logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalalari

Jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalalari

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1470.1083984375 KB
Ko'chirib olish
12-Mavzu Jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalalari RE J A 1.Global iqtisodiyotda yuz berayotgan o’zgarishlar va jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalasi 2 Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tajribalar Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tashkilotlar BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkiloti (FAO) hamda Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga qaraganda, hozirgi vaqtda dunyoda 840 milliondan ortiq kishi to’yib ovqatlanish imkoniyatiga ega emas. Bu jahon aholisining deyarli har sakkiz nafaridan biri, deganidir. Bundan tashqari, sayyoramiz nufusining 30 foizidan ziyodi to’laqonli ravishda ovqatlanmaslik, eng asosiy mikroelement va vitaminlar yetishmasligi muammosini boshidan kechirmoqdaki, bularning barchasi oziq-ovqat xavf-sizligini ta’minlash naqadar dolzarb masala ekanligini yaqqol ko’rsatib turibdi. oziq-ovqat xavfsizligi juda keng tushuncha bo’lib, u, eng avvalo, aholi ehtiyojini fiziologik me’yorlarga mos ravishda iste’mol tovarlari bilan ta’minlashni nazarda tutadi 1. Global iqtisodiyotda yuz berayotgan o’zgarishlar va jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalasi Jahon hamjamiyati oldida muammolar paydo bo’lib, ularning asosiylari quyidagilardir: 1) aholi o’sish sur’atlarining yuqoriligi; 2) bir qator mamlakatlarda qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi sur’atlarining pasayishi; 3) rivojlangan mamlakatlar yordamining qisqarishi; 4) ocharchilikning avj olishi; 5) tabiiy resurslarning ozayishi; 6) jahon bozorlarida uzoq muddat qishloq xo’jaligi mahsulotlariga past narxningsaqlanib turishi. Bugungi kunda 100 dan ortiq mamlakatlar don importiga bog’liqdirlar. Jahon mamlakatlari global inqiroz holatida bo’lib, uning mohiyati cheklangan tabiiy resurslar, biosfera ozuqa tizimi cheklangan FAO tomonidan tashkil etilgan oziq-ovqat xavfsizligiga bag’ishlangan birinchi konferensiya 1974 yilda o’tkazilgan bo’lsa, unda jahon oziq-ovqat muammosini yaqin 10 yil ichida hal qilishga qaror qilingan edi. Lekin keyingi chorak asrda sezilarli yutuqlarga erishilgan bo’lsada, bu muammo haligacha hal qilingan yo’q. Agar 20-asrning 70-yillarida jahon aholisining uchdan bir qismi to’yib ovqatlanmagan bo’lsa, bugungi kunda bu ko’ratkich 20%ni tashkil qiladi. Qishloq xo’jaligi mahsulotlarining jahon savdosi hajmi uch baravar oshdi, shu bilan bir qatorda jahon qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishining o’sish sur’atlari 3%dan keyingi o’n yillikda 1,6% ga tushdi. Jahonda va alohida mamlakatlarda oziq-ovqat xavfsizligi holati turlicha bo’lib, jumladan, Shimoliy Amerika aholisining bir sutkalik ehtiyojlari 2400 kkal ni tashkil qilganda, afrikalik aholiiki 2150 kkal ni tashkil qilgan. 2 Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tajribalar Dunyoning ko’p mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligiga erishish qishloq xo’jaligi va savdo tarmog’ida strategiya va dasturlarning tatbiqiga bog’liq. Ularni to’rtta guruhga bo’lish mumkin: 1. Ishlab chiqarishni qo’llab-quvvatlash siyosati; 2. Savdo siyosati; 3. Iste’molni qo’llab-quvvatlash strategiyalari; 4. Ozuqa moddalar ta’minoti dasturlari. Bunday dasturlar bir birini cheklamagan va ko’p mamlakatlarda bir vaqtda amalga oshirilganini ta’kidlash lozim. Ishlab chiqarishni qo’llab-quvvatlash siyosati yigirmanchi asrning ikkinchi yarmida “Yashil inqilob” nomi bilan tanilgan ekinlar hosildorligi birdan yuksalishi jarayoni sharofati bilan oziq-ovqat ishlab chiqarish hajmi ancha oshdi. “ Yashil inqilob” FAO ma’lumotlariga ko’ra 1960 va 2000 yillar orasida bug’doy hosildorligi 208 foizga oshdi hamda sholi, makkajo’xori va kartoshka hosildorligi tegishli ravishda 109, 157 va 78 foizga oshdi. Ekin hosildorligi keskin oshishi asosan ilmiy va texnikaviy yuksalish, jumladan ekinlarning yuqori hosildor navlari, kimyoviy o’g’itlar va pestisidlardan kengroq foydalanish hamda sug’orish va mexanizasiya sharofati bilan ro’y berdi. Mazkur texnologiyalar ekin maydonini ozgina kengayishi bilan qishloq xo’jaligining intensiv rivojlanishi tufayli bo’ldi. Masalan, 1966 yilda Osiyoda hosildorligi yuqori sholi navi joriy etilgan. 1969 yilga kelib sholikorlik maydoni bor-yo’g’i 13 foizga oshgan bo’lsada, hosil miqdori 240 milliondan 483 millionga yetdi. Ayni shu paytda mineral o’g’itlardan foydalanish ko’rsatkichi gektarga 17 kgdan 110 kg gacha oshdi. 3. Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tashkilotlar Birlashgan Millatlar tashkilotining Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkiloti (FAO) 1945 yilda ovqatlanish sifatini yaxshilash, agrar sektorda mehnat unumdorligini oshirish, qishloq holisi yashash sharoitlarini yaxshilash va jahon iqtisodiy o’sishga ta’sir ko’rsatish maqsadida ta’sis etilgan. FAO o’z faoliyatini to’rt sohada olib boradi. Birinchidan, FAO axborot tarmog’i vazifasini bajaradi. Rivojlanish sohasida maqsadlarni amalga oshirishga xizmat qiluvchi axborotlarni agronom, o’rmon va baliq hamda qishloq xo’jaligi mutaxassislari, sosiolog va iqtisodchilar yig’adilar, tahlil qiladilar va tarqatadilar. Ikkinchidan, FAO o’zining a’zolari bilan qishloq xo’jaligi sohasidagi siyosat, qo’llab-quvvatlash, ocharchilikni kamaytirish va qishloq joylarida rivojlanish milliy strategiyasiniyaratish va qonunchilikni tayyorlash, rejalashtirish fikr almashadi. Hozirgi zamonning murakkab sharoitida FAO forumida davlat vakillari tengma-teng uchrashib, qishloq xo’jaligi siyosatini muhokama qilishi va muzokaralar olib borishi mumkin. Nihoyat, axborot resurslari turli mahalliy loyihalarda ishlatilishi mumkin. Uning bajarilishida banklar, rivojlangan mamlakatlardan yo’naltiriluvchi moliyaviy mablag’lar safarbar etiladi, FAO ham texnik yordam, ham cheklangan moliyalashtirish ko’rsatadi. FAO o’zining 184 a’zosi nomidan ish ko’radi. U minglab hamkorlar-fermer birlashmalaridan tortib individual tadbirkorgacha, nohukumat tashkilotlaridan tortib banklargacha hamkorlik qiladi. Shunday murakkab bir paytda O’zbekistonimizda aholining muhim kundalik iste’mol tovarlariga bo’lgan talabi to’liq qondirilibgina qolmay, katta miqdorda eksport qilinayotgani tahsinga loyiq . Gap shundaki, yurtimizda jon boshiga qariyb 300 kilogramm sabzavot, 75 kilogramm kartoshka va 44 kilogramm uzum to’g’ri kelmoqda. Bu optimal, ya’ni maqbul deb hisoblanadigan iste’mol me’yoridan uch barobar ko’pdir. Qolaversa, 180 turdan ortiq sarxil meva-sabzavot va ularni qayta ishlash asosida tayyorlangan mahsulotlar dunyoning 80 ta davlatiga eksport qilinayotgani kimni quvontirmaydi deysiz?! BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkiloti bosh direktori Joze Gratsianu da Silva 2014 yilning 5-6 iyun kunlari Toshkent shahrida o’tkazilgan “O’zbekistonda oziq-ovqat dasturini amalga oshirishning muhim zaxiralari” mavzuidagi xalqaro -konferensiyada so’zlagan nutqida mamlakatimizda mazkur jabhada qo’lga kiritilayotgan yutuqlarga alohida to’xtalib, jumladan, shunday degan e Oʻzbekiston o’zining oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashdan tashqari, meva-sabzavot va boshqa qishloq xo’jaligi mahsulotlarini eksport qilish orqali xorijiy davlatlarning oziq-ovqat ta’minotiga munosib hissa qo’shayotgani xalqaro hamjamiyat tomonidan yuksak e’tirof etilmoqda. BMT Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkilotining 2015 yil iyun oyida Italiyaning Rim shahrida bo’lib o’tgan 39- konferensiyasida Mingyillik rivojlanish maqsadlariga erishgan davlatlarni taqdirlash marosimida O’zbekiston 14 ta davlat qatorida oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda erishgan mislsiz yutuqlari uchun maxsus mukofot bilan taqdirlangani fikrimiz tasdig’idir. Mamlakatimizda sabzavot, poliz, kartoshka ekinlari, shuningdek, bog’ va tokzorlar maydonlari kengaytirilishi bilan birga, ushbu tarmoqlarda ishni to’g’ri tashkil qilish orqali uning samaradorligini oshirish uchun barcha zaruriy shart-sharoit yaratib berilgan. E’ TIBORIN GIZ UCHUN RAX MAT!

12-Mavzu Jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalalari

RE J A 1.Global iqtisodiyotda yuz berayotgan o’zgarishlar va jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalasi 2 Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tajribalar Oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda xalqaro tashkilotlar

BMTning Oziq-ovqat va qishloq xo’jaligi tashkiloti (FAO) hamda Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti ma’lumotlariga qaraganda, hozirgi vaqtda dunyoda 840 milliondan ortiq kishi to’yib ovqatlanish imkoniyatiga ega emas. Bu jahon aholisining deyarli har sakkiz nafaridan biri, deganidir. Bundan tashqari, sayyoramiz nufusining 30 foizidan ziyodi to’laqonli ravishda ovqatlanmaslik, eng asosiy mikroelement va vitaminlar yetishmasligi muammosini boshidan kechirmoqdaki, bularning barchasi oziq-ovqat xavf-sizligini ta’minlash naqadar dolzarb masala ekanligini yaqqol ko’rsatib turibdi. oziq-ovqat xavfsizligi juda keng tushuncha bo’lib, u, eng avvalo, aholi ehtiyojini fiziologik me’yorlarga mos ravishda iste’mol tovarlari bilan ta’minlashni nazarda tutadi

1. Global iqtisodiyotda yuz berayotgan o’zgarishlar va jahon mamlakatlarida oziq-ovqat xavfsizligi masalasi Jahon hamjamiyati oldida muammolar paydo bo’lib, ularning asosiylari quyidagilardir: 1) aholi o’sish sur’atlarining yuqoriligi; 2) bir qator mamlakatlarda qishloq xo’jaligi ishlab chiqarishi sur’atlarining pasayishi; 3) rivojlangan mamlakatlar yordamining qisqarishi; 4) ocharchilikning avj olishi; 5) tabiiy resurslarning ozayishi; 6) jahon bozorlarida uzoq muddat qishloq xo’jaligi mahsulotlariga past narxningsaqlanib turishi. Bugungi kunda 100 dan ortiq mamlakatlar don importiga bog’liqdirlar. Jahon mamlakatlari global inqiroz holatida bo’lib, uning mohiyati cheklangan tabiiy resurslar, biosfera ozuqa tizimi cheklangan

O'xshashlar

Rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarda oziq-ovqat xavfsizligi
OZIQ-OVQAT SANOATI
Organik dehqonchilikda oziq-ovqat xavfsizligini ta’minlashda siyosiy
AXBOROT XAVFSIZLIGI
Texnika xavfsizligi qoidalari