Yevropaning tabiiy sharoiti va resurslari, aholisi

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

13233.630859375 KB

Ko'chirib olish

Yevropaning tabiiy sharoiti va resurslari,
aholisi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Yoqilg‘i-energetika, agroiqlimiy, o‘rmon resurslari,
tug‘ilish, aholining tabiiy kamayishi, aholi qarishi,
migratsiya, aholi zichligi, megalopolis, katoliklar,
protestantlar, pravoslavlar.

Tabiiy sharoiti va resurslari. Yevropa mamlakatlari ijtimoiy-iqtisodiy
rivojlanishiga tabiiy sharoitining ma’lum xususiyatlari ta’sir ko‘rsatgan.

Bunday tabiiy geografik omillar qatoriga nisbatan iliq va nam iqlim, transport sharoiti
murakkab bo‘lgan baland tog‘ tizmalarining kamligi, suv va o‘rmon resurslarining
yetarliligi, dengiz portlarini qurish uchun qulay qirg‘oqbo‘yi hududlarning ko‘pligini
kiritish mumkin.

Yevropada yoqilg‘i-energetika resurslaridan toshko‘mir, qo‘ng‘ir ko‘mir, neft,
tabiiy gaz, yonuvchi slaneslar yirik konlari mavjud.
Ko‘mir Neft Tabiiy gaz
Torf Slanets

Toshko‘mir ning yirik konlari Germaniya, Rossiya va Ukrainada ochilgan.
Rossiya UkrainaGermaniya

Qo‘ng‘ir ko‘mirning yirik konlari Germaniya, Chexiya va Polshada
joylashgan.
Germaniya
Polsha Chexiya

Yonuvchi slaneslarning katta zaxiralari Estoniyada mavjud.

Yevropada neft va tabiiy gazning asosiy zaxiralari Rossiyaning turli hududlari
ham da Shimoliy va Norvegiya dengizlari sayozliklarida ochilgan.

Bu yerda gi neft va gaz konlarining asosiy qismi Buyuk Britaniya, Norvegiya
va Niderlandiyaga tegishli.
Norvegiya NiderlandiyaBuyuk Britaniya

Temir rudalarining yirik konlari Rossiya, Ukraina, Shvetsiya, Fransiya va
Germaniyada joylashgan.
Germaniya
Ukraina FransiyaRossiya Shvetsiya

Polsha, Bolgariya, Ruminiyada mis-molibden konlari, Fransiya va Gretsiyada
boksit,
Mis
Molibden
GretsiyaFransiya

Italiya, Ispaniya, Ukrainada simob rudalarining yirik zaxiralari mavjud.
Italiya
Ispaniya Ukraina

Yevropada yer va suv resurslaridan intensiv tarzda foydalanilmoqda. Qit’a
tabiiy sharoiti qishloq xo‘jaligini rivojlantirish uchun, umuman ol ganda,
qulay hisoblanadi.

Bu jihatdan G‘arbiy va Janubiy Yevropa Shimo liy Yevropadan keskin ajralib
turishini aytib o‘tish lozim. Janubiy Yevropa mamlakatlarida iqlim
sharoitining birmuncha qurg‘oqchilligi tufayli sun’iy sug‘orish ancha keng
tarqalgan.

Yevropa o‘rmon resurslari bilan yaxshi ta’minlangan. Bu borada, ayniqsa,
Rossiya, Finlandiya, Shvetsiya, Norvegiya, Buyuk Britaniya alo hida ajralib
turadi.

Aholisi. Yevropada, 2018-yil ma’lumotlariga ko‘ra, 746 mln. kishi istiqomat
qiladi (Rossiyaning Osiyodagi qismi bilan birga). Bu dunyo aholisining 9,8 %
ini tashkil etadi.

Yevropaning jahon aholisidagi ulushi aholi tabiiy ko‘payishining o‘ta pastligi tufayli
borgan sari kamayib bormoqda. Umumiy hisobda Yevropa mamlakatlarida tug‘ilish va
o‘lim ko‘rsatkichlari deyarli bir xil, tabiiy ko‘payish esa yo‘q.

Tug‘ilish darajasi o‘limdan ko‘ra past bo‘lib, aholining tabiiy kamayishi ro‘y
berayotgan Yevropa davlatlari soni yildan yilga ko‘paymoqda.

Germaniya, Gretsiya, Portugaliya, Bolgariya, Serbiya, Latviya, Litva, Estoniya, Ukraina,
Rumi niya, Moldova, Vengriya va boshqa mamlakatlarda bunday vaziyat uzoq vaqtdan
buyon kuzatilmoqda.

Tug‘ilishning pastligi tufayli Yevropa mamlakatlarida aholi qarishi ja rayoni
ro‘y bermoqda.

2018-yil holatiga ko‘ra, qit’a aholisining 16 % ini 14 yoshgacha bolalar
tashkil etgan holda, 65 yoshdan katta bo‘lgan aholi qatlamining ulushi
18 % ga teng.

Yevropa xalqaro migratsiyaning yirik markazi hisob-lanadi. Ayniq sa, G‘arbiy
Yevropaning eng rivojlangan mamlakatlari dunyodagi yi
rik immigratsiya
markazlari hisoblanadi.

G‘arbiy Yevropaga Osiyo va Afrikadan aholi ko‘chib kelishining sabablari,
asosan, iqtisodiy mo hiyatga ega, ya’ni G‘arbiy Yevropa davlatlarining mehnat
bozorida ish o‘rinlarining ko‘pligi hamda turmush darajasining yuqoriligi
bilan izohlanadi.

G‘arbiy Yevropaga qit’aning iqtisodiy jihatdan birmuncha sustroq rivojlangan
janubiy va sharqiy qismidagi mamlakatlar aholisi ham faol ravishda ko‘chib
bormoqda.

Yevropa davlatlarida, dunyoning boshqa mintaqalariga nisbatan, ur
banizatsiya jarayoni ertaroq boshlangan edi. Hozirgi vaqtda Yevropa
qit’asining urbanizatsiya darajasi 75 % ga yaqin.

Shaharlashuv darajasi, ayniqsa G‘arbiy va Shimoliy Yevropadagi rivojlangan
davlatlarda yuqori bo‘lib, ba’zi hollarda 90 % dan ortib ketgan.

Janubiy va Sharqiy Yevro pa mamlakatlarida shahar aholisining ulushi biroz
pastroq, lekin deyarli barcha davlatlarda 50 % dan oshadi.

Qit’ada urbanizatsiya ko‘rsatkichi faqatgina Moldova hamda Bosniya va
Gersegovinada 50 % dan pastroq.

Yevropa mamlakatlari o‘rtasida aholi zichligi bo‘yicha katta tafovut lar mavjud. Bunga
tabiiy sharoit, ayniqsa iqlim va relyef katta ta’sir ko‘rsatgan. G‘arbiy va Janubiy
Yevropaning daryo vodiylari va dengizbo‘yi tekisliklarida aholi zichligi eng yuqori.

Shimoliy Yevropa mamlakatlarida aholi zichligi ancha past. Bu
mamlakatlarda aholining katta qismi ularning janubidagi dengizlarga tutash
hududlarida mujassamlashgan.

Yevropada eng keng tarqalgan din xristianlik hisoblanadi. Shimoliy
Yevropada protestantlar, Janubiy Yevropa davlatlarida (Gretsiyadan tash qari)
esa katoliklar yetakchilik qiladi.

G‘arbiy Yevropa davlatlarida xris tianlikning bu ikki mazhabi aralash holda
tarqalgan.

. Sharqiy Yevropa davlatlarida katolik va pravoslav xristianlik asosiy dinlar
hisoblanadi. Pra voslavlar soni jihatidan Rossiya, Ukraina, Ruminiya,
Bolgariya, Belarus, Serbiya kabi davlatlar alohida ajralib turadi.

Shuningdek, qit’adagi 2 ta davlatda mahalliy aholisi tarkibida
musulmonlarning ulushi 50 % dan yuqori – bular Bolqon yarimorolida
joylashgan Albaniya hamda Bosniya va Gersegovinadir.

© Foydalanilgan adabiyotlar:
•
A. AbduQayyumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva, V. Fedorko –
Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy
o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinf o‘quvchilari uchun darslik,
Toshkent – “O‘zbekiston” – 2019

Yevropaning tabiiy sharoiti va resurslari, aholisi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Yoqilg‘i-energetika, agroiqlimiy, o‘rmon resurslari, tug‘ilish, aholining tabiiy kamayishi, aholi qarishi, migratsiya, aholi zichligi, megalopolis, katoliklar, protestantlar, pravoslavlar.

Tabiiy sharoiti va resurslari. Yevropa mamlakatlari ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishiga tabiiy sharoitining ma’lum xususiyatlari ta’sir ko‘rsatgan.

Bunday tabiiy geografik omillar qatoriga nisbatan iliq va nam iqlim, transport sharoiti murakkab bo‘lgan baland tog‘ tizmalarining kamligi, suv va o‘rmon resurslarining yetarliligi, dengiz portlarini qurish uchun qulay qirg‘oqbo‘yi hududlarning ko‘pligini kiritish mumkin.

Yevropada yoqilg‘i-energetika resurslaridan toshko‘mir, qo‘ng‘ir ko‘mir, neft, tabiiy gaz, yonuvchi slaneslar yirik konlari mavjud. Ko‘mir Neft Tabiiy gaz Torf Slanets

O'xshashlar

Osiyo mamlakatlari tabiiy resurslari va aholisi

O’zbekistonning tabiiy sharoiti va resurslari, ularning xo’jalik ahamyati

O‘ZBEKISTONNING TABIIY SHAROITI VA TABIIY BOYLIKLARI

Dunyoning tabiiy resurslari