logo

BOSHQARUV SAMARADORLIGI

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1649.2646484375 KB
MAVZU :BOSHQARUV 
SAMARADORLIGI  .
                                                
                 Kirish
Asosiy qism
1.Boshqaruv samaradorligi tushunchasi.
2.Boshqaruv samaradorligi kòrsatkichlari.
3.Boshqaruvning ijtimoiy samaradorligini oshirish.
Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar ròyhati.
    Boshqaruv samaradorligi 
tushunchasi.
Boshqaruv 	jarayoni	 	ishlab	 	chiqarish-xo’jalik	 	faoliyatining	 
ajralmas	
 	qismidir,	 	uning	 	samaradorligini	 	korxonaning	 	oxirgi	 
natijalari	
 bo’yicha	 xulosada	 aniqlash	 mumkin.  Samaradorlik keng	 mazmunga	 ega	 bo’lib,	 bunda	 qo’yilgan	 
maqsadlarga	
 	erishish	 	natajalari	 	bilan	 	ishlab	 	chiqarish	 	xarajatlarini	 
solishtirishdan	
 iboratdir.	 Lotin	 tilida	 “samara”	 –	 harakatlik,	 ishlab	 
chiqaruvchilar	
 zaruriy	 natijani	 beruvchi	 ma’nolarini	 anglatadi.	   Boshqaruv samaradorligining	 shunday	 ko’p	 qirraliligi,	 uni	 
ifodalash	
 uchun	 ko’p	 shaklli	 tushunchalarni	 namoyon	 qiladi.	 Quyida	 
hohlagan	
 darajadagi	 boshqaruv	 tizimi	 asosiga	 kirgan	 
samaradorlikning	
 muhim	 tushunchalari	 keltirildi:
-boshqaruv	
 xodimlari	 mehneti	 samaradorligi;
-boshqaruv	
 	apparatining	 	boshqaruv	 	faoliyati	 	yoki	 	uning	 	alohida	 
bo’limlari	
 va	 tarmoqlari	 samaradorligi;
-boshqaruv	
 	jarayonining	 	samaradorligi	 	(aniq	 	boshqaruv	 	qarorlarini	 
ishlab	
 chiqish	 va	 amalgam	 oshirish);  -boshqaruv 	tizimlarining	 	samaradorligi	 	(boshqaruv	 	tabaqasi,	 
ishlab	
 	chiqarish	 	boshqarishda	 	mehnatchilarning	 	ishtiroklarini	 
hisobga	
 olgan	 holda);
-boshqaruv	
 	mehanizmining	 	samaradorligi(uslublar,	 	dastaklar,	 
rag’batlar	
 va	 rejali	 boshqaruv	 shakllari).  Menejment samaradorligining turkumlanishi
Ko’rsatkichlar Samaradorlik turlari
Samaradorlik	
 mazmuni Iqtisodiy,	 ijtimoiy
Namoyon	
 bo’lish	 doirasi Xalq	 xo’jaligida,	 xo’jalik	 hisobida
Baholash	
 ob’ekti To’liq	 (umumiy),	 lokal	 (xususiy)
Maqsadli	
 mazmuni Rejali,	 	haqiqiy,	 	me’yoriy	 
(potensial)	
 loyihali
Hisob	
 –	 kitob	 usuli Absolyut	 (mutloq),	 solishtirma 2. Boshqaruv samaradorligi iqtisodiy ko’rsatgichlari
Ko’rsatkich 	tushunchasi	 	baholanayotgan	 	predmetning,	 
ob’ektning	
 qandaydir	 xususiyatlarini,	 jihatlarini,	 tomonlarini	 tavsiflaydi.	 
Boshqaruv	
 	samaradorligini	 	belgilaydigan	 	ko’rsatkichlarni	 	uch	 	guruhga	 
bo’ish	
 mumkin: 1.Texnikaviy 	ko’rsatkichlar.	 	Bu	 	tur	 	ko’rsatkichlar	 	boshqaruvning	 	texnik	 
vositalarini	
 	(dastgohlar,	 	hisoblash	 	texnikalari	 	va	 	boshqalar)	 
foydalanishning	
 	sifatlarini,	 	belgilarini	 	va	 	ulardan	 	foydalanish	 	darajasini	 
aniqlaydi.
2.Tashkiliy	
 	ko’rsatkichlar.	 	Bu	 	tur	 	ko’rsatkichlar	 	boshqaruv	 	jarayoninig	 
tuzilishi,	
 tashkiliy	 tuzilma,	 axborot	 va	 hujjatlar	 bilan	 ishlashni	 aniqlovchi	 
tavsifga	
 egadir.
3.	
 	Ijtimoiy	 	ko’rsatkichlar.	 	Bu	 	tur	 	ko’rsatkichlar	 	boshqaruv	 	apparatining	 
mehnat	
 shartlarini,	 sanitariya	 gigiena,	 ruhiy,	 fiziologik,	 estetik	 tomonlarini	 
va	
 mehnatining	 ijtimoiy	 omillarini	 aniqlaydi.	  Boshqaruv samaradorligining	 asosiy	 iqtisodiy	 ko’rsatkichlari	 
quyidagilardir:
-yillik	
 iqtisodiy	 samara	 (keltirilgan	 harajatlar	 tejamkorligi);
-boshqaruvni	
 takomillashtirishda	 birvaqtli	 harajatlarini	 qoplash	 
muddati;
-boshqaruv	
 apparati	 mehnet	 unumdorligining	 o’sishi. 3. Boshqaruvning ijtimoiy samaradorligi
Boshqaruvni ijtimoiy	 samaradorligini	 
miqdoriy	
 bahosida	 mulkiy	 taqqoslash	 
tavsifi	
 va	 alohida	 xususiy	 yo’nalishlarga	 
e’tiborlik	
 xususiyati	 o’z	 ifodasini	 topadi.	 
Boshqaruv	
 apparatining	 mehnat	 
unumdorlkigida	
 muhim	 holat	 sifatida	 
ishchilarning	
 umumta’lim	 darajasini	 va	 
malakasini	
 oshirish,	 moddiy	 –	 maishiy	 
sharoitlarini	
 yaxshilash	 va	 boshqalar	 
nazarda	
 tutiladi. Iqtisodiy samaradorlik	 boshqaruvni	 
takomillashtirishda	
 boshqaruv	 apparatining	 
mehnat	
 va	 moddiy	 xarajatlarini	 kamaytirish,	 
ijtimoiy	
 –	 iqtisodiy	 omillarni	 qo’llash,	 ya’ni	 
boshqaruv	
 xodimlarining	 mehnat	 faolligini	 
oshirish	
 yoki	 mehnt	 qobiliyatlari	 
susayishining	
 oldini	 oluvchi,	 xodimlar	 
qo’nimsizligini	
 kamaytiruvchi	 va	 
ishlovchilarning	
 mehnat	 sharoitlarini	 
yaxshilovchi	
 tadbirlarni	 joriy	 qilish	 muhim	 
ahamiyat	
 kasb	 etadi.  Bozor sharoitida	 boshqaruvni	 ijtimoiy	 
yo’nalishi	
 kuchaytiriladi:	 boshqaruvni	 
rivojlantirish	
 moddiy	 –	 texnika	 bazasidan	 
ijtimoiy	
 –	 madaniy	 yo’nalishda	 foydalanish,	 
korxonaning	
 mulkchilik	 vositalari	 ahamiyatini,	 
ishchilarning	
 moddiy	 –	 maishiy	 sharoitlarini	 
oshirish,	
 ta’lim	 olish,	 madaniy	 vama’naviy	 
vazifalarni	
 chuqurlashtirish. Menejer 	bozor	 	munosabatlarida	 	xo’jalik	 	mehanizmini	 
ijtimoiy,	
 	iqtisodiy	 	va	 	rag’batlantiruvchi	 	omillarni,	 	mehnat	 
jamoasi	
 	tavsifini,	 	kuch	 	va	 	malaka	 	vositalarini	 	qo’llash	 	va	 
takomillashtirishning	
 sir	 –	 asrorlarini	 to’la	 o’zlashtirib	 olsagina	 
boshqaruv	
 faoliyatining	 samaradorligi	 va	 natijalarini	 ta’minlash	 
muhiti	
 yaratilar	 ekan. Shunday 	qilib,	 	K
bts  	qancha	 	kichik	 	bo‘lsa,	 	boshqarish	 	tizimi	 
samaradorligi	
 shuncha	 yuqori	 bo‘ladi,	 chunki,	 boshqarish	 uchun	 harajat	 
darajasi	
 kam	 bo‘lib,	 mehnat	 unumdorligi	 yuqori	 bo‘lsa,	 ishlab	 chiqarish	 
shuncha	
 tejamli	 va	 maqsadga	 muvofiq	 boshqarilgan	 bo‘ladi. Samaradorlikni 	baholash	 	ko'rsatkichi	 	tizimida	 	korxona	 
menejmenti	
 	va	 	xodimlari	 	faoliyati	 	sonlar	 	orqali	 	o'lchanadi.	 
Indikatorlar	
 	bo'yicha	 	hisobot	 	tayyorlangach,	 	rejalashtirilgan	 
maqsadga	
 qanchalik	 darajada	 erishilgani,	 rejalar	 qay	 darajada	 aniq	 
va	
 to'g'ri	 qo'yilganini	 baholash	 mumkin.	 Samaradorlikning	 muhim	 
ko'rsatkichlari	
 natijasi  	 strategik	 va	 taktik	 maqsadlarga	 tuzatishlar	 
kiritishga	
 ko'mak	 beradi.  Xulosa.
Amerikalik olimlar	 Rags	 va	 Felik	 
unumdorlikni	
 miqdor	 va	 sifat	 
vositasida	
 ifodalangan	 maqsadlarga	 
o'z	
 vaqtida	 erishish	 uchun	 aniq	 
resurslardan	
 qanday	 foydalanish	 
ko'rsatkichidir	
 deb	 hisoblaganlar.	 
Korxona	
 u	 ishlab	 chiqarishi	 
mumkin	
 bo'lgan	 mahsulotning	 
qaysisi	
 iste’molchi	 uchun	 zarur	 
ekanligini	
 aniqlamagan	 holda	 
unumdor	
 bo'mlaydi. Foydalanilgan adabiyotlar
1.Karimov 	I.A.	 	Eng	 	asosiy	 	mezon	 	- 	hayot	 	haqiqatini	 	aks	 	ettirish.	 	- 	T.:	 	O	 
’zbekiston,	
 2009.	 - 24	 b.
2.O’zbekiston	
 Respublikasi	 Prezidenti	 Islom	 Karimovning	 «Jahon	 moliyaviy-
iqtisodiy	
 	inqirozi,	 	O	 	’zbekiston	 	sharoitida	 	uni	 	bar-taraf	 	etishning	 	yo'llari	 	va	 
choralari»	
 nomli	 asarini	 o‘rganish	 bo'yicha	 o'quv	 qo'llanma.	 - T.:	 Iqtisodiyot,	 
2009.	
 - 120	 b.
3.Karimov	
  I.A.	  O	 ’zbekiston	  iqtisodiy	  islohotlarni	  chuqurlashtirish	 yo'lida.	 -
T.:	
 O	 ’zbekiston,	  1995.
 
Internet manzillar.
1.www.google.uz
2.www.hozir.uz
3.www.ziyo.net

MAVZU :BOSHQARUV SAMARADORLIGI .

Kirish Asosiy qism 1.Boshqaruv samaradorligi tushunchasi. 2.Boshqaruv samaradorligi kòrsatkichlari. 3.Boshqaruvning ijtimoiy samaradorligini oshirish. Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar ròyhati.  

Boshqaruv samaradorligi tushunchasi. Boshqaruv  jarayoni   ishlab   chiqarish-xo’jalik   faoliyatining   ajralmas   qismidir,   uning   samaradorligini   korxonaning   oxirgi   natijalari  bo’yicha  xulosada  aniqlash  mumkin.

Samaradorlik keng  mazmunga  ega  bo’lib,  bunda  qo’yilgan   maqsadlarga   erishish   natajalari   bilan   ishlab   chiqarish   xarajatlarini   solishtirishdan  iboratdir.  Lotin  tilida  “samara”  –  harakatlik,  ishlab   chiqaruvchilar  zaruriy  natijani  beruvchi  ma’nolarini  anglatadi.  

Boshqaruv samaradorligining  shunday  ko’p  qirraliligi,  uni   ifodalash  uchun  ko’p  shaklli  tushunchalarni  namoyon  qiladi.  Quyida   hohlagan  darajadagi  boshqaruv  tizimi  asosiga  kirgan   samaradorlikning  muhim  tushunchalari  keltirildi: -boshqaruv  xodimlari  mehneti  samaradorligi; -boshqaruv   apparatining   boshqaruv   faoliyati   yoki   uning   alohida   bo’limlari  va  tarmoqlari  samaradorligi; -boshqaruv   jarayonining   samaradorligi   (aniq   boshqaruv   qarorlarini   ishlab  chiqish  va  amalgam  oshirish);