O’QUVCHILAR IJODIY QOBILYATLARINI SHAKILLANTIRISHDA MAISHIY JANRDA RASM CHIZISHNING O’RNI VA AHAMIYATI Mundarija Kirish……………………………………………………………………………3 1-bob.Tasviriy san’at darslarida ‘’Maishiy janr’’da rasm chizish metodikasi 1.1. Maishiy janrning tasviriy san’atdagi o’rni……………………………...13 1.2. Maishiy janrda ijod etgan rassomlar…………………………………….12 1.3. Maishiy janr ishlashda rang va bo’yoqlardan foydalanish ……………..12 II-bob. Metodek qism.Tasviriy san’at darslarida ,,Qishloq hayoti ‘’mavzusi misolida maishiy janrda kompazetsiya ishlash metodekasi 2.1. Maishiy janrda kompazetsiya bajarish metodekasi………………………..13 2.2.Tasviriy san’at fanidan 1aoatlik dars ishlanmasi……………………………3 2.3.Tajriba va sinov ishlarining boorishi va olingan natijalar tahlili ………….. Umumiy xulosa, taklif va tavsiyalar ................................................................. Foydalanilgan adabiyotlar ................................................................................. Ilova. ...................................................................................................................... Mundarija ...............................................................................................................

Kirish "Zamonaviy bilim va ko 'nikmalarga ega, mamlakatning munosib kelajagi uchun javobgarlikni o'z zimmasiga ola biladigan barkamol, maqsadga intiluvchan va serg 'ayrat yoshlarni tarbiyalash "dir!. Zero, har bir mutaxassisning barkamolligi, maqsadga intiluvchanligi, serg’ayratligini rivojlantirmay turib mamlakatni ijtimoiy-iqtisodiy, ma'naviy-siyosiy, xuquqiy-axloqiy, mafkuraviy barqarorlashtirishni amalga oshirib bo 'lmaydi. Demak, yoshalr ta'lim-tarbiyasi, ertangi baxtli hayotimiz, ijtimoiy-siyosiy taraqqiyotimizning muhim va dolzarb muammolaridan biri. Chunki, ta lim tarbiyasiz yoshlarni barkamol, maqsadga intiluvchan, o'z taqdiri uchun javobgar shaxs etib tarbiyalash mushkul. Ko'rinib turibdiki, insonning, jumladan yoshlarning o'zini rivojlantirmasdan turib, jamiyat oldida turgan jahon shumul, murakkab masalalarni hal qilib bo 'lmas ekan. Darhaqiqat , bu dolzarb masalalarni hal qilishda inson aql-idroki, tafakkuri, dunyo-qarashining rivojlanishi bilan bog’ liq dialektik jarayon mavjudki, u inson ongi, aql- zakovati, ijtimoiy faolligi, axloqiy-xuquqiy bilimdonligi, xalq, millat, jamiyat oldidagi mas 'uliyatini anglash va maqsadli hal etishni taminlaydi shunday ekan har bir inson o’z qiziqqan yo’nalishda ketishi maqsadga muvofiqdir, o’z qiziqishlari bilan ish olib borgan odam albatta bu hayotda o’z o’rnini topa oladi deb ayta olaman ,chunki bu odam qiziqb nimadir yaratadi va kimningdir e’tiboriga tushadi va daromad ham topa oladi va asta sekinlik bilan mashhurlikka ham erishadi. Shu o'rinda e'tirof etish joizki, inson aql-idroki, tafakkuri, Dunvo qarashi, ongi, ma'naviy-axloqiy salohiyatini rasmlanishiga poydevor, umumiy o'rta maktab o 'quv fanlarini o 'rganish jarayonida qo 'viladi. Shu bois ham hozirgi kunda "Yangi O'zbekistonning ostonasi maktabdan boshlanadi" shiori mamlakat itimoiy-iqtisodiv, madaniy-siyosiy taraqqiyoti, ma'naviy-ma'rifiy hayotining asosini tashkil etayotganligi bejiz emas.

Har tomonlama barkamol, o'z sohasining bilimdoni, zamonaviy o'zgarishlarga tez moslasha oladigan kadrlargina Vatanimiz istiqbolini ta ‘minlashga faol qatnasha oladi. Shu sababdan ham uzluksiz ta 'lim tizimida ta'lim-tarbiya samaradorligini oshirish muhim pedagogik muammo hisoblanadi. Umumta'lim maktablaridagi ta 'lim-tarbiya ishlarining samaradorligini oshirishdan maqsad, o 'quvchilarning fanga bo 'lgan bargaror qiziqishlarini kuchaytirish, ularning fan asoslarini keng va chuqur egallashlariga erishish orqali komil inson qilib tarbiyalashni nazarda tutilgan shunday ekan har bir o’quvchini bu yo’nalishga qiziqtirish muhumdir. Barkamol, komil inson tarbiyasida umumiy o 'rta maktabning o'quv rejasidan o'rin olgan filologiya, ijtimoiy, aniq, tabiiy va iqtisodiy, amaliy fanlar muhim ijtimoiy - pedagogik ahamiyat kasb etadi. Amaliv vo 'nalishda chizmachilik fani vosh avlodda tadbirkorlik, ishbilarmonlik, bunyodkorlik, yaratuvchilik fazilatlarini rasmlantiruvchi, rivojlantiruvchi fan hisoblanadi. Zero, bu fan geometrik obrazlar, xayoliy tasavvurlardan bilish faoliyati to'g'risida tushunchalarni bayon etib, yoshlarning tafakkuri, tasavvurlarini rivojlantiradi. Ma'lumki, har qanday yaratuvchilik insondan o’zining hayoliy tasavvuriga suyangan holda ijodiy yondashishni yo 'lga qo 'yaoladi. Bunday ijodkorlikni rasmlantirishda chizmalarni chizish, ularning ko 'rinishlarini hayoliy tasavvur qilish ulkan ta 'limiy-tarbiyaviy ahamiyat kasb etadi. Bu tog'risida esa fagatgina tasviriy san'at fanlari ko 'proq ma'lumot berishga qodir. Respublikamizning kelajakda buyuk mamlakatga aylanishi, jaxonning rivojlangan davlatlari qatoriga qo'shilishida xalqimiz madanivati, ma'rifati, san"ati va manaviyatining roli beqiyosdir. Xalqimiz ma'navivat va madanivatini boyitishda tasviriy san'atning ham o'z o'rni bor. Hozirgi davrda har sohada bo 'lgani kabi tasviriy san'atda ham katta o'zarishlar bo 'lmoqda. Bo 'lajak tasviriy san'at o'qituvchisi so ‘zsiz, tasviriy san'atning ifoda vositalari haqida chuqur ma'lumotga ega bo 'lishi, turli badiiy materiallarning xususiyatlari va ulardan foydalanish yo'llarini mukammal egallashlari kerak. Tasviriy san'at

o'qituvchisining o'zi qalam va bo 'voqlar bilan rangda ifoda etish ko'nikmalariga ega bo’lish bilan birga, bu sohadagi bilimlarini o 'quvchilariga ham yetkaza olishi zarur. Shuning uchun ushbu qo’ llanmada rangtasvir haqidagi nazariy va metodik ma'lumotlar keng va atroflicha yoritiladi. Rang orqali natyurmort ishlash tasviriy san'atning ilmiy negizini tashkil etadigan perspektiva, rangshunoslik, kompozisiya, yorug'- soyalarni o'rganish uchun, ayniqsa, keng imkoniyatlar yaratadi. Tasviriy faoliyat bilan shug'ullanish kishilarga estetik zavq bag’ishlaydi va ularning ruhiy dunyosini boyitadi. Talabalar suratlarda chizilgan tarixiy va zamonaviy voqealarni, personajlarning kechinma va xarakatlarini, shuningdek tabiat go'zalliklarini chuqur idrok etadilar.

1-bob.Tasviriy san’at darslarida ‘’Maishiy janr’’da rasm chizish metodikasi 1.1. Maishiy janrning tasviriy san’atdagi o’rni Maishiy janr - tasviriy san'atning kundalik itimoiy va shaxsiy hayotni, maishiy turmushini aks ettiradigan janri. Turmushda ko'zga tashlanadigan o'zaro munosabatlar va xatti harakatlarni, uning imkon mohiyati va i¡timoiy tarixiy mazmunini chuqur ochib berish kabi xususiyatlarga ega. Demokratik va realistik baddiy an'analarning o'sishi, rassomlarning xalq hayoti va mehnat faoliyatini atroflicha tasvirlashga qiziqishining ortishi bilan bog’liq holda rivojlandi. Maishiy janrda rangtasvir (kartina) yetakchi o'rin tutadi, grafika, kichik hajmdagi haykaltaroshlikda ham maishiy mavzu keng tarqalgan. Maishiy lavhalar ibtidoiy san'at (ov manzaralari, urf-odatlar tasvirlari), Sharq (devoriy rasmlar va relyeflar) va Yunon (vazalar bezagi) san'- atida ko'p uchraydi, ellinizm san'atida muhim o'rin egallagan. Dastlabki namunalari Qad. Sharq (Xitoy, key-inroq Koreya,Yaponiya)da yaratildi. Uyg’onish davrida Maishiy janr real voqealar, maishiy detallar bilan boyitildi ilk namunalari devorlarda qadimgi insonlar tomonidan chizilgan oziqlanish uchun hayvonlarni ov qilayotgan nayza yoki o’q otayotgan jarayonlarni toshlarga chizishgan bu suratlarga asosan tiniq yorqin ko’rish uchun suv sepilgan shunda bu surat va uning rangi aniq ko’ringan O'rta asrlarda ham Yevropa, ham Osiyoda devoriy rasmlar, bo'rtma naqshlar, miniaturalar keng tarqaldi, Sharqda va Yevropada sai'atning maxsus janri sifatida namoyon bo'ldi.