logo

Fors tilida kelasi zamon fe’li

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

84.3818359375 KB
MUSTAQIL ISH
Mavzu: Kelasi zamon fe’li. Aniq kelasi zamon fe’li (mo’stag’bal).  
Matn ustida ishlash. Yangi lug’atlarni o’rganish. Husnixat mashqlari.                 
Fors tilida aniq kelasi zamon fe’li ish-harakatning 
kelasi zamonda bajarilishi  aniq ,  qat’iy  ekanligini 
bildiradi va fors tilida    لبقتسم   mo‘staqbal  deb 
nomlanadi.                 
Aniq  kelasi  zamon  fe’li  qo‘shma  fe’l 
shaklida  bo‘lib,  ikki  qismdan      etakchi   va 
ko‘makchi fe’l dan tashkil topadi.

L.Xalilov  «Fors  -tili»  .  Toshkent,  O’qituvchi, 
1992.

                  
Aniq kelasi zamon fe’li ko‘makchi fe’l sifatida 
kelgan       نتسhاو	hخ   xostan  fe’lining  hozirgi zamon 
fe’l negizi     h	
ه	hاو	hخ xoh  ga shaxs-son 
qo‘shimchalarini qo‘shish va undan so‘ng 
etakchi fe’lning qisqartirilgan infinitiv   h	
مخرم  ردصم  
   masdar-e mo‘raxxam   shaklini biriktirish 
orqali hosil qilinadi.                   
لبقتسم
   
 
q  
 
مخرم  ردصم  
 
Q  
shaxs- son 
qo‘shim
-chalari
   
 
Q  نتساوخ fe’lining 
hozirgi zamon 
fe’l o‘zagi
تفر  میهاوخ q تفر Q می Q
هاوخ                 
Aniq kelasi zamon fe’lining tuslanishida ko‘makchi fe’l 
o‘z leksik ma’nosini butunlay yo‘qotib, kelajak 
tushunchasini ifodalaydi. Etakchi fe’l esa hamma 
shaxslarda qisqartirilgan infinitiv  Mمخ	Mرم  	Mردصم      masdar-e 
mo‘raxxam   shaklida qoladi.                  نتشون      naveshtan   -  yozmoq  fe’lining tuslanishi
درفم  
تشون  مهاوخ  نم Man xoham navesht Men 
yozama
n, men 
yozajak
man
تشون  یهاوخ وت to‘ xohi navesht Sen 
yozasan, 
sen 
yozajaks
an
تشون  دهاوخ  وا u xohad navesht U 
yozadi, 
u 
yozajak                 عمج  
تشون  میهاوخ ام mo xohim navesht Biz 
yozamiz, 
biz 
yozajakmiz
تشون  دیهاوخ  امش sho‘mo xohid navesht Siz yozasiz, 
siz 
yozajaksiz
تشون  دنهاوخ  اهنآ onho xohand navesht Ular 
yozadilar, 
ular 
yozajaklar                 
نتساوخ    xostan   ko‘makchi fe’li prefiksli fe’llarda 
prefiksdan so‘ng, qo‘shma fe’llarda esa, ot bilan 
ko‘makchi fe’l orasida keladi                  
لبقتسم
   
 
q  
 
مخرم  ردصم  
 
Q  
shaxs- son 
qo‘shim
-chalari
   
 
Q  نتساوخ fe’lining 
hozirgi zamon 
fe’l o‘zagi
تشگ  دیهاوخ  رب q تشگ  رب Q دی Q هاوخ
درک  دنهاوخ شومارف q درک  شومارف Q دن Q هاوخ                 
Aniq kelasi zamon fe’lining bo‘lishsiz shakli 
ko‘makchi fe’l negizi  hه	hاو	hخ   xoh  oldiga    ن na -  
inkor yuklamasini qo‘shish orqali hosil qilinadi .                 تشگ  دهاوخن  رب  ادرف  دارملد .
Delmo‘rod fardo bar naxohad gasht
Dilmurod ertaga qaytmaydi.
درک  دهاوخن  شومارف  ار  شتسود  یاهفرخ  وا .
U harfho-ye dustash ro faromush naxohad kard 
U do‘stining so‘zlarini esidan chiqarmaydi.                 Aniq kelasi zamon fe ’ lida urg ‘ u ko ‘ makchi fe ’ ldagi 
shaxs - son qo ‘ shimchalariga tushadi .  Masalan
دمآ  مهاوخن  نم man naxoham omad Men kelmayman.
دمآ  دیهاوخن  امش sho‘mo naxohid omad Siz kelmaysiz.
                      
Qo‘shma fe’llarda ur g ‘u ikkita bo‘lib,  birinchi 
ur g ‘u  qo‘shma fe’l ot qismining oxirgi  
bo‘ g ‘iniga va  ikkinchi ur g ‘u  ko‘makchi fe’lning 
shaxs-son qo‘shimchalariga tushadi.                 تشاد  دهاوخ  همادا  زور  هدزناپ  یسراف  یاهملیف  یئامنیس  لاویتسف .
Festivol-e sinemoi-ye filmho-ye forsi ponzdah ruz edome 
xohad dosht
Fors filmlari kinofestivali o‘n besh kun davom etadi.                 
Aniq kelasi zamon fe’lining inkor shaklida asosiy 
urg‘u     ن   na -   inkor yuklamasiga ko‘chadi. Masalan                 دناوخ  میهاوخن  ار  همانزور  نیا  زورما  ام .
Mo emruz in ruznome ro naxohim xond
Biz bugun bu gazetani o‘qimaymiz.
دمآ  دنهاوخن  نم  شیپ  اهنآ  ادرف .
Fardo onho pish-e man naxohand omad
Ertaga ular mening oldimga kelmaydilar.                 
Matnning s zlarni transkriptsiyasini yozing:ӯ

تیاکح

دوخ  یور و 	
Cرس رب رداچ تفر  ناتسروگب هاگره  یبیبط

 ناگدرم زا:تفگ ؟تسیچ نیا ببس هک دندیسرپ نامودرم . یدیشک
دنا هدرم نم یاود زا همه  هک ارچ منکیم  مرش ناتسروگ نیا .                 Foydalanidigan asosiy darsliklar  r o’ ixati:

M. Abdusamatov    Fors tili    Sharq  2008.

L.Xalilov       Fors tili  “ O’ qituvchi” 1992.

M.Abdusamatov   Siz forscha so’zlashasizmi? 
Toshkent 1980

4.H. Ahrorov Fors tili  Dushanbe  1992                 E’tiboringiz uchun rahmat

MUSTAQIL ISH Mavzu: Kelasi zamon fe’li. Aniq kelasi zamon fe’li (mo’stag’bal). Matn ustida ishlash. Yangi lug’atlarni o’rganish. Husnixat mashqlari.

 Fors tilida aniq kelasi zamon fe’li ish-harakatning kelasi zamonda bajarilishi aniq , qat’iy ekanligini bildiradi va fors tilida لبقتسم mo‘staqbal deb nomlanadi.

 Aniq kelasi zamon fe’li qo‘shma fe’l shaklida bo‘lib, ikki qismdan etakchi va ko‘makchi fe’l dan tashkil topadi.  L.Xalilov «Fors -tili» . Toshkent, O’qituvchi, 1992. 

 Aniq kelasi zamon fe’li ko‘makchi fe’l sifatida kelgan نتسhاو hخ xostan fe’lining hozirgi zamon fe’l negizi h ه hاو hخ xoh ga shaxs-son qo‘shimchalarini qo‘shish va undan so‘ng etakchi fe’lning qisqartirilgan infinitiv h مخرم ردصم masdar-e mo‘raxxam shaklini biriktirish orqali hosil qilinadi.

لبقتسم q مخرم ردصم Q shaxs- son qo‘shim -chalari Q نتساوخ fe’lining hozirgi zamon fe’l o‘zagi تفر میهاوخ q تفر Q می Q هاوخ