Areal lingvistika

Reja: Areal linvistika haqida ma ‘ lumot 01 02 03 04 Areal lingvistika metodlari Areal lingvistika manbalari 0 ‘zbekistonda lingvistik geografiyaning rivojlantirilishi

Please enter title content hereAre al l ing vist ika tus hu nch as i va un ing m ohi yat i. Bu te rmi n lotin ch a a rea - m ay do n, k en glik , h udu d h am da lin gvis tik a — tilsh un osl ik d eg an so‘ zlar da n o ling an bo ‘ lib , til va dia lek tlam in g tarq ali sh h ud ud lari ni o ‘rg an adi gan fa nni an gla tad i. U til va she val am i shu hud ud da gi bo sh qa til va shev ala r bil an mu nos ab atd a bo ‘lish nu qta yi na zar da n o ‘rg an adi . Are al ling vis tika nin g aso siy m et odi lin gv istik g eo gra fiya h iso bla na di. Ling vis tik ge og rafi ya she va larn i o ‘rg an ish nin g b ir me tod i ha m da are al l ingv ist ika nin g k arta las hti rish ish lar i bi lan sh ug‘ ulla na diga n bir bo‘l imi ha md ir.

IZOGLASSA Bu so‘z lotincha bo‘lib, izo - teng, glossa - til degan ma’nolarni bildiradi va bir dialekt, lahja doirasidagi yoki qarindosh tillardagi fonetik, leksik va grammatik xususiyatlar mosligi darajasiga ko‘ra tarqalishini ko‘rsatadigan shartli belgidir. AREAL Izoglossalarning tarqalish hududini bildiradi. Yuqoridagi izoglossa turlarining bir necha hududlarda tarqalishini ko‘rsatadi. Masalan, birlamchi cho‘ziq unlilar Qozog‘iston, 0 ‘zbekiston, Turkmaniston va boshqa hududlarda tarqalishi maxsus belgilarda kartada aks ettiriladi. TIL LANDSHAFTI Muayyan hududda til va bir necha shevalardagi i/oglossalar va ularning joylashishi (manzara) xususiyatidir. Ular turli ranglar vositasida ko‘rsatiladi. INNOVATSIYA U izoglossalaming tarqalish markazini bildiradi. Masalan, labial singarmonizm qadimgi turkiy tilga xos bo‘lsa ham, qirg‘iz tilida mustahkamlanib qoldi va bu til orqali boshqa til va shevalarga tarqaldi. Demak, labial singarmonizmning innovatsion markazi vazifasini keyingi davrlar uchun qirg‘iz tili bajaradi.Areal lingvistika tushunchalari

Bun day kart alar ning xus usiy va umu miy turla ri am ald a bo r. A ksa riyat hol lard a lin gvis tik k arta lar k ont ur karta lard a a malg a o shir iladi . Bir izog los sani ng t arqa lish i ko‘rs atilg an kart a xu sus iy lin gvis tik k arta dir. Bir guru h iz oglo ssa lar aks ettir ilgan ka rta e sa u mu miy ling visti k ka rta h isob lan adi. Ling visti k ka rtad a sh eva yok i til hod isala rini - izo glo ssal arni sha rtli belg ilar vosi tasid a h am, bev osit a o ‘ zini ham yo zish mu mkin . She va y oki t il ho disa lari ni ko mp leks joyl ash tirga n va ran gla r vosi tasid a jil o be rilga n k arta ning tur i ling vist ik yo ki d iale ktolo gik atlas de yilad i. Li ngv istik atla s um um lash tiris h xa rak terig a eg a bo‘li b, u she va y oki biro r tiln ing tarq alish che gar asin i ko ‘rsa tgan rang li ka rtala r yi g‘ind isid ir. D uny o am aliy otid a lin gvis tik atlas ning klas sik n am unal ari b or. Bula r qu yida gila r: Venk er G . S him oliy va m ark aziy Ge rma niya ning dia lekt olog ik atlas i. 18 81- y. (6 ka rta). Jilye ron J., E dm on E . Fr ans iya lingv istik atla si. 1896 -19 08- yillar . Vred e F. Ne mis lingv istik atl asi. 1 9 2 6 -193 2-yi llar (6 jil d). Yabe rga K., Yud a I. Itali ya v a Ja nub iy S hve tsar iya d iale ktla ri atlas i. 19 28- y. Bula r ich ida J. J ilyer on, E. E dm onla rnin g lin gvis tik a tlas i keyi ngi d avr da b osh qa s hu xilda gi a tlas larn ing t uzili shig a meto dol ogik aso s bo ‘lib xizm at q ildi .LINGVISTIK KARTA