logo
  1. Главная страница
  2. Рефераты
  3. Общий
  4. JISMONIY SHAXSLARDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG’I

JISMONIY SHAXSLARDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG’I

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

64.158203125 KB
Скачать
JISMONIY SHAXSLARDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG’I Reja: 1. Soliq to’lovchilar , soliq solish obyekti , jami daromad, soliq bazasi . 2. Soliq imtiyozlari , soliq stavkalari , soliq davri , soliqni hisoblab chiqarish va soliq hisobotini taqdim etish tartibi , soliqni to’lash tartibi . 3. Qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lashning xususiyatlari Soliq to’lovchilar , soliq solish obyekti , jami daromad, soliq bazasi . Soliq to’lovchilar Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining soliq to’lovchilari deb quyidagilar e’tirof etiladi: 1) O’zbekiston Respublikasining rezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar; 2) O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan daromad oluvchi O’zbekiston Respublikasining norezidenti bo’lgan jismoniy shaxslar. Soliq solish obyekti Soliq to’lovchining jami daromadi jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining soliq solish obyekti deb hisoblanadi. Soliq bazasi Soliq bazasi quyidagilar hisoblanadi: 1) O’zbekiston Respublikasining rezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun – ushbu bo’limda nazarda tutilgan soliq imtiyozlarini hisobga olgan holdagi jami daromadlari; 2) O’zbekiston Respublikasining norezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun – ushbu bo’limda nazarda tutilgan soliq imtiyozlari qo’llanmagan holdagi jami daromadlari. Soliq bazasini aniqlashda soliq to’lovchining ham pul shaklida, ham natura shaklida olgan daromadlari yoki daromadlarni tasarruf etish uchun yuzaga kelgan huquqlari, shuningdek moddiy naf tarzidagi daromadlari hisobga olinadi. Bunda soliq to’lovchining alohida turdagi daromadlari ushbu bo’limda belgilangan shartlarda va tartibda jami daromad tarkibida hisobga olinishi yoki hisobga olinmasligi mumkin. Soliq to’lovchining chet el valyutasida ifodalangan daromadlari, haqiqatda daromadlar olingan sanadagi O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining kursi bo’yicha milliy valyutaga qayta hisob-kitob qilinadi. Turli soliq stavkalari bo’yicha solinadigan soliq bazasi alohida aniqlanadi. Soliq bazasi, agar Soliq Kodeksda boshqacha qoida belgilanmagan bo’lsa, soliq davri boshidan e’tiboran o’sib boruvchi yakun bilan aniqlanadi. Soliq bazasi nazorat qilinadigan chet el kompaniyalarining Soliq Kodeksning VII bo’limiga va 208-moddasiga muvofiq aniqlanadigan yig’ma foydasini ham o’z ichiga oladi. Soliq bazasiga ushbu bo’limda belgilangan hollarda va tartibda tuzatish kiritiladi. Soliq Kodeksning VI bo’limida nazarda tutilgan hollarda soliq to’lovchining daromadlariga Soliq Kodeksning 20-bobida nazarda tutilgan tartibda tuzatish kiritiladi. Agar soliq to’lovchining daromadidan uning o’z farmoyishiga, sudning yoki boshqa organlar va tashkilotlarning qaroriga ko’ra ushlab qolishlar amalga oshirilsa, bunday ushlab qolishlar soliq bazasini kamaytirmaydi. Daromad olingan sana Ushbu bo’limning maqsadida daromad olingan sana quyidagicha aniqlanadi: 1) daromadni to’lash kuni, shu jumladan daromadni soliq to’lovchining banklardagi hisobvaraqlariga o’tkazish yoki daromadlar pul shaklida olinganda – daromadni soliq to’lovchining topshirig’iga ko’ra uchinchi shaxslarning hisobvaraqlariga o’tkazish kuni; 2) daromadlar natura shaklida olinganda – daromadlarni natura shaklida berish kuni; 3) daromadlar moddiy naf tarzida olinganda – tovarlarni (xizmatlarni), qimmatli qog’ozlarni sotib olish kuni. Agar sotib olingan qimmatli qog’ozlarga haq to’lash ushbu qimmatli qog’ozlarga bo’lgan mulk huquqi soliq to’lovchiga o’tganidan keyin amalga oshirilsa, daromadning haqiqatda olingan sanasi sotib olingan qimmatli qog’ozlarning qiymatiga tegishli to’lovni to’lash kuni sifatida aniqlanadi; 4) bir turdagi qarama-qarshi talablarni hisobga olish kuni; 5) belgilangan tartibda soliq agenti tomonidan umidsiz qarz hisobdan chiqarilgan kun; 6) xodim safardan qaytganidan keyin bo’nak hisobot tasdiqlangan oyning oxirgi kuni. Mehnatga haq to’lash tarzida daromad olinganda bunday daromadning olingan sanasi deb, soliq to’lovchiga mehnat shartnomasi (kontrakti) asosida mehnat majburiyatlarini bajarganligi uchun, unga daromadlar hisoblangan oyning oxirgi kuni e’tirof etiladi, shuningdek mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan ish qidirish davriga kompensasiya to’langan sana e’tirof etiladi. Kalendar oy tugaguniga qadar mehnat munosabatlari bekor qilingan taqdirda, soliq to’lovchi tomonidan mehnatga haq to’lash tarzida olingan daromadning haqiqatda olingan sanasi deb unga daromad hisoblangan oxirgi ish kuni e’tirof etiladi. Nazorat qilinadigan chet el kompaniyasi foydasining summasi tarzidagi daromadlar uchun daromadning haqiqatda olingan kuni deb chet el kompaniyasi yoki tuzilmasi ro’yxatdan o’tkazilgan mamlakatning qonun hujjatlariga muvofiq moliya yili uchun moliyaviy hisobot tuziladigan davrning tugallanish sanasi to’g’ri keladigan kalendar yildan keyingi soliq bo’yicha soliq davrining oxirgi sanasi e’tirof etiladi. Nazorat qilinadigan chet el kompaniyasi ro’yxatdan o’tkazilgan mamlakatning qonun hujjatlariga muvofiq moliyaviy hisobotni tuzish va taqdim etish majburiyatlari mavjud bo’lmagan taqdirda, bunday kompaniya foydasining summasi tarzidagi daromadning haqiqatda olingan sanasi deb foyda aniqlanadigan kalendar yilidan keyingi kalendar yilning oxirgi kuni e’tirof etiladi. Jami daromad Agar ushbu bo’limda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, jami daromad soliq to’lovchi tomonidan hisobot (soliq) davri davomida olingan quyidagi daromadlardan tashkil topadi: 1) O’zbekiston Respublikasining rezidentlari uchun – O’zbekiston Respublikasidagi va uning tashqarisidagi manbalardan olingan daromadlardan; 2) O’zbekiston Respublikasining norezidentlari uchun – O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan olingan daromadlardan. Jami daromadga kiritilmaydigan daromadlar Quyidagilar jami daromad tarkibiga kiritilmaydi: 1) O’zbekiston Respublikasining davlat mukofotlariga va davlat pul mukofotlariga sazovor bo’lgan soliq to’lovchi olgan bir yo’la beriladigan davlat pul mukofoti yoki shunga teng bahodagi esdalik sovg’alarining qiymati, shuningdek O’zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori asosida bir yo’la beriladigan pul mukofoti va sovg’alar; 2) donorlik uchun pul mukofotlari, shuningdek tibbiyot muassasalarining xodimlari tomonidan qon olganlik uchun olinadigan summalar; 3) olingan alimentlar; 4) fuqarolar tomonidan olinadigan sug’urta tovoni summalari; 5) qonun hujjatlarida belgilangan miqdorlarda va tartibda to’lanadigan stipendiyalar; 6) qonun hujjatlariga muvofiq uy-joy-kommunal xizmatlar haqini to’lash bo’yicha har oylik kompensasiya pul to’lovlari; 7) davlat pensiyalari, ijtimoiy sug’urta (homiladorlik va bola tug’ilganda beriladigan tug’ish nafaqalari, qo’shimcha dam olish kuni, dafn etish) bo’yicha nafaqalar; 8) majburiy jamg’arib boriladigan pensiya badallari, ular bo’yicha foizli daromadlar, shuningdek jamg’arib boriladigan pensiya to’lovlari. 9) qonun hujjatlarida belgilanadigan tartibda o’zini o’zi band qilgan shaxslarning mehnat faoliyati natijasida olingan daromadlar; 10) O’zbekiston Respublikasi va O’zbekiston Respublikasi rezidentlari bo’lgan yuridik shaxslar tomonidan chiqarilgan xalqaro obligasiyalar bo’yicha daromadlar. Soliq agentlarining Soliq Kodeksning 386-moddasida nazarda tutilgan jismoniy shaxs foydasiga amalga oshiradigan quyidagi xarajatlariga soliq to’lovchining daromadi sifatida qaralmaydi: 1) mehnat sharoitlari noqulay bo’lgan ishlarda band bo’lgan xodimlarni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda sut, davolash-profilaktika oziq-ovqati, gazlangan sho’r suv, shaxsiy himoya va gigiyena vositalari bilan ta’minlash bo’yicha xarajatlari; 2) kasaba uyushmasi qo’mitasi tomonidan amalga oshiriladigan to’lovlar, shu jumladan a’zolik badallari hisobidan kasaba uyushmasi a’zolariga beriladigan moddiy yordam, bundan kasaba uyushmasi qo’mitasining xodimlariga mehnat vazifalarini bajarganlik uchun beriladigan pul mukofotlari va boshqa to’lovlar mustasno; 3) favqulodda holatlar munosabati bilan yetkazilgan zararlar summasi doirasida beriladigan moddiy yordam summalari; 4) xodimlarni ish joyiga olib borish va olib qaytish bo’yicha xarajatlari; 5) diniy rasm-rusumlar va marosimlarni, bayram tantanalarini o’tkazish, vakillik xarajatlari, shahar yo’lovchilar transportida xodimlarning xizmat qatnovlari uchun foydalaniladigan yo’l kartochkalarini olish, shuningdek yuridik shaxsning xodimlarning mehnat va dam olish sharoitlarini ta’minlash bilan bog’liq hamda muayyan jismoniy shaxslarning daromadi hisoblanmaydigan boshqa xarajatlari; 6) xodimga xizmat vazifalarini bajarish uchun zarur bo’lgan maxsus kiyim- bosh, maxsus poyabzal, formali kiyim-bosh berish xarajatlari yoki ularni pasaytirilgan baholarda sotish munosabati bilan qilingan xarajatlar, shuningdek qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda ayrim toifadagi xodimlarni o’z xizmat vazifalarini bajarishi chog’ida oziq-ovqat bilan ta’minlash bo’yicha xarajatlar; 7) xodim boshqa joyga ishga o’tkazilganda yoxud ko’chib borganda ko’chish, mol-mulkini ko’chirib borish, joy ijarasi (yo’l xarajatlari uchun beriladigan pul) bilan bog’liq xarajatlarni to’lash yoki bu xarajatlarning o’rnini qoplash xarajatlari; 8) xizmat safarlariga oid quyidagi kompensasiya to’lovlari: tasdiqlovchi hujjatlar asosida xizmat safari joyiga borish va u yerdan qaytib kelish uchun, shu jumladan joy band qilish uchun haq to’lashni qo’shgan holda haqiqatda amalga oshirilgan to’lovlar. Yo’l hujjatlari bo’lmagan taqdirda, temir yo’l transportidagi (agar temir yo’l qatnovi bo’lmasa, shaharlararo avtobusdagi) yo’l haqi qiymati miqdorida, lekin aviachipta qiymatining 30 foizidan oshmaydigan miqdorda; uy-joyni ijaraga olish bo’yicha haqiqatda amalga oshirilgan to’lovlar. Yashaganligini tasdiqlovchi hujjatlar bo’lmagan taqdirda, qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida; tasdiqlovchi hujjatlar asosida uy-joyni band qilish uchun to’lovlar; qonun hujjatlarida belgilangan normalar doirasida xizmat safarida bo’lingan vaqt uchun to’lanadigan kundalik xarajatlar uchun haq (sutkalik pullar); qonun hujjatlarida belgilangan va hujjatlar bilan tasdiqlangan boshqa to’lovlar; 9) qonun hujjatlarida nazarda tutilgan normalar doirasida xodimga to’lanadigan kompensasiya to’lovlari (kompensasiyalar): doimiy ishi yo’lda kechadigan, harakatlanish va (yoki) qatnov tusiga ega bo’lgan, shuningdek vaxta usulida ishlarni bajarishda xodimga kompensasiya to’lovlari (kompensasiyalar); xizmat ishlarida shaxsiy avtomobildan foydalanganlik uchun kompensasiya to’lovlari (kompensasiyalar), bundan xizmat safarlari mustasno; dala ta’minoti; qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda va normalar bo’yicha boshqa kompensasiya to’lovlari (kompensasiyalar), bundan Soliq Kodeksning 373 va 377- moddalarida ko’rsatilganlari mustasno; 10) mehnatda mayib bo’lganlik yoki sog’liqqa boshqacha tarzda shikast yetganlik bilan bog’liq zararning o’rnini qoplash bo’yicha quyidagi miqdordagi to’lovlar: jabrlanuvchi mehnatda mayib bo’lguniga qadar olgan o’rtacha oylik ish haqiga nisbatan foiz hisobidagi, uning kasbga oid mehnat qobiliyatini yo’qotganlik darajasiga muvofiq belgilanadigan har oylik to’lovlar (voyaga yetmagan shaxs mehnatda mayib bo’lib qolgan taqdirda, zararning o’rni uning ish haqi (daromadi) miqdoridan kelib chiqqan holda, lekin qonun hujjatlarida belgilangan mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 1,76 baravaridan kam bo’lmagan miqdorda qoplanadi); maxsus tibbiy parvarishga muhtoj jabrlanuvchilarga qo’shimcha xarajatlar uchun oyiga mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 70,3 foizi miqdoridagi to’lovlar; jabrlanuvchining maishiy parvarishi uchun qo’shimcha xarajatlar tariqasida har oyda mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 17,6 foizi miqdoridagi to’lovlar; xodimning sog’lig’iga shikast yetkazilganligi munosabati bilan ish beruvchi tomonidan bir yo’la to’lanadigan nafaqa tariqasida jabrlanuvchining yillik o’rtacha ish haqi miqdoridagi to’lovlar; 11) boquvchisi vafot etganligi munosabati bilan quyidagi miqdordagi to’lovlar: marhumning o’rtacha ish haqining vafot etgan boquvchining qaramog’ida bo’lgan va uning vafoti munosabati bilan zararni undirishga haqli bo’lgan mehnatga qobiliyatsiz shaxslarga to’g’ri keladigan ulushi miqdoridagi to’lovlar; boquvchisi vafot etganligi munosabati bilan zararni undirishga haqli bo’lgan shaxslarga bir yo’la to’lanadigan nafaqa tariqasida marhumning o’rtacha yillik ish haqining olti baravari miqdoridagi to’lovlar; 12) talabalarning ta’lim olishi uchun O’zbekiston Respublikasining oliy o’quv yurti bilan to’g’ridan-to’g’ri shartnomalar bo’yicha pulli-kontrakt asosida o’tkaziladigan to’lovlar; 13) xodimlarning malakasini oshirish va ularni qayta tayyorlash xarajatlari. 14) soliq to’lovchining mijozlarning tovarlar va xizmatlarni sotib olish faolligini oshirishga qaratilgan va bonuslar (ballar, mijozni ushbu tashkilotlardan tovarlar (xizmatlar) sotib olish faolligini belgilovchi boshqa birliklar) hisoblanishini nazarda tutuvchi dasturlarda ishtiroki natijasida ushbu dasturda belgilangan asoslar bo’yicha olingan pul va natura shaklidagi daromadlari. Daromadlar soliq to’lovchining jami daromadiga quyidagi hollarda qo’shiladi: soliq to’lovchining ushbu bandning birinchi xatboshisida ko’rsatilgan dasturlarda ishtirok etishi ochiq oferta shartlarisiz amalga oshirilganda; soliq to’lovchi ushbu bandning birinchi xatboshisida ko’rsatilgan mamlakatimizdagi va chet el tashkilotlarining dasturlariga, ularda aksept muddati o’ttiz kundan kam va (yoki) ularda ommaviy ofertani muddatidan oldin chaqirib olish imkoniyati nazarda tutilgan shartlar asosidagi ochiq ofertaga qo’shilganda; ushbu bandning birinchi xatboshisida ko’rsatilgan tashkilotchi bilan lavozim majburiyatlarini bajarishda mehnat munosabatlarida bo’lgan, shuningdek soliq to’lovchi tomonidan tovarlar yetkazib berganlik (ishlar bajarganlik, xizmatlar ko’rsatganlik) uchun haq (mukofot) yoki moddiy yordam sifatidagi to’lov shaklidagi daromad to’langanda. Jami daromadning tarkibi Quyidagilar jami daromadga kiradi: 1) Soliq Kodeksning 371-moddasiga muvofiq mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar; 2) Soliq Kodeksning 375-moddasiga muvofiq mulkiy daromadlar; 3) Soliq Kodeksning 376-moddasiga muvofiq moddiy naf tarzidagi daromadlar; 4) Soliq Kodeksning 377-moddasiga muvofiq boshqa daromadlar. Mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar Ish beruvchi bilan mehnatga oid munosabatlarda bo’lgan va tuzilgan mehnat shartnomasiga (kontraktiga) muvofiq ishlarni bajarayotgan xodimlarga hisoblanadigan hamda to’lanadigan quyidagi barcha to’lovlar mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar deb e’tirof etiladi: mehnatga haq to’lashning qabul qilingan shakllari va tizimlariga muvofiq ishbay narxlardan, tarif stavkalaridan va mansab maoshlaridan kelib chiqqan holda hisoblab chiqarilgan, haqiqatda bajarilgan ish uchun hisoblangan ish haqi; ilmiy daraja va faxriy unvon uchun ustamalar; Soliq Kodeksning 372-moddasiga muvofiq rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar; Soliq Kodeksning 373-moddasiga muvofiq kompensasiya to’lovlari (kompensasiya); Soliq Kodeksning 374-moddasiga muvofiq ishlanmagan vaqt uchun haq to’lash; haqiqatda bajarilgan ish uchun haq hisoblangan boshqa to’lovlar. Mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlar jumlasiga quyidagilar ham kiradi: predmeti ishlarni bajarish va xizmatlar ko’rsatishdan iborat bo’lgan, tuzilgan fuqarolik-huquqiy tusdagi shartnomalarga muvofiq jismoniy shaxslarga to’lovlar (bundan yakka tartibdagi tadbirkorlik faoliyatidan olingan daromadlar mustasno); yuridik shaxsning boshqaruv organi (kuzatuv kengashi yoki boshqa shunga o’xshash organi) a’zolariga yuridik shaxsning o’zi tomonidan amalga oshiriladigan to’lovlar; O’zbekiston Respublikasining Mudofaa, Ichki ishlar va Favqulodda vaziyatlar vazirliklarining, O’zbekiston Respublikasi Davlat xavfsizlik xizmati, O’zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Davlat xavfsizlik xizmatining, harbiy xizmatchilariga, ichki ishlar organlarining oddiy askarlar, serjantlar va ofiserlar tarkibiga hamda O’zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo’mitasining va boshqa harbiy xizmat nazarda tutilgan idoralar xodimlariga xizmatni o’tashi (xizmat majburiyatlarini bajarishi) munosabati bilan to’lanadigan pul ta’minoti, pul mukofotlari va boshqa to’lovlar. Rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar Rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar jumlasiga quyidagilar kiradi: 1) yillik ish yakunlari bo’yicha pul mukofoti; 2) yuridik shaxsning mukofotlash to’g’risidagi nizomida nazarda tutilgan rag’batlantirish xususiyatiga ega to’lovlar; 3) kasb mahorati, murabbiylik uchun tarif stavkalariga va maoshlarga ustamalar; 4) ta’tilga qo’shimcha haqlar hamda Soliq Kodeks 377-moddasining 10-bandida ko’rsatilmagan moddiy yordam; 5) ko’p yil ishlaganlik uchun pul mukofoti va to’lovlar; 6) rasionalizatorlik taklifi uchun to’lov; 7) mehnat natijalari bilan bog’liq bo’lmagan bir yo’la beriladigan mukofotlar. Kompensasiya to’lovlari (kompensasiya) Mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadga kiritiladigan kompensasiya to’lovlari (kompensasiyalar) jumlasiga quyidagilar kiradi: 1) tabiiy-iqlim sharoitlari noqulay bo’lgan joylardagi ishlar bilan bog’liq qo’shimcha to’lovlar (ish staji uchun ustamalar, baland tog’li, cho’l va suvsiz hududlarda ishlaganlik uchun belgilangan koeffisiyentlar bo’yicha to’lovlar). Bunda yuridik shaxslar xodimlarining cho’l va suvsiz joylarda, baland tog’li va tabiiy-iqlim sharoiti noqulay hududlarda ishlaganlik uchun ish haqiga koeffisiyentlar hisoblashning eng yuqori summasini aniqlash hisoblash sanasida belgilangan mehnatga haq to’lash eng kam miqdorining 1,41 baravari miqdorida belgilanadi; 2) O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan tasdiqlangan kasblar va ishlar ro’yxati bo’yicha og’ir, zararli, o’ta zararli mehnat sharoitlarida ishlaganlik uchun ustamalar, shu jumladan shunday sharoitlardagi uzluksiz ish staji uchun ish haqiga ustamalar; 3) texnologik jarayon jadvalida nazarda tutilgan tungi vaqtda, ish vaqtidan tashqari, dam olish kunlarida va bayram (ishlanmaydigan) kunlarida ishlaganlik uchun tarif stavkalariga hamda maoshlarga ustamalar va qo’shimcha to’lovlar; 4) ko’p smenali rejimda ishlaganlik, shuningdek bir necha kasbda, lavozimda ishlaganlik, xizmat ko’rsatish doirasi kengayganligi, bajariladigan ishlar hajmi ortganligi, o’zining asosiy ishi bilan bir qatorda ishda vaqtincha bo’lmagan xodimlarning vazifalarini bajarganlik uchun ustamalar; 5) doimiy ishi yo’lda kechadigan, harakatlanish va (yoki) qatnov tusiga ega bo’lgan xodimlarning, shuningdek doimiy ishi ishlarning vaxta usulida bajarilishini nazarda tutadigan xodimlarning ish haqiga qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha to’lanadigan ustamalar; 6) ish beruvchi joylashgan yerdan (yig’ilish punktidan) ishlash joyigacha borish va u yerdan qaytish uchun vaxtada ishlash jadvalida nazarda tutilgan ishlar vaxta usulida bajarilgan holda yo’lga ketadigan kunlar, shuningdek xodimlar meteorologik sharoitlar sababli va transport tashkilotlarining aybi bilan yo’lda ushlanib qolgan kunlar uchun tarif stavkasi yoki maosh miqdorida to’lanadigan summalar; 7) yer osti ishlarida doimiy band bo’lgan xodimlarga ularning stvoldan ishlash joyiga borish va u yerdan qaytish uchun shaxtada (konda) harakatlanishining me’yoriy vaqti uchun to’lanadigan qo’shimcha haqlar; 8) qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha dala ta’minoti; 9) xizmat safarlari vaqtida qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha kundalik xarajatlar uchun haq (sutkalik pullar); 10) ishlar vaxta usulida tashkil etilganda, ish vaqti umumlashtirilgan holda hisobga olinayotganda va qonun hujjatlarida belgilangan boshqa hollarda xodimlarga ish vaqtining belgilangan davomiyligidan ortiq ishlaganligi munosabati bilan beriladigan dam olish kunlari (otgullar) uchun to’lovlar; 11) xizmat safarlari uchun xodimning shaxsiy avtomobilidan yoki xizmat maqsadlari uchun uning boshqa mol-mulkidan qonun hujjatlarida belgilangan normalardan ortiqcha foydalanganlik uchun to’lovlar; 12) mehnatda mayib bo’lganlik yoki sog’liqqa boshqacha tarzda shikast yetganlik bilan bog’liq zararning o’rnini qoplash uchun Soliq Kodeks 369-moddasi ikkinchi qismining 10-bandida ko’rsatilgan miqdorlardan ortiqcha olingan summalar; 13) oziq-ovqat va yo’l chiptalarining qiymati yoki oziq-ovqat va yo’l chiptalarining qiymatini qoplash. Ishlanmagan vaqt uchun haq to’lash Ishlanmagan vaqt uchun haq to’lash jumlasiga quyidagilar kiradi: 1) qonun hujjatlariga muvofiq: a) yillik asosiy (uzaytirilgan asosiy) ta’til uchun to’lov, shuningdek ushbu ta’tildan foydalanilmaganda, shu jumladan xodim bilan mehnat shartnomasi bekor qilinganda pullik kompensasiya to’lovi; b) noqulay va o’ziga xos mehnat sharoitlarida, shuningdek og’ir va noqulay tabiiy-iqlim sharoitlarida ishlaganligi uchun ayrim tarmoqlarning xodimlariga beriladigan qo’shimcha ta’til uchun to’lov; v) o’qish bilan bog’liq ta’til va ijodiy ta’tillar uchun to’lov; g) o’n ikki yoshga to’lmagan ikki va undan ortiq bolasi yoki o’n olti yoshga to’lmagan nogironligi bo’lgan bolasi bor ayollarga berilgan qo’shimcha ta’til uchun to’lov; 2) asosiy ish haqi qisman saqlab qolingan holda majburiy ta’tilda bo’lgan xodimlarga beriladigan to’lovlar; 3) donor xodimlarga ko’rikdan o’tish, qon topshirish va qon topshirilgan har bir kundan keyin beriladigan dam olish kunlari uchun to’lov; 4) O’zbekiston Respublikasining Mehnat kodeksiga muvofiq davlat yoki jamoat vazifalarini bajarganlik uchun mehnatga to’lov; 5) qishloq xo’jaligi va boshqa ishlarga jalb qilinadigan xodimlarning asosiy ish joyi bo’yicha saqlab qolinadigan ish haqi; 6) ma’lum muddatga avvalgi ish joyi bo’yicha lavozim maoshi miqdori saqlab qolingan holda boshqa yuridik shaxslardan ishga joylashtirilgan, shuningdek vaqtinchalik vazifani bajarib turgan xodimlarga maoshdagi farq to’lovi; 7) xodimlarga kadrlarni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimida ishdan ajralgan holda o’qishlari vaqtida asosiy ish joyi bo’yicha ularga to’lanadigan ish haqi; 8) xodimning aybisiz bekor turib qolingan vaqt uchun to’lov; 9) mehnat layoqatini vaqtincha yo’qotgan xodimlarga qo’shimcha to’lov; 10) qonun hujjatlariga muvofiq yoki ish beruvchining qarori bilan majburiy progul vaqti uchun yoki kam haq to’lanadigan ishni bajarganlik uchun to’lov; 11) o’n sakkiz yoshga to’lmagan shaxslarning imtiyozli soatlariga, onalarga bolani ovqatlantirishi uchun ishda beriladigan tanaffuslarga, shuningdek tibbiy ko’rikdan o’tish bilan bog’liq vaqt uchun to’lov; 12) asosiy ishidan ozod qilingan va ozod qilinmagan holda xodimlar tayyorlash, ularni qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish uchun hamda o’quvchilar va talabalarning ishlab chiqarish amaliyotiga rahbarlik qilish uchun jalb qilinadigan yuqori malakali xodimlari mehnatiga to’lov; 13) ish beruvchining mablag’lari hisobidan to’lanadigan pensiyalar va nafaqalarga qo’shimchalar, stipendiyalar; 14) oliy o’quv yurtini tamomlaganidan keyin yosh mutaxassislarga ta’til vaqti uchun ish beruvchi hisobidan to’lanadigan nafaqalar. Mulkiy daromadlar Mulkiy daromadlar tarkibiga quyidagilar kiradi: 1) foizlar; 2) dividendlar; 3) mol-mulkni ijaraga berishdan olingan daromadlar; 4) soliq to’lovchiga mulk huquqi asosida tegishli bo’lgan mol-mulkni realizasiya qilishdan olingan daromadlar. Mol-mulkni realizasiya qilishdan olingan daromadlar mazkur mol-mulkni realizasiya qilish summasining hujjatlar bilan tasdiqlangan uni olish qiymatidan oshgan qismi sifatida aniqlanadi. Mazkur qiymatni tasdiqlovchi hujjatlar mavjud bo’lmagan taqdirda, mol-mulkni realizasiya qilish qiymati, ko’chmas mulk bo’yicha esa – kadastr qiymati hamda realizasiya qilish narxi o’rtasidagi ijobiy farq daromad deb e’tirof etiladi; 5) sanoat mulki obyektlariga, seleksiya yutug’iga oid patent (lisenziya) egasi bo’lgan soliq to’lovchining patentdan boshqa shaxs foydasiga voz kechganda yoki lisenziya shartnomasi tuzganda olgan daromadi; 6) royalti; 7) ishonchli boshqaruvga berilgan mol-mulk bo’yicha ishonchli boshqaruvchidan olingan daromad; 8) Soliq Kodeksning 324-moddasida nazarda tutilgan tartibda aniqlanadigan REPO operasiyalari bo’yicha daromad; 9) Soliq Kodeksning 327 – 329-moddalarida nazarda tutilgan tartibda aniqlanadigan, qimmatli qog’ozlar va (yoki) muddatli bitimlarning hosila moliyaviy vositalari bilan operasiyalar bo’yicha daromad; 10) Soliq Kodeksning VII bo’limida belgilangan hollarda va tartibda nazorat qilinadigan chet el kompaniyasining foyda tarzidagi daromadi; 11) Soliq Kodeksning 319-moddasiga muvofiq aniqlanadigan, oddiy shirkat shartnomasiga (birgalikdagi faoliyat to’g’risidagi shartnomaga) muvofiq ishtirok etishdan olingan daromadlar; 12) ushbu moddaning 1 – 11-bandlarida ko’rsatilmagan mulkiy xususiyatga ega boshqa daromadlar. Moddiy naf tarzidagi daromadlar Soliq to’lovchi tomonidan moddiy naf tarzida olingan daromadlar, agar Soliq Kodeks 369-moddasining ikkinchi qismida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, quyidagilardan iborat: 1) soliq agenti tomonidan soliq to’lovchi manfaatlarini ko’zlab, tovarlar (xizmatlar), mulkiy huquqlar haqini to’lash, shu jumladan: soliq to’lovchining bolalarini maktabgacha ta’lim muassasalarida (tashkilotlarida) o’qitish, tarbiyalash haqini to’lash; soliq to’lovchilarga berilgan uy-joyning kommunal xizmatlar haqini, uy- joydan foydalanish xarajatlarini, yotoqxonadagi joylar haqini yoki ularning o’rnini qoplash qiymatini to’lash; sanatoriy-kurortlarda davolanish yo’llanmalari qiymatini, dam olish, stasionar va ambulator davolanish haqini yoki ularning o’rnini qoplash qiymatini to’lash; soliq agentining soliq to’lovchi daromadi bo’lgan boshqa xarajatlarini to’lash; 2) soliq to’lovchining manfaatlarini ko’zlab tekin, shu jumladan hadya shartnomasi bo’yicha berilgan mol-mulkning va ko’rsatilgan xizmatlarning qiymati; 3) tovarlarni (xizmatlarni) soliq to’lovchilarga realizasiya qilish narxi hamda shu tovarlarning (xizmatlarning) ushbu moddaning ikkinchi va uchinchi qismlariga muvofiq hisoblab chiqarilgan qiymati o’rtasidagi salbiy farq; 4) qonun hujjatlariga muvofiq xodimlarga temir yo’l, aviasiya, daryo, avtomobil transporti va shahar elektr transportida yurish bo’yicha beriladigan imtiyozlar summasi; 5) jismoniy shaxsning soliq agenti oldidagi qarzining yuridik shaxs qarori bilan hisobdan chiqarilgan summalari; 6) soliq agenti tomonidan to’lovlar hisobiga to’lanib, soliq to’lovchidan ushlab qolinishi lozim bo’lgan, lekin ushlab qolinmagan summalar. Soliq to’lovchi tomonidan soliq agentidan tovarlar (xizmatlar) olingan taqdirda, ushbu tovarlarning (xizmatlarning) qiymati ularni sotib olish narxidan yoki tannarxidan kelib chiqqan holda aniqlanadi. Soliq to’lovchi tomonidan soliq agentidan aksiz to’lanadigan tovarlar yoki qo’shilgan qiymat solig’i solinadigan tovarlar (xizmatlar) olingan taqdirda, bunday tovarlarning (xizmatlarning) qiymatida aksiz solig’ining va qo’shilgan qiymat solig’ining tegishli summasi hisobga olinadi. Boshqa daromadlar Soliq to’lovchining boshqa daromadlariga quyidagilar kiradi: 1) fuqarolarning o’zini o’zi boshqarish organlari, xayriya va ekologiya jamg’armalari tomonidan soliq to’lovchilarga beriladigan nafaqalar hamda boshqa turlardagi yordam; 2) hayvonlarni (qoramollarni, parrandalarni, mo’ynali va boshqa hayvonlarni, baliqlarni va boshqalarni) tirik holda hamda ularni so’yib, mahsulotlarini xom yoki qayta ishlangan holda sotishdan, ipak qurtini, chorvachilik, asalarichilik va dehqonchilik mahsulotlarini tabiiy va qayta ishlangan holda sotishdan olingan daromadlar; 3) jismoniy shaxslardan tekin (shu jumladan hadya shartnomalari bo’yicha) olingan mol-mulkning, mulkiy huquqlarning qiymati; 4) musobaqalarda, ko’riklarda, tanlovlarda sovrinli o’rinlar uchun beriladigan sovrinlar, pul mukofotlari; 5) yutuqlar; 6) grant beruvchidan olingan grantlarning, shu jumladan chet davlatlar grantlarining summalari; 7) soliq to’lovchilarning yaratilgan ilm-fan, adabiyot va san’at asarlari (predmetlari) uchun olgan daromadlari; 8) xalqaro sport musobaqalaridagi sovrinli o’rinlarni egallaganligi uchun sportchilar olgan bir yo’la beriladigan pul mukofoti; 9) xodim bilan tuzilgan mehnat shartnomasi (kontrakti) bekor qilinganda mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlariga muvofiq beriladigan ishdan bo’shatish nafaqasi va boshqa to’lovlar; 10) quyidagicha ko’rsatiladigan moddiy yordam: vafot etgan xodimning oila a’zolariga yoki oila a’zosi vafot etganligi munosabati bilan xodimga ko’rsatiladigan; xodimga mehnatda mayib bo’lganligi, kasb kasalligi yoxud sog’lig’iga boshqacha tarzda shikast yetganligi bilan bog’liq holda ko’rsatiladigan; bola tug’ilishi, xodim yoki uning farzandlari nikohdan o’tishi munosabati bilan ko’rsatiladigan; qishloq xo’jaligi mahsulotlarini berish yoki ularni sotib olish uchun mablag’lar berish tarzida ko’rsatiladigan moddiy yordam; 11) ishlamaydigan pensionerlarga soliq agenti tomonidan to’lanadigan to’lovlar; 12) ma’naviy zararni kompensasiya qilish bo’yicha pullik to’lovlar; 13) Soliq Kodeksning V I bo’limida belgilangan hollarda va tartibda narxlarga tuzatish kiritish tufayli olingan daromad; 14) Soliq Kodeksning 300-moddasida nazarda tutilgan tartibda aniqlanadigan talab qilish huquqidan o’zganing foydasiga voz kechish shartnomasi bo’yicha olingan daromad; 15) soliq to’lovchining Soliq Kodeksning 371–376-moddalarida ko’rsatilmagan boshqa daromadlari. 14. Soliq imtiyozlari, soliq stavkalari , soliq davri , soliqni hisoblab chiqarish va soliq hisobotini taqdim etish tartibi , soliqni to’lash tartibi . Soliq solinmaydigan daromadlar Quyidagi daromad turlariga soliq solinmaydi: 1) moddiy yordam summalari: vafot etgan xodimning oila a’zolariga yoki oila a’zosi vafot etganligi munosabati bilan xodimga beriladigan moddiy yordam summalari – mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 4,22 baravarigacha miqdorda; Soliq Kodeksning 377-moddasida ko’rsatilgan boshqa hollarda, – soliq davri uchun mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 4,22 baravarigacha miqdorda; 2) soliq agenti tomonidan quyidagi yo’llanmalar qiymatini to’liq yoki qisman qoplash summalari, bundan turistik yo’llanmalar mustasno: O’zbekiston Respublikasi hududida joylashgan sanatoriy-kurort va sog’lomlashtirish muassasalariga yo’llanmalar qiymatini nogironligi bo’lgan shaxslarga, shu jumladan ushbu ish beruvchida ishlamaydigan nogironligi bo’lgan shaxslarga to’liq yoki qisman qoplash summalari; O’zbekiston Respublikasi hududida joylashgan bolalar oromgohlari va boshqa sog’lomlashtirish oromgohlari, shuningdek sanatoriy-kurort hamda sog’lomlashtirish muassasalariga o’z xodimlarining o’n olti yoshgacha bolalari (o’qiydiganlarga – o’n sakkiz yoshgacha) uchun yo’llanmalar qiymatini to’liq yoki qisman qoplash summalari; 3) o’z xodimlariga hamda ularning bolalariga ambulatoriya va (yoki) stasionar tibbiy xizmat ko’rsatilganligi uchun ish beruvchi tomonidan to’langan summalar, shuningdek ish beruvchining davolashga hamda tibbiy xizmat ko’rsatishga, nogironlik profilaktikasi va nogironligi bo’lgan shaxslarning salomatligini tiklashga doir texnik vositalarni olishga oid xarajatlari. Xodimlarni davolaganlik, ularga tibbiy xizmat ko’rsatganlik uchun ish beruvchilar tomonidan sog’liqni saqlash muassasalariga naqd pulsiz haq to’langan taqdirda, shuningdek sog’liqni saqlash tashkilotlari tomonidan yozib berilgan hujjatlar asosida ushbu maqsadlar uchun mo’ljallangan naqd pul mablag’lari bevosita xodimga, xodim yo’qligida esa – uning oila a’zolariga, ota-onasiga berilgan yoki mazkur maqsadlar uchun mo’ljallangan mablag’lar xodimning bankdagi hisobvarag’iga kiritilgan taqdirda, bu daromadlar soliq solishdan ozod qilinadi; 4) O’zbekiston Respublikasi fuqarolarining O’zbekiston Respublikasidan tashqariga ishlash uchun yuborilishi munosabati bilan qonun hujjatlarida belgilangan summalar doirasida byudjet tashkilotlaridan chet el valyutasida olingan ish haqi summalari va boshqa summalar; 5) vaqtinchalik bir martalik ishlarni bajarishdan olingan daromadlar, agar bunday ishlarga yollash vaqtinchalik bir martalik ish bilan ta’minlash markazlari ko’magida amalga oshirilayotgan bo’lsa; 6) xalqaro sport musobaqalarida sovrinli o’rinlarni egallaganligi uchun sportchilar olgan bir yo’la beriladigan pul mukofoti; 7) soliq to’lovchilarga xususiy mulk huquqi asosida tegishli bo’lgan mol- mulkni sotishdan olinadigan daromadlar, bundan quyidagilarni sotishdan olingan daromadlar mustasno: qimmatli qog’ozlarni (bundan fond birjasida realizasiya qilinadigan emissiyaviy qimmatli qog’ozlar mustasno), yuridik shaxslarning ustav fondidagi (ustav kapitalidagi) ulushlarini (paylarini); noturar joylarni; o’ttiz olti kalendar oydan kam muddatda soliq to’lovchining mulkida bo’lgan turar joylarni; 8) uy xo’jaligida, shu jumladan dehqon xo’jaligida yetishtirilgan hayvonlarni (qoramollarni, parrandalarni, mo’ynali va boshqa hayvonlarni, baliqlar va hokazolarni) tirik holda hamda ularni so’yib mahsulotlarini xom yoki qayta ishlangan holda sotishdan (bundan sanoatda qayta ishlash mustasno) chorvachilik, asalarichilik va dehqonchilik mahsulotlarini tabiiy va qayta ishlangan holda sotishdan olinadigan daromadlar, bundan manzarali bog’dorchilik (gulchilik) mahsulotlari mustasno; 9) xalqaro hamda respublika tanlovlari va musobaqalarida olingan buyum tarzidagi sovrinlarning qiymati; 10) ish beruvchidan soliq davri mobaynida mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 2,11 baravarigacha bo’lgan qiymatdagi: xodimlar natura shaklida olgan sovg’alar; ilgari mazkur ish beruvchining xodimlari bo’lgan ishlamayotgan pensionerlar va mehnat qobiliyatini yo’qotgan shaxslar, vafot etgan xodimning oila a’zolari tomonidan olingan sovg’alar hamda boshqa turlardagi yordam; 11) jismoniy shaxslardan meros yoki hadya tartibida, shuningdek tekinga olingan pul va natura shaklidagi daromadlar, bundan quyidagilar mustasno: ilm-fan, adabiyot va san’at asarlarining, adabiyot hamda san’at asarlari ijrochilarining, shuningdek kashfiyotlar, ixtirolar va sanoat namunalari mualliflarining merosxo’rlariga (huquqiy vorislariga) to’lanadigan pul mukofotlari; yaqin qarindosh bo’lmagan shaxslar o’rtasidagi ko’chmas mulk, avtotransport vositalari, qimmatli qog’ozlar, yuridik shaxslarning ustav fondlaridagi (ustav kapitallaridagi) ulushlar; 12) davlat zayomining obligasiyalari bo’yicha yutuqlar, shuningdek O’zbekiston Respublikasining davlat qimmatli qog’ozlari bo’yicha foizlar; 13) jamg’arma sertifikatlari, davlat qimmatli qog’ozlari bo’yicha daromadlar, shuningdek banklardagi omonatlar bo’yicha foizlar va yutuqlar; 14) nodavlat notijorat tashkilotlaridan, xalqaro hamda chet el tashkilotlari va fondlaridan, shuningdek vakolatli organning xulosasi mavjud bo’lsa, O’zbekiston Respublikasining ilmiy-texnika hamkorligi sohasidagi xalqaro shartnomalari doirasida soliq to’lovchi grant beruvchidan bevosita olgan grantning summasi; 15) soliq to’lovchilarning ish haqi va boshqa daromadlarining hayotni uzoq muddatli sug’urtalash (hayot sug’urtasi sohasining barcha toifalarida) bo’yicha sug’urta mukofotlarini to’lash uchun O’zbekiston Respublikasida sug’urta faoliyatini amalga oshirishga lisenziyasi bo’lgan yuridik shaxslarga yo’naltiriladigan qismi, quyidagi shartlarda: sug’urta badallari o’sib bormaydigan tartibda to’langanda va bir yo’la to’lanadigan sug’urta summasi shartnoma bo’yicha sug’urta davri boshlanishi sanasidan 12 oydan so’ng olinganda. Sug’urtalangan shaxsning muayyan yoshgacha yashashi yoki hayotni uzoq muddatli sug’urtalash shartnomasida ko’rsatilgan muddatdan boshqacha tarzdagi sug’urta hodisasi sodir bo’lgan taqdirda, sug’urta summasi ushbu ko’rsatilgan shartlarga amal qilmagan xolda to’lanishi mumkin; shartnoma bo’yicha sug’urta davri boshlanish sanasidan kamida 12 oydan so’ng renta (annuitet) olinganda va rentani (annuitetni) to’lash sanasida shartnoma bo’yicha haqiqatda jamlangan mablag’lar (zaxira) summasi ko’rsatib o’tilgan rentaning (annuitetning) to’rt baravaridan kam bo’lmaganda; renta (annuitet) to’lash shartnoma bo’yicha sug’urta davri boshlanishi sanasidan 12 oy o’tmasdan boshlanganda, bunda dastlabki rentani (annuitetni) to’lash boshlanadigan vaqtda haqiqatda to’langan sug’urta badallari summasi shartnoma bo’yicha sug’urta mukofotining yillik miqdoridan kam bo’lmasligi kerak va rentalarni (annuitetlarni) to’lash sanasiga haqiqatda jamlangan mablag’lar (zaxira) summasi ko’rsatib o’tilgan rentaning (annuitetning) to’rt baravaridan kam bo’lmaganda. Mazkur bandning shartlari buzilganda yoxud shartnoma muddatidan oldin bekor qilinganda va sug’urtachi sug’urta badalini to’liq yoki qisman qaytarganda, qaytarilgan sug’urta badali sug’urtachi tomonidan soliqqa tortiladi. 16) soliq to’lovchining quyidagilarga yo’naltiriladigan, soliq solinishi lozim bo’lgan ish haqi va boshqa daromadlari: O’zbekiston Respublikasining oliy o’quv yurtlarida ta’lim olish (o’zining, yigirma olti yoshga to’lmagan farzandlarining yoki erining (xotinining) ta’lim olishi) uchun to’lov; soliq bazasining 50 foizidan oshmagan holda, mesenatlik (илм-фан ва санъат соҳасини ривожлантириш учун беғараз ва кўнгилли тарзда моддий ёрдам ажратиш ) ko’magini ko’rsatish; olingan ipoteka kreditlarini va ular bo’yicha hisoblangan foizlarni soliq davri davomida jami o’n besh million so’mgacha bo’lgan miqdorda qoplashga, basharti yakka tartibdagi uy-joyning yoki ko’p qavatli uydagi xonadonning qiymati uch yuz million so’mdan oshmasa hamda u dastlabki badalning va (yoki) ipoteka krediti bo’yicha foizlarning bir qismini qoplash uchun byudjetdan ajratilgan subsidiyalarni hisobga olgan holda olingan bo’lsa. Mazkur imtiyoz qarz oluvchiga va birga qarz oluvchilarga, imtiyoz olish huquqiga ega bo’lgan barcha soliq to’lovchilarga berilgan, soliq solinishi lozim bo’lgan daromadlarni kamaytirish summasi soliq davri davomida jami o’n besh million so’mdan oshmagan taqdirda, tatbiq etiladi; fuqarolarning O’zbekiston Respublikasi Xalq bankidagi ixtiyoriy ravishda shaxsiy jamg’arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga; 17) jismoniy shaxslardan tekin (shu jumladan hadya shartnomalari bo’yicha) olingan ulushlar, paylar va aksiyalar tarzidagi daromadlar, agar bu ulushlarni, paylarni va aksiyalarni berish yaqin qarindoshlar o’rtasida amalga oshirilsa. Yuridik shaxs tashkil etmagan chet el tuzilmasiga nisbatan yoki qaysi chet el yuridik shaxsi uchun ro’yxatdan o’tish mamlakatining qonun hujjatlariga muvofiq kapitalda ishtirok etish nazarda tutilmagan bo’lsa, o’sha chet el yuridik shaxsiga nisbatan nazorat qilish huquqi, agar bunday huquqlar ularni bir oilaning a’zolari va (yoki) yaqin qarindoshlar bo’lgan shaxslar o’rtasida o’tkazish natijasida olingan bo’lsa, daromad olish yoki daromadni tasarruf etish huquqining yuzaga kelishi deb e’tirof etilmaydi; 18) paxta yig’im-terimi bo’yicha qishloq xo’jaligi ishlariga jalb qilinadigan soliq to’lovchilarning bu ishlarni bajarganlik uchun olgan daromadlari; 19) soliq to’lovchi bo’lgan qimmatbaho metallar qidiruvchilarning qonun hujjatlarida belgilangan tartibda qazib olish yo’li bilan ega bo’lgan qimmatbaho metallarni realizasiya qilishdan olgan daromadlari. Jismoniy shaxslarni soliq solishdan ozod etish Quyidagilarning daromadlariga soliq solinmaydi: 1) chet davlatlar diplomatik vakolatxonalarining boshliqlari va xodimlari, konsullik muassasalarining mansabdor shaxslari, ularning o’zlari bilan birga yashaydigan oila a’zolari, agar ular O’zbekiston Respublikasining fuqarosi bo’lmasa – O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan olinadigan, diplomatlik va konsullik xizmati bilan bog’liq bo’lmagan daromadlaridan tashqari barcha daromadlari bo’yicha; 2) chet davlatlar diplomatik vakolatxonalari va konsullik muassasalarining ma’muriy-texnik xodimlari hamda ularning o’zlari bilan birga yashaydigan oila a’zolari, agar ular O’zbekiston Respublikasi fuqarosi bo’lmasa yoki O’zbekiston Respublikasida doimiy yashamasa, – O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan olinadigan, diplomatlik va konsullik xizmati bilan bog’liq bo’lmagan daromadlaridan tashqari barcha daromadlari bo’yicha; 3) chet davlatlarning diplomatik vakolatxonalariga, konsullik muassasalariga xizmat ko’rsatadigan xodimlar tarkibiga kirgan shaxslar, agar ular O’zbekiston Respublikasi fuqarosi bo’lmasa yoki O’zbekiston Respublikasida doimiy yashamasa – o’z xizmati yuzasidan oladigan barcha daromadlari bo’yicha; 4) chet davlatlar diplomatik vakolatxonalari va konsullik muassasalari xodimlarining uylarida ishlovchilar, agar ular O’zbekiston Respublikasining fuqarosi bo’lmasa yoki O’zbekiston Respublikasida doimiy yashamasa – o’z xizmati yuzasidan oladigan barcha daromadlari bo’yicha; 5) xalqaro nohukumat tashkilotlarining mansabdor shaxslari – agar ular O’zbekiston Respublikasining fuqarosi bo’lmasa, ularning ushbu tashkilotlarda olgan daromadlari bo’yicha. Ayrim toifadagi soliq to’lovchilarning jami daromadini kamaytirish Quyidagi soliq to’lovchilar qisman (daromadlar qaysi oyda olingan bo’lsa, o’sha oyda har bir oy uchun mehnatga haq to’lashning eng kam miqdorining 1,41 baravari miqdoridagi daromadlar bo’yicha) soliq solishdan ozod etiladi: 1) «O’zbekiston Qahramoni», Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat Qahramoni unvonlariga sazovor bo’lgan shaxslar, uchala darajadagi Shuhrat ordeni bilan taqdirlangan shaxslar. Bu imtiyoz tegishincha «O’zbekiston Qahramoni» unvoni berilganligi to’g’risidagi guvohnoma, Sovet Ittifoqi Qahramoni, Mehnat Qahramoni daftarchalari, orden daftarchasi yoki mudofaa ishlari bo’yicha bo’limning ma’lumotnomasi asosida beriladi; 2) urush nogironlari va ishtirokchilari, shuningdek ularga tenglashtirilgan va doirasi qonun hujjatlarida belgilanadigan shaxslar. Bu imtiyoz urush nogironining (ishtirokchisining) tegishli guvohnomasi yoki mudofaa ishlari bo’yicha bo’limning yoxud boshqa vakolatli organning ma’lumotnomasi asosida, boshqa nogironlarga (ishtirokchilarga) nogironning (ishtirokchining) imtiyozlarga bo’lgan huquqi to’g’risidagi guvohnoma asosida beriladi; 3) bolalikdan nogironligi bo’lgan shaxslar, shuningdek I va II guruh nogironligi bo’lgan shaxslar. Bu imtiyoz pensiya guvohnomasi yoki tibbiy-mehnat ekspert komissiyasining ma’lumotnomasi asosida beriladi; 4) sobiq SSSRni, O’zbekiston Respublikasining konstitusiyaviy tuzumini himoya qilish yoki harbiy xizmatning yoxud ichki ishlar organlaridagi xizmatning boshqa majburiyatlarini bajarish chog’ida yaralanganligi, kontuziya bo’lganligi yoki shikastlanganligi oqibatida yoxud frontda bo’lish bilan bog’liq kasallik tufayli halok bo’lgan harbiy xizmatchilarning hamda ichki ishlar organlari xodimlarining ota-onalari va beva xotinlari (beva erlari). Bu imtiyoz «Halok bo’lgan askarning beva xotini (beva eri, onasi, otasi)» yoki «Ichki ishlar organlari halok bo’lgan xodimining beva xotini (beva eri, onasi, otasi)» shtampi qo’yilgan yoxud pensiya guvohnomasini bergan muassasa rahbarining imzosi va ushbu muassasa muhri bilan tasdiqlangan tegishli yozuvli pensiya guvohnomasi asosida beriladi. Agar mazkur shaxslar pensioner bo’lmasa, imtiyoz ularga sobiq SSSR Mudofaa vazirligi, Davlat xavfsizlik qo’mitasi yoki Ichki ishlar vazirligining, shuningdek O’zbekiston Respublikasi Mudofaa vazirligi, Davlat xavfsizlik xizmati yoki O’zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi, O’zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligi, O’zbekiston Respublikasi Milliy gvardiyasi, O’zbekiston Respublikasi Prezidenti Davlat xavfsizlik xizmati, O’zbekiston Respublikasi Davlat bojxona qo’mitasi va boshqa harbiy xizmat nazarda tutilgan idoralarning tegishli organlari tomonidan berilgan harbiy xizmatchining yoki ichki ishlar organlari xodimining halok bo’lganligi to’g’risidagi ma’lumotnoma asosida beriladi. Sobiq SSSRni, O’zbekiston Respublikasining konstitusiyaviy tuzumini himoya qilish yoki harbiy xizmatning yoxud ichki ishlar organlaridagi xizmatning boshqa majburiyatlarini bajarish chog’ida yoki frontda bo’lish bilan bog’liq kasallik tufayli halok bo’lgan harbiy xizmatchilarning yoxud ichki ishlar organlari xodimlarining beva xotinlariga (beva erlariga) imtiyoz faqat ular yangi nikohdan o’tmagan taqdirda beriladi; 5) ikki va undan ortiq o’n olti yoshga to’lmagan bolalari bor yolg’iz onalar. Bu imtiyoz har bir bola uchun fuqarolik holati dalolatnomalarini yozish organlari tomonidan taqdim etiladigan ma’lumotnoma asosida beriladi; 6) ikki va undan ortiq o’n olti yoshga to’lmagan bolalari bor hamda boquvchisini yo’qotganlik uchun pensiya olmaydigan beva ayol va beva erkaklar. Bu imtiyoz erning (xotinning) vafot etganligi to’g’risidagi guvohnoma, bolalar tug’ilganligi to’g’risidagi guvohnomalar, yangi nikohdan o’tmaganlik hamda O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi huzuridagi byudjetdan tashqari Pensiya jamg’armasi tuman (shahar) bo’limining boquvchisini yo’qotganlik uchun pensiya olinmasligi haqidagi ma’lumotnomasi taqdim etilgan taqdirda beriladi; 7) bolaligidan nogironligi bo’lgan shaxs, doimiy parvarishni talab etadigan farzandi bilan birga yashab, uni tarbiyalayotgan ota yoki ona. Bu imtiyoz pensiya guvohnomasi yoki sog’liqni saqlash muassasasining doimiy parvarish zarurligini tasdiqlovchi tibbiy ma’lumotnomasi asosida beriladi. Ushbu moddada nazarda tutilgan soliq imtiyozlari tegishli hujjatlar taqdim etilgan taqdirda qo’llaniladi. Soliq imtiyoziga bo’lgan huquq kalendar yil davomida vujudga kelgan taqdirda, soliq imtiyozi unga bo’lgan huquqlar vujudga kelgan paytdan e’tiboran qo’llaniladi. Agar soliq to’lovchi ushbu moddada nazarda tutilgan bir nechta asos bo’yicha soliq imtiyoziga doir huquqqa ega bo’lsa, unga xohishiga qarab faqat bitta soliq imtiyozi beriladi. Soliq imtiyozini qo’llash soliq to’lovchining asosiy ish (xizmat, o’qish) joyi bo’yicha, asosiy ish joyi mavjud bo’lmagan taqdirda esa – yashash joyidagi soliq organlari tomonidan jami yillik daromad to’g’risidagi deklarasiya asosida soliqni hisoblab chiqarish chog’ida amalga oshiriladi. Soliq imtiyoziga bo’lgan huquq yo’qotilgan taqdirda, soliq to’lovchi imtiyozga bo’lgan huquqni yo’qotgan paytidan e’tiboran o’n besh kun ichida bu haqda undan soliqni ushlab qoladigan yuridik shaxsga ma’lum qilishi kerak. Ushbu moddaning birinchi qismida sanab o’tilgan soliq imtiyozlari soliq to’lovchining foizlar va dividendlar tarzida olingan daromadlariga, shuningdek mol-mulkni ijaraga topshirishdan olingan daromadlariga nisbatan ham tatbiq etiladi. Agar foizlar va dividendlar asosiy ish joyi bo’yicha hisoblansa, soliq imtiyozini qo’llash asosiy ish joyi bo’yicha amalga oshiriladi. Agar foizlar va dividendlar asosiy bo’lmagan ish joyi bo’yicha hisoblansa, soliq imtiyozi jami yillik daromad to’g’risidagi deklarasiya asosida jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ini hisoblab chiqarish chog’ida soliq to’lovchining yashash joyidagi soliq organlari tomonidan qo’llaniladi. Shunga o’xshash tartib mol-mulkni ijaraga berishdan olingan daromadlarga nisbatan ham qo’llaniladi. Soliq stavkalari. Soliq davri O’zbekiston Respublikasining rezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun soliq stavkalari O’zbekiston Respublikasi rezidenti bo’lgan jismoniy shaxsning daromadlariga, agar ushbu moddaning ikkinchi qismida boshqa qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, 12 foizlik soliq stavkasi bo’yicha soliq solinadi. Dividendlar va foizlar tarzidagi daromadlarga 5 foizlik soliq stavkasi bo’yicha soliq solinadi. O’zbekiston Respublikasining norezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun soliq stavkalari O’zbekiston Respublikasining norezidenti bo’lgan jismoniy shaxsning O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan olingan daromadlariga quyidagi soliq stavkalar bo’yicha soliq solinadi: № Soliq obyekti Soliq stavkalari, foizlarda 1 Dividendlar va foizlar 10 2 Soliq Kodeksga muvofiq aniqlanadigan, xalqaro tashishlarda transport xizmatlari taqdim etishdan olinadigan daromadlar (fraxtdan olinadigan daromadlar). 6 3 Mehnat shartnomalari (kontraktlari) va fuqarolik- huquqiy xususiyatdagi shartnomalar bo’yicha olingan daromadlar, 1 va 2-bandlarda ko’rsatilmagan boshqa daromadlar 20 Qat’iy belgilangan miqdorlardagi soliq summalari Qat’iy belgilangan miqdorlardagi soliq summalari O’zbekiston Respublikasining Davlat byudjeti to’g’risidagi Qonuni bilan tasdiqlanadi. Soliq davri. Hisobot davri Kalendar yil soliq davridir. Soliq agentlari uchun hisobot davri bir oydir. Soliqni hisoblab chiqarish, soliq hisobotini taqdim etish va to’lash tartibi Soliq quyidagilar tomonidan hisoblab chiqariladi va to’lanadi: 1) soliq to’lovchiga daromad to’laydigan soliq agentlari tomonidan; 2) soliq to’lovchi tomonidan mustaqil ravishda. Soliq to’lovchilarning alohida toifalari soliqni: Soliq Kodeksning 392-moddasida belgilangan tartibda qat’iy belgilangan miqdorda to’lashni; Soliq Kodeksning 397-moddasida belgilangan tartibda jami yillik daromadi to’g’risidagi deklarasiya asosida to’lashni tanlashga haqli. Ushbu moddaning ikkinchi qismidagi qoidalar quyidagi toifadagi soliq to’lovchilarga tatbiq etiladi: 1) tovarlar (xizmatlar) realizasiyasidan daromadi kalendar yilida yuz million so’mdan oshmaydigan yakka tartibdagi tadbirkorlarga. Agar kalendar yilida tovarlar (xizmatlar) realizasiyasidan daromadi belgilangan miqdordan oshsa, yakka tartibdagi tadbirkor Soliq Kodeksda nazarda tutilgan tartibda aylanmadan soliq yoxud qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’i to’lashga o’tadi. 2) yakka tartibdagi tadbirkor bilan mehnat munosabatlarida bo’lgan jismoniy shaxslarga; 3) yuridik shaxs tashkil etmagan holda oilaviy tadbirkorlik shaklida faoliyatni amalga oshirayotgan oila a’zolariga; 4) «Hunarmand» uyushmasi a’zolari bo’lgan hunarmandchilik faoliyati subyektlariga. Ushbu moddaning uchinchi qismida ko’rsatilgan soliq to’lovchilar soliq to’lash tartibini quyidagilar orqali tanlashga haqli: 1) tadbirkorlik subyektining davlat ro’yxatidan o’tkazilishi chog’ida tanlangan soliq to’lash tartibini ko’rsatish; 2) doimiy yashash joyi bo’yicha soliq organlariga joriy yilning 25 yanvaridan kechiktirmasdan tanlangan soliq to’lash tartibi to’g’risida bildirish xati taqdim etish. Ushbu moddaning uchinchi qismida ko’rsatilgan soliq to’lovchi tomonidan bildirish xati ushbu moddaning to’rtinchi qismida ko’rsatilgan muddatlarda taqdim etilmasligi uning soliqni qat’iy belgilangan miqdorda to’lashga roziligini bildiradi. Soliq Kodeksda nazarda tutilgan hollarda soliq organi tomonidan ham hisoblab chiqarilishi mumkin. Hisoblab chiqarilgan soliq summasi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hisoblangan jismoniy shaxslarning shaxsiy jamg’arib boriladigan pensiya hisobvaraqlariga o’tkaziladigan majburiy oylik badallar summasiga kamaytiriladi. Soliq agentlarining majburiyati va javobgarligi Soliqni to’lov manbaida hisoblab chiqarish, ushlab qolish va byudjetga o’tkazish majburiyati soliq to’lovchiga daromad to’laydigan va soliq agentlari deb e’tirof etilgan quyidagi shaxslarning zimmasiga yuklatiladi: 1) O’zbekiston Respublikasining yuridik shaxslariga; 2) yakka tartibdagi tadbirkorlarga; 3) O’zbekiston Respublikasida faoliyatini doimiy muassasa orqali amalga oshiradigan O’zbekiston Respublikasining norezidenti bo’lgan yuridik shaxslarga; 4) O’zbekiston Respublikasi norezidenti bo’lgan yuridik shaxslarning vakolatxonalariga; 5) Soliq Kodeks 351-moddasi ikkinchi qismining 5-bandida ko’rsatilgan mol-mulkni sotib olgan jismoniy shaxslarga; 6) soliq to’lovchining mol-mulkini ishonchli boshqarishni amalga oshiruvchi ishonchli boshqaruvchiga. Ushbu modda birinchi qismining 5-bandida ko’rsatilgan shaxslar mazkur Kodeksning 356-moddasida nazarda tutilgan tartibda soliqni hisoblab chiqarish, ushlab qolish va byudjetga o’tkazishni amalga oshiradi. Soliq summasi ushlab qolinmagan taqdirda, soliq agenti ushlab qolinmagan summani va u bilan bog’liq penyani Soliq Kodeksga muvofiq byudjetga o’tkazishi shart. Soliq agentlari jismoniy shaxsning talabiga binoan unga daromadlarining summalari va turlari haqida, shuningdek jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining ushlab qolingan summasi to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi tomonidan O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda tasdiqlanadigan shaklda ma’lumotnoma berishi shart. Soliq agentlarida soliq solinadigan daromadlar Soliq agentida soliq solinadigan daromadlarga quyidagilar kiradi: 1) Soliq Kodeksning 371-moddasiga muvofiq jismoniy shaxslarning mehnatga haq to’lash tarzidagi daromadlari; 2) Soliq Kodeksning 376-moddasiga muvofiq moddiy naf tarzidagi daromadlar; 3) Soliq Kodeksning 375-moddasiga muvofiq mulkiy daromadlar; 4) Soliq Kodeksning 377-moddasiga muvofiq boshqa daromadlar. O’zi bilan mehnatga oid munosabatlarda bo’lmagan O’zbekiston Respublikasining rezidenti bo’lgan jismoniy shaxsga moddiy naf tarzida daromad to’lovchi soliq agenti jismoniy shaxsning yozma arizasi asosida soliqni ushlab qolmaslikka haqli. Bunda soliq to’lovchi moddiy naf tarzidagi daromad bo’yicha Soliq Kodeksning 393-moddasiga muvofiq soliqni to’lashi shart. Soliq agentlari tomonidan soliqni hisoblab chiqarish va ushlab qolish tartibi Soliq agentlari soliq hisobining registrlarida jismoniy shaxslarning ulardan soliq davrida olgan daromadlari, jismoniy shaxslarga to’lov manbaida qo’llanilgan soliq imtiyozlari, hisoblab chiqarilgan va ushlab qolingan soliqlar hisobini yuritadi. Soliq hisobi registrlarining shakllari, ularda soliq hisobining tahliliy ma’lumotlarini hamda birlamchi hisobga olish hujjatlari ma’lumotlarini aks ettirish tartibi soliq agenti tomonidan mustaqil ravishda ishlab chiqiladi. Mazkur shakllarda soliq to’lovchini identifikasiya qilish imkonini beradigan ma’lumotlar, soliq to’lovchilarga to’lanadigan daromad turlari va to’lov manbaida unga qo’llanilgan soliq imtiyozlari, ularni to’lash sanasi, soliq to’lovchining maqomi, soliqni ushlab qolish va to’lash sanasi ko’rsatilishi kerak. O’zbekiston Respublikasi norezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan olingan daromadlarga soliq solish soliq agentlari tomonidan soliq bazasi hamda belgilangan stavkadan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi. Soliq agentlari soliq to’lovchining Soliq Kodeksning 387-moddasida ko’rsatilgan daromadlaridan hisoblangan soliq summasini ushlab qolishi shart. Soliqning hisoblangan summasini soliq to’lovchidan ushlab qolish, soliq agenti soliq to’lovchiga to’layotgan har qanday pul mablag’lari hisobidan, bu pul mablag’lari soliq to’lovchiga yoki uning topshirig’iga binoan uchinchi shaxslarga to’lanayotganda amalga oshiriladi. Soliqni hisoblab chiqarish va ushlab qolish ushbu bo’limda belgilangan soliq bazasi hamda soliq stavkalaridan kelib chiqqan holda, daromad hisoblanishiga qarab, yil boshidan e’tiboran har oyda ortib boruvchi yakun bilan soliq to’lovchining ish joyi bo’yicha soliq agenti tomonidan amalga oshiriladi. Asosiy bo’lmagan ish joyidan yoki boshqa soliq agentlaridan sovg’a, moddiy yordam va boshqa turlardagi yordam olgan jismoniy shaxslarning soliq summasini qayta hisob-kitob qilish jismoniy shaxs yillik jami daromadi to’g’risida deklarasiya topshirganda soliq organlari tomonidan amalga oshiriladi. Yil mobaynida asosiy ish (xizmat, o’qish) joyi o’zgargan taqdirda, soliq to’lovchi joriy yilda o’ziga to’langan daromadlar va ushlab qolingan soliq summalari to’g’risidagi ma’lumotnomani yangi asosiy ish (xizmat, o’qish) joyidagi soliq agentiga dastlabki ish haqi hisoblanguniga qadar taqdim etishi shart. Ilgarigi ish (xizmat, o’qish) joyidan ma’lumotnoma taqdim etilmagan yoki soliq to’lovchining identifikasiya raqami taqdim etilmagan taqdirda, soliq Soliq Kodeks 378-moddasi 1-bandining uchinchi xatboshisida va 380-moddasida nazarda tutilgan imtiyozlar qo’llanilmagan holda ushlab qolinadi. Ma’lumotnoma va soliq to’lovchining identifikasiya raqami taqdim etilgan taqdirda, soliq summasi ilgari asosiy ish (xizmat, o’qish) joyida olingan daromadlar inobatga olingan holda qayta hisob-kitob qilinadi. Yangi asosiy ish (xizmat, o’qish) joyida soliqni hisoblab chiqarish kalendar yil boshidan e’tiboran ilgarigi va yangi asosiy ish (xizmat, o’qish) joylaridan olingan jami daromaddan kelib chiqqan holda amalga oshiriladi. Mehnat shartnomasi (kontrakt) bekor qilingandan keyin xodimga ilgarigi ish joyidan to’lov amalga oshirilganda, bunday to’lovlar Soliq Kodeks 378-moddasi 1- bandining uchinchi xatboshisida va 380-moddasida nazarda tutilgan soliq imtiyozlari qo’llanilmagan holda soliqqa tortiladi. Jismoniy shaxslarning asosiy bo’lmagan ish joyidan olgan daromadlaridan soliqning yakuniy summasi jami yillik daromad to’g’risida taqdim etilgan deklarasiyaning ma’lumotlari bo’yicha soliq organi tomonidan hisoblab chiqariladi. Soliq hisobotini taqdim etish tartibi va muddatlari Soliq agentlari o’zlarining soliq bo’yicha hisobda turgan joydagi soliq organiga quyidagilarni taqdim etishi shart: 1) soliq davri tugaganidan keyin o’ttiz kun ichida – soliq organlariga to’lov manbaidan soliq solinmagan moddiy naf tarzida daromadlar olgan jismoniy shaxslar to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi tomonidan O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda tasdiqlanadigan shakldagi ma’lumotnomani; 2) har oyda, hisobot davridan keyingi oyning o’n beshinchi kunidan kechiktirmay, yil yakunlari bo’yicha esa – yillik moliyaviy hisobotni taqdim etish muddatida hisoblangan va haqiqatda to’langan daromadlar summalari hamda ushlab qolingan soliqning summalari to’g’risidagi –O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi tomonidan O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi bilan kelishilgan holda tasdiqlanadigan shakldagi ma’lumotlarni. O’zbekiston Respublikasida faoliyatni doimiy muassasa orqali amalga oshirayotgan O’zbekiston Respublikasining norezidenti bo’lgan yuridik shaxslar yil yakunlari bo’yicha hisoblangan va amalda to’langan daromadlarning summalari hamda ushlab qolingan, soliq summalari to’g’risidagi ma’lumotlarni hisobot yilidan keyingi yilning 25 martiga qadar taqdim etadi. O’zbekiston Respublikasining yuridik shaxslari bo’lgan, xodimlari 25 nafardan ortiq bo’lgan alohida bo’linmalarga va (yoki) filiallarga ega soliq agentlari, bundan yirik soliq to’lovchilar mustasno, ushbu alohida bo’linmalar va (yoki) filiallar xodimlariga nisbatan mazkur moddaning birinchi qismida ko’rsatilgan soliq hisobotini – alohida bo’linmalar va (yoki) filiallar hisobda turgan joydagi soliq organiga taqdim etadi. Yakka tartibdagi tadbirkor bo’lgan soliq agentlari, agar Soliq Kodeksning 57-bobida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, o’zlarining yollanma xodimlariga oid mazkur moddaning birinchi qismida ko’rsatilgan soliq hisobotini o’zi soliq bo’yicha hisobda turgan joydagi soliq organiga taqdim etadi. Soliqni to’lash tartibi To’lov manbaida hisoblab chiqarilgan soliq summasi soliq to’lovchiga daromadlarni to’lash bilan bir vaqtda, lekin soliq hisobotini taqdim etish muddatlaridan kechiktirmay soliq agenti tomonidan to’lanadi. Daromadlar natura shaklida amalga oshirilganda soliq natura tarzidagi to’lov amalga oshirilgan oy tugaganidan keyin besh kun ichida to’lanadi. Ortiqcha ushlangan soliq summasini qaytarish tartibi Agar ushbu bobda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, soliq agenti tomonidan soliq to’lovchining daromadidan ortiqcha ushlangan soliq summasi soliq to’lovchining yozma arizasiga asosan qaytarilishi lozim. Soliq agenti tomonidan bir soliq davri ichida ortiqcha ushlangan soliq summasi qaytariladi. Soliq to’lovchiga ortiqcha ushlangan soliq summasini qaytarish daromadlaridan bunday soliq agenti tomonidan ushlab qolinadigan soliq to’lovchi bo’yicha ham, boshqa soliq to’lovchilar bo’yicha ham kelgusi to’lovlar hisobidan byudjet tizimiga o’tkazilishi lozim bo’lgan ushbu soliq summasi hisobidan, soliq agenti soliq to’lovchining tegishli arizasini olgan kundan e’tiboran uch oy ichida soliq agenti tomonidan amalga oshiriladi. Soliq to’lovchiga ortiqcha ushlangan soliq summasini qaytarish soliq agenti tomonidan soliq to’lovchining arizasida ko’rsatilgan bankdagi hisobvarag’iga pul mablag’larini o’tkazish yo’li bilan naqd pulsiz shaklda amalga oshiriladi. Soliq agenti bo’lmaganda yoxud ushbu bandning ikkinchi qismida belgilangan soliq davri tugaganda, soliq to’lovchi soliq davrining yakuniga ko’ra soliq deklarasiyasini bir vaqtning o’zida taqdim etgan holda, ilgari soliq agenti tomonidan ortiqcha ushlangan va byudjet tizimiga o’tkazilgan soliq summasini qaytarish to’g’risida soliq organiga ariza berishga haqli. Soliq davrida O’zbekiston Respublikasining rezidenti maqomini olgan soliq to’lovchi ushbu soliq davrida norezident maqomida to’lagan soliq summasini qayta hisob-kitob qilishga va qaytarib olishga haqli. Soliq summasini soliq to’lovchiga qaytarish soliq to’lovchi Soliq Kodeksning 397-moddasida belgilangan tartibda ko’rsatilgan soliq davri yakuniga ko’ra soliq deklarasiyasini taqdim etgan taqdirda yashash joyi (turgan joyi) bo’yicha hisobga qo’yilgan soliq organi tomonidan amalga oshiriladi. Ushbu deklarasiyaga mazkur soliq davrida O’zbekiston Respublikasining rezidenti maqomini tasdiqlaydigan hujjatlar ilova qilinishi kerak. 14.3. Qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lashning xususiyatlari Soliq Kodeks 385-moddasining uchinchi qismida ko’rsatilgan, qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lash xohishini bildirgan soliq to’lovchi soliqni har oyda, tadbirkorlik faoliyati amalga oshirilgan oyning o’n beshinchi sanasidan kechiktirmay, qonun hujjatlarida belgilangan miqdorlarda to’laydi. Soliq to’lovchi qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lashni u tadbirkorlik subyekti sifatida davlat ro’yxatidan o’tkazilgan oydan yoki yakka tartibdagi tadbirkor yoxud oilaviy tadbirkorlik subyekti bilan mehnat shartnomasi tuzilgan oydan keyingi oydan e’tiboran amalga oshiradi. Bir nechta faoliyat turi bilan shug’ullanayotgan soliq to’lovchilar har bir faoliyat turi bo’yicha qat’iy belgilangan miqdorda soliqni alohida, shu faoliyat turi uchun belgilangan miqdorda to’laydi. Qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lash qo’llaniladigan faoliyatdan olinadigan daromadlar bilan birga boshqa daromadlar oluvchi soliq to’lovchilar bu daromad turlari bo’yicha alohida hisob yuritishi shart va bu daromadlar bo’yicha jami yillik daromadlar to’g’risidagi deklarasiya asosida, Soliq Kodeksning 397- moddasida nazarda tutilgan tartibda, Soliq Kodeksning 381-moddasida belgilangan stavkalar bo’yicha soliq to’laydi. Agar yakka tartibdagi tadbirkor (oilaviy tadbirkorlik subyekti) o’z faoliyatini muayyan muddatga to’xtatsa, u o’z faoliyatini to’xtatguniga qadar tadbirkorlik subyektini ro’yxatdan o’tkazuvchi organga faoliyatni vaqtinchalik to’xtatish to’g’risida ariza berish bilan bir vaqtning o’zida davlat ro’yxatidan o’tganlik haqidagi guvohnomani topshiradi. Bunda xodimlarni yollagan holda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshiruvchi yakka tartibdagi tadbirkor (oilaviy tadbirkorlik subyekti) har bir yollangan xodimga belgilangan tartibda berilgan hisobga olish kartochkalarini ham belgilangan muddatlarda soliq hisobida turgan joyidagi soliq organiga topshiradi. Yakka tartibdagi tadbirkorning (oilaviy tadbirkorlik subyektining) faoliyati vaqtincha to’xtatilganligi yoki qayta tiklanganligi to’g’risidagi arizani olgan tadbirkorlik subyektini davlat ro’yxatidan o’tkazishni amalga oshiruvchi organ navbatdagi ish kuni tugaguniga qadar soliq hisobida turgan joyidagi soliq organlariga yakka tartibdagi tadbirkorning (oilaviy tadbirkorlik subyektining) faoliyati vaqtincha to’xtatilganligi yoki qayta tiklanganligi to’g’risida O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi va O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan tasdiqlanadigan shaklda axborot taqdim etadi. Qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lashni to’xtatib turish uchun quyidagilar asos bo’ladi: 1) soliq organlari tomonidan olingan tadbirkorlik subyektini davlat ro’yxatidan o’tkazishni amalga oshiruvchi organning yakka tartibdagi tadbirkorning (oilaviy tadbirkorlik subyektining) faoliyati vaqtinchalik to’xtatilganligi to’g’risidagi axborot; 2) soliq organlari tomonidan olingan yakka tartibdagi tadbirkorning har bir yollangan xodimga berilgan hisobga olish kartochkalari. Qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lash xohishini bildirgan soliq to’lovchilar daromadlarni va xarajatlarni hisobga olish registrlarida daromadlarni olish bilan bog’liq bo’lgan daromadlar va xarajatlar hisobini yuritishi shart. Daromadlarni va xarajatlarni hisobga olish registrlari quyidagilardir: 1) Yakka tartibdagi tadbirkorning (oilaviy tadbirkorlik subyektining) daromadlarini va xarajatlarini hisobga olish kitobi; 2) Tovar cheklari kitobi. Daromadlarni va xarajatlarni hisobga olish registrlarining shakli O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi tomonidan tasdiqlanadi. Daromadlarni va xarajatlarni hisobga olish registrlari yakka tartibdagi tadbirkorni (oilaviy tadbirkorlik subyektini) soliq hisobida turgan joyidagi soliq organlari tomonidan yakka tartibdagi tadbirkorning (oilaviy tadbirkorlik subyektining) arizasi asosida ro’yxatdan o’tkaziladi. Yakka tartibdagi tadbirkorning (oilaviy tadbirkorlik subyektining) faoliyati to’g’risidagi hisobotlar soliq hisobida turgan joyidagi soliq organlariga yilning har bir choragi yakunlari bo’yicha, hisobot choragidan keyingi oyning o’ninchi kunidan kechiktirmay taqdim etiladi. O’zbekiston Respublikasining 2019 yil 9 dekabrdagi O’RQ-589-son Qonuniga 13-ILOVA Yakka tartibdagi tadbirkorlar uchun jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining QAT’IY BELGILANGAN SUMMALARI T/r Faoliyat turi Qat’iy belgilangan bir oylik summa (so’mda) Toshkent shahri Nukus shahar va viloyat markazlari bo’lgan shaharlar Boshqa shaharlar Boshqa aholi punktlari 1. Chakana savdo: oziq-ovqat tovarlari va nooziq-ovqat tovarlari bilan 750 000 600 000 300 000 200 000 dehqon bozorlarida qishloq xo’jaligi mahsulotlari bilan 250 000 150 000 100 000 50 000 gazetalar, jurnallar va kitob mahsulotlari bilan 250 000 150 000 100 000 50 000 Maishiy xizmatlar 250 000 150 000 100 000 50 000 3. Qadoqlash uskunalaridan foydalanmagan holda uy sharoitida milliy shirinliklar, qandolat mahsulotlari, qurtni tayyorlashva sotish hamda milliy non, patir, popkorn, frezerda muzqaymoq, salqin ichimliklar, ayron, go’ja, salatlar, tuzlamalar tayyorlash va sotish, shuningdek uy sharoitida donalab sotiladigan taomlarning ayrim turlarini tayyorlash va o’tirish joylari tashkil etmasdan yoki mahalliy davlat hokimiyati organlarining qarori bilan ajratilgan maxsus joylarda sotish 225 000 150 000 75 000 50 000 4. Bolalar o’yin avtomatlari 225 000 150 000 100 000 50 000 5. Boshqa faoliyat turlari 225 000 150 000 100 000 50 000 6. Avtomobil transportida yuk tashish xizmatlari: 3 tonnagacha yuk ko’tarish quvvatiga ega yuk 150 000 avtomobillari uchun 3 tonnadan ortiq yuk ko’tarish quvvatiga ega yuk avtomobillari uchun 225 000 Izoh: 1. Jismoniy shaxs: a) bir nechta faoliyat turi bilan shug’ullangan taqdirda, har bir faoliyat turi uchun alohida-alohida soliqning qat’iy belgilangan summasini to’laydi; b) tadbirkorlik faoliyatini ijaraga olingan uskunalar va binoda amalga oshirgan taqdirda, yashash joyidagi davlat soliq xizmati organiga ijaraga beruvchi to’g’risida ma’lumotnoma (axborot) taqdim etishi kerak; v) davlat ro’yxatidan o’tkazilmagan joyda tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirgan taqdirda, soliqning qat’iy belgilangan summasini ro’yxatdan o’tkazilgan joyda va faoliyatni haqiqatda amalga oshirayotgan joyda belgilangan stavkalar orasida eng yuqori stavka bo’yicha ro’yxatdan o’tkazilgan joyda to’laydi. g) I yoki II guruh nogironi bo’lgan shaxslar, faoliyat turi va uni amalga oshirish joyidan qat’iy nazar, qat’iy belgilangan summaning 50 foizini, biroq bazaviy hisoblash miqdorining 50 foizidan ko’p bo’lmagan miqdorda to’laydi. d) hunarmandchilik faoliyati mahsulotlari (tovarlar, xizmatlar) ni ishlab chiqarish va realizasiya qilishda («Hunarmand» uyushmasi a’zosi bo’lganda) qat’iy belgilangan soliq summasini to’lashdan ozod etiladi. Jismoniy shaxslarning mol-mulkni ijaraga berishdan olgan daromadlari jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i stavkasida soliqqa tortiladi. 3. Bolalar o’yin avtomatlari bilan bog’liq xizmatlarni ko’rsatuvchi jismoniy shaxslar har bir jihozlangan joy (birlik) uchun qat’iy belgilangan soliq to’laydilar. Bolalar o’yin avtomatlari bilan bog’liq xizmatlarni ko’rsatuvchi yuridik shaxslar aylanmadan soliqni yoxud O’zbekiston Respublikasi Soliq kodeksida belgilangan tartibda umumbelgilangan soliqlarni to’laydilar. Aylanmadan olinadigan soliqni to’lovchilar , soliqni qo’llashning o’ziga xos xususiyatlari soliq solish obyekti , soliq bazasi . Soliq to’lovchilar Aylanmadan olinadigan soliqni to’lovchilar deb quyidagilar e’tirof etiladi: 1) soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan jami daromadi bir milliard so’mdan oshmagan O’zbekiston Respublikasi yuridik shaxslari (bundan buyon ushbu bo’limda yuridik shaxslar deb yuritiladi); 2) soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan daromadi yuz million so’mdan oshgan, lekin bir milliard so’mgacha bo’lgan yakka tartibdagi tadbirkorlar. Aylanmadan olinadigan soliq quyidagilarga nisbatan tatbiq etilmaydi: 1) O’zbekiston Respublikasining bojxona chegarasi orqali tovarlarni olib kirishni (importni) amalga oshiruvchi yuridik shaxslar va yakka tartibdagi tadbirkorlarga; 2) aksiz solig’i to’lanadigan tovarlarni (xizmatlarni) ishlab chiqaruvchi va foydali qazilmalarni kavlab olishni amalga oshiruvchi yuridik shaxslarga; 3) yuridik shaxslar – qishloq xo’jaligi tovar ishlab chiqaruvchilariga, basharti ularda ellik gektar va undan ortiq sug’oriladigan qishloq xo’jaligi ekin maydoni mavjud bo’lsa; 4) benzin, dizel yoqilg’isi va gazni realizasiya qilishni amalga oshiruvchi yuridik shaxslarga; 5) lotoreyalarni tashkil etish bo’yicha faoliyatni amalga oshiruvchi yuridik shaxslarga; 6) oddiy shirkat ishlarini yuritish o’z zimmasiga yuklatilgan ishonchli shaxsga – oddiy shirkat shartnomasi doirasida amalga oshirilayotgan faoliyat bo’yicha; 7) bo’sh turgan binolar, yashash uchun mo’ljallanmagan inshootlar va qurilishi tugallanmagan obyektlar, shuningdek foydalanilmayotgan ishlab chiqarish maydonlarining mulkdori bo’lgan yuridik shasxlarga, ulardan samarasiz foydalanilayotganligi bo’yicha qonunda belgilangan tartibda xulosa kiritilganda; 8) markazlashtirilgan moliyalashtirish manbalari hisobidan obyektlarni (joriy va kapital ta’mirlash bundan mustasno) qurishni bajaruvchi yuridik shaxslarga. Aylanmadan olinadigan soliqni qo’llashning o’ziga xos xususiyatlari Soliq Kodeksning 461-moddasi birinchi qismi 1-bandida ko’rsatilgan soliq to’lovchilar qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’ini to’lash o’rniga aylanmadan olinadigan soliq (bundan buyon ushbu bo’limda soliq deb yuritiladi) to’lashni nazarda tutadigan maxsus soliq rejimini tanlashga haqli. Soliq Kodeksning 461-moddasi birinchi qismi 1-bandida ko’rsatilgan soliq to’lovchilar aylanmadan olinadigan soliq to’lashga navbatdagi soliq davridan boshlab o’tishga haqli. Aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga o’tish uchun soliq to’lovchilar aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga o’tishi to’g’risida soliq hisobida turgan joyidagi soliq organini O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi tomonidan belgilangan shaklda, biroq aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga o’tilayotgan navbatdagi soliq davri boshlanishiga qadar o’n kundan kechiktirmay xabardor qiladi. Soliq Kodeksning 461-moddasi birinchi qismi 2-bandida ko’rsatilgan soliq to’lovchilarning soliq davrida tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan daromadi yuz million so’mdan oshganda, agar ushbu moddaning to’rtinchi qismida boshqacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, soliqning oshib ketgan summasidan aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga o’tadi. Soliq Kodeksning 461-moddasi birinchi qismi 2-bandida ko’rsatilgan yakka tartibdagi tadbirkorlar aylanmadan olinadigan soliqni to’lash o’rniga qo’shilgan qiymat solig’ini va foyda solig’ini to’lashga o’tishga haqli. Soliq solish tartibini tanlash uchun yakka tartibdagi tadbirkorlar soliq hisobida turgan joyidagi soliq organiga tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olgan daromadlari yuz million so’mdan oshgan sanadan besh kundan kechiktirmay, O’zbekiston Respublikasi Davlat soliq qo’mitasi tomonidan belgilangan shaklda bildirishnoma yuboradi. Bildirishnoma ushbu moddaning to’rtinchi qismida ko’rsatilgan muddatlarda taqdim etilmaganda yakka tartibdagi tadbirkor aylanmadan olinadigan soliq to’laydi. Yangi tashkil etilgan yuridik shaxslar davlat ro’yxatidan o’tkazilgan kundan e’tiboran tadbirkorlik faoliyati subyektini davlat ro’yxatidan o’tkazish chog’ida tanlangan soliq solish tartibini ko’rsatish orqali aylanmadan olinadigan soliqni to’lash tartibini tanlash huquqiga ega. Yuridik shaxslar aylanmadan olinadigan soliqni qo’llashni Soliq Kodeksning 237-moddasiga muvofiq qo’shilgan qiymat solig’ini to’lovchi sifatida ro’yxatdan o’tish uchun va bir vaqtning o’zida aylanmadan olinadigan soliqni to’lashni rad etishga doir ariza berilgan oydan keyingi oyning 1-sanasidan boshlab ixtiyoriy ravishda rad etishga haqli. Qo’shilgan qiymat solig’ini va foyda solig’ini to’lashga ixtiyoriy ravishda o’tgan soliq to’lovchilar, basharti joriy soliq davri yakunlari bo’yicha tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olgan jami daromadlari bir milliard so’mdan oshmagan bo’lsa, aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga kamida o’n ikki oydan keyin qayta o’tishga haqli. Soliq davri davomida tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olgan jami daromadi bir milliard so’mdan oshgan soliq to’lovchilar, shu jumladan yangi tashkil etilgan yuridik shaxslar va yangi ro’yxatdan o’tgan yakka tartibdagi tadbirkorlar bunday oshish ro’y bergan oydan keyingi oyning birinchi sanasidan boshlab qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’ini to’lashga o’tadi. Agar yangi tashkil etilgan yuridik shaxsda yoki yangi ro’yxatdan o’tgan yakka tartibdagi tadbirkorda tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan daromad summasi ro’yxatdan o’tilgan sanadan to kalendar yil tugaguniga qadar, 365 ga bo’lingan va ro’yxatdan o’tilgan sanadan to kalendar yil tugaguniga qadar bo’lgan kunlar soniga ko’paytirilganda bir milliard so’mga teng summadan oshsa, u holda bunday shaxslar ro’yxatdan o’tilgan yildan keyingi yildan e’tiboran qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’ini to’lashga o’tadi. Vositachilik, topshiriq shartnomasi va vositachilik xizmatlari ko’rsatishga oid boshqa shartnomalar bo’yicha vositachilik xizmatlari ko’rsatuvchi soliq to’lovchilar, shu jumladan telekommunikasiyalar operatorlari va (yoki) provayderlariga vositachilik xizmatlarini ko’rsatuvchi yakka tartibdagi tadbirkorlar tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan daromadni realizasiya qilish bo’yicha umumiy aylanmadan (bitim summalaridan) kelib chiqqan holda aniqlaydi. Bo’sh turgan binolar, yashash uchun mo’ljallanmagan inshootlar va qurilishi tugallanmagan obyektlar, shuningdek foydalanilmayotgan ishlab chiqarish maydonlarining mulkdori bo’lgan yuridik shaxslar, ularni samarasiz foydalanayotganligi bo’yicha xulosa kiritilgan oydan keyingi oyning birinchi sanasidan boshlab qo’shilgan qiymat solig’ini va foyda solig’ini to’lashga o’tadi. Qurilishi tugallanmagan obyektlar va foydalanilmayotgan ishlab chiqarish maydonlarining mulkdorlari bo’lgan yuridik shaxslar, investision loyihaning amalga oshirilmaganligi to’g’risida xulosa berishga vakolati bo’lgan vakolatli organning xulosasi chiqarilgan oydan keyingi oyning birinchi sanasidan e’tiboran qo’shilgan qiymat solig’ini va foyda solig’ini to’lashga o’tadi. Moliyalashtirishning markazlashtirilgan manbalari hisobidan obyektlar qurilishini (bundan joriy va kapital ta’mirlash mustasno) bajaruvchi yuridik shaxslar bunday qurilishga doir shartnoma rasmiylashtirilgan oydan keyingi oyning birinchi sanasidan e’tiboran qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’ini to’lashga o’tadi. Soliqni to’lash soliq to’lovchini quyidagilardan ozod etmaydi: Soliq Kodeks bilan uning zimmasiga yuklatilgan soliq agentining majburiyatlarini bajarishdan; agar Soliq Kodeksda boshqacha qoida belgilanmagan bo’lsa, hisobvaraq- faktura taqdim etish, xaridlarni hisobga olish kitobini va sotishlarni hisobga olish kitobini yuritish majburiyatidan. Soliq solish obyekti Soliq Kodeksning 43-bobiga muvofiq aniqlanadigan jami daromad soliq solish obyektidir, bundan Soliq Kodeksning 304-moddasiga muvofiq, ushbu moddada nazarda tutilgan o’ziga xos xususiyatlar hisobga olingan holda soliq solish chog’ida inobatga olinmaydigan daromadlar mustasno. Soliq solish maqsadida tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan daromad deganda quyidagilar tushuniladi: qurilish, qurilish-montaj, ta’mirlash-qurilish, ishga tushirish-sozlash, loyiha- qidiruv va ilmiy-tadqiqot tashkilotlari uchun – o’z kuchlari bilan bajarilgan, tegishincha qurilish, qurilish-montaj, ta’mirlash-qurilish, ishga tushirish-sozlash, loyiha-qidiruv va ilmiy-tadqiqot ishlarini realizasiya qilishdan olingan daromadlar. Bunda, agar yuqorida qayd etilgan xizmatlarni materiallar bilan ta’minlash majburiyati shartnomaga binoan buyurtmachining zimmasida bo’lsa, ushbu materiallarga bo’lgan mulk huquqi buyurtmachining o’zida saqlanib qolgan taqdirda, o’z kuchlari bilan bajarilgan xizmatlarni realizasiya qilishdan olinadigan daromadlar bajarilgan hamda tasdiqlangan xizmatlarning buyurtmachi materiallarining qiymati kiritilmagan holdagi daromadi sifatida belgilanadi; mol-mulkni moliyaviy ijaraga (lizingga) beruvchi yuridik shaxslar uchun – moliyaviy ijara (lizing) bo’yicha foizli daromad summasi; vositachilik va topshiriq shartnomalari hamda vositachilik xizmatlari ko’rsatishga oid boshqa shartnomalar bo’yicha vositachilik xizmatlari ko’rsatadigan yuridik shaxslar uchun – ko’rsatilgan xizmatlar uchun haq summasi; tovarlarni (xizmatlarni) tekin beruvchi yuridik shaxslar uchun – agar ushbu moddada boshqacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, tovarlarning (xizmatlarning) tannarxi yoki ularni olish bahosi (tovarni olish bilan bog’liq xarajatlarni hisobga olgan holda). Mazkur norma ekologiya, sog’lomlashtirish hamda xayriya jamg’armalariga, madaniyat, sog’liqni saqlash, mehnat, aholini ijtimoiy muhofaza qilish, jismoniy tarbiya va sport, ta’lim muassasalariga bepul beriladigan tovarlarga (xizmatlarga) nisbatan tatbiq etilmaydi; notijorat tashkilotlarining Soliq Kodeks 318-moddasining birinchi qismida ko’rsatilmagan daromadlari. Soliq solish obyekti bo’lib quyidagilar ham hisoblanadi: 1) tovarlarni (xizmatlarni) quyidagilarga: a) ishtirokchilar tarkibidan ishtirokchi chiqqan (chiqib ketgan) taqdirda yoxud uning yuridik shaxsdagi ulushi kamaytirilganda yoki yuridik shaxs tomonidan ishtirokchidan uning ushbu yuridik shaxsda ishtirok etish ulushi (ulushning qismi) qaytarib sotib olinganda ushbu ishtirokchiga berish; b) yuridik shaxs bo’lgan emitent tomonidan aksiyadordan ushbu emitent chiqargan aksiyalar qaytarib sotib olinganda aksiyadorga berish; v) yuridik shaxs tugatilganda aksiyadorga yoki ishtirokchiga berish; 2) tovarlarni (xizmatlarni) jismoniy shaxs mehnatiga haq to’lash hisobidan yoki dividend to’lash hisobidan berish; 3) tovarlarni yoki boshqa mol-mulkni qayta ishlab berish uchun berish, agar tovarlar va (yoki) mulk qayta ishlash mahsuloti sifatida shartnomada belgilangan muddatda qaytarilmagan bo’lsa; 4) ko’p marta aylanadigan, sotuvchiga qaytarilishi shart bo’lgan idishlarni, agar idish mahsulotni shunday idishda yetkazib berish shartnomasida belgilangan muddatda qaytarilmagan bo’lsa, berish. Tovarlarni (xizmatlarni) olish huquqini taqdim etuvchi vaucherlarni realizasiya qilish yoki bepul berish mazkur tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilish deb e’tirof etiladi. Uzoq muddatli shartnomalar bo’yicha daromadlar Soliq Kodeksning 303- moddasida nazarda tutilgan tartibda jami daromad tarkibiga kiritiladi. Balansning valyuta hisobvaraqlarini qayta baholash chog’ida kursdagi ijobiy va salbiy farqlar o’rtasidagi saldo soliq solish obyekti deb e’tirof etiladi. Kursdagi salbiy farqning summasi kursdagi ijobiy farq summasidan ortiq bo’lgan taqdirda oshib ketgan summa aylanmadan olinadigan soliqni hisoblab chiqarishda soliq bazasini kamaytirmaydi. Soliq to’lovchilar tomonidan jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i yoxud qo’shilgan qiymat solig’i va foyda solig’i to’lash davrida aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga o’tguniga qadar olingan daromadlar jami daromadga kiritilmaydi. Soliq bazasi Soliq Kodeksning 463-moddasiga muvofiq hisoblab chiqarilgan jami daromad soliq bazasi deb e’tirof etiladi, bundan quyidagilar mustasno: 1) O’zbekiston Respublikasining davlat obligasiyalari va boshqa davlat qimmatli qog’ozlari bo’yicha daromadlar, shuningdek O’zbekiston Respublikasi rezidentlari bo’lgan yuridik shaxslarning xalqaro obligasiyalari bo’yicha daromadlar; 2) soliq agentida soliq solinishi lozim bo’lgan dividendlar; 3) qaytariladigan ko’p marta aylanadigan tara qiymati, agar uning qiymati ilgari tovarlarni (xizmatlarni) sotishdan olinadigan daromadga kiritilgan bo’lsa; 4) amortizasiya qilinadigan aktivlarni tugatishda ularni qo’shimcha baholashda olingan, oldingi narxni tushirishlardagi summadan ortiqcha summa hisobidan olingan daromadlar; 5) hisobot yilida aniqlangan o’tgan yillardagi daromadlar. Mazkur daromadlarga ular shakllangan davrdagi qonun hujjatlariga muvofiq soliqlar bo’yicha qayta hisob-kitob o’tkazilganligi inobatga olingan holda soliq solinadi; 6) tovarlarni (xizmatlarni) eksport qilishdan olingan daromadlar, agar tovarlarni (xizmatlarni) eksport qilishdan olingan daromadlar umumiy daromadning 15 foizidan ko’prog’ini tashkil etsa. Soliq solinadigan baza ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan chegirmalardan tashqari quyidagilar uchun kamaytiriladi: 1) brokerlik tashkilotlari uchun – bitim summasidan birjaga o’tkaziladigan vositachilik yig’imi summasiga; 2) komissiya shartnomasi bo’yicha vositachilik xizmatlarini ko’rsatuvchi yuridik shaxslar uchun – tovarlarni import qilishda to’langan bojxona to’lovlari summasiga realizasiya qilingan tovar ulushida; 3) turizm faoliyati subyektlari uchun – turistik xizmatlarni onlayn bronlashtirish va sotish uchun yaratilgan dasturiy mahsulotlarni hamda axborot tizimlarini joriy etishga yo’naltirilgan mablag’lar summasiga. Yakka tartibdagi tadbirkorlarning soliq bazasini aniqlashning o’ziga xos xususiyatlari Yakka tartibdagi tadbirkorlarning soliq bazasi bo’lib Soliq Kodeks 463- moddasiga muvofiq hisoblab chiqilgan, uning tadbirkorlik faoliyati doirasida olingan jami daromadi hisoblanadi. Jismoniy shaxs o’z tadbirkorlik faoliyati bilan bog’liq bitimlarni tuzishda o’zining yakka tartibdagi tadbirkor sifatida faoliyat ko’rsatayotganligini, agar bu bitimlarni tuzish holatining o’zidan yaqqol kelib chiqmasa, ko’rsatishi shart. Soliq solishda yakka tartibdagi tadbirkorning jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’i solinadigan, uning tadbirkorlikni amalga oshirish bilan bog’liq bo’lmagan shaxsiy (oilaviy) mol-mulkini sotishdan olingan daromadlari hisobga olinmaydi. Daromadlarga tuzatish kiritish Hisobot soliq davrida soliq bazasini ko’paytirish yoki kamaytirish daromadlarga tuzatish kiritish deb e’tirof etiladi. Daromadlarga quyidagi hollarda tuzatish kiritiladi: 1) tovarlar to’liq yoki qisman qaytarilganda; 2) bitim shartlari o’zgarganda; 3) narxlar o’zgarganda, sotib oluvchi siylovlardan foydalanganda; 4) ko’rsatilgan xizmatlardan voz kechilganda. Ushbu moddaning birinchi qismida nazarda tutilgan daromadlarga tuzatish kiritish bir yillik muddat doirasida, kafolat muddati belgilangan tovarlar (xizmatlar) bo’yicha esa kafolat muddati doirasida amalga oshiriladi. Ushbu moddaga muvofiq daromadlarga tuzatish kiritish ushbu moddaning birinchi qismida ko’rsatilgan hollar yuz berganligini tasdiqlovchi hujjatlar asosida amalga oshiriladi. Bunda tovarni (xizmatlarni) sotuvchi tovarlarni (xizmatlarni) realizasiya qilishdan olingan daromadga tuzatish kiritishni Soliq Kodeksning 257- moddasida nazarda tutilgan tartibda amalga oshiradi. Daromadlarga ushbu moddaning ikkinchi qismida nazarda tutilgan hollarda tuzatish kiritish ko’rsatilgan hollar yuz bergan soliq davrida amalga oshiriladi. Daromadlarga tuzatish kiritish soliq to’lovchi umumbelgilangan soliq solish tartibidan aylanmadan olinadigan soliqni to’lashga o’tgan hollarda ham amalga oshiriladi, bundan tuzatish kiritiladigan daromadlar bo’yicha imtiyozlarni qo’llash hollari mustasno. Soliq stavkalari , soliq davri , soliqni hisoblab chiqarish, soliq hisobotlarini taqdim etish va soliqni to’lash tartibi Soliq stavkalari S oliq stavkalari quyidagi miqdorlarda belgilanadi: № Soliq to’lovchilar Soliq stavkalari, foizlarda 1. Iqtisodiyotning barcha tarmoqlaridagi soliq to’lovchilar, bundan 2–14-bandlarda nazarda tutilganlar mustasno 4 Bojxona rasmiylashtiruvi bo’yicha xizmatlar ko’rsatadigan yuridik shaxslar (bojxona brokerlari) 5 3. Lombardlar 25 4. Konsert-tomosha ko’rsatish faoliyati bilan shug’ullanish uchun lisenziyaga ega bo’lgan yuridik va jismoniy shaxslarni (shu jumladan norezidentlarni) jalb etish yo’li bilan ommaviy tomosha tadbirlarini tashkil etishdan daromadlar oladigan yuridik shaxslar 5 5. Brokerlik idoralari (6-bandda ko’rsatilganlar bundan mustasno), shuningdek vositachilik, topshiriq shartnomasi va 25 vositachilik xizmatlari ko’rsatishga doir boshqa shartnomalar bo’yicha vositachilik xizmatlari ko’rsatadigan yuridik shaxslar, shu jumladan telekommunikasiya operatorlari va (yoki) provayderlariga vositachilik xizmatlarini ko’rsatuvchi yakka tartibdagi tadbirkorlar 6. Sug’urta agentlari, shuningdek sug’urta, qimmatli qog’ozlar bozori va tovar-xom ashyo birjalarida brokerlik faoliyatini amalga oshiradigan yuridik shaxslar 13 7. Asosiy faoliyati mol-mulkni ijaraga berish hisoblangan yuridik shaxslar (lizing kompaniyalari bundan mustasno) 8 8. Umumiy ovqatlanish korxonalari joylashgan joyiga qarab: aholisi soni yuz ming nafar va undan ko’p kishidan iborat shaharlarda 8 boshqa aholi punktlarida 6 borish qiyin bo’lgan va tog’li tumanlarda 4 shundan umumta’lim maktablari, maktab-internatlar, o’rta maxsus, kasb-hunar va oliy o’quv yurtlariga xizmat ko’rsatuvchi ixtisoslashgan umumiy ovqatlanish korxonalari Joylashgan joyiga qarab belgilangan soliq stavkasining 75%i 9. Chakana savdo sohasidagi soliq to’lovchilar 9.1 . joylashgan joyiga qarab: aholisi soni yuz ming nafar va undan ko’p kishidan iborat shaharlarda 4 boshqa aholi punktlarida 2 borish qiyin bo’lgan va tog’li tumanlarda 1 9. joylashgan joyidan qat’i nazar: alkogolli mahsulotlar, tamaki mahsulotlari, benzin, dizel yoqilg’isi va suyultirilgan gazni realizasiya qilishdan tovar aylanmasi bo’yicha 4 10. Ulgurji, shuningdek ulgurji-chakana savdoni amalga oshiradigan savdo korxonalari (11-bandda ko’rsatilganlaridan tashqari) 4 11. Quyidagi joylarda joylashgan ulgurji va chakana dorixona tashkilotlari: aholisi soni yuz ming nafar va undan ko’p kishidan iborat shaharlarda 3 boshqa aholi punktlarida 2 borish qiyin bo’lgan va tog’li tumanlarda 1 1 Qishloq xo’jaligi mahsulotlarini sotib oluvchi, saralovchi, saqlovchi va qadoqlovchi tayyorlov tashkilotlari tovar aylanmasi- ning 4%i yoki yalpi daromadning 25%i 13. Elektron tijorat subyektlarining Milliy reyestriga kiritilgan soliq to’lovchilar 2 14. Yagona ishtirokchisi nogironligi bo’lgan shaxslarning jamoat birlashmalari, «Nuroniy» jamg’armasi va «O’zbekiston Chernobilchilari» assosiasiyasi bo’lgan va umumiy sonida nogironlar, urush va 1941–1945 yillar mehnat fronti veteranlari 50 foizdan kam bo’lmagan va nogironlar, urush va 1941–1945 yillar mehnat fronti veteranlarining mehnatiga haq to’lash fondi umumiy mehnatga haq to’lash fondining 50 foizidan kam bo’lmagan soliq to’lovchilar 0 Alohida-alohida hisob yuritish Turli soliq solish obyektlari va (yoki) soliq stavkalari belgilangan bir necha faoliyat turi bilan shug’ullanadigan soliq to’lovchilar bunday faoliyat turlari bo’yicha alohida-alohida hisob yuritishi hamda soliq to’lovchilarning tegishli toifalari uchun belgilangan stavkalar bo’yicha soliqni to’lashi shart. Ushbu modda birinchi qismining qoidalari chakana savdo sohasidagi mustaqil yuridik shaxs bo’lmagan turli aholi punktlarida joylashgan bir qancha savdo nuqtalariga ega soliq to’lovchilarga nisbatan ham qo’llaniladi. Soliq Kodeks 297-moddasi uchinchi qismining 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13, 14, 17, 18, 21, 22, 23, 25 va 27-bandlarida ko’rsatilgan daromadlarga, shuningdek foizlar tarzidagi daromadlarga soliq to’lovchining hisobot (soliq) davri yakunlari bo’yicha umumiy jami daromadlaridagi ulushi ustunlik qiladigan faoliyat turi uchun belgilangan soliq stavkalari bo’yicha soliq solinadi. Hisobot (soliq) davrida Soliq Kodeks 467-moddasining 2–14-bandlarida ko’rsatilgan faoliyat turlari mavjud bo’lmaganda, ushbu moddaning uchinchi qismida ko’rsatilgan daromadlarga Soliq Kodeks 467-moddasining 1-bandida belgilangan soliq stavkasi bo’yicha soliq solinadi. Soliq davri. Hisobot davri Kalendar yil soliq davridir. Yil choragi hisobot davridir. Soliqni hisoblab chiqarish, soliq hisobotlarini taqdim etish va soliqni to’lash tartibi Hisobot (soliq) davri yakunlari bo’yicha soliq summasi soliq to’lovchi tomonidan mustaqil aniqlanadi. Agar ushbu moddada boshqacha qoida nazarda tutilgan bo’lmasa, hisobot davri yakunlari bo’yicha soliq summasi soliq davri boshidan ortib boruvchi yakun bilan soliq bazasining mos soliq stavkasiga foiz ulushi sifatida hisoblab chiqariladi. Soliq hisoboti soliq to’lovchi tomonidan soliq hisobida turgan joyidagi soliq organiga quyidagi muddatlarda taqdim etiladi: 1) hisobot davri yakunlari bo’yicha – hisobot davridan keyingi oyning o’n beshinchi kunidan kechiktirmay; 2) soliq davri yakunlari bo’yicha – soliq davridan keyingi davrning 15 fevralidan kechiktirmay; Hisobot (soliq) davri yakunlari bo’yicha soliqni to’lash tegishli hisobot (soliq) davri uchun soliq hisobotini taqdim etish muddatidan kechiktirmay amalga oshiriladi. Adabiyotlar: 1. А. Kаrimov vа boshqаlаr. «Buхgаlteriya hisobi». T.: «Shаrq» NMАK, 2004 yil. 591 bet. 2. O. Bobojonov «Moliyaviy hisob». – T.: «Shаrq» NMАK, 2000 yil. 476 bet. 3. А. Аbdullаev «Moliyaviy hisob».– T.: «Fаn vа teхnаlogiya», 2005 yil. 286 bet. 4. I. Ochilov «Moliyaviy hisob». – T.: «Iqtisod v а moliya», 2006 yil. 396 bet. 5. M а hsulot (ish, х izm а tl а r) ni ishl а b chiq а rish v а sotish ха r а j а tl а ri t а rkibi h а md а moliyaviy n а tij а l а rini sh а kll а nish t а rtibi to’g’risid а gi Nizomini t а sdiql а sh to’g’risid а gi O’zbekiston respublik а si V а zirl а r M а hk а m а sining 1999 yil 5 fevr а ld а gi 54-sonli Q а rori. 6. Bu х g а lteriya hisobining milliy st а nd а rtl а ri. №0-23. T.: - 1998- 2002 yil. 7. O’zbekiston Respublik а si Konstitutsiyasi. T.: «O’zbekiston», 2002 yil. 71 8. O’zbekiston Respublik а si «Bu х g а lteriya hisobi to’g’risid а » gi Qonuni. 1996 yil 30 а prel. 9. O’zbekiston Respublik а si Prezidentining “Qishloq х o’j а ligid а islohotl а rni chuqurl а shtirishning eng muhim yo’n а lishl а ri to’g’risid а ”gi F а rmoni. – T. “ Ха lq so’zi” g а zet а si. 2003 yil, 25 m а rt;

JISMONIY SHAXSLARDAN OLINADIGAN DAROMAD SOLIG’I Reja: 1. Soliq to’lovchilar , soliq solish obyekti , jami daromad, soliq bazasi . 2. Soliq imtiyozlari , soliq stavkalari , soliq davri , soliqni hisoblab chiqarish va soliq hisobotini taqdim etish tartibi , soliqni to’lash tartibi . 3. Qat’iy belgilangan miqdorda soliq to’lashning xususiyatlari

Soliq to’lovchilar , soliq solish obyekti , jami daromad, soliq bazasi . Soliq to’lovchilar Jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining soliq to’lovchilari deb quyidagilar e’tirof etiladi: 1) O’zbekiston Respublikasining rezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar; 2) O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan daromad oluvchi O’zbekiston Respublikasining norezidenti bo’lgan jismoniy shaxslar. Soliq solish obyekti Soliq to’lovchining jami daromadi jismoniy shaxslardan olinadigan daromad solig’ining soliq solish obyekti deb hisoblanadi. Soliq bazasi Soliq bazasi quyidagilar hisoblanadi: 1) O’zbekiston Respublikasining rezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun – ushbu bo’limda nazarda tutilgan soliq imtiyozlarini hisobga olgan holdagi jami daromadlari; 2) O’zbekiston Respublikasining norezidentlari bo’lgan jismoniy shaxslar uchun – ushbu bo’limda nazarda tutilgan soliq imtiyozlari qo’llanmagan holdagi jami daromadlari. Soliq bazasini aniqlashda soliq to’lovchining ham pul shaklida, ham natura shaklida olgan daromadlari yoki daromadlarni tasarruf etish uchun yuzaga kelgan huquqlari, shuningdek moddiy naf tarzidagi daromadlari hisobga olinadi. Bunda soliq to’lovchining alohida turdagi daromadlari ushbu bo’limda belgilangan shartlarda va tartibda jami daromad tarkibida hisobga olinishi yoki hisobga olinmasligi mumkin. Soliq to’lovchining chet el valyutasida ifodalangan daromadlari, haqiqatda daromadlar olingan sanadagi O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining kursi bo’yicha milliy valyutaga qayta hisob-kitob qilinadi. Turli soliq stavkalari bo’yicha solinadigan soliq bazasi alohida aniqlanadi.

Soliq bazasi, agar Soliq Kodeksda boshqacha qoida belgilanmagan bo’lsa, soliq davri boshidan e’tiboran o’sib boruvchi yakun bilan aniqlanadi. Soliq bazasi nazorat qilinadigan chet el kompaniyalarining Soliq Kodeksning VII bo’limiga va 208-moddasiga muvofiq aniqlanadigan yig’ma foydasini ham o’z ichiga oladi. Soliq bazasiga ushbu bo’limda belgilangan hollarda va tartibda tuzatish kiritiladi. Soliq Kodeksning VI bo’limida nazarda tutilgan hollarda soliq to’lovchining daromadlariga Soliq Kodeksning 20-bobida nazarda tutilgan tartibda tuzatish kiritiladi. Agar soliq to’lovchining daromadidan uning o’z farmoyishiga, sudning yoki boshqa organlar va tashkilotlarning qaroriga ko’ra ushlab qolishlar amalga oshirilsa, bunday ushlab qolishlar soliq bazasini kamaytirmaydi. Daromad olingan sana Ushbu bo’limning maqsadida daromad olingan sana quyidagicha aniqlanadi: 1) daromadni to’lash kuni, shu jumladan daromadni soliq to’lovchining banklardagi hisobvaraqlariga o’tkazish yoki daromadlar pul shaklida olinganda – daromadni soliq to’lovchining topshirig’iga ko’ra uchinchi shaxslarning hisobvaraqlariga o’tkazish kuni; 2) daromadlar natura shaklida olinganda – daromadlarni natura shaklida berish kuni; 3) daromadlar moddiy naf tarzida olinganda – tovarlarni (xizmatlarni), qimmatli qog’ozlarni sotib olish kuni. Agar sotib olingan qimmatli qog’ozlarga haq to’lash ushbu qimmatli qog’ozlarga bo’lgan mulk huquqi soliq to’lovchiga o’tganidan keyin amalga oshirilsa, daromadning haqiqatda olingan sanasi sotib olingan qimmatli qog’ozlarning qiymatiga tegishli to’lovni to’lash kuni sifatida aniqlanadi; 4) bir turdagi qarama-qarshi talablarni hisobga olish kuni; 5) belgilangan tartibda soliq agenti tomonidan umidsiz qarz hisobdan chiqarilgan kun;

6) xodim safardan qaytganidan keyin bo’nak hisobot tasdiqlangan oyning oxirgi kuni. Mehnatga haq to’lash tarzida daromad olinganda bunday daromadning olingan sanasi deb, soliq to’lovchiga mehnat shartnomasi (kontrakti) asosida mehnat majburiyatlarini bajarganligi uchun, unga daromadlar hisoblangan oyning oxirgi kuni e’tirof etiladi, shuningdek mehnat to’g’risidagi qonun hujjatlarida nazarda tutilgan ish qidirish davriga kompensasiya to’langan sana e’tirof etiladi. Kalendar oy tugaguniga qadar mehnat munosabatlari bekor qilingan taqdirda, soliq to’lovchi tomonidan mehnatga haq to’lash tarzida olingan daromadning haqiqatda olingan sanasi deb unga daromad hisoblangan oxirgi ish kuni e’tirof etiladi. Nazorat qilinadigan chet el kompaniyasi foydasining summasi tarzidagi daromadlar uchun daromadning haqiqatda olingan kuni deb chet el kompaniyasi yoki tuzilmasi ro’yxatdan o’tkazilgan mamlakatning qonun hujjatlariga muvofiq moliya yili uchun moliyaviy hisobot tuziladigan davrning tugallanish sanasi to’g’ri keladigan kalendar yildan keyingi soliq bo’yicha soliq davrining oxirgi sanasi e’tirof etiladi. Nazorat qilinadigan chet el kompaniyasi ro’yxatdan o’tkazilgan mamlakatning qonun hujjatlariga muvofiq moliyaviy hisobotni tuzish va taqdim etish majburiyatlari mavjud bo’lmagan taqdirda, bunday kompaniya foydasining summasi tarzidagi daromadning haqiqatda olingan sanasi deb foyda aniqlanadigan kalendar yilidan keyingi kalendar yilning oxirgi kuni e’tirof etiladi. Jami daromad Agar ushbu bo’limda boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo’lsa, jami daromad soliq to’lovchi tomonidan hisobot (soliq) davri davomida olingan quyidagi daromadlardan tashkil topadi: 1) O’zbekiston Respublikasining rezidentlari uchun – O’zbekiston Respublikasidagi va uning tashqarisidagi manbalardan olingan daromadlardan; 2) O’zbekiston Respublikasining norezidentlari uchun – O’zbekiston Respublikasidagi manbalardan olingan daromadlardan.

Jami daromadga kiritilmaydigan daromadlar Quyidagilar jami daromad tarkibiga kiritilmaydi: 1) O’zbekiston Respublikasining davlat mukofotlariga va davlat pul mukofotlariga sazovor bo’lgan soliq to’lovchi olgan bir yo’la beriladigan davlat pul mukofoti yoki shunga teng bahodagi esdalik sovg’alarining qiymati, shuningdek O’zbekiston Respublikasi Prezidentining yoki O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarori asosida bir yo’la beriladigan pul mukofoti va sovg’alar; 2) donorlik uchun pul mukofotlari, shuningdek tibbiyot muassasalarining xodimlari tomonidan qon olganlik uchun olinadigan summalar; 3) olingan alimentlar; 4) fuqarolar tomonidan olinadigan sug’urta tovoni summalari; 5) qonun hujjatlarida belgilangan miqdorlarda va tartibda to’lanadigan stipendiyalar; 6) qonun hujjatlariga muvofiq uy-joy-kommunal xizmatlar haqini to’lash bo’yicha har oylik kompensasiya pul to’lovlari; 7) davlat pensiyalari, ijtimoiy sug’urta (homiladorlik va bola tug’ilganda beriladigan tug’ish nafaqalari, qo’shimcha dam olish kuni, dafn etish) bo’yicha nafaqalar; 8) majburiy jamg’arib boriladigan pensiya badallari, ular bo’yicha foizli daromadlar, shuningdek jamg’arib boriladigan pensiya to’lovlari. 9) qonun hujjatlarida belgilanadigan tartibda o’zini o’zi band qilgan shaxslarning mehnat faoliyati natijasida olingan daromadlar; 10) O’zbekiston Respublikasi va O’zbekiston Respublikasi rezidentlari bo’lgan yuridik shaxslar tomonidan chiqarilgan xalqaro obligasiyalar bo’yicha daromadlar. Soliq agentlarining Soliq Kodeksning 386-moddasida nazarda tutilgan jismoniy shaxs foydasiga amalga oshiradigan quyidagi xarajatlariga soliq to’lovchining daromadi sifatida qaralmaydi:

Похожие

Yuridik shaxslardan olinadigan foyda solig’i
Mol-mulk, yer solig’i va yagona yer solig’i
DAVLAT BYUDJETI
Soliqlarning iqtisodiy mohiyati va soliq tizimi
MAHALLIY MOLIYA