logo

Psixologiyaga kirish Psixikaning evolyusion taraqqiyoti

Загружено в:

20.11.2024

Скачано:

0

Размер:

1250.1103515625 KB
PSIXOLOGIYAGA KIRISH: 
PSIXIKANING  EVOLYUSION  
TARAQQIYOTI.  •
PSIX OLOGIYA  SO ’ ZINING LUG ’ AVIY MA ' NOSI GREKCHA PSYUXE  -  JON ,  RUH ,  LOGOS  - 
FAN ,  TA ' LIMOT DEGAN MA ' NONI ANGLATADI .  PSIX OLOGIYA  FAN SIFATIDA PSIXIK 
FAKTLAR ,  ULARNING QONUNIYATLARI VA MEXANIZMLARINI O ’ RGANADI . 
•
PSIXOLOGIYA ASOSAN PSIXIKANI KENG DOIRADA TADQIQ QILADI . SHUNGA KO ’ RA 
PSIXIKANING YUZGA KELTIRUVCHI ASOSIY PSIXIK FAOLIYATLARI KO ’ RSATILGAN . 
AYNAN PSIXIK FAOLIYATLAR QUYIDAGI JARAYONLARNI O ’ Z ICHIGA OLADI :
•
-  BILISH FAOLIYATLARI :  DIQQAT ,  NUTQ ,  FAOLIYAT ;
•
-  BILISH J ARAYON LARI : SEZGI, IDROK, XOTIRA, XAYOL, TAFAKKUR;
•
-  SHAX SN IN G, HISSIY , IRODAVIY SOHASI: - HISSIYOT, IRODA;
•
-  SHAX SN IN G I N DIV IDUAL PSIX OLOGIK X USUSIYATLARI : TEMPERAMENT, 
XARAKTER, QOBILIYAT. Psixikaning namoyon bo’lish shakllari va ularning o’zoro bog’ligi
Psixik  jarayonlar  (Bilish 
jarayonlari) Shaxsning  hissiy-irodaviy 
sohalari Shaxsning  individual 
xususiyatlari
Sezgilar
Idrok
Xotira
Xayol
Diqqat
Nutq
Tafakkur Hissiyot (Emosiya)
Iroda
  Temperament  (Xalerik 
fikimatik  sangvinik 
milanxoliklar)
Xarakter
Qobiliyat •
PSIX OLOGIYAN IN G FAN  SIFATIDA SHAKLLA N ISHI
•
INSONDA JISMONIY TANADAN TASHQARI UNDAN FARQLANUVCHI YANA NIMADIR 
BORLIGI HAQIDAGI TASAVVURLAR QADIMDANOQ MAVJUD BO’LGAN. ENG QADIMGI 
DAVRLARDAYOQ INSON TUSH KO’RISH HODISASI ORQALI AYRIM ODAMLARNING 
NOYOB QOBILIYATLARI (MASALAN, OVDAGI MUVAFFAQIYATLAR  3 ) O’LIM VA 
BOSHQA HODISALARNING SABABLARINI TUSHUNTIRISHGA INTILGAN. AMMO 
DASTLABKI QARASHLAR MIFOLOGIK XARAKTERDA EDI. ULAR FIKRLASH ORQALI 
EMAS, KO’R-KO’RONA ISHONCH VOSITASIDA EGALLANARDI. RUH HAQIDAGI 
QARASHLAR KO’PINCHA NAFAS BILAN BOG’LANARDI, RUHNI ESA UCHAR MAHLUQ 
SIFATIDA TASAVVUR ETARDILAR. PSIXIKA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA
• PSI X IKA  ( QADIMGI   YUNONCHA :  ΨῩΧΙΚΌΣ,  PSYCHIKOS — „RUHIY“) YOKI  RUHIYAT  — YUKSAK DARAJADA TASHKIL 
TOPGAN MATERIYA (MIYA)NING VOQELIKNI ALOHIDA SHAKLDA AKS ETTIRISHDAN IBORAT XUSUSIYATI. ASOSAN, 
SEZGI, TASAVVUR, TAFAKKUR, IRODAVIY XATTI-HARAKAT VA BOSHQA SUBYEKTIV OBRAZLARDA AKS ETADI. 
PSIXIKA MATERIYAGA NISBATAN IKKILAMCHI, XREILA. BU PSIXIKANING MAVJUDLIK USULI (PSIXIKA MIYA 
XUSUSIYATI)DA VA UNING MAZMUNI (PSIXIKA — OBYEKTIV OLAMNING SUBYEKTIV OBRAZI)DA KOʻRINADI. 
PSIXIKA MATERIYA TARAQQIYOTINING MUAYYAN BOSQICHIDA — TIRIK ORGANIZMLARDA SEZUVCHANLIKNING 
ALOHIDA SHAKLI YOKI HIS QILISH QOBILIYATI PAYDO BOʻLISHI BILAN VUJUDGA KELGAN. TIRIK MAVJUDOTNING 
MORFOLOGIK-FIZIOLOGIK TUZILISHI MURAKKABLASHUVI, UNDA NERV SISTEMASINING VUJUDGA KELISHI VA 
TARAQQIY ETISHI, BOSH MIYA, UNING KATTA YARIM SHARLARINING SHAKLLANISHI VA TAKOMILLASHISHI 
JARAYONIDA RIVOJLANGAN. PSIXIKANING OʻZIGA XOS ORGANI INSONDA VA OLIY DARAJADA RIVOJLANGAN 
HAYVONLARDA BOSH MIYADIR. PSIXIKA — SUBYEKTIVLIK BILAN OBYEKTIVLIKNING BIRLIGIDIR. PSIXIK FAOLIYAT 
DOIMO MUAYYAN SUBYEKTGA XOS BOʻLIB, UNING INDIVIDUAL XUSUSIYATLARI BILAN BOGʻLANGANDIR. AYNI 
VAQTDA PSIXIKA OBYEKTIV OLAMNING MUAYYAN MANZARASINI YARATUVCHI MIYA INʼIKOS FAOLIYATINING 
REAL JARAYONI SIFATIDA OBYEKTIVDIR. PSIXIKA PSIXIK JARAYONLAR, HOLATLAR VA INSONNING PSIXIK 
XUSUSIYATLARINING ZOHIRIY BIRLIGIDIR. PSIXIKA RIVOJINING OLIY SHAKLI — INSON PSIXIKASIDIR. UNING 
PAYDO BOʻLISHI VA RIVOJLANISHIDA INSONGA XOS BOʻLGAN ATROFDAGI OLAM BILAN OʻZARO MUNOSABATGA 
KIRISHISH USULI — MEHNAT HAL QILUVCHI ROL OʻYNAGAN. INSON PSIXIKASI FAQAT BIOLOGIK 
TARAQQIYOTNING EMAS, IJTIMOIYTARIXIY TARAQQIYOTNING HAM MAHSULIDIR. IJTIMOIY, MEHNAT AMALIYOTI 
OLIY, FAQAT INSONGAGINA XOS PSIXIKA SHAKLI — OYAGNI VUJUDGA KELTIRDI. INSON PSIXIKASINING ENG 
MUHIM XUSUSIYATI — ISHLAR, HODISALAR VA BOSHQALARNI OLDINDAN KOʻRA BILISH VA OʻZI NIMA QILISHINI 
RE JALASHTIRISHDAN IBORAT. INSON OBYEKTIV VOQELIKDAGI PREDMETLAR VA HODISALARNI TAJRIBAGA 
ASOSLANIB IDROK QILADI.  •
  INSONNING PSIXIK FAOLIYATI ASOSIDA BIRINCHI VA IKKINCHI 
SIGNAL SISTEMALARINING OʻZARO TAʼSIRI YOTADI. 
PSIXIKANING MUHIM TOMONI UNING REFLEKTORLIK TABIATI, 
YAʼNI REFLEKSLAR HOSIL BOʻLISHI, BU JARAYONNING 
TOʻXTOVSIZ VA QATʼIY KECHISHIDIR. REAL PSIXIKA FAOLIYAT 
KOʻRINISHIDA MAVJUD. FAOLIYATDA U SHAKLLANADI, 
NAMOYON BOʻLADI VA BILIB OLINADI. INSON PSIXIKASINING 
SHAKLLANISHIDA TAʼLIM VA TARBIYA MUHIM ROL OʻYNAYDI. 
TAʼLIM VA MEHNAT JARAYONIDA HAR BIR SHAXS PSIXIKASINING 
INDIVIDUAL RIVOJLANISHI YUZ BERADI, BU INSONIYAT 
TOʻPLAGAN MODDIY VA MAʼNAVIY BOYLIKLARNI 
OʻZLASHTIRISHDAN IBORATDIR. PSIXIKANI PSIXOLOGIYA 
OʻRGANADI PSIX IKA  O'ZGA ALOHIDA OLAM 
EMAS; U ORGANIK HAYOTNING 
YUKSAK SHAKLLARIDAN BO'LIB , 
FAQAT HAYVONLAR VA ODAMLARGA 
XOSDIR. HAYVONLAR BILAN ODAM, 
O'SIMLIKLARDAN FARQ QILIB, 
YOLG'IZ ORGANIK HAYOTGA EGA 
BO'LIBGINA QOLMAY,BALKI, SHU 
BILAN BIRGA, PSIXIK HAYOTGA 
HAM EGADIR. LEKIN MA'LUMKI 
HAYVONLARNING PSIXIK HAYOTI 
INSONLARNIKIGA QARAGANDA 
SODDAROQDIR. ODAM PSIXIKASI 
HAYVONLAR PSIXIKASIDAN SIFAT 
JIXATIDAN FARQ QILADI.  ODAMDA 
PSIXIK HAYOTNING YUKSAK SHAKLI 
ONG - BORDIR. ODAM ONGLI 
MAVJUDOTDIR. •
PSI X OLOGI K  F I K RLA RNI NG RI VOJ LA NI SHI  TA RI X I
•
  XVII ASR BIOLOGIYA VA PSIXOLOGIYA FANLARI UCHUN MUHIM DAVR BO‘LIB 
HISOBLANADI. JUMLADAN FRANSIYA OLIMI DEKART (1596-1650) TOMONIDAN XULQ-
ATVORNING  REFLEKTOR (G‘AYRIIXTIYORIY) TABIATGA EGA EKANLIGINI KASHF ETILISHI, 
YURAKDAGI MUSHAKLARNING ISHLASHI (FAOLIYATI) QON AYLANISHNING ICHKI 
MEXANIZMI BILAN BOSHQARILAYOTGANLIGINI  TUSHUNTIRILISHI MUHIM AHAMIYAT KASB 
ETADI. AYNIQSA,   REFLEKS ( LOTINCHA REFLEXUS AKS ETTIRISH) ORGANIZMNING TASHQI 
TA’SIRGA QONUNIY RAVISHDAGI JAVOB REAKSIYASI SIFATIDA TALQIN QILINIB,  ASAB-
MUSHAK FAOLIYATINI  OB’EKTIV TARZDA BILISH VOSITASIGA AYLANDI. SEZGI, 
ASSOTSIATSIYA, EHTIROS YUZAGA KELISHINI IZOHLASHGA IMKON YARATILDI.
•
            PSIXOLOGIYA FANINING ILMIY ASOSGA QURILISHIDA INGLIZ OLIMI GOBBS (1588-
1679) RUHNI MUTLAQO RAD ETIB,  MEXANIK HARAKATNI YAGONA VOQELIK DEB  TAN OLIB, 
UNING QONUNIYATLARI PSIXOLOGIYANING HAM QONUNIYATLARI EKANLIGINI TA’KIDLADI. 
UNING NEGIZIDA – EPIFENOMALIZM (YUNONCHA ERI - O‘TA, RHAINOMINON – G‘AYRITABIIY 
HODISA) VUJUDGA KELDI, YA’NI PSIXOLOGIYA TANADAGI JARAYON-LARNING SOYASI 
SINGARI RUY BERADIGAN RUHIY HODISALAR TO‘G‘RISIDAGI TA’LIMOTGA AYLANDI.
•
           •
  XVII ASRDA EMPERIZM VA SENSUALIZMNI TAJRIBA VA HIS ETILADIGAN BILIMNING 
«SOF» AQL-IDROKDAN AFZALLIGI HAQIDAGI TA’LIMOTNING,  YA’NI AQLDA HECH 
QANDAY TUG‘MA G‘OYALAR VA TAMOYILLAR BO‘LISHI MUMKIN EMASLIGI 
HAQIDAGI TA’LIMOTNING OLDINGI MARRAGA KO‘TARILISHIGA OLIB KELDI. BU 
TA’LIMOTNI INGLIZ FAYLASUFI VA PEDAGOGI JON LOKK (1632-1704) ASTOYDIL 
HIMOYA QILIB CHIQQAN EDI. UNI EMPIRIK PSIXOLOGIYANING ASOSCHISI DEB, 
HISOBLASH QABUL QILINGAN. BARCHA BILIMLARNING TAJRIBADAN KELIB 
CHIQISHI HAQIDAGI TA’LIMOTI  PSIXOLOGIYA UCHUN MUHIM AHAMIYATGA EGA 
BO‘LGAN. CHUNKI U RUHIY HAYOTNING ANIQ FAKTLARI ODDIY HODISALARDAN 
MURAKKAB HODISALARGA O‘TISH YO‘LLARI  PUXTA O‘RGANILISHINI TAQAZO 
ETADI.  J. LOKKNING FIKRICHA,  TAJRIBANING IKKITA MANBAI MAVJUD BO‘LIB,  BIRI 
TASHQI  SEZGI A’ZOLARINING FAOLIYATI (TASHQI TAJRIBA) VA IKKINCHISI  O‘ZINING 
XUSUSIY MIYANI IDROK ETUVCHI AQLNING ICHKI FAOLIYATI (ICHKI TAJRIBA) DIR. 
KISHI HECH QANDAY G‘OYALARGA EGA BO‘LMAGAN HOLDA DUNYOGA KELADI. 
UNING RUHI – «TOZA TAXTA» BO‘LIB,  KEYINCHALIK UNGA TAJRIBA YOZUVLARI 
BITILADI. TAJRIBA ODDIY VA MURAKKAB G‘OYALARDAN TARKIB TOPADI. BU 
G‘OYALAR YO SEZGILARDAN,  YO ICHKI IDROK (REFLEKSIYA) LARDAN HOSIL BO‘LADI SHA RQ MUTA FA K K I RLA RI NI NG 
PSI X OLOGI K  G‘OYA LA RI UMUMIY TARIX DOIRASIDA HAM O’RTA ASRLARDA 
SHARQ UZOQ VAQT G’ARBGA NISBATAN ILGARILAB 
KETGAN.  XITOY, HIND, ARAB, ERON, O’RTA OSIYO 
MADANIYATI BU DAVRDA /ARBGA NISBATAN ERTA 
RIVOJLANGAN.
O’RTA OSIYODA ILM-FAN MA’RIFATNING RIVOJLANISHI, 
BU HUDUDDAGI ILMIY DUNYOQARASHLAR BILAN 
BELGILANADI. BIZNING DAVRIMIZGACHA ARAB 
ISTILOSIGACHA BO’LGAN DAVRDAGI ILM-FAN VA 
MADANIYAT TARAQQIYOTI HAQIDAGI MA’LUMOTLAR 
SAQLANIB QOLMAGAN. CHUNKI ARAB XALIFALIGINING 
O’RTA OSIYOGA ISLOM DININING YOYILISHI VA BUNING 
OQIBATIDA O’RTA OSIYODA BU DINIY QARASHLARIGA 
QARAMA-QARSHI BO’LGAN YOZMA ADABIYOTLARNING 
HAMMASI MUTLAQO YO’Q QILIB YUBORILGAN. 
BUNDAN TASHQARI O’RTA OSIYODAGI O’ZARO FEODAL 
URUSHLAR HAM ILM-FAN VA MADANIYATNING 
TARAQQIYOTIGA SALBIY TA’SIR ETGAN. XSH ASRDA O’RTA 
OSIYONI MO’G’ULLAR BOSIB OLADI VA O’RTA ASRLARDA 
YARATILGAN FAN VA MADANIYAT SOHASIDAGI ILMIY 
ADABIYOTLARNING TO’PLANGAN QISMI SHU 
BOSQINCHILAR TOMONIDAN YO’Q QILIB YUBORILADI. 
SHUNGA QARAMASDAN O’RTA OSIYODA ILM-FAN VA 
MADANIYAT YUQORI DARA JADA RIVOJLANGAN DEB AYTA 
OLAMIZ. •
O’RTA ASRLARDA O’RTA OSIYODA QATOR-QATOR OLIMLAR, MUTAFAKKIRLAR YASHAB IJOD 
ETGAN. ULAR FAQAT DINGA TALLUQLI FANLARDANGINA RIVOJLANIB QOLMASDAN, ILM-
FANNING SHUNDAY SOHALARI: RIYOZIYOT, FALSAFA, ASTRANOMIYA, MEDITSINA, PEDAGOGIKA, 
ANATOMIYA, ETIKA-ESTETIKA, PSIXOLOGIYA VA HAKAZO FANLAR BO’YICHA BUTUN JAHON TAN 
OLADIGAN DARAJADA ILMIY ASARLAR YARATGAN. BU ASARLARNI FAQAT O’RTA OSIYO 
KITOBXONLARI O’QIB QOLMASDAN, BALKI BUTUN JAHONDAGI TARAQQIYPARVAR 
MUTAFAKKIRLAR HAM O’QUV RISOLASI SIFATIDA FOYDALANGAN, ANA SHUNDAY OLIMLARDAN 
BIRI ABU NOSIR MUHAMMAD IBN TARXAN (AL FAROBIY)-870-950 YILLARDA FAROB SHAHRIDA 
TUG’ILGAN. FAROBIY ARISTOTEL’ VA PLATONNING ISHLARINI O’RTA OSIYODA KENG 
OMMALASHTIRGAN, SHUNING UCHUN G’ARBDA IKKINCHI MUALLIM DEGAN NOM OLGAN.
FAROBIY YOZGAN ASARLARIDAN BIZNING E’TIBORIMIZGA FALSAFA, PEDAGOGIKA, 
PSIXOLOGIYA, ETIKA-ESTETIKA BO’YICHA ASARLARI QIZIQTIRADI. FAROBIYNING FIKRICHA 
MUHIT VA TARBIYANING TA’SIRIDA INSON SHAXSINING AHLOQIY SIFATLARI SHAKLLANADI. 
AHLOQ-TUSHUNCHASI FAROBIY INSON XARAKTERI BILAN CHAMBARCHAS BOG’LIQ DEB 
HISOBLAYDI. CHUNKI XARAKTERDAGI HAR BIR XISLATLARNI YAXSHI TOMONGA QARATIB 
O’ZGARTIRISH MUMKIN. SHUNGA ASOSAN INSON AHLOQINI FAQAT YAXSHI TOMONGA 
QARATIB O’ZGARTIRISH MUMKIN. UNING FIKRICHA INSON SHAXSINING BARKAMOL 
SHAKLLANISHI UCHUN 4 TA TO’SIQ BOR: PSI X OLOGI K MA KTA BLA RN I N G Y UZAGA  KELI SHI  TA RI X I
•
PSIXOLOGIYA FANI TARAQQIYOTIDA NEMIS PSIXOLOGIYA MAKTABI MUXIM 
O`RINLARDAN BIRINI EGALLADI. XX-ASRNING BOSHLARIDA GERMORIYADA 
VYURSBURG PSIXOLOGIYA MAKTABI DEB NOMLANGAN YANGI YO`NALISHGA EGA 
BO`LGAN PSIXIK OQIM VJUDGA KELDI. MAZKUR YO`NALISHNING YIRIK VAKILLARI 
SIFATIDA O. KYUL’PE, K. BYULER, O. MESSER, AX. NARTIS VA BOSHHALARNI SANAB 
O`TISH MUMKIN. USHBU ILMIY MAKTAB NAMOYONDALARI O`ZLARINING 
EKPERIMENTAL TADQIQOTLARI BILAN TAFAKKUR MUAMMOSINING RIVOJIGA 
MA’LUM DARAJADA QISSA QO`SHA OLDILAR. •
VYURSBURG PSIXOLOGIYA MAKTABIM VAKILLARI PSIXOLOGIYA TARIXIDA KENG 
O`RIN EGALLAGAN ASSOTSIATIV PSIXOLOGIYANI TANQID KILIB CHIQDILAR VA 
SINALUVCHILARNI O`ZINI O`Z KUZATISH METODIGA SUYANGAN QOLDA TAJRIBALAR 
O`TKAZISH USLUBI BILAN YUKSAK DARAJADA TARAQQIY ETGAN PSIXIK 
JARAYONLARNI JUMLADAN, TAFAKKURNI XISSIY BOSKICHDA TURGAN PSIXIK 
JARAYONLARGA , YA’NI SEZGI VA TASAVVURLARGA AJRATIB O`RGANISHDA 
RATSIONAL (AQLIY) BOSQICHDAGI MURAKKAB RUHIY JARAYONLAR ANA SHU 
AJRATILGAN JIXATLARDAN MEXANIK RAVISHDA VUJUDGA KELADI DEB 
TUSHUNTIRISH MUMKIN EMASLIGINI EKSPERIMENTAL YO`L BILAG ISBOTLASHGA 
HARAKAT KILDILAR. EKPERIMENTAL ISHLARNING IJODKORLARI, TASHKILOTCHILARI 
VA TASHABBKSKORLARI BO`LIB MAYDONGA CHIQQAN BYULER, MESSER, KYULPE, 
SINGARI NAMOYODALARI PSIXOLOGIK TAJRIBALARNI DASTAVVAL O`ZINING O`ZI 
KUZATISH METODINI O`ZLARI USTIDA O`TKAZGANLAR. LEKIN ULAR OLINADIGAN 
NATIJALARNING OBYEKTIV BO`LISHGA KAMROQ E’TIBOR BERGAN. •
VYURSBURG PSIXOLOGIYA MAKTABINING NAMOYONDALARI TAFAKKUR-BU ICHKI 
HARAKAT (AKT-ASFUS “HARAKAT” DEGAN MA’NONI ANGLATADI) DIR DEB QARAY 
BOSHLADILAR. O`ZINI O`ZI KUZATISH METODIDAN FOYDALANIB ISH TUTISHI ULAR 
MANA BUNDAY IFODANING MA’NOSINI TUSHUNTIRIB BERISHLARI LOZIM: 
“TAFAKKUR QADDAN TASHHARI MASHAQQATLIKI, SHUNGA QARAMAY KO`PCHILIK 
SHUNCHAKI XUKM CHIHARISHNI MA’QUL KO`RDILAR”. SHUNINGDEK, ULAR OLDIDA 
MUNOSABATLARNI O`RGATISH (“QISM” “YAXLIT,” “TUR”, “JINS”) OBYEKTNING 
NISBATAN VA O`ZARO MUNOSABATLARINI , USHBU MKNOSABATLARINI YAQQOL 
A’ZOLARINI IDROK QILISHNI ANIQLASH VAZIFALARI TURADI.
•
XIX ASRNING OXIRIDA BIR QANCHA AMERIKA PSIXOLOG VA FIZIALOGLARI, 
JUMLADAN , E.TORNDAYK (1874-1949Y), DJ.UOTSON (1878-1958Y) VA BOSH Ы ALAR 
EMPIRIK PSIXOLOGIYANI TAN Ы ID QILIB CHIQDILAR. ULAR, AVVALO, BU 
PSIXOLOGIYA FAYDALANIB KELAYOTGAN O`Z-O`ZINI KUZATISH METODI HAQIQIY 
ILMIY BILIMLAR BERA LOMAYDI, CHUNKI UNING XULOSALARI SUBYEKTIV 
HARAKTERGA EGADIR . TEST
•
1.   ...  - INSON RUHIYATINING SHUNDAY HOLATIKI, U TASHQI OLAMNI (ICHKI 
RUHIY OLAMNI) ONGLI TARZDA AKS ETTIRISHIMIZNI, YA'NI BILISHIMIZ, 
ANGLASHIMIZNI TA'MINLAYDI.  NUQTALAR O’RNIGA KERAKLI SO’ZNI QO’YING.
     A) PSIXIKA_     B) ANIMIZM     C) MIYA       D) TO’G’RI JAVOB YO’Q
•
2.   ARISTOTEL NECHANCHI ASIRDA YASHAB O’TGAN?
     A)V                B) IV_            C) VI               D)VII
•
3.    MARKAZIY NERV SISTEMASI  NIMALARDAN   TARKIB TOPGAN ?
     A) BOSH MIYA     B) ORQA MIYA       C)YARIM MIYA    D) A VA B JAVOBLAR TO’G’RI_
•
4. .... -PSIXIKANING ENG YUKSAK DARA JASI BO’LIB U FAQAT INSONGAGINA 
XOSDIR.   NUQTALAR O’RNIGA KERAKLI SO’ZNI QO’YING.
     A) ONG_        B) TUYG’U       C)YURAK       D)MIYA •
5.  PSIXOLOGIYA  QAYSI   FAN BILAN CHAMBARCHAS BOG’LANGAN ?
•
A)IQTISOD        B)PEDAGOGIKA           C)FALSAFA_       D)MATEMATIKA
•
6.  HOZIRGI ZAMON PSIXOLOGIYA SOHALARI HOZIRGI KUNGA KELIB  NECHTA NI TASHKIL QILADI ?
•
A)300DAN ORTIQ_    B)400DAN ORTIQ    C)500DAN ORTIQ    D)600DAN ORTIQ
•
7. KIMNING  KLASSIFIKASIYASI BO’YICHA BARCHA FANLAR 3 GURUHGA BO’LINADI: GUMANITAR, 
FALSAFIY VA TABIIY FANLAR ?
•
A)  G.FEXNER       B)  B.M.KEDRO V_       C)  A.V.PETROVSKIY      D)  I.P.PAVLOV
•
8. T IRIK ORGANIZMNING YORUG’LIK TA'SIRIDA HARAKATGA KELISHI  NIMA DEYILADI?
•
A)  TERMOTROPIZM    B)  XEMOTROPIZM      C)  TOPOTROPIZM     D)  FOTOTROPIZM _
•
9.  TERMOTROPIZM  NIMA?
•
A) T IRIK ORGANIZMNING YORUG’LIK TA'SIRIDA HARAKATGA KELISHI
•
B)  TIRIK ORGANIZMNING ISSIQLIK TA'SIRI OSTIDA HARAKAT QILISHGA _  
•
C)  TIRIK ORGANIZMNING FIZIK-XIMIYAVIY MUHITNI TANLAB OLISHGA BO’LGAN MOYILLIGIDIR
•
D)  TIRIK ORGANIZMLARNING MEXANIK QO’ZG’ATUVCHILAR TA'SIRI OSTIDA HARAKAT QILISHIGA 
MOYILIGIDIR. •
10.  XEMOTROPIZM  NIMA?
•
A) T IRIK ORGANIZMNING YORUG’LIK TA'SIRIDA HARAKATGA KELISHI
•
B)  TIRIK ORGANIZMNING ISSIQLIK TA'SIRI OSTIDA HARAKAT QILISHGA 
•
C)  TIRIK ORGANIZMNING FIZIK-XIMIYAVIY MUHITNI TANLAB OLISHGA 
BO’LGAN MOYILLIGIDIR _
•
D)  TIRIK ORGANIZMLARNING MEXANIK QO’ZG’ATUVCHILAR TA'SIRI OSTIDA 
HARAKAT QILISHIGA MOYILIGIDIR.
•
11. ..... - TIRIK ORGANIZMNING BIOLOGIK AHAMIYATIGA EGA BO’LGAN 
TA'SIRLARIGA JAVOB QAYTARISH QOBILIYATIDIR.  NUQTALAR O’RNIGA KERAKLI 
SO’ZNI QO’YING.
•
A) TROPIZM    B) XEMOTROPIZM     C)FOTO TROPIZM    D)SESKANUVCHANLIK
•
12.  «HOZIRGI VAQTDA INSTINKTLARNING HAM REFLEKSLARDAN IBORAT 
EKANLIGI, FAQAT BIR OZ MURAKKABROQ REFLEKSLAR EKANLIGI YETARLI 
ANIQLANGAN DEB HISOBLASH MUMKIN»  JUMLANI KIM AYTGAN?
•
A)  G.FEXNER       B)  B.M.KEDRO V_       C)  A.V.PETROVSKIY      D)  I.P.PAVLOV •
13. QAYSI  YO’NALISHINING TARAFDORLARI INSONLARDAGI BARCHA 
XUSUSIYATLARNI TUG’MA XARAKTERGA EGA, DEB E’TIROF ETADILAR ?
•
A)  EMPIRIZM        B) NATIVIZM_           C)  GRUBER        D) T J Y
•
14. AGAR TASHQI FAOLIYAT ASOSIDA PSIXIK JARAYONLARGA O’TISH RO’Y 
BERGAN BO’LSA, BUNDAY JARAYONNI PSIXOLOGIYADA NIMA DEB ATALADI?
•
A) FAOLIYT          B) INTERIORIZASIYA-    C) EKSTERIORIZASIYA  D) HAMMASI 
TO’G’RI
•
15.  … —  YA’NI BULAR SHUNDAY HARAKATLARKI, ULARNING OQIBATIDA 
ATROFDAGI PREDMETLAR VA XODISALAR TO’G’RISIDA YAXLIT OBRAZ 
SHAKLLANADI;   NUQTALAR O’RNIGA KERAKLI SO’ZNI QO’YING.
•
A)  FIKRLASH FAOLIYATI         B) IMA JITIV      C) PERSEPTIV    D) MNEMIK FAOLIYAT

PSIXOLOGIYAGA KIRISH: PSIXIKANING EVOLYUSION TARAQQIYOTI.

• PSIX OLOGIYA SO ’ ZINING LUG ’ AVIY MA ' NOSI GREKCHA PSYUXE - JON , RUH , LOGOS - FAN , TA ' LIMOT DEGAN MA ' NONI ANGLATADI . PSIX OLOGIYA FAN SIFATIDA PSIXIK FAKTLAR , ULARNING QONUNIYATLARI VA MEXANIZMLARINI O ’ RGANADI . • PSIXOLOGIYA ASOSAN PSIXIKANI KENG DOIRADA TADQIQ QILADI . SHUNGA KO ’ RA PSIXIKANING YUZGA KELTIRUVCHI ASOSIY PSIXIK FAOLIYATLARI KO ’ RSATILGAN . AYNAN PSIXIK FAOLIYATLAR QUYIDAGI JARAYONLARNI O ’ Z ICHIGA OLADI : • - BILISH FAOLIYATLARI : DIQQAT , NUTQ , FAOLIYAT ; • - BILISH J ARAYON LARI : SEZGI, IDROK, XOTIRA, XAYOL, TAFAKKUR; • - SHAX SN IN G, HISSIY , IRODAVIY SOHASI: - HISSIYOT, IRODA; • - SHAX SN IN G I N DIV IDUAL PSIX OLOGIK X USUSIYATLARI : TEMPERAMENT, XARAKTER, QOBILIYAT.

Psixikaning namoyon bo’lish shakllari va ularning o’zoro bog’ligi Psixik jarayonlar (Bilish jarayonlari) Shaxsning hissiy-irodaviy sohalari Shaxsning individual xususiyatlari Sezgilar Idrok Xotira Xayol Diqqat Nutq Tafakkur Hissiyot (Emosiya) Iroda   Temperament (Xalerik fikimatik sangvinik milanxoliklar) Xarakter Qobiliyat

• PSIX OLOGIYAN IN G FAN SIFATIDA SHAKLLA N ISHI • INSONDA JISMONIY TANADAN TASHQARI UNDAN FARQLANUVCHI YANA NIMADIR BORLIGI HAQIDAGI TASAVVURLAR QADIMDANOQ MAVJUD BO’LGAN. ENG QADIMGI DAVRLARDAYOQ INSON TUSH KO’RISH HODISASI ORQALI AYRIM ODAMLARNING NOYOB QOBILIYATLARI (MASALAN, OVDAGI MUVAFFAQIYATLAR 3 ) O’LIM VA BOSHQA HODISALARNING SABABLARINI TUSHUNTIRISHGA INTILGAN. AMMO DASTLABKI QARASHLAR MIFOLOGIK XARAKTERDA EDI. ULAR FIKRLASH ORQALI EMAS, KO’R-KO’RONA ISHONCH VOSITASIDA EGALLANARDI. RUH HAQIDAGI QARASHLAR KO’PINCHA NAFAS BILAN BOG’LANARDI, RUHNI ESA UCHAR MAHLUQ SIFATIDA TASAVVUR ETARDILAR.

PSIXIKA HAQIDA UMUMIY TUSHUNCHA • PSI X IKA  ( QADIMGI YUNONCHA :  ΨῩΧΙΚΌΣ,  PSYCHIKOS — „RUHIY“) YOKI  RUHIYAT  — YUKSAK DARAJADA TASHKIL TOPGAN MATERIYA (MIYA)NING VOQELIKNI ALOHIDA SHAKLDA AKS ETTIRISHDAN IBORAT XUSUSIYATI. ASOSAN, SEZGI, TASAVVUR, TAFAKKUR, IRODAVIY XATTI-HARAKAT VA BOSHQA SUBYEKTIV OBRAZLARDA AKS ETADI. PSIXIKA MATERIYAGA NISBATAN IKKILAMCHI, XREILA. BU PSIXIKANING MAVJUDLIK USULI (PSIXIKA MIYA XUSUSIYATI)DA VA UNING MAZMUNI (PSIXIKA — OBYEKTIV OLAMNING SUBYEKTIV OBRAZI)DA KOʻRINADI. PSIXIKA MATERIYA TARAQQIYOTINING MUAYYAN BOSQICHIDA — TIRIK ORGANIZMLARDA SEZUVCHANLIKNING ALOHIDA SHAKLI YOKI HIS QILISH QOBILIYATI PAYDO BOʻLISHI BILAN VUJUDGA KELGAN. TIRIK MAVJUDOTNING MORFOLOGIK-FIZIOLOGIK TUZILISHI MURAKKABLASHUVI, UNDA NERV SISTEMASINING VUJUDGA KELISHI VA TARAQQIY ETISHI, BOSH MIYA, UNING KATTA YARIM SHARLARINING SHAKLLANISHI VA TAKOMILLASHISHI JARAYONIDA RIVOJLANGAN. PSIXIKANING OʻZIGA XOS ORGANI INSONDA VA OLIY DARAJADA RIVOJLANGAN HAYVONLARDA BOSH MIYADIR. PSIXIKA — SUBYEKTIVLIK BILAN OBYEKTIVLIKNING BIRLIGIDIR. PSIXIK FAOLIYAT DOIMO MUAYYAN SUBYEKTGA XOS BOʻLIB, UNING INDIVIDUAL XUSUSIYATLARI BILAN BOGʻLANGANDIR. AYNI VAQTDA PSIXIKA OBYEKTIV OLAMNING MUAYYAN MANZARASINI YARATUVCHI MIYA INʼIKOS FAOLIYATINING REAL JARAYONI SIFATIDA OBYEKTIVDIR. PSIXIKA PSIXIK JARAYONLAR, HOLATLAR VA INSONNING PSIXIK XUSUSIYATLARINING ZOHIRIY BIRLIGIDIR. PSIXIKA RIVOJINING OLIY SHAKLI — INSON PSIXIKASIDIR. UNING PAYDO BOʻLISHI VA RIVOJLANISHIDA INSONGA XOS BOʻLGAN ATROFDAGI OLAM BILAN OʻZARO MUNOSABATGA KIRISHISH USULI — MEHNAT HAL QILUVCHI ROL OʻYNAGAN. INSON PSIXIKASI FAQAT BIOLOGIK TARAQQIYOTNING EMAS, IJTIMOIYTARIXIY TARAQQIYOTNING HAM MAHSULIDIR. IJTIMOIY, MEHNAT AMALIYOTI OLIY, FAQAT INSONGAGINA XOS PSIXIKA SHAKLI — OYAGNI VUJUDGA KELTIRDI. INSON PSIXIKASINING ENG MUHIM XUSUSIYATI — ISHLAR, HODISALAR VA BOSHQALARNI OLDINDAN KOʻRA BILISH VA OʻZI NIMA QILISHINI RE JALASHTIRISHDAN IBORAT. INSON OBYEKTIV VOQELIKDAGI PREDMETLAR VA HODISALARNI TAJRIBAGA ASOSLANIB IDROK QILADI.