logo

“Saddi Iskandariy ”dostonining ma`rifiy va badiiy ahamiyati

Yuklangan vaqt:

15.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2563.734375 KB
“ Saddi Iskandariy ”dostonining ma`rifiy va 
badiiy ahamiyati  Dars maqsadi
Ta`limiy –O`quvchilarning “Saddi Iskandariy 
“ dostoni haqida olganbilimlarini 
mustahkamlash,asarni badiiy tahlil qila 
olishga o`rgatish,eski turkiy so`zlarning 
ma`nolarini anglashga o`rgatish
Tarbiyaviy-O`quvchilarni  ajdodlar merosiga 
hurmat tuyg`ularini o`stirish,milliy va 
umummadaniy qadryatlarni qadrlashga 
o`rgatish,insoniy sifatlarni o`quvchilarda 
tarbiyalash
Rivojlantiruvchi-O`quvchilarning nutqiy 
savodxonligini oshirish,mustaqil va ijodiy 
fikrlashga o`rgatish,jamiyatdagi  voqealarga faol 
munosabat bildirish kompetensiyasini 
shakllantirish     Dars rejasi
•
Tashkiliy qism -salomlashish,davomat aniqlash,ruhiy iqlim 
yaratish,sinfni guruhlarga ajratish
•
O`tgan mavzuni so`rash :”Donishmand  testi”,”Klaster”
•
Yangi mavzu : “Taqdimot ” usuli ”Anturaj” chizmasi
•
Mustahkamlash: ”T-chizma“  usuli, “Adolat qilichi” o`yini ,rasm 
asosida tahlil,lug`at asosida boshqotirma,rebuslar asosida hikmatlar 
tahili
•
Baholash  : “Saddi Iskandariy” asaridagi hikmatlar yozilgan 
kartochkalarni to`plash orqali
•
Uy vazifa:149-151   sahifalardagi hikmatlarni tahlil qiling, mavzuviy 
guruhlarga ajrating,hikoyatlarga mos hikmatlarni aniqlang
•
Izoh-Asar mazmuni keng va murakkab bo`lgani uchun dars 
sarguzasht tarzida olib boriladi.   Ruhiy iqlim yaratish-Sham yoqib qo`yiladi .
                   O`quvchilarning fikrlari umumlashtirilib ,mumtoz adabiyot 
olamiga olib kiriladi
    O`tgan mavzuni so`rash- Guruhlar “Xamsa “asari bo`yicha 
o`rganib kelgan bilimlarini “Klaster” asosida ko`rsatib bering va 
Navoiy “Xamsa”sini boshqa xamsanavislarning asarlariga 
qiyoslang
XAMSA “ Layli va 
Majnun”“ Hayrat-ul 
abror” “ Farhod va 
Shirin”
“ Sab`ai 
sayyor” “ Saddi 
Iskandariy”       Donishmand Suqrot testi
1.Nomining o`zi abjad hisobida madrasaning qurilgan yilini bildiruvchi 
madrasani aniqlang.
A)Ixlosiya   B)Xalosiya   S)Xusraviya
2.Saddi Iskandariy dostoni qaysi bahrda yozilgan?
A)Mutaqorib   B)Mutadorik  S)Ramal
3.Fors shohi Doroning Iskandarga ramziy ravishda yoborgan narsalarini 
ko`rsating
A) To`p,chovgan ,qum  B)To`p ,chovgon,sedana  S)To`p,kunjut,chovgon
4.Xusrav Dehlaviyning   5-dostonining   nomi?
   A) “Xiradnomai Iskandariy” B) “Iskandarnoma” S) “Oyinayi Iskandariy”
5.”Saddi Iskandariy “dostonida devor qayerga qurilgan?
A)Chin mamlakatiga  B)Qof tog`I   etagiga  S)Rum o`lkasiga
1-s   2-a   3-s  4-s   5-b   Yangi mavzu 
       “ Saddi Iskandariy”dostoni “Xamsa”ning eng 
yirik hajmli  dostoni hisoblanadi.Uning hajmi 
89 bob 7215 baytdan iborat bo`lib 1485-yil 
yozilgan.Doston aruzning mutaqoribi 
musammani mahzuf bahrida yozilgan
Agar qilmadi el himoyat sanga
O`zingdan kerakdur shikoyat sanga
Baytning taqte`sini chizing.        Asarning asosiy qismida  18 ta mavzu yoritilgan 
va mavzularni yoritish tartibi o`ziga xos.
Asarning asosiy 
qismi tuzilmasi Iskandarning sarguzashtlari
Mavzuga oid mulohazalar
Ayni mavzudagi hikoyat
Xulosa:Iskandar va Arastu 
hikmatlari  Arastu va Iskandar suhbati qaysi mavzuda, fikringizni  misollar asosida 
tushuntiring.Asardan berilgan parchalarni o`z mulohazalaringiz bilan bayon eting     Asarda Iskandar ta`rifi
Qayu ishni ta`lim qilg`on zamon 
  Eshitmak hamon erdi- bilmak hamon
Bori ishda bir yerga yetdi ishi
Ki, mumkin emas andoq o`lmoq kishi
Bilik kasbini qildi to joni bor,
Hunar bildi onchaki   imkoni bor 
Ushbu  misralarni tahlil qiling,sizga qaysi qahramonni 
eslatmoqda?   Lug`at so`zlar

Qayu-qaysi

Ta`lim qilmoq –o`rganmoq

Andoq –unday

O`lmoq –bo`lmoq

Bilik-bilim,ilm

Onchaki-qanchalik   “  T- chizma” asosida qiyoslang

Aleksand Makedonskiy

Zolim qattiqqo`l 
imperator bo`lgan

U yetib borgan yurtlar 
vayron bo`lgan 

Borgan manzillariga 
yunon askarlarini 
joylashtirgan •
Iskandar Zulqarnayn
•
Odil va rahmdil shoh
•
Qadami yetgan yerlarni 
obod etgan
•
O`sha yurtning  
vakillarini shoh qilib 
ko`targan    Qo`lingizdagi hikmatli so`zlarni quyidagi 
lug`at so`zlar asosida tahlil qiling

Harb etmoq-
qo`riqlamoq ,asramoq

Muflis-kambag`al

Yilon –ilon

Jayb-cho`ntak

Naqd-pul

Hanzal-itqovun(achchiq 
o`simlik

Adl-adolat 
Kirdoridur-birlashgan

Arjumand-aziz ,qadrli

Rafiq-do`st

Takallum-
shirinso`z,xushmuomala

Bahoyim –hayvon

  G`ani-boy

Ma`mur-to`kin(serob)

Maxzani-xazinasi    Uyga vazifa

Saddi Iskandariy hikmatllarini  yodlang  149-
151-sahifa

Ularni mavzuviy guruhlarga birlashtirib 
guruhlang

Dostondan keltirilgan parchalarga mos 
hikmatlatni toping

Dostondan olgan xulosalaringizni yozing

“ Saddi Iskandariy ”dostonining ma`rifiy va badiiy ahamiyati

Dars maqsadi Ta`limiy –O`quvchilarning “Saddi Iskandariy “ dostoni haqida olganbilimlarini mustahkamlash,asarni badiiy tahlil qila olishga o`rgatish,eski turkiy so`zlarning ma`nolarini anglashga o`rgatish Tarbiyaviy-O`quvchilarni ajdodlar merosiga hurmat tuyg`ularini o`stirish,milliy va umummadaniy qadryatlarni qadrlashga o`rgatish,insoniy sifatlarni o`quvchilarda tarbiyalash Rivojlantiruvchi-O`quvchilarning nutqiy savodxonligini oshirish,mustaqil va ijodiy fikrlashga o`rgatish,jamiyatdagi voqealarga faol munosabat bildirish kompetensiyasini shakllantirish

Dars rejasi • Tashkiliy qism -salomlashish,davomat aniqlash,ruhiy iqlim yaratish,sinfni guruhlarga ajratish • O`tgan mavzuni so`rash :”Donishmand testi”,”Klaster” • Yangi mavzu : “Taqdimot ” usuli ”Anturaj” chizmasi • Mustahkamlash: ”T-chizma“ usuli, “Adolat qilichi” o`yini ,rasm asosida tahlil,lug`at asosida boshqotirma,rebuslar asosida hikmatlar tahili • Baholash : “Saddi Iskandariy” asaridagi hikmatlar yozilgan kartochkalarni to`plash orqali • Uy vazifa:149-151 sahifalardagi hikmatlarni tahlil qiling, mavzuviy guruhlarga ajrating,hikoyatlarga mos hikmatlarni aniqlang • Izoh-Asar mazmuni keng va murakkab bo`lgani uchun dars sarguzasht tarzida olib boriladi.

Ruhiy iqlim yaratish-Sham yoqib qo`yiladi . O`quvchilarning fikrlari umumlashtirilib ,mumtoz adabiyot olamiga olib kiriladi O`tgan mavzuni so`rash- Guruhlar “Xamsa “asari bo`yicha o`rganib kelgan bilimlarini “Klaster” asosida ko`rsatib bering va Navoiy “Xamsa”sini boshqa xamsanavislarning asarlariga qiyoslang XAMSA “ Layli va Majnun”“ Hayrat-ul abror” “ Farhod va Shirin” “ Sab`ai sayyor” “ Saddi Iskandariy”

Donishmand Suqrot testi 1.Nomining o`zi abjad hisobida madrasaning qurilgan yilini bildiruvchi madrasani aniqlang. A)Ixlosiya B)Xalosiya S)Xusraviya 2.Saddi Iskandariy dostoni qaysi bahrda yozilgan? A)Mutaqorib B)Mutadorik S)Ramal 3.Fors shohi Doroning Iskandarga ramziy ravishda yoborgan narsalarini ko`rsating A) To`p,chovgan ,qum B)To`p ,chovgon,sedana S)To`p,kunjut,chovgon 4.Xusrav Dehlaviyning 5-dostonining nomi? A) “Xiradnomai Iskandariy” B) “Iskandarnoma” S) “Oyinayi Iskandariy” 5.”Saddi Iskandariy “dostonida devor qayerga qurilgan? A)Chin mamlakatiga B)Qof tog`I etagiga S)Rum o`lkasiga 1-s 2-a 3-s 4-s 5-b