20-asrni 20-30-yillarida Falastinga siyosiy vaziyat.
20-asrni 20-30-y illarida Falast inga siy osiy v aziy at . I.Kirish II.Asosi y qism. 1.Falast i n-Garbiy Osi y odagi t arixiy v iloy at 2.Falast i n rasman Falast in Dav lat 3.Miloddan av v algi dav rlarda Falast in dav lat i 4.Falast i n Ozodlik t ashk ilot i (FOT) t uzilishi 5.20-30-y illarda Falast inga siy osi y v aziy at III.X ulosa. IV.Foy dalangan adabiy ot lar.
Falast in – Gʻarbiy Osiy odagi t arixiy v iloy at (qad. Yahudiy cha pelisht im — “ fi list inlik lar ” soʻzidan olingan). Oʻrt a dengizning sharqiy sohilidajoy lashgan. May doni 26 ming k v. Km. F.ning asosiy qismi Isroil bilan Iordaniy aga qarashli. Miloddan av v algi 5—4 ming y illik da F.ga somiy qabilalari k irib k elgan. Miloddan av v algi 3 —2 ming y illik da F.da xanaaney larning ilk shahardav lat lari pay do boʻlgan (miloddan av v algi 2ming y illik da F. Va Finik iy a hududi X anaan deb at algan). Miloddan av v algi 16— 13-asrlarda F. Misr t asarrufi da boʻlgan. Miloddan av v algi 13-asr oxirida F.da fi list imlik larning huk mronligi oʻrnat ilgan. Oʻsha v aqt day oq mamlak at ning ak sariy at qismi miloddan av v algi 11-asrda t ashk il boʻlgan Isroil y ahudiy podsholigi hududida ist iqomat qiluv chi qabilalar t omonidan zabt et ilgan. Dov ud v a Sulay mon podsholar dav rida Isroil qudrat i av jiga chiqqan. Taxminan 935 y ilda bu dav lat ik k it a podsholik — Isroil v a Iudey a (Yaqudiy a)ga boʻlingan. Miloddan av v algi 8-asr oxirida F.ning shim. Hududi — Isroil podsholigi
Ossuriy a t omonidan bosib olingan. J anubiy F. (Iudey a podsholigi)ni miloddan av v algi 6-asrda bobillik lar, soʻngra axomaniy lar, miloddan av v algi 4-asrda mak edoni y alik Alek sandr oʻzlariga boʻy sundirganlar. Miloddan av v algi 3—2-asrlarda F. Pt olemey lar (Misr) bilan Salav k iy lar oʻrt asida t alash boʻlgan. F. Milodiy 1-asrda (63 y il) rimlik lar t omonidan bosib olingan. Lek in fak at Iudey a urushlari (66—73 y illar) v a Bar Koxba qoʻzgʻoloni (132— 135) bost irilganidan soʻnggina F. Rim imperiy asining v iloy at iga ay langan. Milodi y 1-asrda F.da xrist ian dini pay do boʻlgan. 395 y ilda F. Vizant iy a ixt iy origa oʻt gan. 640 y il F. Arablar t omonidan bosib olinib, arab xalifaligi t ark ibiga k irgan. Abbosiy lar dav rida F.da iqt o t izimi joriy qilingan, aholini islom diniga k irit ish jaray oni av j olgan, xrist ianlarning huquqi y maqomi k uchsizlangan. Bu bir qat or xalq qoʻzgʻolonlari, jumladan, 842 y il Abu X arba boshchiligidagi gʻalay onga sabab boʻldi. Abbosi y lar xalifaligi parchalanganidan soʻng F. Ast asek in t uluniy lar, ixshidiy lar sulolalari huk mronligi ost iga oʻt gan. 9—11-asrlarda F.da iqt isodiy y uk salish y uz bergan, k at t a y er
may donlariga ishlov berilgan. Iudaizm, xrist ian v a islomning diniy mark azi Quddusda 11-asrda 40 ming aholi y ashagan. Ak k a, Kesariy a, Ask alon, Gʻazoda sav do riv ojlangan. 1099-y il salibchshgar Quddusni egallab, uni Quddus qirolligining mark aziga ay lant irganlar. 1187-y il X at t in y aqinidagi jangda Salohiddin salibchilarni y engib, Quddusni qoʻlga k irit gan. F. Ay y ubiy lar, k ey inroq mamluk lar t omonidan Misrga qoʻshib olingan. F. 1516-y ilgacha ularning qoʻlida boʻlib, soʻng t urk lar t asarrufi ga oʻt gan. Usm onli t urk imperiy asi ning 17-asr oxiridan t anazzulga y uz t ut i shi bilan t urk xuk mdorlarining oʻzboshimchaligi k uchay gan. Solik dar oshgan. Nat ijada F. Iqt isodiy t ushk unlik k a uchragan. 19-asrning 20-y illarida F.da t urk larga qarshi xalq harak at i k uchay gan. 1832-y il F. Misr poshosi MuhammadAli t omonidan zabt et ilgan. Hok imiy at ning mark azlashuv i , zodagonlar zulmining chek lanishi F.ni iqt isodiy riv ojlanishiga t urt k i boʻlgan. Ammo soliqlarning k oʻpay ishi, harbiy majburiy at ning joriy qilinishi aholi oʻrt asida qoʻzgʻolonga olib k elgan (1834). Liv an v a Suriy a xalqining Misr huk mronligiga qarshi 1840 —41 y illardagi k urashini F. X alqi
qoʻllabquv v at lagani bahonasida F.da t urk huk mronligi t ik langan. 19-asr ning 40-y illaridan boshlab Yev ropa dav lat lari F.ga k irib k ela boshladilar. 1869-y il Suv ay sh k analining ochilishi bilan F.ni ng st rat egik v a iqt isodi y ahamiy at i y anada k uchay di. 1892-y il fransuz k ompaniy asi F.da birinchi Yaff a — Quddus t emir y oʻlni qurgan. 19-asr oxiridan boshlab Yev ropa mamlak at laridagi y ahudiy aholining F.ga k oʻchi shi boshlangan. Birinchi jahon urushi y illarida F. Germaniy a, Turk iy a hamda ingliz qoʻshi nlari oʻrt asidagi k urash may doniga ay langan. Angliy a arab aholi sining k uchli noroziligiga duch k elgan v a nat ijada unga qarshi qurolli qoʻzgʻolonlar k oʻt arilgan. 1936-y il ok t abrda Pil boshchiligida F.ga y uborilgan k omissiy a F.ni y ahudiy lar v a arablar y ashay digan qismlarga boʻlishni t av siy a qilgan. Bu F.dagi arab t ashk ilot lari v a arab mamlak at larining qat t iq noroziligini k elt irib chiqargan. 1939-y il may oy ida ingliz huk umat i “ Oq k it ob” ni eʼl on qilishga majbur boʻlgan. Unga k oʻra, Angliy a maʼmuriy at i F.ga y ahudiy larning k elishini chek lashi v a