ELEAGNUS ANGUSTIF OLIA L. NING MORFO-FIZIOLOGIK XUSUSIYATLARINI SAMARQAND VILOYATI SHAROITIDA M U N D A R I J A KIRISH I. ADABIYOTLAR TAHLILI 1.1 . Jiydaning biologik va ekologik xususiyatlari. 1.2 . Jiyda o‘simligidan foydalanish istiqbollari. II. Tadqiqot o‘tkazish sharoiti,uslublari va obekti. II TADQIQOT O‘TKAZILGAN HUDUDNING TUPROQ VA IQLIM SHAROITLARI 2.1. E.angustifolia ning geografik taqalishi. 2.2 . E.angustifolia o’simligini o’rganilayotgan hududni tuproq sharoiti. III. TADQIQOT NATIJALARI 3.1. E.angustifolia ning o‘sishi va rivojlanish xususiyatlari. 3.2 . E.angustifolia ning suv almashinuv xususiyatlari. 3.2.1 Suv miqdori 3.2.2. Transpiratsiya 3.2.3 Suv tanqisligi 3.2.4 Suv saqlash qobiliyati 3.2.5 Fotosintez jadalligi (Xα Xβ,karotinoidlar) 3.3 E.angustifolia ning ko‘paytirish IV.Xulosalar V.Tavsiyalar VI.Foydalanilgan adabiyotlar.

KIRISH Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zaruriyati . . Dunyoda aholi sonining ortib borishi ularni oziq-ovqat mahsulotlariga bo lgan talablar ʻ hamda tabiatdagi o’zgarishlarning ham oshishiga olib kelmoqda. Bu o rinda tabiiy o simlik resurslaridan, jumladan, Elaeagnaceae oilasi ʻ ʻ vakillaridan biri bo’lgan E.angustifolia L o’simligi aholini oziq-ovqat mahsulotlaridagi foydali elementlar bilan ta minlashda hamda tabiatdagi ʼ bo’ladigan qurg’oqchilik muammolarini bartaraf etish uchun strategik vosita sifatida foydalanish muhim sanaladi Muhtaram yurtboshimizning 2017-yil 7-fevraldagi PF-4947-son “O zbekiston Respublikasini yanada ʻ rivojlantirish bo yicha Harakatlar strategiyasi to g risida” Farmonlari ʻ ʻ ʻ O zbekiston Respublikasining 2016-yil 21-sentyabrdagi 409-son ʻ “O simlik dunyosini muhofaza qilish va undan foydalanish ʻ to g risida”gi Qonuni O’zbekistonda yanada o’simliklar dunyosiga katta ʻ ʻ e’tibor berilayotganligidan dalolat beradi.Shuningdek,qishloq xo‘jaligi mahsulotlarini chuqur qayta ishlashni tashkil etish hamda aholini sifatli oziq- ovqat bilan hamda dorivor o’simliklar bilan ta’minlash to‘g’risida aytib o‘tildi. Dunyoda aholi sonining ortib borishi ularni oziq-ovqat mahsulotlariga bo lgan talablar hamda tabiatdagi o’zgarishlarning ham ʻ oshishiga olib kelmoqda. Bu o rinda tabiiy o simlik resurslaridan, ʻ ʻ jumladan,Elaeagnaceae oilasi vakillaridan biri bo’lgan E.angustifolia L o’simligi aholini oziq-ovqat mahsulotlaridagi foydali elementlar bilan ta minlashda hamda tabiatdagi bo’ladigan qurg’oqchilik muammolarini ʼ bartaraf etish uchun strategik vosita sifatida foydalanish muhim sanaladi. Muammoning o’rganilganlik darajasi Dunyo olimlari olib borgan ilmiy-tadqiqotlari:Eleagnus L.turkumi morfologiyasi,biologiyasi va dorivirlik xususiyatlariga oid ma’lumotlar V.I. Avdeyev(1983),I.L.Sozonova (1985),T.I.Kiseleva (2011),E.A.Abizov(2012) va DNK markerlarini aniqlashga oid ma’lumotlar K.Sun (2006), M. Sun (2010), L.S. Asadiar (2012), F. Al-Ain (2017) ishalarida qayd etilgan.

Yuqorida qayd etilgan tadqiqot ishlari O’zbekiston florasida E.angustifolia o’simligini morfofiziologik xususiyatlari haqida to’liq ma’lumot bera olmaydi. E.angustifolia o’simligini o’sib rivojlanishi,suv alamashinuv xusussiyatlari, suv miqdori, transpiratsiya jarayonlarini o’rgangan holda qishloq xo’jaligi oziqa modalariga bo’lgan talablarni hamda atrof- muhitni yaxshilash masalalarini hal eta olamiz Tadqiqotning maqsadi : E.angustifolia o’simligini Samarqand viloyatining o’ziga xos tuproq iqlim sharoitida,uning morfofiziologik xususiyatini o’rganish. O’simlikni hosildorligi va mintaqaviy xususiyatlarini o’rganish. Tadqiqotning vazifasi: - E.angustifolia L turkumi turlarini o’sib-rivojlanish xususiyatlatini o’rganish . - E.angustifolia ning suv almashinuvi,suv miqdori, transpiratsiya hamda suv saqlash jarayonlarini labaratoriya sharoitida o’rganish. -Jiyda o’simligini yashil qismida kechadigan fotosintez jadalligini o’rganish. - E.angustifolia o’simligini fiziologik xususiyatlarini o’rgangan holatda bu o’simlikdagi kerakli bo’lgan moddalarni ko’paytirish yo’llarini ishlab chqish hamda qurg’oqchilikka chidamlilik xusussiyatini amalyotda tatbiq qilish. Tadqiqotning obekti : E.angustifolia o’simligi Tadqiqotning predmeti: - E.angustifolia ning suv almashinuv xususiyatlari

E.angustifolia dagi suv miqdori,transpiratsiya jarayonlari.

- E.angustifolia o’simligidagi fotosintez jadalligi va ko’paytirish usullari. Tadqiqotning metodlari : Emperik tadqiqot usullari,tajribaviy eksprimental usullar. Tadqiqotning yangiligi : - ilk bor E.angustifolia L ning suv almashinuv xususiyatlari o’rganilgan. - ilk bor E.angustifolia o’simligidagi transpiratsiya jarayoni o’rganilgan - jiyda o’simligidagi suvning miqdori, suv saqlash xususiyatlari aniqlangan; -E.angustifolia L ning fotosintez jadalligi, o’simlikni xromotoforidagi pigmentlar,karotinoidlar aniqlangan, -jiydaning qurg’oqchilikka chidamlilik xususiyati o’rganilgan. Tadqiqot natijalarining nazariy ahamiyati . Tadqiqot natijalarining ilmiy ahamiyati kompleks tahlillar asosida O'zbekiston hududida Е. ngustifolia o’simligining mavjudligini asoslanganligi, ular taksonomik belgilarining orografiya va muhitga qarab o'zgaruvchanligini ochib berganligi bilan izohlanadi. Tadqiqot natijalarining amaliy ahamiyati : Olingan natijalarni mevali oziq-ovqat ekinlari zahiralarini baholash,jiyda o’simligidagi ko’paytirilgan foydali moddalardan tibbiyotda foydalanish, ularni ko'paytirish va yetishtirish usullarini takomillashtirish, qurg’oqchilkka chidamlilk xususiyatidan tajriba maydinlarida foydalanish va amalyotda joriy etish