Ijtimoiy - pedagogik texnologiyalarni ishlab chiqishning nazariy asoslari, strukturasi va mazmuni
Mavzu: Ijtimoiy - pedagogik texnologiyalarni ishlab chiqishning nazariy asoslari, strukturasi va mazmuni REJA: 1.Ijtimoiy - pedagogik texnologiya tushunchasi va uning mohiyati. 2.Nazariy, amaliy va tadqiqotchilik ijtimoiy - pedagogik texnologiyalar. 3.Ijtimoiy pedagogning amaliy faoliyati va texnologiyalarning o’zaro aloqalari. 4.Ijtimoiy - pedagogik texnologiyalar tasnifi. Tasnifning asoslari va me- zonlari.
Shunday qilib ijtimoiy pedagogik faoliyat metodikasi ijtimoiy pedagogik faoliyat shakllari, metodlari, vositalari va nazorati mazmunining majmuasi hisoblanadi. Turli metodlarning maqsadga muvofiq birikishi ijtimoiy pedagogik texnologiyaning mohiyatini tashkil qiladi. “Ijtimoiy pedagogik texnologiyalar” tushunchasi “pedagogik texnologiya” va “ ijtimoiy texnologiya” tushunchalaridan kelib chiqqan. Pedagogik-texnologiya ikki sohada o’z ildizlariga ega. Birinchisi, texnik fanlar-o’quv jarayonining effektivligini oshirishga yordam beruvchi texnik vositalarni qo’llash va ishlab chiqish. Ikkinchisi, ijtimoiy fanlar hisoblanadi. 80-yillar o’rtalarida pedagogik amaliyotda SH.A.Amonashvili (ijtimoiy- shaxsiy texnologiya), V.P.Bespalko (dasturlashtirilgan ta’lim texnologiyasi), S.N.Lo’senkova (istiqbolli ta’lim) va boshqalarning pedagogik texnologiyalari, V.A.Karakovskiy, N.E.Selivanova, N.I.Hurkova va boshqalarning pedagogik tarbiya tizimlari umum tan olindi. “Pedagogik texnologiyalar” o’quv fani professional pedagoglarni tayyorlash dasturiga kiritildi. Hozirgi kunda pedagogik texnologiyalar deganda insoniyat va texnik zahiralardan foydalanishi orqali o’quvchilarning ta’lim-tarbiya jarayonlarini rejalashtirish, bahslash metodlari tushuniladi. Pedagogikada texnologik yondoshuvning maqsadi barcha maqsadlarga yerishish kafolatlangan ta’lim-tarbiya jarayonini tashkil qilishdir. Pedagogik texnologiyalar pedagogik jarayonning barcha boshqariladigan tarkibiy qismlarini tizimli tahlil qilish, nazorat qilishni ko’zda tutadi. “ Ijtimoiy texnologiyalar” tushunchasi sotsiologiyada vujudga kelgan va ijtimoiy jarayonlarning rivojlanishi asosi bo’lgan natijalarni dasturlash imkoniyati bilan bog’liq. Ijtimoiy texnologiyalarning turlaridan biri ijtimoiy ish texnologiyalari bo’lib ular ijtimoiy pedagogik texnologiyalarga juda yaqin, chunki yuqorida ta’kidlagandek ijtimoiy pedagog va ijtimoiy ishchi faoliyatining jihatlari ko’p. Ijtimoiy pedagogik texnologiya ijtimoiy va pedagogik texnologiyalarni birlashtiruvchi texnologiya hisoblanadi.
Ijtimoiy pedagogik texnologiyalarni ishlab chiqish imkoni ijtimoiy pedagogik faoliyatning o’z tuzilishiga ega ekanligiga bog’liq. ijtimoiy pedagogik faoliyat maqsad va vazifalarni aniqlashdan boshlanadi. Bularni mutaxassislar yechishlari lozim, ya’ni bolada muomala ko’nikmalarini shakllantirish, unga yangi muhitga ko’nikishga yordam berishdir va boshqa maqsadlar o’z navbatida faoliyat mazmuni, uning amalga oshirish metodlari va uni tashkillashtirish shakllarini aniqlab beradi. Ijtimoiy pedagogik faoliyat maqsadi, uning natijalari va mazmuni qanchalik to’g’ri aniqlanganligi, unga yerishish uchun qanday metodlar tanlanganligiga bog’liq bo’ladi. SHunday qilib ijtimoiy pedagogik texnologiya ijtimoiy pedagogik faoliyat metodlari va usullari majmuasidir. Ijtimoiy pedagogning aralashishni talab qiluvchi har qanday muammoni hal qilish unga tashhiz qo’yishdan boshlanadi. Tashhiz qo’yish axborot taxlili, to’plash va tizimlashtirishdan iborat. Keyingi bosqich bu muammoni hal qilish yo’llarini qidirish. Buning uchun tashhiz asosida maqsad qo’yiladi va unga muvofiq faoliyatning aniq vazifalari belgilanadi. ijtimoiy pedagog qanday texnologiyani qo’llashga ko’ra shunga mos tushuvchi faoliyat metodlari va shakllarini tanlaydi. Ish yakunlanganidan so’ng ijtimoiy pedagog bola muammosi qanchalik to’g’ri hal qilinganiga baho berishi lozim. ijtimoiy texnologiyalar tasnifi Tasnif asosi ijtimoiy texnologiyalar turlari 1) Qo’llanishi sohasi 2) Ob’ektlar 3) Hal qilinayotgan vazifalar Global Universal Mintaqaviy Guruh Jamoa Individual Tashkiliy
xarakteri 4) Metodlarni o’zlashtirish sohasi 5) ijtimoiy ish yo’nalishlari Informatsion Innovatsion ijtimoiy modellashtirish ijtimoiy bashorat berish Sitsial-tibbiy Ijtimoiypsixologik ijtimoiy pedagogik ijtimoiy pedagogik profilaktika ijtimoiy pedagogik qo’llab-quvvatlash ijtimoiy rivojlanishi vaziyatini ijtimoiy pedagogik to’g’irlash Bolalikni ijtimoiy himoyasi Bolalar va o’smirlarning ijtimoiy pedagogik reabilitatsiyasi ijtimoiy tashhiz qo’yish Ijtimoiyprofilaktika Ijtimoiynazorat Ijtimoiyreabilitatsiya Ijtimoiyadaptatsiya Ijtimoiypatronaj Ijtimoiyta’minot Ijtimoiyterapiya Ijtimoiymaslahat berish ijtimoiy pedagogik texnologiyasini qo ’ llashning misoli sifatida muammoni o ’ smir bilan ishlash texnologiyasini keltirsak bo ’ ladi . Maslahatga tayyorgarlik Aloqa o’rnatish Vaziyatni o’rganish Maqsad qo’yish Hal qilishni izlash Xulosa
Professional pozitsiyani ishlab chiqish, ichki diolog- konsultatsiy aga ko’ndirish, o’smirlar bilan ishlayotgan psixologlar talablarini tahlil qilish Ishonchli munosabat, qo’llab- quvvatlash, in’iko, sinonim savollar, rezyume (umumlashtiril gan savol), mavzuni o’zgartirish, o’zgaruvchan savollar, mijoz hissiyotlarini tushunish, mijoz va psixolog xis- tuyg’ularining verballashuvi, holatlar tavsifi. Metafora Nima? Qiyinchilikla r va ularning sabablarini tahlil qilish. Qanday? a) tahlilning informatsion -kognitiv parametrlari b) motivatsion parametrlari v) operatsion (malaka, qobiliyatlar) g) emotsional energetik (his-tuyg’u, temperament ) d) xarakter va xulq-atvor jihatlari Sen nimaga erishmoqchis an? Sen nimani olmoqchisan ? Bu senga nima uchun kerak? Sen o’zingni kelajakda qanday his qilishni xohlaysan? kabi savollarni berish. Maqsadni shakllantiris h: reallik, jalb etishlik, aniqlik, tekshirish Axborot berish, onologiya metodi, mantiqiy asoslash. Aniq istak. Parodoksa l instruksiya . Emotsiona l zararlanish . Relaksatsi ya. Vaziyat tahlili. Ichki muzokaral ar. SHaxsiy tarix trans formatsiya si. Ijtimoiy muammol ar. Maqsadga intilish. Savol: bizda qanday o’zgarishlar bo’ldi? Mijoz tomonidan natijalar sarhisobi, o’zgarishlar ni parametrlar i ga qarab tahlil qilish inson nimaga erishmoqch i, u qanday munosabat da bo’ladi (keskinlik darajasinin g o’zgarishi, energiya paydo bo’lishi). U nima biladi? (tasavvur,