Musiqa mashg’ulotlarida tarbiyalanuvchilar faoliyatini to’g’ri tashkil etish metodikasi
![Musiqa mashg’ulotlarida tarbiyalanuvchilar faoliyatini to’g’ri tashkil etish
metodikasi
Reja:
1.Musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar.
2.Musiqa bolalarning estetik idrokini shakllantiruvchi vosita sifatida.](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_1.png)
![Musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar.
Musiqiy faoliyat turlari. Tinglash, kuylash, musiqiy ritmik harakatlarni
bajarish, cholg’u asboblar bilan tanishtirish va ularga jo’r bo’lish, musiqiy didaktik
o’yinlardan foydalanish. Mashg’ulotning ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi
maqsadlari va ularning davlat ta’lim standartlari va kompetensiyalar bilan
bog’liqligini ko’rish mumkin.
O’quv maqsadi: Tinglovchilarni musiqiy ta’limning mohiyati va musiqa
rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar bilan tanishtirish. Musiqiy ta’lim orqali
bolalarning estetik idrokini shakllantirish yo’llari bilan tanishtirish. Musiqiy
ta’limga bo’lgan ehtiyojlar va ushbu ta’lim shaklining afzallik jihatlari, bolalarni
jismonan sog’lom bo’lib o’sishlarida jismoniy tarbiyaning o’rni haqida
ma’lumotlar berish.
Musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar: Zamonaviy pedagogikata’lim
tizimining maqsadi, yangi toifaga mansub bo’lgan musiqa rahbarining
umumiy va kasb kamolotiga erishishdan iborat. Har qanday pedagoglik kasbi
murakkab va serqirra jarayondir, shuning uchun bu kasb qaysi sohaga
tegishli bo’lmasin, musiqa rahbari oldiga ko’pgina talablarni qo’yadi. Ta’lim –
tarbiyaning barcha sohalarining maqsadi barkamol shaxs tarbiyasidir. Lekin bu
borada MTMgacha ta’lim muassasalaridagi estetik turkumga kiruvchi fanlar –
musiqa, tasviriy san’at, adabiyot va ularning o’zaro aloqadorligi asosiy rolni
o’ynaydi. Jumladan, MTMgacha ta’lim muassasalaridagi «musiqa»
mashg’ulotlarini o’tishda, musiqa rahbarlari ham maxsus bilimlar, ko’nikma –
malakalar, pedagogik qobiliyat hamda pedagogik mahoratga ega bo’lmoqlari
lozim. Ma’lumki, «musiqa» mashg’ulotlari beshta musiqiy jarayonni o’z
ichiga oladi.
1. Qo’shiq va ashulla kuylash.
2. Musika savodi.
3. Musi q a tin g lash.
4. Musikaga mos xarakatlarni bajarish.](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_2.png)
![5. Bolalar chol g’ u asboblarida jur b o’ lishdan iborat.
Mana shu jarayon bir – biri bilan uzviy bog’langan holda o’tilishi
maqsadga muvofiqdir. Bolalarda yuqori natijalarga erishish uchun musiqa
rahbari musiqiy bilimlarni: garmoniya, polifoniya, solfedjio, musiqa nazariyasi,
musiqa tarixi, musiqa adabiyoti, musiqiy asar tahlili va yana birorta musiqiy
asbobni chalishni bilishi zarurdir. Lekin yuqorida aytilgan bilimlarni
egallashning o’zi yetarli emas.
Musiqa rahbari mashg’ulot
jarayonida musiqa haqida
bolalarga juda qiziqarli, savodli va
obrazli qilib, har xil
illyustrasiyalarni qo’llagan holda
gapirib bera olishi kerak. Biror
bastakorning asarini o’rganish
jarayonida, shu asar haqida, asarning mualliflari haqida, asar yaratilgan davr
haqida to’liq ma’lumot bera olishi zarur.
Asarning ladi, tonligi, tuzilishi, akkordlar funksiyasini va hokazolarni
bilishi lozim.
Bulardan tashqari musiqa rahbari oldiga amaliy vazifalar ham
qo’yiladi:
1. Berilgan qo’shiqni kuylab bera olishi ;
2. Kuyga akkomponiment chala bilishi ;
3. Bemalol transpozisiya qila olishi ;
4. Dirijyorlik qila olishi kerak va boshqalar. ..
Musiqa rahbari nafaqat o’z predmetini, balki falsafa, estetika,
psixologiya, pedagogikani yaxshi bilishi va o’z ish faoliyati davomida qo’llay
olishi shart.
Musiqaning ta’sirchanligini, uning mohiyatini to’liqligicha bolalar ongiga
yetkazish pedagogikaning eng qiyin muammolaridan biridir. Musiqa rahbari
«Musiqa mashg’uloti»da bolalarda quyidagi fazilatlarni shakllantirishi lozim:](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_3.png)
![Do’stlik, vatanparvarlik, sadoqat, mehr – shavqat, mehnatsevarlik, tashabbuskorlik
va hokazo.
Bolalarda yuqorida sanab o’tilgan
fazilatlarni shakllantirish uchun musiqiy
rahbar bir qator vazifalarni bajarishi
kerak:
1) Bolalarni musiqani sevish va
tushunishga o’rgatish;
2) Bolalarning badiiy va estetik
didlarini shakllantirish;
3) Bolalarda musiqiy qobiliyatni rivojlantirish;
4) Bolalarning musiqa savodi, musiqa tarixi, musiqa adabiyoti, qo’shiq
kuylash kabi musiqiy bilimlarini hamda tushunchalarini kengaytirish.
Sanab o’tilgan fazilatlarni shakllantirish uchun, avvalam bor musiqa
rahbari mashg’ulotlarni yuqori professional darajada o’tishi zarurdir.
Mashg’ulotdan kutilgan natijalarni olish uchun mashg’ulotlarda ta’lim
tamoyillariga rioya qilish maqsadga muvofiqdir. Hozirgi rivojlanish jarayonida
ko’pchilik MTMgacha ta’lim muassasalari musiqiy markazlar, televizor, radio
kabi bir qator yangi axborot texnologiyalari bilan jihozlanmoqda. Bu
texnologiyalardan musiqa madaniyati mashg’ulotlarida foydalanish yuqorida
keltirilgan shaxsiy fazilatlarni shakllantirishda juda qo’l keladi.
Musiqa mashg’ulotlari bolalarga o’z milliy musiqiy tarixlari, musiqaning
elementar nazariyasi, jahon musiqa san’ati namoyondalarining ijodi haqida
tushunchalar berish, ularda musiqiy madaniyatni, odobni va nafosatni
tarbiyalashda asos soladi.
Musiqa mashg’ulotlari xoh u qo’shiq kuylash bo’lsin, xoh tinglash bo’lsin,
xoh nazariy bilimlar bo’lsin – yosh avlodni axloqiy poklik, ma’naviy boylik
va jismoniy barkamollikni mujassamlashtirgan har tomonlama yetuk shaxs
qilib shakllantirishga asos solar ekan. Pedagoglar musiqa markazini jixozlashda,
undan joy olgan barcha jihozlarning imkon qadar yorqin, tabiiy ranglarda](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_4.png)
![bo’lishi, bola e’tiborini tortishi, shuningdek yoshlikdan bolada go’zallikka intilish
va muhabbat uyg’otishi, badiiy va estetik didni shakllantirib va taraqqiy ettirib
borishiga xizmat kilishiga e’tiborlarini qaratishlari lozim. Bolani o’rab turgan
barcha narsa-xonani jihozidan tortib to musika raxbari va tarbiyachining tashqi
ko’rinishigacha bolani tarbiyalashini doimo yodda tutish lozim.
Xulosa qilib shuni aytish kerakki, musiqa mashg’ulotlari orqali musiqa
rahbari bolalarda yuksak ma’naviy, badiiy va axloqiy madaniyatni, milliy
g’urur, vatanparvarlik tarbiyasini, nafosat va badiiy didni o’stirishga,
tafakkurlarini kengaytirishga, mustaqillik va tashabbuskorlikni tarbiyalashga
xizmat qiladi.
Musiqa bolalarning estetik idrokini shakllantiruvchi vosita sifatida. Bolalarni shaxs sifatida tarbiyalash uchun ta’lim, jismoniy va ongli
tarbiya uyg’unlikda olib borilishi kerak. Bu maqsadga erishish uchun
bolalarda to’g’ri tashkillashtirilgan musiqiy mashg’ulotlar tashkil etiladi.
Estetik tarbiya MTMgacha yoshdagi bolalarda go’zallikni tushunish, uni his
qilish, yaxshi va yomonni, badiiy san’at turlarini farqlay olish va ularga
ijodkorona yondashishga yo’naltirilgandir. Estetik tarbiyaning eng ko’zga
ko’ringan omillaridan biri bu – musiqadir. Bu maqsadlarga erishish uchun
MTMgacha yoshdagi bolalarning umumiy musiqiyligini rivojlantirish kerak.
Bolalarning umumiy musiqiyligiga nimalar asos bo’ladi: musiqa bolaning
estetik tarbiya omili sifatida unga go’zallikni qabul qilish, tushunish
qobiliyatlarini rivojlantirish.
Bu masalalarni hal etish uchun umumiy musiqiylikni rivojlantirish
zarurdir.
Musiqiy omillar 3 tamoyilga bo’linadi:
1. Musiqaning xarakteri, kayfiyatini his etish, musiqaga emosional
munosabat bildirish (musiqaning ifodaviyligi va tasviriyligi). Bolada musiqani
tinglaganda uning xarakteriga mos kayfiyatda bo’lishiga erishish kerak.
2. Eng yorqin musiqiy obrazli asarni tinglash, taqqoslash va baho berish.
Bunda musiqa ifoda vositalari, musiqiy asboblar tembrlari, eshitish madaniyati](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_5.png)
![talab etiladi. Masalan, cholg’u asboblarning yuqori va past tembrlari (skripka –
alt, kontrabas – violonchel va boshqa cholg’u asboblar)
3. Musiqaga ijodkorlik munosabatini bildirish. Har bir bola biror musiqiy
asarni eshitib o’zicha badiiy tasavvur qiladi va qo’shiqda, o’yinlarda, raqs
elementlari bilan hissiy munosabat bildirishi mumkin. Bu bolalarda
ijrochilikning ilk namoyishlari, ya’ni ilk urug’lari bo’lishi mumkin.
a) Musiqa – bolalarning aqliy faoliyatining faollashtiruvchi omildir.
b) Musiqa – ahloqiy omil bo’lib, ma’naviyatning ajralmas qismini tarkib
toptiradi. Musiqadan an’analarga hurmat, Vatanni sevish va boshqa tarbiyaviy
axloqiy fazilatlarni tarbiyalaydi.
v) Musiqa – jismoniy tarbiya omili hamdir.
Musiqa bolalarning his – tuyg’ulariga bevosita ta’sir qilishi orqali ularning
ma’naviy qiyofasini shakllantiradi. Musiqa san’atining ta’sir kuchi boshqa –
ta’kid va uqtirishlarga nisbatan kuchliroq bo’ladi.
Bolalarni har xil emosional – obrazli mazmundagi asarlar bilan
tanishtirar ekanmiz, biz beixtiyor ularni hissiyotlariga ta’sir qilamiz va ularni
kechinmalar olamiga olib kiramiz. Bolani musiqaviy asarlarni idrok etish to’g’risidagi masalaga to’xtaymiz.
Idrok san’ati o’zidan kiyin psixologik faoliyatni namoyon qiladi, qaysiki,
intellektual, bilish, emosional momentlarni birlashtiradi. Musiqa san’ati asarlarini
tushunish masalasi o’zidan o’zi kelib chiqishi mumkin emas. Uni o’rgatish
kerak. Musiqa asarlarini idrok etish hissiyotidan boshlanadi. Musiqa asarlarini
idrok etish emosional jonkuyarlikni vujudga keltiradi. Bolaning bu holatida unga
tanish mazmun va quvonch-idrok asosida emosiyalarning paydo bo’lishidir.
Bolalarda asarni tushunib qabul qilish qobiliyatini tarbiyalash zarur.
Musiqani idrok etish ilk bolalardan shakllanadi. To’plangan emosional
musiqaviy taassurotlar qo’shiq aytishga, musiqa asboblarini chalishga, badiiy xalq
qo’shiqlaini aytishga olib keladi.
Hissiyot, eshitish, idrokning rivojlanishi asosida bolalarda musiqaviy
taasurotlar to’plana boshlaydi. 7 yoshli bola musiqaning mazmuniga qarab](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_6.png)
![qayg’uradi va fikr yuritadi. Biz bola oldiga musiqani idrok etishninng payida
bo’lishi vazifasini qo’yamiz. Keyin esa tashqi ta’sir etish orqali musiqaviy
taasurotlarni yig’indisi vazifasini.
Estetik idrok – bu 2 asosiy komponentlar yig’indisidir: emosionallik va
tushunarlilik. Lekin bunga yana hayol va harakat momenti – ritm ham qo’shiladi.
Keyin MTMgacha yoshdagi bolalar tanish musiqani biladilar, marsh,
plyaska, alla musiqalarni ajratadilar, musiqaning sokin va quvnoq
xarakterini ajratadilar, lekin uni yosh xususiyatlari kuchiga ko’ra so’z
orqali ifodalay olmaydilar. 4-5 yoshda bolalar obrazlarni detallashtiradilar,
musiqaning kontrast xarakterlarini qisman ajratadilar, musiqa asarlarining
ifodaliligi shakl va vositalarini tushunadilar. Pedagogning savoli va talabiga
so’z orqali javob qaytaradilar. 6-7 yoshli bolalar quyidagi terminlar orqali:
kirish, kuplet, birga aytish bo’lim. temp va boshqalar, differensiyalashtirishlari va
umumlashtirishlari mumkin. Ular musiqa asarlarining ifodaliligi xarakter va
vositalarini tushunadilar va o’yin obrazlariga qarashadi.
Shunday qilib musiqa idrokini tarbiyalash quyidagicha boradi:
1. Musiqa materialini ajratib olish.
2. Tarbiya va ta’lim metodlarini tizimiylashtirish.
3. Ishning turli bosqichlaridan foydalanish.
4. Musiqa asarlarining turli-tuman tematiklaridan foydalanish (ijtimoiy,
tabiat, mehnat, bolalar turmushi, ertaklar).
5. Musiqa asarining obrazlar soni va shaklsiga qarab asta-sekin
murakkablashib borishi.
Musiqani emosional uchun uning tovush materialini qabul qilishni bilish
zarur, uni eshitish, ifferensiyalashni bilish kerak. Bu malaka bolalar bilan
musiqa asarlarini (oddiylarini) analiz qilish, ular diqqatini musiqa ifodaliliga
vositalariga qaratish yo’li bilan rivojlantiriladi. Musiqa asarlarini analiz qilish
orqali bola musiqani o’ziga xos tilini ajrata boshlaydi – musiqaning xarakteridagi
dunyodagi obrazlar bilan bog’liqlik ular emosional kayfiyatini (lirika,
bardamlik, tantanavorlik va boshqalar).](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_7.png)
![Pedagog bolalarda aktiv faoliyatni vujudga keltirish uchun obrazli va
she’riy so’z orqali ashula, o’yin, eshitish uchun pyesa syujetini yoritadi, bolada
paydo bo’ladigan hayolni qo’zg’aydi, obrazlarni chaqiradi, uni syujet asosida
fikrlash harakati musiqa asarini programmasiga jalb qiladi.
Shunday yo’nalishdan keyin musiqani idrok etish bolada emosional
tushunarli bo’ladi.
So’z orqali natijani ifodalash va asarga baho berish musiqa rahbarining
mohir rahbarligi ostida asta – sekin badiiy – musiqaviy didni paydo qiladi.
Shunday kilib, badiiy-musiqaviy did quyidagi jarayonda shakillanadi:1. Musiqa asarini to’laligicha idrok etish.
2. Uning ma’nosini tushunib olish.
3. Agar o’rinli bo’lsa, bajarish.
Amaliyotda u namoyon bo’ladi:
1. Agar bahosida.
2. Badiiy talablarga javob beradigan asarlarni qabul qilishga intilish.
3. Asar tanlashda idrokda badiiylikni boshdan kechirish va asarlarni ijro
etish.
Musiqa janrlari qahramonlik ruhidagi, lirik ohangdagi, quvnoq yumorni
va jo’shqin raqsona kuylarni o’ta jiloli tovushlar hamda boy tembri bilan
idrok etishga ko’mak beradi. Qo’shiq, raqs va musiqa tinglash faoliyatlari
jarayonida bolalar ruhan birlashadilar hamda jamoada tarbiyalanadilar. Bolalar
individual shakllanishlari uchun ham ularga jamoada yaxshi muhit yaratilgan
bo’lmog’i lozim. Ijrosi yaxshi bo’lmagan, tortinchoq bolalar o’z
tengdoshlarining ijrosini ko’rib ruhan tetiklashadilar va faollashadilar, ularga
ergashadilar va yaxshi ijroga intiladilar. O’ziga haddan ziyod bino qo’ygan
bolalarga ijrosi sust bo’lgan o’rtoqlariga yordam berishni taklif qilib, ularni
kamtarinlikka o’rgatish hamda ularning qobiliyatlarini rivojlantirish kerak.
Musiqa mashg’ulotlari bolalarning umumiy madaniyatiga ham ta’sir
qilmay qolmaydi. Har xil faoliyatlar bilan shug’ullanish](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_8.png)
![(musiqa tinglash, qo’shiq aytish, musiqiy – ritmik harakatlar bajarish, bolalar
musiqiy cholg’ularida ijro etish) bolalardan diqqatni, uyushqoqlikni, zukkolikni
talab qiladi. Bu faoliyatlar davomida bolalarda irodaviylik shakllanib,
tortinchoqlik yo’qola boradi. Shu tarzda musiqiy faoliyatlar bolalar shaxsining
ma’naviy – madaniy sifatlarini shakllantirish uchun kerakli bo’lgan shart –
sharoitlarni ta’minlaydigan va ularning umumiy madaniy saviyasiga asos
soladi.](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_9.png)
![Adabiyotlar:
1. G.SHaripova, Sh. Yakubova. MTMgacha ta’lim muassasalarda musiqa o`qitish
metodikasi.Toshkent. 2007
2.D.Soipova “Musiqa o‘qitish nazariyasi va metodikasi”
3..B.Boltayev “MTMgacha ta’lim muassasalarida musiqa mash’gulotlari”
4. .“Bolajon” tayanch dasturi :Toshkent.-2016
1. A. Zimina Osnova muzыkalnogo vospitaniya i razvitiya ditey mladщego
vozrosta. M., 2000 g.
2. M.S.Osenneva”Teoriya i metodika muzikalnogo vospitaniya”:”Akademiya”
Moskva. 2012 .
3. Gogoberidze A.G. “Teoriya i metodika muzыkalnogo vospitaniya detey
doshkolnogo vozrasta”:
4. И. Ю. Дьяченко. “ Теория и методика музыкального вос питания”
5. RadыnovaO. Nastroyeniya, chustva v muzыke. M;2009](/data/documents/a0e81644-f710-4800-a01c-29947dbff4cf/page_10.png)
Musiqa mashg’ulotlarida tarbiyalanuvchilar faoliyatini to’g’ri tashkil etish metodikasi Reja: 1.Musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar. 2.Musiqa bolalarning estetik idrokini shakllantiruvchi vosita sifatida.
Musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar. Musiqiy faoliyat turlari. Tinglash, kuylash, musiqiy ritmik harakatlarni bajarish, cholg’u asboblar bilan tanishtirish va ularga jo’r bo’lish, musiqiy didaktik o’yinlardan foydalanish. Mashg’ulotning ta’limiy, tarbiyaviy va rivojlantiruvchi maqsadlari va ularning davlat ta’lim standartlari va kompetensiyalar bilan bog’liqligini ko’rish mumkin. O’quv maqsadi: Tinglovchilarni musiqiy ta’limning mohiyati va musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar bilan tanishtirish. Musiqiy ta’lim orqali bolalarning estetik idrokini shakllantirish yo’llari bilan tanishtirish. Musiqiy ta’limga bo’lgan ehtiyojlar va ushbu ta’lim shaklining afzallik jihatlari, bolalarni jismonan sog’lom bo’lib o’sishlarida jismoniy tarbiyaning o’rni haqida ma’lumotlar berish. Musiqa rahbariga qo’yiladigan asosiy talablar: Zamonaviy pedagogikata’lim tizimining maqsadi, yangi toifaga mansub bo’lgan musiqa rahbarining umumiy va kasb kamolotiga erishishdan iborat. Har qanday pedagoglik kasbi murakkab va serqirra jarayondir, shuning uchun bu kasb qaysi sohaga tegishli bo’lmasin, musiqa rahbari oldiga ko’pgina talablarni qo’yadi. Ta’lim – tarbiyaning barcha sohalarining maqsadi barkamol shaxs tarbiyasidir. Lekin bu borada MTMgacha ta’lim muassasalaridagi estetik turkumga kiruvchi fanlar – musiqa, tasviriy san’at, adabiyot va ularning o’zaro aloqadorligi asosiy rolni o’ynaydi. Jumladan, MTMgacha ta’lim muassasalaridagi «musiqa» mashg’ulotlarini o’tishda, musiqa rahbarlari ham maxsus bilimlar, ko’nikma – malakalar, pedagogik qobiliyat hamda pedagogik mahoratga ega bo’lmoqlari lozim. Ma’lumki, «musiqa» mashg’ulotlari beshta musiqiy jarayonni o’z ichiga oladi. 1. Qo’shiq va ashulla kuylash. 2. Musika savodi. 3. Musi q a tin g lash. 4. Musikaga mos xarakatlarni bajarish.
5. Bolalar chol g’ u asboblarida jur b o’ lishdan iborat. Mana shu jarayon bir – biri bilan uzviy bog’langan holda o’tilishi maqsadga muvofiqdir. Bolalarda yuqori natijalarga erishish uchun musiqa rahbari musiqiy bilimlarni: garmoniya, polifoniya, solfedjio, musiqa nazariyasi, musiqa tarixi, musiqa adabiyoti, musiqiy asar tahlili va yana birorta musiqiy asbobni chalishni bilishi zarurdir. Lekin yuqorida aytilgan bilimlarni egallashning o’zi yetarli emas. Musiqa rahbari mashg’ulot jarayonida musiqa haqida bolalarga juda qiziqarli, savodli va obrazli qilib, har xil illyustrasiyalarni qo’llagan holda gapirib bera olishi kerak. Biror bastakorning asarini o’rganish jarayonida, shu asar haqida, asarning mualliflari haqida, asar yaratilgan davr haqida to’liq ma’lumot bera olishi zarur. Asarning ladi, tonligi, tuzilishi, akkordlar funksiyasini va hokazolarni bilishi lozim. Bulardan tashqari musiqa rahbari oldiga amaliy vazifalar ham qo’yiladi: 1. Berilgan qo’shiqni kuylab bera olishi ; 2. Kuyga akkomponiment chala bilishi ; 3. Bemalol transpozisiya qila olishi ; 4. Dirijyorlik qila olishi kerak va boshqalar. .. Musiqa rahbari nafaqat o’z predmetini, balki falsafa, estetika, psixologiya, pedagogikani yaxshi bilishi va o’z ish faoliyati davomida qo’llay olishi shart. Musiqaning ta’sirchanligini, uning mohiyatini to’liqligicha bolalar ongiga yetkazish pedagogikaning eng qiyin muammolaridan biridir. Musiqa rahbari «Musiqa mashg’uloti»da bolalarda quyidagi fazilatlarni shakllantirishi lozim:
Do’stlik, vatanparvarlik, sadoqat, mehr – shavqat, mehnatsevarlik, tashabbuskorlik va hokazo. Bolalarda yuqorida sanab o’tilgan fazilatlarni shakllantirish uchun musiqiy rahbar bir qator vazifalarni bajarishi kerak: 1) Bolalarni musiqani sevish va tushunishga o’rgatish; 2) Bolalarning badiiy va estetik didlarini shakllantirish; 3) Bolalarda musiqiy qobiliyatni rivojlantirish; 4) Bolalarning musiqa savodi, musiqa tarixi, musiqa adabiyoti, qo’shiq kuylash kabi musiqiy bilimlarini hamda tushunchalarini kengaytirish. Sanab o’tilgan fazilatlarni shakllantirish uchun, avvalam bor musiqa rahbari mashg’ulotlarni yuqori professional darajada o’tishi zarurdir. Mashg’ulotdan kutilgan natijalarni olish uchun mashg’ulotlarda ta’lim tamoyillariga rioya qilish maqsadga muvofiqdir. Hozirgi rivojlanish jarayonida ko’pchilik MTMgacha ta’lim muassasalari musiqiy markazlar, televizor, radio kabi bir qator yangi axborot texnologiyalari bilan jihozlanmoqda. Bu texnologiyalardan musiqa madaniyati mashg’ulotlarida foydalanish yuqorida keltirilgan shaxsiy fazilatlarni shakllantirishda juda qo’l keladi. Musiqa mashg’ulotlari bolalarga o’z milliy musiqiy tarixlari, musiqaning elementar nazariyasi, jahon musiqa san’ati namoyondalarining ijodi haqida tushunchalar berish, ularda musiqiy madaniyatni, odobni va nafosatni tarbiyalashda asos soladi. Musiqa mashg’ulotlari xoh u qo’shiq kuylash bo’lsin, xoh tinglash bo’lsin, xoh nazariy bilimlar bo’lsin – yosh avlodni axloqiy poklik, ma’naviy boylik va jismoniy barkamollikni mujassamlashtirgan har tomonlama yetuk shaxs qilib shakllantirishga asos solar ekan. Pedagoglar musiqa markazini jixozlashda, undan joy olgan barcha jihozlarning imkon qadar yorqin, tabiiy ranglarda
bo’lishi, bola e’tiborini tortishi, shuningdek yoshlikdan bolada go’zallikka intilish va muhabbat uyg’otishi, badiiy va estetik didni shakllantirib va taraqqiy ettirib borishiga xizmat kilishiga e’tiborlarini qaratishlari lozim. Bolani o’rab turgan barcha narsa-xonani jihozidan tortib to musika raxbari va tarbiyachining tashqi ko’rinishigacha bolani tarbiyalashini doimo yodda tutish lozim. Xulosa qilib shuni aytish kerakki, musiqa mashg’ulotlari orqali musiqa rahbari bolalarda yuksak ma’naviy, badiiy va axloqiy madaniyatni, milliy g’urur, vatanparvarlik tarbiyasini, nafosat va badiiy didni o’stirishga, tafakkurlarini kengaytirishga, mustaqillik va tashabbuskorlikni tarbiyalashga xizmat qiladi. Musiqa bolalarning estetik idrokini shakllantiruvchi vosita sifatida. Bolalarni shaxs sifatida tarbiyalash uchun ta’lim, jismoniy va ongli tarbiya uyg’unlikda olib borilishi kerak. Bu maqsadga erishish uchun bolalarda to’g’ri tashkillashtirilgan musiqiy mashg’ulotlar tashkil etiladi. Estetik tarbiya MTMgacha yoshdagi bolalarda go’zallikni tushunish, uni his qilish, yaxshi va yomonni, badiiy san’at turlarini farqlay olish va ularga ijodkorona yondashishga yo’naltirilgandir. Estetik tarbiyaning eng ko’zga ko’ringan omillaridan biri bu – musiqadir. Bu maqsadlarga erishish uchun MTMgacha yoshdagi bolalarning umumiy musiqiyligini rivojlantirish kerak. Bolalarning umumiy musiqiyligiga nimalar asos bo’ladi: musiqa bolaning estetik tarbiya omili sifatida unga go’zallikni qabul qilish, tushunish qobiliyatlarini rivojlantirish. Bu masalalarni hal etish uchun umumiy musiqiylikni rivojlantirish zarurdir. Musiqiy omillar 3 tamoyilga bo’linadi: 1. Musiqaning xarakteri, kayfiyatini his etish, musiqaga emosional munosabat bildirish (musiqaning ifodaviyligi va tasviriyligi). Bolada musiqani tinglaganda uning xarakteriga mos kayfiyatda bo’lishiga erishish kerak. 2. Eng yorqin musiqiy obrazli asarni tinglash, taqqoslash va baho berish. Bunda musiqa ifoda vositalari, musiqiy asboblar tembrlari, eshitish madaniyati