Qaratqich kelishigi shakli

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

354.9814453125 KB

Ko'chirib olish

MAVZU: QARATQICH KELISHIGI SHAKLI
Qaratish yo li bilan aniʻ ql ab kelib,
kishi yoki narsalarning kimga yoki nimaga
qarashli ekanligini ko rsatuvchi so z shakli,
ʻ ʻ
so z birikmasining shunday qismi.
ʻ
Ma salan ,
Me ning kitobim bi -
rikmasidagi
me ning so zi. ʻ
Qaratqich kelishigi q aralmishdan ang-
lashilgan narsaning shu kelishikdagi so z
ʻ
anglatgan
predmetga qarashli ekanini, xosligini
ifodalovchi kelishik shakli . Bu kelishik
-
ning
qo shimchasi bilan shakllanadi. ʻ
Shu kun ning ertasi . Olimlar ning izlanishlari.

Q A R AT Q I C H K E L I S H I G I S H A K L I Q A C H O N T U S H I B Q O L M AY D I ?
•
Qaratqich kelishigidagi so’z shaxs nomlari ( Asrorning onasi );
•
Otlashgan so’zlar ( yaxshining yo’li, ketganning kuni )
•
Olmosh ( Uning kitobi, har birining savoli ) bilan ifodalansa,
tushum kelishigi qo’shimchasi tushib qolmaydi.

Q U Y I D A G I S O ’ Z L A R B I R I K M A S I G A D I Q Q AT Q I L I N G VA
Q A R AT Q I C H K E L I S H I G I S H A K L I B E L G I S I Z
Q O ’ L L A N I L M AY D I G A N L A R N I N G TA G I G A C H I Z I N G :
•
Shahar… markazi; Uy… tomi;
•
O’qigan… foydasi; Oltin… soxtasi;
•
Aziz… qalami; Har biri… javobi;
•
Kichkintoy… o’yinchog’I; Men… osmonim;
•
O’quvchi… vazifasi; Kattasi… biri;
•
Vatan… sog’inchi; Salim… ukasi;
•
Farzandlik… burchi; Kuz… o’rtasi;
•
Akam… do’sti; Olim… tajribasi;
•
Maktab… katta bog’I; O’tgan… sabog’I;
•
Rustam… akasi Murod… do’sti.

Q A R AT Q I C H V A T U S H U M K E L I S H I K L A R I N I N G B I R - B I R I D A N FA R Q I
•
Egalik qo’shimchasini olgan ismlarga bog’lanuvchi so’z
qarat qich k elishigi shaklida,
•
O’timli fe’llarga bog’lanuvchi so’z t ushum k elishigi shaklida
keladi.

“ BITTASI ORTIQCHA” USULI
qadr
iona
yordampul vaqt
ketgan
Sog’lik

“ D O S K A B I L A N I S H L A S H ” U S U L I O R Q A L I Q U Y I D A G I
M A S H Q N I B A J A R A M I Z :

"KL ASTER" USULI
Qarat qic
h
k elishigi
shak li

"MISRAL ARDAN TOP" O'YINI
S. Zunnunovaning
"Mening Vatanim"
she'ridan olingan
quyidagi parchani
o'qing va nuqtalar
o'rnini to'ldiring. Аziz tuprоg‘ing ..... ko‘zim ...... surtib,
B аhоrdа bаrglаr ....... yuzim ..... surtib,
In sоnlik hurmаti ichаmаn qаsаm:
S еngа qurbоn bo‘lsа, mаyli, jоn-tаnim.
Sе n....... shоirаngmаn, shu ulug‘ el .........
_x0000_Bахti ....... ko‘zlоvchi bir
jigаrbаndi .
_x0000_Аdоlаt, erklik ........ kuylаgаnim-
chun
Q uvg‘indi bo‘lmаymаn kеng
quchоg‘ing ........B iz dоim birgаmiz,
mеn ...... Vаtаnim.
T о tirik ekаnmаn, mеhring, g‘ururing
Mеhnаt ......, rоhаt ..... jоnim pаyvаndi,
S еn mеn ....... sеvgаnim, sеn
mаqtаgаnim! _x0000_

ENG CHAQQON, ENG BILIMDON
O'QUVCHIL ARNI ANIQL ASH
•
Sinfni 3ta guruhga bo'lamiz. Va ularning har biriga alohida topshiriq
beramiz. Ya'ni 1-guruhga qaratqich aniqlovchi otlashgan so'zlarga
q õ shilgan holda, 2-guruh atoqli otlarga, 3-guruh esa olmoshlarga
qaratqich kelishigi shaklini qo'shgan holda so'z birikmasi hosil
qilishsin.
•
1-guruh 2-guruh 3-guruh
•
Otlashgan so'zlar Shaxs otlari Olmosh
•
Õ tganning õ ro ģ i, Azimning õ rto ģ i kimning gapi
•
Yaxshining ishi Nasibaning kitobi uning maktabi

MAVZUNI MUSTAHK AML ASH UCHUN
MASHQL AR
1. Qaratqich kelishigi shakli qaysi?
2. Qaratqich va qaralmish haqida ma'lumot bering.
3. Qaratqich kelishigi gapda qanday sintaktik vazifa bajaradi?
4. Qaratqich kelishigi va tushum kelishigining qanday farqli tomonlari
mavjud?
5. Qaratqich kelishigini olgan tobe s õ z hokim qismda qanday q õ shimcha
kelishini talab qiladi?
6. Qaratqich kelishigi shakli orqali bo ğ langan birikmalarga misol keltiring.

Mav zu: Qarat qich k elishigi shak li

MAVZU: QARATQICH KELISHIGI SHAKLI Qaratish yo li bilan aniʻ ql ab kelib, kishi yoki narsalarning kimga yoki nimaga qarashli ekanligini ko rsatuvchi so z shakli, ʻ ʻ so z birikmasining shunday qismi. ʻ Ma salan , Me ning kitobim bi - rikmasidagi me ning so zi. ʻ Qaratqich kelishigi q aralmishdan ang- lashilgan narsaning shu kelishikdagi so z ʻ anglatgan predmetga qarashli ekanini, xosligini ifodalovchi kelishik shakli . Bu kelishik - ning qo shimchasi bilan shakllanadi. ʻ Shu kun ning ertasi . Olimlar ning izlanishlari.

Q A R AT Q I C H K E L I S H I G I S H A K L I Q A C H O N T U S H I B Q O L M AY D I ? • Qaratqich kelishigidagi so’z shaxs nomlari ( Asrorning onasi ); • Otlashgan so’zlar ( yaxshining yo’li, ketganning kuni ) • Olmosh ( Uning kitobi, har birining savoli ) bilan ifodalansa, tushum kelishigi qo’shimchasi tushib qolmaydi.

O'xshashlar

SHAKLI O‘ZGARGAN NOVDALAR

ONG- BORLIQNING MANAVIY SHAKLI

Turkiy tillarda egalik va kelishik kategoriyasi

От стилистикаси

OT STILISTIKASI