Sotsiologiya va fuksionalizm maktablari va uning namoyondalari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

366.705078125 KB

Ko'chirib olish

Sotsiologiya va fuksionalizm
maktablari va uning
namoyondalari

Reja:
1. Sotsiologiya maktabi
2. Funksionalizm maktabi
3. Sotsiologiya va funksionalizimning yirik
namoyondalari
4. Foydalanilgan adabiyotlar

Sotsiologiya
Yevropa mamlakatlari etnologiya fanida diffuzio
nizm maktabi bilan bir vaqtda sotsiologiya mak

tabi shakllangan va bu maktab ilmiy jihatdan
qara-
ganda diffuzionizmga nisbatan birmuncha
sermahsul
bo‘lgan. Agar evolyutsionizm asoschilari
etnologiya

ning asosini insonda, diffuzionistlar esa
madaniyat-
da deb bilgan bo'lsalar, sotsiologiya maktabi
vakillari
jamiyatda, deb hisoblaganlar.

Funksionalizm
Etnologiyada sotsiologiya mak
tabi g'oyalari taraqqiyotining mantiqiy
davomi tar

zida funksionalizm shakllangan. Agar
diffuzionizm-
ning vatani Germaniya, sotsiologiya
maktabining
vatani Fransiya bo'lsa, funksionalizm
Angliyada pay

do bo'lgan va XX asrning 20- yillariga kelib
etnologi-
yadagi yetakchi oqimlardan biriga aylangan.

EMIL
DY URKGEY M
Emil Dyurkgeym
(1858 - 1917) -uning
asosiy ishlari:
«Jamoaviy
mehnatning bo‘linishi»
(1893),
«Sotsiologik metod
qoidalari»(1895),
«Diniy hayotning
oddiy shakllari»

LEVI BRY UL
Fransuz sotsiologiya
makta
bi vakillari orasida
Lyusen Levi
Bryul g'oyalari alohida
diqqatga
sazovor g'oyalardan
biri hisobla

nadi. U o‘z qarashlarini
«Ibtidoiy
tafakkur» (1930) nomli
asarida
batafsil izohlashga
harakat qilgan.

MA RSEL MOSS
Sotsiologiya maktabining
yana bir yirik vaki-
li Marsel Moss (1872 -
1950) dir. U Fransiyada
et-
nologiyani alohida fan
sohasi darajasiga
ko‘tardi.
Olim «maqsadli sotsial
faktlar»konsepsiyasini
ishlab
chiqdi. Bu konsepsiya
amalda qo'llangan
tadqiqotlar-
dan biri «Sovg‘a haqida
ocherk»(1925)dir. Unda
arx-
aik jamiyatlarda in’om
etish murakkab hodisa
bo‘lib,
«berish - olish -
qaytarish» formulasida
aks etadi.

RI X A RD TURN VA LD
R. Turnvald (R.
Thurnwald, 1869 -
1954) - asosiy
kitobi - «Kishilik
jamoasining ijtimoiy
asosi» («Die
menschliche
Geselschaft in ihren
soziologische
Grunlagen») bo‘lib,
1931-yilda nashr
etilgan.

MA LI N OVSKI Y
B. Malinovskiy(1884 -
1942). Bronislav
Malinovs
kiy etnologiyadagi
mashhur klassik
olimlardan biri.
U Krakov shahrida
tug‘ilgan va tahsil
olgan. Yangi
Gvineya va Melaneziyada
etnografik dala
tadqiqotla-
rini olib
borgaMalinovskiy
madaniyatga oid
empirik nazariyani
yaratgan.

ALFRED BRA UN
Alfred Radkliff Braun
Kem-
brij universitetida
o‘qigan. Uni-
versitetdagi o‘qishni
tugatgan-
dan so‘ng Avstraliyada
Andaman
orollaridagi aborigenlar
orasida
va Afrikada etnografik
tadqiqot
lar o‘tkazgan.
Kapshtadta, Sid

ney universitetlarida
ishlagan.
Ilmiy faoliyatining oxirgi
20 yili-
ni Oksfordda olib borgan

FRANS BOA S
XX asrning 30-yillarigacha
Amerikada
etnologiya mashhur olim
Frans Boas maktabi ta’siri-
da rivojlangan.
Frans Boas g'oyalari bir
necha o'n yillar oldin na-
faqat psixologik
antropologiya, balki
madaniy an
tropologiyaning qator
dastlabki asosiy magistral
yo'nalishlari uchun asosiy
pillapoya bo'lib xizmat
qilgan. Boasni
tadqiqotchilar zamonaviy
etnologi

yaning me’mori, deb
hisoblaydilar .

A BRA M
KA RDI N ER
Dastlabki
etnopsixologik
konsepsiya etnologlar
to
monidan emas, balki
psixologlar, aniqroq
qilib aytadi-
gan bo'lsak, Abram
Kardiner (1891 -
1981)tomonidan
yaratilgan. U o‘z
qarashlarini «Individ
va uning jamoasi»
(1937) va «Jamiyatning
psixologik chegarasi»
nomli asarlarida
etnopsixologiya
maktabining asosiy
g'oyalarini bayon
qilgan.

MI D
.Mid Samoa Admiralteystva
(1928 - 1929, 1965 -
1967) orollari, Yangi Gvineya
(1930 - 1933), Indonezi-
yaning Bali (1936 - 1940)
orolida va boshqa hudud-
larda uzoq vaqt etnografik
tadqiqotlarini olib bordi.
Mazkur dala tadqiqotlari
ma’lumotlari asosidagi
«Samoada balog'atga
yetish», «Uch ibtidoiy
jamoalar-
da jins va ehtiros»,
«Gvineyada voyaga yetish»
kabi
asarlari bilan M. Mid butun
dunyoga tanildi.

LEV I STROSS
Levi Strossning ilmiy-
nazariy
merosi ko‘p tarmoqli bo'lib,
unga
insonparvarlik yo‘nalishidagi
man-
tiqiy-madaniy g'oyalar; o‘z
yozuvlar-
iga ega bo‘lmagan
jamoalarni o'rgan-
ishda strukturaviy
antropologik
yondashuv; miflarning
strukturaviy
xususiyatini modellashtirish
orqali
ularning ichki mohiyatini
tiklashga
Qaratilgan.

MA KS
GY ULKMA N
XX asrning ikkinchi
yarmidan boshlab in
gliz olimi Maks
Gyulkman (1917 —
1975) tomonidan
«Neofunktsonalizmnin
g Manchester
maktabi» nomi
ostida mashhur
bo'lgan yo'nalishga
asos solingan.

RUT BEN IDI KT
Rut Benidikt o'zining
«Madani-
yat namunalari» (1934),
«Janubiy G'arb
madaniyati
ning psixologik tiplari»
(1928), «Shimoliy
Amerikadagi
madaniyatlarning
konfiguratsiyasi» (1932)
kabi asar

larida turli
madaniyatlarda o'ziga
xos shaxslar ja-
moasi mavjudligi haqidagi
qarashlarini bayon etgan.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
1. A. ASHIROV – ETNOLOGIYA
TOSHKENT NASHR. 2008
2. ISO JABBOROV – JAHON ETNOLOGIYASI ASOSLARI. 2004
3. VIKIPEDIYA MA’LUMOTLARI

Sotsiologiya va fuksionalizm maktablari va uning namoyondalari

Reja: 1. Sotsiologiya maktabi 2. Funksionalizm maktabi 3. Sotsiologiya va funksionalizimning yirik namoyondalari 4. Foydalanilgan adabiyotlar

Sotsiologiya Yevropa mamlakatlari etnologiya fanida diffuzio nizm maktabi bilan bir vaqtda sotsiologiya mak tabi shakllangan va bu maktab ilmiy jihatdan qara- ganda diffuzionizmga nisbatan birmuncha sermahsul bo‘lgan. Agar evolyutsionizm asoschilari etnologiya ning asosini insonda, diffuzionistlar esa madaniyat- da deb bilgan bo'lsalar, sotsiologiya maktabi vakillari jamiyatda, deb hisoblaganlar.

Funksionalizm Etnologiyada sotsiologiya mak tabi g'oyalari taraqqiyotining mantiqiy davomi tar zida funksionalizm shakllangan. Agar diffuzionizm- ning vatani Germaniya, sotsiologiya maktabining vatani Fransiya bo'lsa, funksionalizm Angliyada pay do bo'lgan va XX asrning 20- yillariga kelib etnologi- yadagi yetakchi oqimlardan biriga aylangan.

EMIL DY URKGEY M Emil Dyurkgeym (1858 - 1917) -uning asosiy ishlari: «Jamoaviy mehnatning bo‘linishi» (1893), «Sotsiologik metod qoidalari»(1895), «Diniy hayotning oddiy shakllari»

O'xshashlar

Difutsiyonizm va fuksionalizm maktablari va uning namoyondalari

Sotsiologiya maktabi va uning namoyondalari

Sotsiologiya va funksionalizm maktabi uning namayondalari

Ijtimoiy antropologiya zamonaviy maktablari

GEOSIYOSIY TAHLIL. GEOSIYOSATNING KLASSIK MAKTABLARI