLAT XARAJATLARINI MOLIYALASHTIRISH ( FISKA L VA ZIFA SI ); IJTIMOIY TANGLIKNI YUMSHATISH (IJTIMOIY VAZIFASI); IQTISODIYOTNI TARTIBGA SOLISH (TARTIBGA SOLISH VAZIFASI). DAVLAT  SARFLARI SOLIQ TUSHUMLARI HISOBIGA AMALGA OSHSADA, DAVLAT SARFLARI MIQYOSINING OʻSISHI OʻZ NAVBATIDA SOLIQLARNING OʻSISHINI TAQOZO QILADI VA UNING DARAJASINI BELGILAB BERADI. HOZIRGI DAVRDA UMUMIY TENDENSIYA BOʻLGAN DAVLAT SARFLARINING VA SHUNGA MOS RAVISHDA SOLIQ HAJMINING OʻSIB BORISHINI QUYIDAGI OMILLAR TAQOZO QILADI. AHOLI SONINING OʻSISHI. IJTIMOIY SOHA  XIZMATLARI SIFATIGA  TALABNING  ORTISHI VA  URBANIZATSIYA . ATROF-MUHITNING  IFLOSLANISHI . DAROMADLAR  TENGSIZLIGINI QISQARTIRISH DASTURLARINI AMALGA OSHIRISH. MILLIY  MUDOFAA , DAVLAT XAVFSIZLIGINI TAʼMINLASH XARAJATLARI HAJMINING OʻSISHI. KORXONALAR FAOLIYATINI SOLIQ YORDAMIDA TARTIBGA SOLISH QUYIDAGI UMUMIY TAMOYILLARI ASOSIDA AMALGA OSHIRILADI: BARCHA  DAROMADLARDAN , ULARNING MANBALARIGA BOGʻLIQ BOʻLMAGAN HOLDA SOLIQ UNDIRISHNING MAJBURIYLIGI; SOLIQ UNDIRISHDA BARCHA UCHUN YAGONA UMUMDAVLAT SIYOSATI; SAMARALI ISHLOVCHI KORXONALARDA HAMDA XOʻJALIK YURITISHNING ILGʻOR SHAKLLARI UCHUN SOLIQ MEʼYORLARINING RAGʻBATLANTIRUVCHI ROLINI TAʼMINLASH; SOLIQ TOʻLOVI BOʻYICHA BARCHA SUBʼEKTLAR MAJBURIYATI USTIDAN MOLIYAVIY NAZORAT.

SOLIQ STAVKASINI BELGILASH BIR QATOR TAMOYILLARGA ASOSLANADI. N AFLILIK TA MOY ILI  — TURLI SHAXSLARDAN, ULARNING SOLIQLAR HISOBIGA MOLIYALASHTIRILADIGAN DASTURLARDAN FOYDALANISHI DARA JASIGA QARAB TURLICHA SOLIQ UNDIRILISHI KERAKLIGINI BILDIRADI. TOʻLOVGA LAYOQATLILIK TA MOY ILI  — SOLIQ MIQDORI SOLIQ TOʻLOVCHINING BOYLIGI VA  DAROMADLARI  DARAJASIGA MOS KELISHI ZARUR. BOSHQACHA AYTGANDA, SOLIQ SOLISH DAROMADLARNING ADOLATLI TAQSIMLANISHINI TAQOZO QILISHI ZARUR. ADOLATLILIK TAMOYILI —  DAROMADLARI  VA HUKUMAT DASTURLARIDAN FOYDALANISH DARAJASI BOʻYICHA TENG BOʻLGAN KISHILAR TENG MIQDORDA SOLIQ TOʻLASHI ZARUR. SOLIQ BOʻYICHA  IMTIYOZLAR  QONUNCHILIK BITIMLARIDA BELGILANGAN TARTIB VA SHAROITLAR ASOSIDA OʻRNATILADI. AMALIYOTDA  SOLIQ IMTIYOZLARINING  QUYIDAGI TURLARI KENG TARQALGAN: — OBʼEKTLARNING SOLIQ OLINMAYDIGAN ENG KAM DARA JASINI BELGILASH; — SOLIQ TOʻLASHDAN ALOHIDA SHAXS YOKI MAʼLUM GURUHLARNI (MASALAN, URUSH FAHRIYLARINI) OZOD QILISH; —  SOLIQ DARA JASI STAVKASINI  PASAYTIRISH; — SOLIQ OLINADIGAN SUMMADAN CHEGIRISH; — SOLIQLI  KREDIT  (SOLIQ OLISHNI KECHIKTIRISH YOKI SOLIQ SUMMASINI MAʼLUM MIQDORGA KAMAYTIRISH).VA UNI HIZMAT QILADI

O'xshashlar

O`zbekiston jahon hamjamiyati
O`zbekiston respublikasining ``qizil kitobi``
O`zbekiston va jahon hamjamiyati
O`zbekiston Respublikasida Sud hokimiyati
O`zbekiston mustaqillikka erishish arafasidagi ijtimoiy-siyosiy jarayonlar