logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Yetti yillik (1756-1763) va uning XVIII asr ikkinchii yarmidagi xalqaro munosabatlarga ta’sir

Yetti yillik (1756-1763) va uning XVIII asr ikkinchii yarmidagi xalqaro munosabatlarga ta’sir

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

2324.4921875 KB
Ko'chirib olish
Yetti yillik (1756- 1763) va uning XVIII asr ikkinchii yarmidagi xalqaro munosabatlarga ta’sir 1. Yet t i y illik urush  2. I t t ifoqlar oʻzgarishi 3. 1756-y ilda t omonlar k uchlari Foy dalanilgan adabiy ot Reja: • Текст слайдаЗаголовок слайдаSanalar 1756—1763 Urush yeri Yevropa ,  Afrika ,  Hindiston ,  Shimoliy Amerika ,  Vest Indiya ,  Filippin ,  Janubiy Amerika Sabab Prussiyaning kuchayishi, fransuz-ingliz kolonial raqobati Natija Prussiyaning buyuk davlatga aylanishi; Angliyaning Fransiyadan  Kanada ,  Sharqiy Luiziana  koloniyalarini,  Dominika ,  Sent Vinsent ,  Grenada ,  Tobago ,  Senegal  orollarini,  Hindistondagi  barcha savdo faktoriyalarini va Ispaniyadan  G`arbiy Luizianani  tortib olib, yetakchi kolonial davlatga aylanishi • Текст слайдаЗаголовок слайда R aqiblar   Prussiya qirolligi   Britaniya imperiyasi   Braunshveyg-Lyuneburg   Portugaliya qirolligi   Gessen-Kassel knyazligi   Irokez qabilalari konfederatsiyasi   Rossiya imperiyasi  (1762)   Bengaliya subasi   Muqaddas Rim imperiyasi   Fransiya   Rossiya imperiyasi  (1757—1761) [1]   Shvetsiya qirolligi   Ispaniya imperiyasi   Saksoniya kurfyurstligi   Neapol qirolligi   Sardiniya qirolligi • Текст слайдаЗаголовок слайда Qoʻmondonlar   Fridrix II   F. V. Zeydlits   Georg II   Georg III   Robert Klayv   Jeffri Amherst   Ferdinand Braunshveyg   Siroj ud-Davla   Joze I   Graf Daun   Graf Lassi   Karl Aleksandr   Ernst Gideon Laudon   Lyudovik XV   Lui Jozef de Monkalm   Yelizaveta Petrovna †   P. S.  Saltikov   Karl III   Avgust III (1756—1763) — XVIII-asrning  katta  voqeasi,  Yangi  davrning  eng  katta  urushi.  Yetti   yillik  urush  harakatlari  Yevropa  va  okean  ortida:  Shimoliy  Amerikada ,  Vest  Indiyada ,  Hindistonda ,  Filippinda  olib   borilgan.   Urushda   o sha   paytdagi   Yevropaning   barcha   ʻ buyuk  davlatlari,  o rtac  va  kichik  davlatlar,  bir  qancha  ʻ hindular  qabilalari  qatnashgan.  Uinston  Cherchill  tomonidan  urush  „Birinchi  Jahon  urushi“  deb  atagan.Urushni  kolonial   ( Britaniya  imperiyasi ,  Fransiya  va  Ispaniyaning  kolonial   maqsadlari   to qnashganligi   ʻ sababli),  birinchi  okop  (urushda  ko plab  ʻ redutlar ,  okoplarning  ishlatilganligi  sababli)  va   birinchi  artilleriya  (artilleriya  katta  miqdorda  ishlatilganligi  sababli)  urushi  deb  ham   atashadi.Yevropadagi  Avstriya  va  Prussiya  qirolligi  o rtasida  asosiy  raqobatga  Avstriya   ʻ tomonidan  oldingi  Sileziya  urushlarida  yo qotilgan  ʻ Sileziya  sababchi  bo lgan.   ʻ1. Yetti yillik urush   Shu sababli  bu  urushni  Uchinchi Sileziya urushi  deb  ham  atashadi.  Shved   tarixchiligida   urush  Pomeraniya urushi  ( shvedcha :  Pommerska kriget ),   Kanadada  Bosqinchilik urushi ( inglizcha : The War of the Conquest ) va Hindistonda Uchinchi  Karnat  urushi  ( inglizcha :  The Third Carnatic War )   deb   nomlanadi.   Shimoliy   Amerikadagi   urush   harakatlarini  Fransuz-hindu urushi  deb   atashadi.Urushga   „yetti   yillik“   degan   nomni   XVIII-asrning   80-yillarida   olgan,   u  paytgacha   urushni   „yaqinda   bo lgan   ʻ urush“  deb  atashgan. Y etti   yillik   urush   (1756-63) —   Avstriya,   Fransiya,   Rossiya,   Ispaniya,   Saksoniya  va  Shvesiya  bilan  Prussiya,  Buyuk  Britaniya,  Portugaliya  o rtasida   ʻ bo lgan  urush.  Angliya  va  Fransiyaning  o zga  hududlar  uchun  kurashi  hamda   ʻ ʻ Prussiya  siyosiy  manfaatlarining  Avstriya,  Fransiya  va  Rossiya  manfaatlari   bilan  to qnashuvi  tufayli  kelib  chiqqan ʻ . 1761-y.da Prussiya  halokat  yoqasida  edi,  ammo  yangi  rus  imperatori  Pyotr  III   u  bilan  sulh  uzgan  (1762)  (Yekaterina  II  uni  bekor  qilgan,  birok,  urushni   davom  ettirmagan).  Shiddatli  kurashlar  mustamlakalarda  va  dengizda  ham   sodir  bo lgan.  Prussiya  Gubertusburg  sulhi  (1763)  ga  asosan,  Saksoniya  bilan   ʻ Sileziyani   o ziga   qo shib   olgan.   Parij   tinchlik   bitimi   (1763)   ga   asosan,   ʻ ʻ Fransiyadan   Buyuk   Britaniyaga   Kanada,   Sharqiy   Luiziana,   fransuzlarning   Hindistondagi  mulklarining  ko p  qismi  o tgan.  Ye.y.u.ning  asosiy  natijasi —   ʻ ʻ Buyuk   Britaniyaning   Fransiya   ustidan   mustamlaka   va   savdo   sohasidagi   kurashda  qozongan  g alabasi  bo lgan. ʻ ʻ 1756-yilda  Yevropaning   kurashayotgan   ittifoqlari Yetti   yillik   urush   e lon   ʼ qilinmasidanoq  Yevropada  emas,  balki  okean   ortida   boshlangan.   1754—1755-yillarda  Shimoliy  Amerikadagi  anglo-fransuz   kolonial   raqobati   ingliz   va   fransuz   kolonistlari   o rtasidagi   chegara   ʻ to qnashuvlariga   olib   keldi.   1755-yilning   ʻ yozida   to qnashuvlar   ochiq   urush   ʻ harakatlariga   (qarang  Fransuz-hindu  urushi )   aylanib  ketdi.  Unda  ittifoqchi  hindular  bilan   birga   doimiy   harbiy   bo linmalar   qatnasha   ʻ boshlashdi.   1756-yilda  Buyuk  Britaniya   Fransiyaga  qarshi  rasmiy  tarzda  urush  ochdi.Urush sabablari Yetti  yillik   urush   qatnashchilari.  Ko k   rangda ʻ :   ingliz-pruss   ittifoqi.  Yashil   rangda :   antipruss   ittifoqi . Bu   urush   Yevropadagi   tashqi-siyosiy   ittifoqlar   tizimini   buzib,   ko plab   Yevropa   davlatlarini   o z   tashqi   ittifoqlarini   ʻ ʻ o zgartirishga  majbur  qildi.  ʻ Avstriya  va  Fransiya  o rtasidagi  qit ada  yetakchi   ʻ ʼ bo lish  uchun  doimiy  raqobat  uchinchi  kuch:  Prussiya  paydo  bo lishi  bo lishi   ʻ ʻ ʻ bilan   pasaya   boshladi.   Prussiyada   hokimiyat   tepasiga   1740-yilda  Fridrix  II  kelishi   bilan   Prussiya  Yevropa   siyosatida   yetakchi   bo lishga   harakat   qila   ʻ boshladi.  Fridrix  Sileziya  urushlarida  g alaba  qozonib  Avstriyaning  eng  boy   ʻ viloyatlaridan  biri  Sileziyani  tortib  oldi.  Bu  g alaba  natijasida  Prussiya  hududi   ʻ 118,9  ming  km²dan  194,8  km²ga  kengayib,  aholisi  2 240  000  mingdan  5 430   000ga  yetdi.  Tabiiyki,  Avstriya  Sileziya  yo qotilishiga  shunday  qarab  tura   ʻ olmasdi. 2. Ittifoqlar o zgarishi ʻ Fransiyaga  qarshi   urush   ochgan   Buyuk   Britaniya  1756-yilda   Prussiya  bilan  ittifoq  tuzdi .   Bu   ittifoq   ingliz   qirolining   qit ada   mulki   bo lgan  ʼ ʻ Gannoverni  Fransiyadan   himoya   qilish   uchun   tuzildi.   Fridrix   Avstriya   bilan   urushni  muqarrar  deb  bilganligi  va  o z  resurslari  cheklanganligi  bilganligi  sababli   ʻ „ingliz  oltini“ni  tanladi.  U  shuningdek,  bu  bilan  Britaniya  ta siri  kuchli  bo lgan   ʼ ʻ Rossiyani  urushga  aralashtirmaslik  uchun  harakat  qildi.  Britaniyaning  Rossiyaga   ta sirini  juda  yuqori  baholab  yuborgan  Fridrix  o zining  ingliz-pruss  ittifoqi  bilan   ʼ ʻ Fransiyaning  jahli  chiqishini  o ylamadi.  Natijada  Fridrix  qit adagi  eng  kuchli  uch   ʻ ʼ davlat  ittifoqiga  qarshi  kurashishga  majbur  bo ldi.  Bu  ittifoqni  u „uch  xotin   ʻ ittifoqi“  deb  atagan  ([[Mariya  Tereziya),  Yelizaveta  Petrovna  va  madam  Pompadur ).  Dushmanlarini  shunday  deb  mazah  qilgan  Fridrix  o z  kuchlariga  judayam   ʻ ishonmagan:  o zining  askarlari  soni  kam  bo lgan,  piyoda  qo shinlari  kuchsiz   ʻ ʻ ʻ bo lgan  itifoqchi  Angliya  puldan  boshqa  hech  narsani  Prussiyaga  bera  olmasdi ʻ . Ingliz-pruss  ittifoqi   tuzilishi   Avstriyani   o zining   raqibi   Fransiya   bilan   ʻ birlashtirishga   majbur   bo ldi.   Sileziya   urushlarida   Prussiyani   qo llab- ʻ ʻ quvvatlab,  Avstriya  kuchini  sindirish  uchun  o z  qo lidagi  o yinchoq  qilmoqchi   ʻ ʻ ʻ bo lgan  Fransiya  uchun  Prussiya  dushmanga  aylandi.  Yangi  tashqi-siyosat   ʻ muallifi   o sha   paytlardagi   mashhur  Avstriya   diplomati  ʻ graf  Kaunits  bo ldi.   ʻ Fransiya  va  Avstriya  o rtasida  Versalda  ittifoq  tuzildi.  1756-yilda  bu  ittifoqga   ʻ Rossiya   ham   qo shildi.Prussiyaning   kuchayishi   Rossiya   tomonidan   uning   ʻ g arbiy  chegaralariga  xavf  tug ilishi  deb  qabul  qilindi.  ʻ ʻ Avstriya  bilan  yaqin   aloqalar,  1746-yilda  imzolangan  ittifoq  bitimi  bo lajak   urushda   Rossiya   ʻ kimning  tarafdori  bo lishini  aniqlashtirib  qo ygandi.  An anaviy  yaqin  aloqalar   ʻ ʻ ʼ Angliya   bilan   ham   mavjud   edi.   Shunisi   qiziqki   urush   boshlanmasidanoq   Prussiya  bilan  diplomatik  aloqalarni  uzgan  Rossiya  butun  urushda  davomida   Angliya  bilan  diplomatik  aloqalarni  uzmaydi. Na Avstriya,  na  Fransiya  va  na  Rossiya  Prussiyani  yo q  qilishni  xohlamasdi,   ʻ lekin,   ularning   maqsadi   Prussiyani   Sileziya   urushlarigacha   bo lgan   ʻ chegaralarga  qaytarish  edi.  Shunday  qilib,  ittifoqchilarning  maqsadi  Avstriya   vorisligi  uchun  urushda  vayron  qilingan  qit adagi  eski  siyosiy  munosabatlarni   ʼ tiklash  edi.  Umumiy  dushmanga  qarshi  birlashgan  bu  uch  davlat  o zlarining   ʻ an anaviy  tushunmovchiliklarini  esdan  chiqarmadilar.  Prussiyaning  urushda   ʼ butunlay   mag lub   bo lmasligiga   ham   raqiblar   orasidagi   dushmanlik   va   ʻ ʻ kelishmovchiliklar   sabab   bo ldi.Bu   urushni  ʻ David  va  „Goliaf“  o rtasidagi   ʻ kurash  deb  ham  atashgan.  Fridrix  IIning  200  000  askari  va  yollanma  50  000   Gannover  askarlariga  dushmanning  419  000  askari  bor  edi.  Shu  urushdan   so ng  Fridrix  „Buyuk“  degan  nom  oldi. ʻ Rossiya imperatori Yelizaveta Petrovna Asosiy ishtirokchilar Prussiya qiroli Fridrix II Avstriya imperatori Mariya Tereziya Fransiya qiroli Lyudovik XV Angliya qiroli Georg II • Текст слайда3. 1756-yilda tomonlar kuchlari Davlat Askarlar soni Prussiya 200 000 Gannover 50 000 Angliya 90 000 Jami 340 000 Rossiya 333 000 Avstriya 200 000 Fransiya 200 000 Ispaniya 25 000 Jami 758 000 Hammasi 1 098 000 Dushmanlari o z  askarlarini  to plamasidanoq  Fridrix  II  ʻ ʻ 1756-yil   29-avgustda  Avstriya   chegaradoshi  Saksoniyaga  to satdan   bostirib   kirib,   Saksoniyani   egalladi   va   urush   ʻ harakatlarini   boshladi.   1756-yil  11-sentabrda   Yelizaveta  Petrovna  Prussiyaga   qarshi   urush  e lon  qildi.  ʼ 9-sentabrda  prusslar  Pirnada  turgan  sakson  armiyasini  o rab  olishdi.  ʻ 1-oktabrda  saksonlarga  yordamga  kelayotgan  feldmarshal  Broun  boshchiligidagi  33,5   ming  kishilik  Avstriya  armiya  Lobozitsda  mag lub  etildi.  Qiyin  ahvolda  qolgan  18  000   ʻ kishilik   Saksoniya   armiyasi  16-oktabrda  taslim   bo ldi.   Asir   qilib   olingan   sakson   ʻ askarlari  majburan  Prussiya  armiyasiga  o tkazildi.  Keyinroq  ular  dushman  tarafga  o tib   ʻ ʻ ketishlari  orqali  Fridrixga  „rahmat  aytishadi“.tasvir:Seven  years  war.gif|left|thumb|300   px|Yetti  yillik  urush  Yevropada]] Yarimta  armiya  korpusiga  teng  armiyasi  bo lgan  va  ʻ Polshadagi  doimiy  muammolarga   uchrab  yuradigan  (sakson  kurfyursti  Polsha  qiroli  ham  edi)  Saksoniya  Prussiyaga   umuman  xavf  tug dirmasligi  aniq  edi.   ʻ   Fridrixga Saksoniyaga  qarshi  agressiyasiga  quyidagilar  sababchi  bo ldi: ʻ  Saksoniyani   Avstriyaga   tegishli  Bogemiya  va  Moraviyaga  bostirib   kirish  uchun  qulay  baza  sifatida  ishlatish;  urushni  dushman  hududiga  o tkazish  orqali  urushga  pul  to lamaslik; ʻ ʻ  boy  Saksoniyaning  resurslarini  o z  foydasiga  ishlatish.  Bu  maqsadini   ʻ Fridrix   shu   darajada   yaxshi   uddalaganki,   ba zi   saksoniyaliklar   ʼ haligacha  Berlin  va  Brandenburglilarni  yoqtirishmaydi. Davlat Askarlar soni Prussiya 152 000 Gannover 45 000 Saksoniya [3] 20 000 Jami 217 000 Rossiya 104 000 Avstriya 174 000 Germaniya imperiya ittifoqi [4] 30 000 Shvetsiya 22 000 Fransiya 134 000 Jami 464 000 Hammasi 681 0001757-yilda tomonlar kuchlari Foydalanilgan a dabiyot 1. Gochkovskiy I. Ye.  Vzyatie Berlina russkimi voyskami. 1760. Iz zapisok Gochkovskogo  /  Soobщ.  P. I. Bartenev  // Russkiy  arxiv,  1894. —  Kn.  3. —  Vip.  9. —  S.  13-20.   Arxivlandi  2012-10-11  Wayback  Machine  saytida. 2. Karnatsevich  V.  L. 100 znamenitix srajeniy.  —  Xarkov.,  2004. 3. Korobkov,  Nikolay  Mixaylovich  (red.)  Semiletnyaya voyna ,  Moskva  1948 4. Maslovskiy,  Dmitriy  Fyodorovich.  Russkaya armiya v Semiletnyuyu voynu ,  Vipusk  1,  Tipografiya  V.  Berezovskogo,  Moskva  1891 5. Mernikov  A.  G.,  Spektor  A.  A. Vsemirnaya istoriya voyn.  —  Minsk.,  2005. 6. Musskiy  S.  A. 100 velikix lyudey.  —  Moskva.,  2005. 7. Tege  X.  K.  K istorii Semiletney voyni. Zapiski pastora Tege  //  Russkiy  arxiv,  1864. —  Vip.  11/12. —  Stb.  1101—1163.   Arxivlandi  2013-11-03  Wayback  Machine  saytida. 8. Shuvalov  I. I.  Izvestie s teatra voyni. O vzyatii Berlina  //  Arxiv  knyazya  Voronsova. —  Kn.   9. M.:  Tipografiya  Gracheva  i K,  1875. —  S.  437—438.   Arxivlandi  2013-11-03  Wayback  Machine  saytida.

Yetti yillik (1756- 1763) va uning XVIII asr ikkinchii yarmidagi xalqaro munosabatlarga ta’sir

1. Yet t i y illik urush  2. I t t ifoqlar oʻzgarishi 3. 1756-y ilda t omonlar k uchlari Foy dalanilgan adabiy ot Reja:

• Текст слайдаЗаголовок слайдаSanalar 1756—1763 Urush yeri Yevropa ,  Afrika ,  Hindiston ,  Shimoliy Amerika ,  Vest Indiya ,  Filippin ,  Janubiy Amerika Sabab Prussiyaning kuchayishi, fransuz-ingliz kolonial raqobati Natija Prussiyaning buyuk davlatga aylanishi; Angliyaning Fransiyadan  Kanada ,  Sharqiy Luiziana  koloniyalarini,  Dominika ,  Sent Vinsent ,  Grenada ,  Tobago ,  Senegal  orollarini,  Hindistondagi  barcha savdo faktoriyalarini va Ispaniyadan  G`arbiy Luizianani  tortib olib, yetakchi kolonial davlatga aylanishi

• Текст слайдаЗаголовок слайда R aqiblar   Prussiya qirolligi   Britaniya imperiyasi   Braunshveyg-Lyuneburg   Portugaliya qirolligi   Gessen-Kassel knyazligi   Irokez qabilalari konfederatsiyasi   Rossiya imperiyasi  (1762)   Bengaliya subasi   Muqaddas Rim imperiyasi   Fransiya   Rossiya imperiyasi  (1757—1761) [1]   Shvetsiya qirolligi   Ispaniya imperiyasi   Saksoniya kurfyurstligi   Neapol qirolligi   Sardiniya qirolligi

• Текст слайдаЗаголовок слайда Qoʻmondonlar   Fridrix II   F. V. Zeydlits   Georg II   Georg III   Robert Klayv   Jeffri Amherst   Ferdinand Braunshveyg   Siroj ud-Davla   Joze I   Graf Daun   Graf Lassi   Karl Aleksandr   Ernst Gideon Laudon   Lyudovik XV   Lui Jozef de Monkalm   Yelizaveta Petrovna †   P. S.  Saltikov   Karl III   Avgust III

O'xshashlar

XVIII-XIX asrlarning birinchi yarmidagi texnikaviy kashfiyotlar va ixtirolarning sivilizatsiyaga ta’siri
MARUFATCHILIK ADABIYOTI XVIII-XIX ASR GARB VA SHARQ MARUFATCHILIGI
Bug‘lanish va unga ta’sir etuvchi omillar
NARXNING MOHIYATI, TURLARI VA UNGA TA’SIR ETUVCHI OMILLAR
XVI XVIII asrlarda Usmoniylar imperiyasi