Fe lning mayl ʼ kategoriyasi mavzusida tayyorlagan Slayd taqdimoti

Fe’lning ta’rifi va kesik-grammatik xususiyatlari Shaxs yoki narsalarning harakat- holatini bildirib, nima qildi? nima qilyapti? Nima qilmoqchi? so’roqlariga javob bo’ladigan so’zlar fe’l deyiladi.

F е ’l zamonlari  O’tgan zamon  Hozirgi zamon  Kelasi zamon  Nima qildi ?  Nima qilyapti ?  Nima qilmoqchi ?

 Mayl kategoriyasi. Ish harakatning voqelikka munosabatini ifodalovchi fel shakli mayl deyiladi. Fel mallari harakatning voqelikka munosabatini ifodalab, grammatik zamon, grammatik shaxs bilan uzviy boglanadi. Bu uch hodisa felning gapda kesimlik vazifasidan kelib chiqadi. Ozbek tilida fel mayllarining tort turi bor: 1) xabar mayli, 2) buruq-istak mayli, 3) shart mayli, 4) maqsad mayli. Felning mayl kategoriyasi

Xabar mayli. 1. Xabar mayli. Ish- harakatning uch zamondan birida bajarilish va bajarilimaganligini ifodalaydi. Xabar maylining maxsus grammatik korsatkichi yoq. U felga uchala zamon va shaxs-son affikslarini qoshib tuslash orqali shakllanadi. Masalan: oqidim, oqiding, oqidi, oqiganman, oqigansan, oqigan, oqimoqchiman, oqimoqchisan, oqimoqchi. Xabar maylidagi felning asosiy sintaktik vazifasi gapda kesim bolib kelishdir.