OZIQ-OVQAT SANOATI
![OZIQ-OVQAT SANOATI](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_1.png)
![11-dars mavzusidan oziq-ovqat san о atining yalpi
san о at mahsul о tidagi salm о g‘ini aniqlang.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_2.png)
![Bu sanoat dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlarini
qayta ishlash negizida shakllangan. Uning korxonalari
geografik joylashuvini qayta ishlanadigan xomashyo
xususiyati belgilaydi.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_3.png)
![Xomashyo tez buziluvchan va qayta ishlanganda chi-
qindi ko‘p chiqadigan hamda olis masofaga tashishga
chidamsiz bo‘lgan holatlarda korxona xomashyo
yetishtiradigan joyda joylashtiriladi (sabzavot, go‘sht,
konservalar, shakar ishlab chiqarish, meva sharbatlari
tayyorlash).](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_4.png)
![Endilikda oziq-ovqat sanoati korxonalari yuksak
mexanizatsiyalashgan ishlab chiqarish tarmog‘iga
aylangan.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_5.png)
![O‘tmishda faqat xomashyoga, ya’ni qishloq
xo‘jaligigagina bog‘liq bo‘lgan bu sanoat hozirda
mashinasozlik, energetika va kimyo tarmoqlari bilan
chambarchas bog‘langan.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_6.png)
![Demak, oziq-ovqat
mahsulotlarini ishlab
chiqarishda
xomashyo
xarajatidan tashqari
turli mashina
mexanizmlari va
yoqilg‘i xarajatlari
hissasi tobora ortib
bormoqda.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_7.png)
![Masalan, bug‘doy oz mablag‘ evaziga yetishtirilsada,
un tortish va non tayyorlash jarayonidagi (mashina
mexanizmlarga, yoqilg‘i-energetikaga) sarf-xarajatlar
bois tayyor non bahosi o‘zgarmasligi, va hatto,
qimmatlashishi mumkin.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_8.png)
![Un-yorma sanoati korxonalarida bug‘doy qayta
ishlanadi. Bug‘doyni tashish un tashishdan birmuncha
qulay.
yorma](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_9.png)
![Ammo bug‘doy yetishtiriladigan maydonlar
iste’molchilar yashaydigan joy bilan deyarli yonma-yon
joylashgani tufayli bug‘doyni qayta ishlaydigan
korxona (elevator)lar bug‘doy yetishtirilayotgan joyda
ham, yirik shaharlarda ham uchraydi.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_10.png)
![O‘zbekiston o‘simlik moyi ishlab chiqaruvchi yirik
davlatlar sirasiga kiradi. O‘simlik moyi bizda, asosan,
paxta tozalash zavodlarida ajratib olingan chigitdan
olinadi (58-rasm).](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_11.png)
![Endi yog‘-moy ishlab chiqaradigan korxonalarning
geografik joylashuviga e’tibor qarataylik. Bu
korxonalarning barchasi, avvalo, xomashyoga yaqin
joyda, qolaversa, aholi zich hududlarda joylashganini
ko‘ramiz.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_12.png)
![Oziq-ovqat
sanoatining yana bir
muhim tarmog‘i
go‘sht
korxonalari dir.
Hozirda transportning
tezligi va maxsus
muzlatkichlar
go‘shtning sifatini
buzmay uzoq
masofaga tashish
imkonini bermoqda.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_13.png)
![Shuning uchun go‘sht mahsuloti ko‘p iste’mol
qilinadigan Toshkent, Andijon, Namangan, Farg‘ona,
Ohangaron kabi shaharlarda yirik go‘sht kombinatlari
ishlamoqda.
5
43
21](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_14.png)
![Non zavodlari, makaron, qandolat fabrikalari kabi
korxonalar yirik aholi punktlarida joylashtiriladi
(59-rasm).](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_15.png)
![Yaqin vaqtlargacha Samarqanddagi choy qadoqlash
fabrikasi nafaqat mamlakatimizda, balki butun O‘rta
Osiyoda shu turdagi yagona fabrika edi.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_16.png)
![Endilikda choy
Toshkentda ham
qadoqlanmoqda.
Ma’lumki, o‘rta
osiyoliklarning asosiy
qismi ko‘k choy
iste’mol qiladi. Shunga
ko‘ra, bu yerda
qadoqlana-yotgan
choyning 80 foizini
ko‘k choy tashkil etadi.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_17.png)
![Toshkent, Farg‘ona, Samarqand va Buxoroda mineral
suv tayyorlab idishlarga quyadigan maxsus zavodlar
bor. Urgutda tamaki-fermentatsiya zavodi ishga
tushirilgan.](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_18.png)
![Shunday qilib, oziq-ovqat sanoatining rivojlantirilishi
va joylashtirilishi : a) aholining soni va joylashishi , ya’ni
iste’molchilar bilan; b) qishloq xo‘jaligining
ixtisoslashuvi , ya’ni xomashyo manbayi bilan; d) tayyor
mahsulotni tashish shart-sharoitlari bilan belgilanadi .](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_19.png)
![Xomashyoning xilma-xilligi va oziq-ovqat mahsulot-
larining hamma yerda iste’mol qilinishi oziq-ovqat
sanoatining hamma joyda tarqalishiga imkon
beradi .](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_20.png)
![Oziq-ovqat sanoati ana shu xususiyati bilan boshqa
tarmoqlardan farq qiladi . Lekin bu sanoat ba’zi joylarda
faqat mahalliy ehtiyojlarinigina qondirsa, boshqa
joylarda mamlakatning ko‘pgina rayonlariga mahsulot
beradi .](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_21.png)
![Foydalanilgan adabiyotlar:
•
P. Musayev, J. Musayev – Geogragfiya (O‘zbekiston
ijtimoiy-iqtisodiy geografiyasi) – umumiy o‘rta ta’lim
maktablarining 8-sinfi uchun darslik – “Sharq”
nashriyoti – Toshkent – 2014,2019 /
www.eduportal.uz](/data/documents/8e9c4676-8586-4e34-828d-25b23589932c/page_22.png)
OZIQ-OVQAT SANOATI
11-dars mavzusidan oziq-ovqat san о atining yalpi san о at mahsul о tidagi salm о g‘ini aniqlang.
Bu sanoat dehqonchilik va chorvachilik mahsulotlarini qayta ishlash negizida shakllangan. Uning korxonalari geografik joylashuvini qayta ishlanadigan xomashyo xususiyati belgilaydi.
Xomashyo tez buziluvchan va qayta ishlanganda chi- qindi ko‘p chiqadigan hamda olis masofaga tashishga chidamsiz bo‘lgan holatlarda korxona xomashyo yetishtiradigan joyda joylashtiriladi (sabzavot, go‘sht, konservalar, shakar ishlab chiqarish, meva sharbatlari tayyorlash).
Endilikda oziq-ovqat sanoati korxonalari yuksak mexanizatsiyalashgan ishlab chiqarish tarmog‘iga aylangan.