Mavzu : Buxoro Xonligining tashkil topishi Reja I.Kirish II.Asosiy qism: a) Buxoro Xonligining tashkil topishi b)Buxoro xonligi Ashtarxoniylar davrida d)Buxoro xonligining iqtisodiyoti va madanyati III.Xulosa IV.Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati. 1

I.Kirish. O`zbek xalqining asriy orzulari ham ro`yobga chiqqaniga chorak asrdan oshdi. Bugungi kunda O`zbekiston xalqi erk va ozodlik davrida hayot kechirmoqda. “Bugun O’zbekistonimiz bosib o’tgan mustaqil taraqqiyot yo’lini xolisona baholar ekanmiz, o’tgan davr mobaynida biz erishgan, dunyo jamoatchiligi tan olgan olamshumul yutuq va marralar, avvalambor izchil rivojlanayotgan iqtisodiyotimiz va uning barqaror o’sish sur’atlari, aholi farovonligining yildan yilga oshib, jahon hamjamiyatida mamlakatimiz obro’-e’tiborining tobora yuksalib borayotganligi – bularning barchasi Konstitutsiyamizning asosiga qo’yilgan, chuqur va puxta o’ylangan maqsad, prinsip va normalarning hayotbaxsh samarasi desak hech qanday mubolag’a bo’lmaydi”. Mustaqillikka erishganidan so’ng O’zbekiston o’tgan yigirma yetti yil ichida o’ta mashaqqatli va sharafli yo’lni bosib o’tdi. Buni oldindan yaxshi bilgan O`zbekiston Respublikasi Birinchi Prezidenti I.A. Karimov ozodlikka erishgan dastlabki kunlarimizda “O’z istiqlol va taraqqiyot yo’limiz – bu gul bilan qoplangan yo’l emas, bu totalitarizm 2

merosidan xalos bo’lish va poklanish, mafkuraviylik illati yetkazgan ziyonzahmatlarni bartaraf etishning qiyin, uzoq davom etadigan yo’lidir”, deb aytgan so’zlari zamirida qanchalik chuqur hayotiy ma’no borligini yana bir bor anglaymiz. II.Asosiy qism: a) Buxoro xonligining tashkil topishi 3

Ubaydullaxon davrida (1533—39) poytaxt Buxoroga ko chirilgan va xonlik Buxoroʻ xonligi nomini olgan. 1510-yil Marv yaqinida Shayboniyxon shoh Ismoil I Safaviy qo shinlaridan yengilib halok bo lgandan ʻ ʻ keyin Movarounnahr temuriylardan Zahiriddin Muhammad Bobur qo liga o tadi. ʻ ʻ Lekin, ko p o tmay shayboniylar yana ʻ ʻ Movarounnahrni egallaganlar. Shu vaqtdan boshlab Movarounnahr butunlay shayboniylarga tobe bo lgan. O sha vaqtlarda ʻ ʻ xonlikka hozirgi O zbekiston va ʻ Tojikistonning katta qismi, Balx va Badaxshon kirgan. Ubaydullaxon vafotidan 4

keyin Buxoro xonligi mayda bo laklargaʻ bo linib ketgan. Buxoroda Ubaydullaxonning ʻ o g li Abdulazizxon, Samarqandda esa ʻ ʻ Ko chkunchixonning o g li Abdullatifxon ʻ ʻ ʻ mustaqillik e lon qilgan. Balx va Badaxshonda ʼ shayboniylardan Pirmuhammadxon mustaqil hukmronlik qilgan. Shu yillari shayboniy sultonlari va mahalliy mulkdorlarning hokimiyat uchun kurashi kuchaygan. Toshkent va Turkistonda Navro z Ahmadxon ʻ (Baroqxon), Karmana va Miyonqolda Iskandarxon, Balxda Pirmuhammadxon va boshqa kichikkichik hukmdorlar mustaqil bo lib olganlar. 1551—56 yillarda ʻ shayboniylar o rtasidagi Movarounnahr ʻ uchun kurashda Iskandarxonning o g li ʻ ʻ Abdullaxon g olib chiqib, Buxoro xonligi da ʻ o z hokimiyatini o rnatgan. 1557-yildan ʻ ʻ boshlab Buxoro uzilkesil xonlik poytaxtiga aylangan. Iskandarxon (1563—83) va uning o g li Abdullaxon II davrida Buxoro xonligi ʻ ʻ ning siyosiy mavqei ortgan. Abdullah Xon II Balx (1573), Samarqand (1578), Toshkent (1582), Farg ona (1583), Badaxshon (1584), ʻ Ko lob (1585), Xuroson (1588), Xorazm (1595 ʻ —96) ustidan o z hukmronligini o rnatgan; ʻ ʻ markaziy davlat boshqaruv devonini mustahkamlagan. Shunday qilib 16-asr 5