Reja:  1Etnologiya fanining paydo bo’lish tarixi  2.Etnologiya fanining maqsad va vazifalari  Etnologiya fanining rivojlanishiga hissa qo’shgan olimlar ETNOLOGIYA FANINING PAYDO BO’LISH TARIXI

 Etnologiyaning fan sifatida paydo bo‘lish tarixi. Har qanday ilm sohasining fan sifatida shakllanishi odamlar ehtiyojlari bilan chambarchas bog‘liqdir. Shubhasiz, bu holat etnologiyaga ham taalluqlidir. Insoniyatning tarixiy taraqqiyoti davomida yashab o‘tgan barcha etnoslar o ‘ziga xos turmush tarzi, urf-odat va an’analari bilan bir-biridan ajralib turganlar.

 Eng qadimgi davrlardan boshlab kishilar nafaqat o ‘zlarining, balki shu bilan birga tevarak-atroflari va uzoq yurtlarda yashovchi el- uluslarning madaniyati, an’ana va marosimlariga qiziqqanlar. Ular to‘g‘risida o‘zlariga kerakli ma’lumotlarga ega bo‘lishga harakat qilganlar. Antik davr mualliflari ko‘plab empirik materiallarni yig'ishga, turli-tum an xalqlarning xo'jalik va madaniy belgilariga qarab tavsiflash va tasniflashga intilganlar.

 Etnologiya — qadimiy fan. Uning zamonaviy yevropacha nazariy asoslari xalqlar to‘g‘risidagi mustaqil fan sifatida XIX asr o‘rtalarida shakllangan. Buning o‘ziga xos sabablari mavjud. Avvalo, bu davrda dunyo qit’alari orasida iqtisodiy, madaniy aloqalar jadallashuvi yuz bergan. Boshqa tomondan, bu davrda mustamlakachilik siyosati kuchaya boshlagan. Chunonchi, yangiyangi mustamlakalarga ega bo'lish hamda istilochi davlatlarning o‘z mustamlakalarini osonlik bilan boshqarishga intilishlari u yerlarda yashovchi mahalliy xalqlar to ‘g‘risida batafsil ma’lumotlarga ega bolishni talab qilar edi. Qolaversa, buyuk geografik kashfiyotlar natijasida dunyoning turli mintaqalari orasida etnomadaniy taraqqiyotdagi o‘zaro farqlar, boshqa ellarda yashovchi etnik guruhlarning o‘ziga xos etnopsixologiyasi va ularning etnik o‘zlikni anglash mexanizmi, tarixning m a’lum davrlarida u yoki bu xalqning tutgan o‘rni, sivilizatsiyalar va madaniyatlar taraqqiyoti hamda tanazzulida etnik omilning o‘rni kabi muammolarning kun tartibiga qo'yilishiga sabab bo‘lgan.

 Yevropa mamlakatlarida etnologiya maktablarining shakllanishi. Yuqorida ta’kidlab o‘tilganidek, Yevropada etnologiya mustaqil fan sifatida dastlab Fransiyada “ Parij etnograflar jam iyati”ning tuzilishi bilan o‘z tasdig‘ini topgan. XIX asrning ikkinchi yarmida Yevropadagi boshqa yirik davlatlar singari Fransiya siyosiy doiralari tomonidan mustamlakachilik siyosatining kuchayishi va mustamlakalarni boshqarish mexanizmining murakkablashuvi, o‘z~o‘zidan qaram xalqlar to ‘g‘risida kengroq ma’lumotlarga ega bo'lish, ularning milliy xususiyatlari, o‘tmish tarixi, turmush tarzi, madaniyati va an’analari haqida batafsilroq ma’lumotga ega bo‘lishni talab qila boshlagan.