Amerika Qo‘shma Shtatlari xo‘jaligi va iqtisodiy rayonlari
![Amerika Qo‘shma Shtatlari
xo‘jaligi va iqtisodiy rayonlari](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_1.png)
![•
AQSH YIM hajmi bo'yicha jahonda Xitoydan keyingi ikkinchi o'rinda
turadi va jahonning iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan davlatlaridan biri
hisoblanadi. AQSHning yuzlab transmilliy korporatsiyalarining ko'plab
xorijiy davlatlarda keng tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishi
mamlakatning iqtisodiy qudratini va jahon xo'jaligidagi o'rnini yanada
yuksaltiradi. Shuningdek, AQSH moliyaviy tizimining ulkan salohiyati
hamda AQSH dollarining asosiy xalqaro valyuta funksiyasini
bajarayotgani mamlakatning jahon iqtisodiyotiga kuchli ta'sir qilishini
ta'minlaydi.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_2.png)
![Sanoati
•
Yalpi sanoat mahsulotining hajmi bo'yicha AQSH jahonda Xitoydan
so'nggi 2-o'rinda turadi. AQSHda sanoatning barcha tarmoqlari
yaxshi rivojlangan. Ayniqsa, aerokosmik sanoat, avtomobilsozlik,
elektrotexnika, elektronika, tibbiyot asbob-uskunalarini ishlab
chiqarish, atom mashinasozligi, harbiy-sanoat majmuasi, neft-kimyo
sanoati kabi zamonaviy texnologiyalarga tayanib rivojlanayotgan
sanoat tarmoqlarida AQSHning jahon miqyosida yetakchiligi yaqqol
ko'zga tashlanadi.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_3.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_4.png)
![•
Oxirgi yillarda AQSH jahonda tabiiy gazni qazib olishda 1- (yiliga 800
mlrd m3dan ziyod), ko'mirni qazib olish bo'yicha 2- (yiliga 800 mln.
tonnadan ortiq), neftni qazib olish bo'yicha 2-3- (yiliga 500 mln.
tonnadan ko'p) o'rinlarni egallamoqda. Neft-gaz sanoatining eng yirik
rayonlari Texas, Kaliforniya va Alyaska shtatlarida shakllangan. Ko'mir
eng ko'p miqdorda mamlakat janubi-sharqida joylashgan Appalachi
ko'mir havzasidan qazib olinadi.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_5.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_6.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_7.png)
![•
Mashinasozlik sanoati
ko'ptarmoqli bo'lib, har xil
shtatlarda turlicha ixtisoslashgan.
Tinch okeanbo'yi shtatlari
(Kaliforniya, Vashington)
aerokosmik sanoat va
elektronika, Buyuk ko'llarga
tutash shtatlar (Michigan,
Illinoys) avtomobilsozlik,
shimoli-sharqiy Atlantikabo'yi
shtatlari esa kemasozlikning
rivojlanganligi bilan alohida
ajralib turadi.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_8.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_9.png)
![•
AQSHda bir nechta yirik sanoat mintaqasi shakllangan. Bunday hududlardan
eng qudratlisi Atlantika okeani va Buyuk ko'llarga tutash shtatlarni qamrab
olgan Shimoliy sanoat mintaqasi hisoblanadi. Unga mamlakat sanoat ishlab
chiqarishining deyarli yarmi to'g'ri keladi. Boshqa yirik sanoat mintaqalari
qatoriga Appalachi tog'lari bo'ylab joylashgan Janubi-sharqiy, asosan, neft va
neft-kimyo sanoatiga ixtisoslashgan Meksika qo'ltig'i hamda mamlakat
janubi-g'arbidagi Kaliforniya sanoat mintaqalari kiradi.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_10.png)
![Qishloq xo'jaligi
•
Asosiy qishloq xo'jalik ekinlari - bug'doy, makkajo'xori, soya, paxta,
shakarqamish, qandlavlagi, turli sabzavot va mevalar. Makkajo'xori, soya, tamaki
va paxta eksporti bo'yicha AQSH jahonda 1-o'rinda turadi. Chorvachilikning
asosiy tarmoqlari - qoramolchilik, parrandachilik va cho'chqachilik. Go'sht va sut
mahsulotlarini eksport qilish bo'yicha AQSH jahondagi yetakchi davlatlardan biri.
AQSHda turli tarmoqlarga ixtisoslashgan qishloq xo'jalik mintaqalari vujudga
kelgan. Kordilyera tog'lari etaklarini egallagan Buyuk tekisliklardagi bug'doy
mintaqasi, Markaziy tekisliklarning shimolidagi makkajo'xori mintaqasi, Missisipi
havzasining janubidagi paxta mintaqasi, Buyuk ko'llarga tutash shtatlaridagi sut
mintaqasi shular jumlasidandir.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_11.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_12.png)
![Turizm
•
AQSH tashrif buyuradigan xorijiy sayyohlarning soni bo'yicha
jahonda yetakchilik qilmasa ham, turizm hisobiga eng katta daromad
oluvchi davlat hisoblanadi. AQSHga ko'proq Kanada va Yevropadan
sayyohlar keladi. Florida, Kaliforniya va Gavayi shtatlarida
dengizbo'yi turizmi keng rivojlangan. Nyu-York, Chikago, Los-
Anjeles va boshqa shaharlarga har yili o'nlab million sayyohlar tashrif
buyuradilar. Mamlakatda turizm rivojlanishi uchun juda boy tabiiy
resurslar ham mavjud.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_13.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_14.png)
![Iqtisodiy rayonlari
•
Iqtisodiy rayonlari. AQSHda tabiiy va ijtimoiy-tarixiy sabablarga
ko'ra turli iqtisodiy qudrat va ixtisoslashuvga ega bo'lgan quyidagi 4 ta
yirik iqtisodiy rayon (makrorayon) ajratiladi: Atlantika okeani bo'yida
joylashgan maydoni kichik, ammo aholi soni va zichligi katta bo'lgan,
yuqori darajada sanoatlashgan, eng yirik moliyaviy markazlarga ega
bo'lgan shtatlarni qamrab olgan Shimoli-sharq ; Buyuk ko'llardan
janub va g'arbda joylashgan, ko'ptarmoqli sanoat, donchilik va sut
chorvachiligiga ixtisoslashgan .](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_15.png)
![](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_16.png)
![Iqtisodiy rayonlari.
•
O'rta G'arb ; paxtachilik, tamakichilik, bog'dorchilik, neft-kimyo va
to'qimachilik sanoati, dengizbo'yi turizmi rivojlanishi bilan ajralib
turadigan, qora tanli aholining salmog'i nisbatan yuqori bo'lgan
Janub ; ko'proq tog'li relyef va qurg'oqchil iqlimga ega, rangli
metallurgiya, aerokosmik, elektronika sanoati, bog'dorchilik va yaylov
chorvachiligiga ixtisoslashgan, ispanzabon aholining nisbatan yuqori
salmog'i bilan ajralib turuvchi G'arb.](/data/documents/3fb43bc0-b396-4434-b0b0-a319ff7bc460/page_17.png)
Amerika Qo‘shma Shtatlari xo‘jaligi va iqtisodiy rayonlari
• AQSH YIM hajmi bo'yicha jahonda Xitoydan keyingi ikkinchi o'rinda turadi va jahonning iqtisodiy jihatdan eng rivojlangan davlatlaridan biri hisoblanadi. AQSHning yuzlab transmilliy korporatsiyalarining ko'plab xorijiy davlatlarda keng tadbirkorlik faoliyatini amalga oshirishi mamlakatning iqtisodiy qudratini va jahon xo'jaligidagi o'rnini yanada yuksaltiradi. Shuningdek, AQSH moliyaviy tizimining ulkan salohiyati hamda AQSH dollarining asosiy xalqaro valyuta funksiyasini bajarayotgani mamlakatning jahon iqtisodiyotiga kuchli ta'sir qilishini ta'minlaydi.
Sanoati • Yalpi sanoat mahsulotining hajmi bo'yicha AQSH jahonda Xitoydan so'nggi 2-o'rinda turadi. AQSHda sanoatning barcha tarmoqlari yaxshi rivojlangan. Ayniqsa, aerokosmik sanoat, avtomobilsozlik, elektrotexnika, elektronika, tibbiyot asbob-uskunalarini ishlab chiqarish, atom mashinasozligi, harbiy-sanoat majmuasi, neft-kimyo sanoati kabi zamonaviy texnologiyalarga tayanib rivojlanayotgan sanoat tarmoqlarida AQSHning jahon miqyosida yetakchiligi yaqqol ko'zga tashlanadi.
• Oxirgi yillarda AQSH jahonda tabiiy gazni qazib olishda 1- (yiliga 800 mlrd m3dan ziyod), ko'mirni qazib olish bo'yicha 2- (yiliga 800 mln. tonnadan ortiq), neftni qazib olish bo'yicha 2-3- (yiliga 500 mln. tonnadan ko'p) o'rinlarni egallamoqda. Neft-gaz sanoatining eng yirik rayonlari Texas, Kaliforniya va Alyaska shtatlarida shakllangan. Ko'mir eng ko'p miqdorda mamlakat janubi-sharqida joylashgan Appalachi ko'mir havzasidan qazib olinadi.