Mav zu :Homerning ,,Odisseya” va ,,Iliada” dostoni haqida. Reja: 1.Homer hayoti va ijodi. 2.Homerning ,, Odisseya”dostoni. 3.,,Iliada” dostoni haqida maʼlumot.

Homer yunon shoiri, „Iloada“ va „Odisseya“ asarlari muallifidir. Uning hayoti haqida aniq maʼlumotlar yoʻq. Turli davrlarda yaratilgan tadqiqotlarda uning yashab oʻtgan davrini mil. Av. XII asr bilan VII asr oraligʻida deb koʻrsatiladi. Homerning soʻqir boʻlgani, oʻz asarlarini baxshilar kabi ogʻzaki aytgani maʼlum. Ularni kim, qachon yozib olgani aniq emas. Homerga nisbat berilgan asarlar koʻp, ammo Homershunoslar koʻp tortishuvlardan keyin faqat 2 asarni — „Iliada“ va „Odisseya“ Homerniki deb tan olishgan. Ularning ikkovi ham qahramonlik eposi boʻlib, yunon mifologiyasi asosida yaratilgan. Shu bilan birga, ularda faqat sheʼrlar, afsonalar va rivoyatlargina emas, real tarixiy voqealar ham aks etgan. Jumladan, „Iliada“ dostonida tasvirlangan Troya koʻp zamonlar afsonaviy shahar hisoblanib kelingan, ammo buyuk arxeolog Shpilman koʻp yillik izlanishlardan soʻng uni topdi va bu shahar tarixda mavjud boʻlganini isbot qildi. Homer asarlaridan namunalar oʻzbek tiliga tarjima qilingan.

“ ODISSEYA” (lot. Odessea, Odyssia) — yunon epik dostoni. Muallifligi Homerga nisbat beriladi. Miloddan avvalgi taxminan IX- VIII asrlarda paydo boʻlgan “Iliada” dostonidan keyin yaratilgan. Gekzametr (musaddas oʻlchovi)da yozilgan (12100 misra). “Odisseya” negizida dunyoga mashhur shunday folklor syujeti yotadi: uzok, darbadarlikdan soʻng sadoqatli rafiqasi Penelopa oldiga tanib boʻlmaydigan holda eri — Odissey qaytib keladi. Odissey obrazida qaxramonlik sifatlaridan koʻra uning aql- zakovati, epchilligi, tadbirkorligi ustun turadi. “Odisseya”da maishiy kartinalar va ertak unsurlari “Iliada”dagiga qaraganda koʻproq. Doston qadimgi zamonlardayoq yunon xalqining muqaddas va moʻtabar kitobiga aylangan. Koʻp tillarga tarjima qilingan. Ayrim parchalari oʻzbek tilida Mirtemir tarjimasida nashr etilgan.

Odisseya” mavzusi troyan yurishidan qaytgan “ayyor” Odissey, Itaka shohining sarguzashtlari.Bu vaqtda ko’plab da’vogarlar uning sodiq rafiqasi Penelopani jalb qilishadi va Odisseyning o’g’li Telemaxus otasini qidirishga tushadi. Odisseyaning asosiy syujeti jahon folklorida keng tarqalgan “erning qaytishi” haqidagi afsonalar turiga taalluqlidir:Odissey (lotincha: Yuliss) — Qadimgi Yunoniston polisi Itakaning afsonaviy podshohi hisobnalib, Homerning Odisseya dostoni mazkur shaxsga, xususan uning Troya urushidan Yunonistonga qaytish chogʻidagi sarguzashtlariga bagʻishlanadi. Qahramon, shuningdek, Homerning yana bir epik dostoni, Iliadaning ham bosh personajlaridan hisoblanadi. Odissey oʻzining zukkoligi, ayyorligi va quvligi bilan mashhur va shu sababli ham Ayyor Odissey laqabi bilan tanilgan.

Odisseya ma’lum darajada “Iliada” ning davomi bo’lib, she’rning harakati Troya qulaganidan keyin 10 yilga to’g’ri keladi, ammo qahramonlarning hikoyalarida o’sha epizodlar eslatib o’tilgan, ularning vaqti 2000-yillar orasidagi davrga to’g’ri keladi. Iliadaning harakati va Odisseya harakati. Iliada yunon lagerining barcha eng muhim qahramonlari, tirik va o’lik, Odisseyda ham namoyish etilgan. “Iliada” singari “Odisseya” ham qadimgi olimlar tomonidan 24 ta kitobga bo‘lingan. Rasm | Pixabay “ Odisseya” – Homer tomonidan yozilgan, Odissey sarguzashtlarini hikoya qiluvchi doston (Lotin an’analarida Uliss deb ham yuritiladi), Itaka qiroli, Troya urushini tugatgandan so’ng uyiga qaytayotganda, “Iliada” da bo’lgan voqealar. Muallif miloddan avvalgi VIII asrda ham ishlab chiqarilgan deb hisoblashadi va vaqt o’tishi bilan ular qadimgi yunon og’zaki an’analarining bir qismiga aylanib, rapsodiyalar tomonidan shaharma-shahar tilovat qilinmoqda. Miloddan avvalgi VI asrga kelib, Pisistaro nomli Afina gubernatori Homerning she’rlarini to’plashni xohlagan va ular yozib olingan. Ulardan “Odisseya” ning ma’lum bo’lgan eng qadimgi versiyasi miloddan avvalgi II asrga tegishli bo’lib, Samotrakiyalik Aristarxga tegishli. Keyingi xabarda biz “Odisseya” ning argumenti, uning tuzilishi, mavzusi va xususan Polifem va Odissey afsonasi Uning 24 ta qo’shig’i davomida Homer Itakaga qaytib kelgan yunon qahramoni Odisseyning hikoyasini keltiradi, u o’n yil uydan uzoqlashganidan keyin yana o’n yil qaytib keladi. O’sha paytda uning rafiqasi Penelopa va uning o’g’li Telemaxus o’zlarining saroylarida Odisseyning o’lganiga ishonish va shu bilan birga oilaviy boyliklarini sarflab, unga uylanishni istagan sovchilarni ko’tarishlari kerak edi. Odisseyning sarguzashtlari paytida duch keladigan barcha to’siqlarni engib o’tishning eng yaxshi quroli uning ayyorligidir. Uning yordami va ma’buda Pallas Afina yordamida u xudolarning naqshlari bilan duch keladigan doimiy muammolarga duch kelmoqda. Shu tarzda, u o’z maqsadlariga erishish uchun foydalanadigan turli xil fokuslar va dadil nutqlarni rejalashtiradi.