Suv omborlari geografiyasi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

3045.0458984375 KB

Ko'chirib olish

MAVZU:SUV OMBORLARI GEOGRAFIYASI
•
RE JA;
•
1.Suv omborlari haqida umumiy maʼlumot
•
2.Oʻzbekiston suv omborlari
•
3.Suv omborlari gidralogiyasi

SUV OMBORLARI HAQIDA UMUMIY MAʼLUMOT
•
Maʼlumki daryolardagi suv miqdori yil davomida
mavsumidan mavsumga va u yildan bu yilga
oʻzgarib turadi.Yer yuzidagi,ayniqsa,oʻrta Osiyo
kabi Arif iqlimli hududlardagi bazi bir daryo va
soylarning suv miqdori yil davomida shu qadar
notekis va noqulay taqsimlanganki,oqibatda
mlrd-mlrd m3 suv xalq xoʻjaligida hech qanday
foyda keltirmasdan isrof boʻlmoqda.Ayrim
paytlarda, masalan toshqin va toʻlinsuv
davrlarida tolib- toshib oqib, katta zarar
yetkazadi.

OʻLKAMIZDA ESA QISHLOQ
XOʻJALIGIDA SUVGA BOʻLGAN
TALAB ORTGAN
MAVSUMLARDA ESA BUNDAY
DARYO VA SOYLARNING SUVI
KESKIN KAMAYIB
KETADI,AYRIM HOLLARDA
BUTUNLAY QURIB QOLADI.

•
Suv о mb о rl а rid а o‘zig а хо s ichki
gidr о fizik, gidr о kimyoviy v а
gidr о bi о l о gik j а r а yonl а r yuz b е r а di. •
Suv о mb о rl а ri b о shq а insh оо tl а rg а
nisb а t а n ko‘pr о q iqtis о diyot t а rm о ql а ri
t о m о nid а n f о yd а l а nil а dig а n v а o‘zig а
хо s suv х o‘j а ligi k о mpl е ksini
sh а kll а ntiruvchi suv obyektl а ridir

OʻZBEKISTON SUV OMBORLARI
•
Oʻzbekiston hududida suv omborlari, asosiy,
ekinzorlarni sugʻarish, energetika va suv
taʼminoti yaxshilash uchun quriladi. Oʻrta
Osiyo hududida 75 ta suv ombori bor.Ularning
yalpi umumiy hajmi qariyb 50 mlrd
m3.Amudaryo va Sirdaryo havzalarida yirik suv
omborlari ( Toʻxtagʻul,Qayroqqum,
Chordara,Chorvoq,Borsak,Tuyamoʻyin va
boshqalar).

SUV OMBORLARI
VAZIFASI ASOSAN
XOʻJALIKDA QOʻLLASH,
ELEKTR ENERGIYASI
ISHLAB CHIQARISH VA
BOSHQA MAQSADLARDA
QURILADI

Havzaning joylashishiga qarab daryo oʻzanidagi va
toʻldiriladigan suv omborlariga boʻlinadi.Suv
omborlaridagi asosiy inshootlar – toʻgʻon ( suvni
toʻsuvchi) ,suv chiqargich ( suvdan
foydalanuvchilarga suv berish), va ehtiyot
tashlama( ortiqcha suvni chiqarib yuborishni
taʼminlaydi) .
Toʻldirilgan suv omborlari bulardan tashqari
havzani chegaraluvchi dambalar suv keltirgich va
chiqargich dambalar ham boʻladi.

SUV OMBORLARI OQIMNI
FASLLAR VA YILLAR BOʻYICHA
TARTIBGA SOLADI KANAL VA
BOSHQA SUV OʻTKAZISH
INSHOOTLARI BILAN BIRGA
HUDUDLAR BOʻYICHA QAYTA
TAQSIMLASHGA IMKON
YARATIB BERADI.

SUV OMBORLARI GIDRALOGIYASI
•
Suv omborl а ri daryolarning suvlari hisobiga m а’ lum v а qt d а v о mid а to‘ldirilib, xalq xo‘jaligi
t а rm о ql а rini k е r а kli v а qtd а z а rur miqd о rd а suv bil а n ta’minlashga mo‘ljallangan
gidrotexnik inshootl а r m а jmu а sidir. Suv omborlari – asosan – ikki turg а bo‘linadi:
•
1 O‘zan suv omborlari – bu d а ryo o‘z а nid а suv oqimi yo‘lini to‘sib suv о mb о rini h о sil
qilishdan iborat.
•
2 Quyilm а suv omborlari d а ryo o‘z а nid а n t а shq а rid а, qul а y r е ly е f chuqurligi h о sil bo‘lg а n
hududl а rd а quril а di, v а bunda suv omboriga suvni maxsus kanallar orqali y е tkazib
beriladi. Suv omborl а riga suv n а s о sl а r yord а mid а keltirilishi h а m mumkin. Ul а rning l о yq а
b о sishi d а vri jud а uz о q, а mm о bu suv omborlarini loyqa bosg а nd а ularni tozalashni
imk о ni umuman yo‘q.

•
Xulosa:
•
Suv о mb о rini b а rp о qilishd а n а s о siy m а qs а d – d а ryo о qimi suv h а jmini ichimlik suvi
t а’ min о ti, irrig а tsiya, gidr ое n е rg е tik а, s а n оа t, е k о l о giya, suv t о shqini ха vfi v а b о shq а
t а l а bl а rni ko‘zd а tutg а n h о ld а b о shq а rishdir. Suv о mb о rl а rining o‘zig а хо s
х ususiyatl а ri quyid а gich а b е lgil а n а di: • Suv о mb о rl а ri – ins о n t о m о nid а n b а rp о
qilin а dig а n v а b о shq а ril а dig а n suv obyekti bo‘lib, t а bi а t h о dis а l а rining kuchli t а’ siri
о stid а f ао liyat yurit а di. Shuning uchun suv о mb о rl а ri t а biiy v а sun’iy obyektl а r
о r а sid а o‘rin tut а di, ya’ni ul а r t а biiy-t ех nik tiziml а rdir.

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
G’.X. YUNUSOV, R.R.ZIYAYEV ‘’UMUMIY GIDRALOGIYA VA
IQLIMSHUNOSLIK’’.
INTERNET SAYTLARI.

MAVZU:SUV OMBORLARI GEOGRAFIYASI • RE JA; • 1.Suv omborlari haqida umumiy maʼlumot • 2.Oʻzbekiston suv omborlari • 3.Suv omborlari gidralogiyasi

SUV OMBORLARI HAQIDA UMUMIY MAʼLUMOT • Maʼlumki daryolardagi suv miqdori yil davomida mavsumidan mavsumga va u yildan bu yilga oʻzgarib turadi.Yer yuzidagi,ayniqsa,oʻrta Osiyo kabi Arif iqlimli hududlardagi bazi bir daryo va soylarning suv miqdori yil davomida shu qadar notekis va noqulay taqsimlanganki,oqibatda mlrd-mlrd m3 suv xalq xoʻjaligida hech qanday foyda keltirmasdan isrof boʻlmoqda.Ayrim paytlarda, masalan toshqin va toʻlinsuv davrlarida tolib- toshib oqib, katta zarar yetkazadi.

OʻLKAMIZDA ESA QISHLOQ XOʻJALIGIDA SUVGA BOʻLGAN TALAB ORTGAN MAVSUMLARDA ESA BUNDAY DARYO VA SOYLARNING SUVI KESKIN KAMAYIB KETADI,AYRIM HOLLARDA BUTUNLAY QURIB QOLADI.

• Suv о mb о rl а rid а o‘zig а хо s ichki gidr о fizik, gidr о kimyoviy v а gidr о bi о l о gik j а r а yonl а r yuz b е r а di. • Suv о mb о rl а ri b о shq а insh оо tl а rg а nisb а t а n ko‘pr о q iqtis о diyot t а rm о ql а ri t о m о nid а n f о yd а l а nil а dig а n v а o‘zig а хо s suv х o‘j а ligi k о mpl е ksini sh а kll а ntiruvchi suv obyektl а ridir

O'xshashlar

KO‘LLARI, SUV OMBORLARI VA YEROSTI SUVLARI

Turizm geografiyasi

TRANSPORT GEOGRAFIYASI

Ko’llar geografiyasi

Jahon transporti geografiyasi