logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Xromatografiya usullari

Xromatografiya usullari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1906.5 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Xromatografiya usullari Reja:  1.Xromatografiya usulining tarixi  2. Xromatografiya usulining bosqichlari  3. Xromatografiya usulining klassifikatsiyasi  XROMATOGRAFIYA• EKOLOGIYA  MEDISIN A  KRIMINALISTIKA  BIOLOGIY A XIMIYA 1  Xromatografiya usulini ulug’ rus botanigi M.S.Svet 1903 yilda taklif etdi. U birinchi bo’lib o’simlik barglaridan ajratib olingan aralashma tarkibidagi komponentlarini bir- biridan ajratishda adsorbsiya hodisasini qo’lladi.Xromatografiya usulining tarixi Xromatografiyaning rivojlanish boskichlari  1903–xromatografiyaning ochilishi (M.S. Svet)  1938–Plenar xromatografiya (N.A. Izmaylov va M.S. Shrayber)    1941–Suyuqlik taqsimlanish xromatografiyasi (A.D. Martin, R.L. Sunge)  1952–Gaz taqsimlanish xromatografiyasi (A.D. Martin, A. Jeyms)  1956–Kapellyar gaz xromatografiyasi (M. Galey)  1975–Ion xromatografiyasi (X. Stall ) Barcha xromatografik usullarning asosida sorbsiya jarayoni yotadi. Sorbsiya – qattik yoki suyuq sorbentlar tomonidan gaz, bug’ yoki suyuq moddalarning yutilish jarayonidir. Sorbsiya turlari    Сорбция турлари  A d sorbsiya – sirt yuzasida moddalarning yutilishi .  A b sor bsiya – moddalarning bir-biri bilan aralashmaydigan ikki faza o’rtasida taqsimlanishi (erituvchi va qattiq moddaga shimdirilgan harakatsiz suyuq faza)  X romat ografi ya – ajratish va aniqlashning fizik-kimyoviy usuli bo’lib, namuna tarkibiga kiruvchi komponentlarning ikki faza, ya’ni harakatli va harakatsiz fazalar o’rtasida taqsimlanish jarayoniga asoslangan.  Harakatsiz faza (sorbent) – odatda qattiq yoki tutib turuvchi qattiq moddaga shimdirilgan suyuqlik qatlami.  Harakatli faza – harakatsiz faza orqali oqib o’tayotgan suyuqlik yoki gaz oqimi.  Harakatli Faza Harakat siz Faza Harakatsiz faza (sorbent) odatda shisha yoki metalldan tayyorlangan kolonkaga joylashtiriladi va uning yuzasida harakatli faza (eleyunt) yordamida aralashma komponentlari yutilish koeffisiyentlari turlicha bo’lishi hisobiga bir-biridan ajraladi.    Sorbent -aniqlanayotgan moddalarni yutadigan qattiq yoki suyuq moddalar  Sorbat –harakatsiz faza tomonidan yutiladigan moddalar  Eleyunt - harakatli faza ( gaz yoki suyuq) Fazalarning agregat xolatiga ko’ra Xromatografik usullar klassifikasiyasi sorbent-sorbat ta’sirlashish mexanizmiga ko’ra Xromatografik analiz o’tkazish turiga qarab Gaz xromatografiyas i Suyuqlik xromatografiyasi Taksimlanish xromatografiyasi Adsorbsion xromatografiya Eleyunt xromatografiya Xromatografik ajratish maksadiga qarab Frontal xromatografiya Siqib chiqarish xromatografiyasi Analitik xromatografiya (miqdor va sifat analizi) Sanoat xromatografiyasiPreparativ xromatografiyaCho’ktirish xromatografiyasi Ion almashinish xromatografiyasi Eksklyuzion xromatografiya Affin xromatografiya Xromatografik usullar klassifikasiyasi Ishning maqsadiga ko’ra x r omat ografi k analiz ko’yidagi t ur larga bo’linadi;  a n a litik x romatografi ya ( sifat va miqdor analiz)  Pr epa r a ti v x romatografi ya ( x r omat ografi k t oza moddalar olish, konsentr lash , mikrokomponentlar ni ajratib olish maqsadida,)  Sa n oa t ( ishlab chiqarish) x romatogr afi yasida sanoatda bor ayot gan jar ayonlarni avt omat ik t arzda nazor at etish Xromatografik usullar klassifikasiyasi Ishlash texnikasi bo’yicha;  kolonkali xromatografiya – ajralish maxsus xromatografik kolonkalarda (shisha yoki po’lat) olib boriladi.  yupqa qavat xromatografiya - ajralish maxsus qog’ozda (qog’oz xromatografiyasi) yoki , sorbentnng yupqa qavatida (yupqa qavat xromatografiyasi) olib boriladi. Ида G a z-su y u q l ik x r om a togr a fi y a si d a ish la til a d i ga n kolon ka la r Kolonkali xromatografiyada nasadkali va kapillyar kolonkalarda amaliyot amalga oshiriladi.  Nasadkali kolonka sorbent bilan to’ldiriladi,  kapellyar kolonka ning ichki devori suyuk sorbent plenkasi bilan qoplanadi. 18 1- rasm. Gaz xromatografi sxemasi . 1-T ashuvchi gazning doimiy oqim manbai , 2- gaz oqimi rostlagich , 3- tekshiriluvchi namuna miqdorini o’lchab kiritish uchun dozalovchi moslama , 4- termostatlangan xromatografiya kolonkasi , 5- detektor , 6- o’zi yozar moslama , 7- kolonkani e r itish bloki va ba’zi hollarda aralashma komponentlarini ajratilgandan keyin tutib qoluvchi moslamalardan tashkil topg'an bo’ladi. Xromatografik usullar klassifikasiyasi Analizni o’tkazish uslubiyatiga ko’ra xromatografik analiz usullari quyidagiga bo’linadi;  1) frontal  2) eleyuyent  3) siqib chikarish Frontal usul  X r om a togr a fi k kolon ka or ka li y u ti lis h q ob il iy a ti tu r li ch a b o’l ga n A. B. S a r a la sh m a si er itu vch i b il a n a r a l a sh ga n h ola td a d oim o o’ka zil ib tu r i la d i. Y u ti lis h i en g pa s t b o’lga n kom pon en t er i tu vch i b i la n b i r in ch i f r a ks iy a d a kolon ka d a n si zib ch iq a d i . Key i n gi f r a ks iy a la r d a i kki va u ch kom pon en tl i a r a l a s h m a ch iq a d i.  Bu u s u l b ila n f a ka t y u tili sh i en g pa st b o’lga n m od d a n i a jr a tib ol ish m u m ki n . Bu n i a sosa n pr epa r a ti v x r om a togr a fi y a d a ko’ll a n ila d i. Siqib chikarish usuli  Kolon ka ga n a m u n a y u b or il ga n d a n key in , ta r kib id a y u til ish q ob i liy a ti y u q or i b o’lga n m od d a s a q la ga n h a r a ka tl i f a za y u b or i la d i. Ha r a ka t d a vom id a y u til ish A ˂ V ˂ S ˂ D ta r tib d a D m od d a S m od d a n i u es a o’z n a vb a ti d a V m od d a n i V m od d a esa A m od d a n i s iq i b ch i q a r ib keta ver a d i. Bu n d a kol on ka d a x a m elea t ta r kib i d a x a m m od d a la r y u kor id a gi ta r ti b d a b o’la d i. Leki n zon a la r b ir –b ir i b ila n q o’sh il ib ketga n l igi sa b a b li toza m od d a ol ish a n ch a m u r a kka b . Elyuyent usuli  Na m u n a y u b or ilga n x r om a togr a fi k kolon ka ga h a r a ka tli f a za ( ga z y oki su y u q lik – ely u y en t) y u b or ila d i.  Y u tilish q ob iliy a ti tu r lich a b o’lga n m od d a la r x ossa siga ko’r a kolon ka d a n o’tish i tu r lich a b o’la d i.  En g ka m y u tila d iga n m od d a la r old in ga o’tib keta d i. Bu n in g n a tija sid a m od d a la r in g b ir -b ir id a n a jr a lish i sod ir b o’la d i. Bir or b ir u su l b ila n kolon ka d a n ch iq a y otga n m od d a la r n i a n ikla n sa , x r om a togr a fi k ch o’q q ila r x osil b o’la d i. U esa h a m sif a t , h a m m iq d or a n a lizn i o’tka zish im kon in i b er a d i.  Схема разделения и выходная кривая проявительного метода

Mavzu: Xromatografiya usullari Reja:  1.Xromatografiya usulining tarixi  2. Xromatografiya usulining bosqichlari  3. Xromatografiya usulining klassifikatsiyasi

 XROMATOGRAFIYA• EKOLOGIYA  MEDISIN A  KRIMINALISTIKA  BIOLOGIY A XIMIYA 1

 Xromatografiya usulini ulug’ rus botanigi M.S.Svet 1903 yilda taklif etdi. U birinchi bo’lib o’simlik barglaridan ajratib olingan aralashma tarkibidagi komponentlarini bir- biridan ajratishda adsorbsiya hodisasini qo’lladi.Xromatografiya usulining tarixi

Xromatografiyaning rivojlanish boskichlari  1903–xromatografiyaning ochilishi (M.S. Svet)  1938–Plenar xromatografiya (N.A. Izmaylov va M.S. Shrayber)    1941–Suyuqlik taqsimlanish xromatografiyasi (A.D. Martin, R.L. Sunge)  1952–Gaz taqsimlanish xromatografiyasi (A.D. Martin, A. Jeyms)  1956–Kapellyar gaz xromatografiyasi (M. Galey)  1975–Ion xromatografiyasi (X. Stall )

Barcha xromatografik usullarning asosida sorbsiya jarayoni yotadi. Sorbsiya – qattik yoki suyuq sorbentlar tomonidan gaz, bug’ yoki suyuq moddalarning yutilish jarayonidir. Sorbsiya turlari    Сорбция турлари  A d sorbsiya – sirt yuzasida moddalarning yutilishi .  A b sor bsiya – moddalarning bir-biri bilan aralashmaydigan ikki faza o’rtasida taqsimlanishi (erituvchi va qattiq moddaga shimdirilgan harakatsiz suyuq faza)

O'xshashlar

Yupqa qavatli xromatografiya usullari yordamida moddalar analizi
Introduksya usullari
RENTGENOSPEKTRAL ANALIZ USULLARI
BIOLOGIYANI O‘RGANISH USULLARI
Algoritmlarning berilish usullari