“Silikon vodiysi…” matni ustida ishlash
![“ Silikon
vodiysi… ”
mat ni ust ida
ishlash](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_1.png)
![35.1-mashq. Minbarda nutq so‘zlash
topshirig‘ini bajarishda sinfdoshlaringiz
qanday kamchiliklarga yo‘l qo‘ydi yoki
siz ulardan nimalarni o‘rgandingiz –
shularni alohida varaqqa belgilab
qo‘ying. Aniqlangan kamchiliklar
keyingi nutqlarda takrorlanmasligiga
harakat qiling.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_2.png)
![Topshiriq. Matn bilan tanishib chiqing.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_3.png)
![(1) Elektron va kompyuter texnikasi sanoati obyektlari, ta’lim
va ilmiy tadqiqot markazlari to‘plangan, yuqori malakali
mutaxassislar, ushbu sohaga katta-katta sarmoya sarflaydigan
qo‘shma korxonalar faoliyat yuritadigan hududga kirib qolgan
har qanday inson o‘zini fantastik kino qahramonidek tasavvur
etishi shubhasiz. Biroq bunday hududning borligi allaqachon
haqiqatga aylanib ulgurgan. Bu makon ilm ahli tomonidan
Silikon vodiysi nomi bilan yuritiladi. Silikon vodiysi (Silicon
valley) nomini kaliforniyalik tadbirkor Ralf Verst o‘ylab
topgan. Muomalaga esa atama jurnalist Don Xofler
tomonidan 1971-yilda kiritilgan.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_4.png)
![O‘shanda «Electronic News» haftalik gazetasida
AQSHning Silikon vodiysi mavzusiga bag‘ishlangan
turkum maqolalarida shu nom qo‘llangandi. Nega
yuqori texnologiyalar hududi Silikon vodiysi deb
nomlanadi, degan savolga ham javob tayyor. Bu yerda
faoliyat yuritadigan korxonalarda mikrosxemalar
uchun yarimo‘tkazgichlar qismlarini ishlab chiqarishda
asosiy material sifatida kremniydan foydalaniladi.
Kremniy esa inglizcha «silicon» so‘zidan olingan](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_5.png)
![(2) Silikon vodiysini tashkil etish g‘oyasi qator omillar tufayli yuzaga keldi.
Dastavval mazkur fikr Stenford universiteti vakillari tomonidan o‘rtaga tashlandi
va u odatdagidek moddiy manfaatlar asosida kelib chiqqandi. Chunki Ikkinchi
jahon urushidan so‘ng universitet budjetida mablag‘ tanqisligi sezila boshlandi.
Shunda universitet rahbariyati takomillashish uchun sarmoyani o‘ziga tegishli
bo‘sh 3240 gektar hududdan olishga qaror qiladi. Biroq joyni sotish mumkin emas
edi. Natijada yangicha texnologik ishlanmalar bilan shug‘ullanadigan
kompaniyalarga yerni uzoq muddat, aniqrog‘i, 51 yilga o‘rtacha to‘lov bilan
ijaraga berish fikri tug‘iladi.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_6.png)
![Kompaniyalar ko‘plab yangi ish o‘rinlarini tashkil etishi
e’tiborga olinadigan bo‘lsa, bunda Stenfordni tamomlagan
salohiyat egalarining boshqa hududlarga ishga ketib qolishi
muammosi ham hal etilardi. Kaliforniyada yosh, iste’dodli
tadqiqotchilarni saqlab qolish uchun maxsus moddiy
ko‘mak dasturlari ishlab chiqilgan, biznes yuritish, ilmiy
izlanishlar olib borish uchun yaxshi shart-sharoitlar
yaratilgan. Shu tariqa, Silikon vodiysi iste’dodli va malakali
mutaxassislarga ega Stenford universiteti atrofida jamlana
boshladi. Asta-sekin dunyoni ijobiy tomonga o‘zgartirish
istagi bilan hududga kelgan insonlar korxona,
kompaniyalarga asos solib, ularni rivojlantirdilar.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_7.png)
![Mazkur ishlarni amalga oshirishda Stenford universiteti
professori Frederik Termanning mehnati va xizmatlari
katta bo‘lgan (hozirda uni Silikon vodiysining asoschisi
deb tan olishadi). 1939 yili Terman o‘zining shogirdlari
Vilyam Xyulett va Devid Pakkardni shu yerda qolib,
o‘z korxonasini tashkil etishga ko‘ndiradi. Oqibatda
mazkur hududda informatsion texnologiyalarga
ixtisoslashgan, hozirda jahonning yetakchi, o‘sha
davrda esa dastlabki “Xyulett-Pakkard” (Hewlett-
Packard Co.) kompaniyasiga asos solindi. Bugun
mazkur kompaniyada 100 mingdan ortiq xodim faoliyat
ko‘rsatadi. Universitetning bitiruvchilari Larri Peyj va
Sergey Brin esa dunyodagi yirik qidiruv axborot tizimi
«Google»ning yaratuvchilari bo‘lishdi.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_8.png)
![(3) Hozirda texnologiyalar parkida (bu vodiyning yana bir
nomi) 2,5 millionga yaqin odam istiqomat qilib, ularning 25
foizi yuqori texnologiyalar sohasida ish yuritadi.
Shuningdek, Karnegi Mellon, San-Xose, Santa-Klara,
Stenford va Nordvestern politexnika universitetlari, 7
mingdan ziyod texnika jihozlari va dasturiy ta’minot ishlab
chiqaruvchi dunyoning eng yetakchi korxonalari (Apple
Inc., AMD, Dolby Laboratories Inc., HewlettPackard,
Google, Intel, Juniper Networks, NVIDIA Corporation va b.)
ham bor. Qisqacha qilib aytganda, o‘ttizta shaharni o‘z
ichiga qamrab olgan Silikon vodiysi odamlar orasida
«Mo‘jizalar mamlakati» degan nomga sazovor bo‘ldi.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_9.png)
![Kompyuterlashtirish jarayonini global miqyosda amalga
oshirish vodiy ahliga mislsiz daromad keltiradi. Aytgancha,
amerikalik taniqli millionerlarning katta qismi aynan shu
hududda yashaydi, shuning uchun bu yerni «Millionerlar
vodiysi» deb ham atash mumkin. Qiziq, ammo bir paytlar
ushbu hududga «O‘lim vodiysi» deb nom berishgandi,
chunki 1985-86-yillarda ish jarayonida kompyuterlardan
keng foydalanish ish o‘rinlarining qisqarishiga olib kelgan.
(4) Silikon vodiysiga olamshumul shuhrat keltirgan, uni
ulkan tafakkur va sarmoya egalarini tortish markaziga
aylantirgan jihatlar talaygina. Ha, chindan ham bu mo‘jizalar
va uni yaratuvchilar vatanidir.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_10.png)
![Chunki bu zaminda tafakkur bilan tafakkurning, sarmoya bilan
sarmoyaning tinimsiz kurashi va raqobati kechadi. Bu yerda
o‘zining aqlga sig‘mas g‘oyalari, takliflari va loyihalari bilan
kulgiga qolishdan qo‘rqmaydigan insonlar juda ko‘p. Vodiyda
tavakkal qilishdan, yangilik yaratish va uni hayotiy haqiqatga
aylantirish uchun mablag‘ sarflashdan cho‘chimaydilar.
Texnologiyalar markazida qaysi millat vakili ekanligingiz muhim
emas, balki mutaxassis sifatida o‘zingiz, salohiyatingizga ishonch
qay darajadaligi ahamiyatlidir. Mazkur hududda yiliga 365,
haftasiga 7 kun, sutkasiga esa 24 soat ishlaydilar. Bu zaminda
yuz berishi mumkin bo‘lgan va ehtimol, bo‘lmagan narsalarga
ham umid bilan qaraladi. Silikon vodiysidagi odamlar
yaratilayotgan yuksak texnologiyalar hayotni ijobiy tomonga
o‘zgatirishiga, insoniyatning kelajakdagi «Raqamli texnika davri»
yorug‘ bo‘lishiga astoydil ishonadilar.
«Ma’rifat» gazetasidan olindi.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_11.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_12.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_13.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_14.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_15.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_16.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_17.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_18.png)
![](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_19.png)
![E’TIBORINGIZ
UCHUN
RAHMAT](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_20.png)
![FOYDALANILGAN ADABIYOT:
Ona tili 10 [Matn]: 10-sinf uchun
darslik / B. Mengliyev va boshq.–
Toshkent: Respublika ta’lim
markazi, 2022. – 224 b.](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_21.png)
![USHBU TAQDIMOT SLAYDI
mahsulotidir
DI QQAT! Ushbu mahsulot ni t ijoriy maqsadda k o‘pay t irish javobgarlik k a sabab bo‘ladi](/data/documents/3d5e1532-f9c9-4327-b338-a5aee58a7277/page_22.png)
“ Silikon vodiysi… ” mat ni ust ida ishlash
35.1-mashq. Minbarda nutq so‘zlash topshirig‘ini bajarishda sinfdoshlaringiz qanday kamchiliklarga yo‘l qo‘ydi yoki siz ulardan nimalarni o‘rgandingiz – shularni alohida varaqqa belgilab qo‘ying. Aniqlangan kamchiliklar keyingi nutqlarda takrorlanmasligiga harakat qiling.
Topshiriq. Matn bilan tanishib chiqing.
(1) Elektron va kompyuter texnikasi sanoati obyektlari, ta’lim va ilmiy tadqiqot markazlari to‘plangan, yuqori malakali mutaxassislar, ushbu sohaga katta-katta sarmoya sarflaydigan qo‘shma korxonalar faoliyat yuritadigan hududga kirib qolgan har qanday inson o‘zini fantastik kino qahramonidek tasavvur etishi shubhasiz. Biroq bunday hududning borligi allaqachon haqiqatga aylanib ulgurgan. Bu makon ilm ahli tomonidan Silikon vodiysi nomi bilan yuritiladi. Silikon vodiysi (Silicon valley) nomini kaliforniyalik tadbirkor Ralf Verst o‘ylab topgan. Muomalaga esa atama jurnalist Don Xofler tomonidan 1971-yilda kiritilgan.
O‘shanda «Electronic News» haftalik gazetasida AQSHning Silikon vodiysi mavzusiga bag‘ishlangan turkum maqolalarida shu nom qo‘llangandi. Nega yuqori texnologiyalar hududi Silikon vodiysi deb nomlanadi, degan savolga ham javob tayyor. Bu yerda faoliyat yuritadigan korxonalarda mikrosxemalar uchun yarimo‘tkazgichlar qismlarini ishlab chiqarishda asosiy material sifatida kremniydan foydalaniladi. Kremniy esa inglizcha «silicon» so‘zidan olingan