Ko’llar geografiyasi
MAVZU:KO’LLAR GEOGRAFIYASI • REJA: • KO’LLARNING TASNIFI • KO’LLARNING KELIB CHIQISHI VA TURLARI • BAYKAL KO’LI
KO’LLARNI GENEZISI BO’YICHA TAVSIFLASH • KO Lʻ — CHUQUR JOYLARDA TO PLANGAN TABIIY SUV HAVZASI. YERNING BARCHA IQLIM VA LANDSHAFT ʻ ZONALARI — ISSIQ, MO’TADIL VA SOVUQ, KO P YOG INLI YOKI QURG OQCHIL HUDUDLARIDA MAVJUD. ʻ ʻ ʻ KO PCHILIK KO LLAR DENGIZGA MUAYYAN DARYO ORQALI OQIB TUSHADI. ʻ ʻ • KO’LLARNING PAYDI BO’LISHI(GENEZISI) YERNING TASHQI VA ICHKI KUCHLARI HAMDA JOYNING GEOG- RAFIK O’RNI,IQLIM SHAROITI,GEOLOGIC TUZILISHI , RELYEFI VA BOSHQA OMILLAR BILAN BOG’LIQDIR.
• KO‘LLAR BIR-BIRIDAN PAYDO BO‘LISHI, JOYLASHISH O‘MI, SHAKLI, O‘LCHAMLARI, GIDRO- LOGIK REJIMI VA BOSHQA BIR QANCHA XUSUSIYATLARI BILAN FARQLANADI. YER YUZIDA AYNA N O‘XSHASH BO‘LGAN КО‘ LLAR UCHRAMAYDI.
• KO‘L DEB QABUL QILINADIGAN SUV HAVZASI QUYIDAGI SHARTLARGA JAVOB BERISHI KERAK: 1. YAGONA YOKI O‘ZARO TUTASHIB KETGAN BIR NECHTA BOTIQLAR SUV BI LAN TO‘LA (BA’ZAN QISMAN TO‘LA) BOLISHI; 2 .OKEAN, DENGIZLARDAN MA’LUM UZOQLIKDA JOYLASHISHI; 3 .SUV HAVZASI VA UNI TASHKIL QILGAN BARCHA QISMLARIDA DEYARLI BIR XIL SUV SATHIGA EGA BO'LISHI; 4. KO‘LGA QO‘SHILADIGAN SUV MIQDORI UNDAGI SUV HAJMIGA NISBATAN KICHIK, YA’NI SUV ALMASHINISHI SEKIN BO‘LISHI; 5. HAVZADAGI OQIM TEZLIGI MUALLAQ OQIZIQLAR CHO‘KADIGAN DARA- JADA KICHIK BO‘LISHI; 6.O‘RTACHA SUV SATHIDA UNING SUV YUZASI MAYDONI 0 , 0 1 KM.KV DAN YOKI UZUNLIGI 2 0 0M DAN KATTA BO‘LISHI; 7.HAVZANING CHUQURLIGI TOLQIN HOSIL QILA OLISH DARAJASIDAGI QIYMATDA VA QIRG‘OQLARINI YUVA OLADIGAN KUCHGA EGA BO‘LISHI LOZIM.
• O‘RTA OSIYODA KO‘LLAR UNCHALIK KO‘P EMAS. ULAR ICHIDA ENG YIRIKLARI OROL KO‘LI (DENGIZI), ISSIQKO‘L, BALXASH VA QORAKO‘LDIR. BU KO‘LLAR PAYDO BO‘LISHIGA KO‘RA TEKTONIK KO‘LLAR HISOBLANADI. KO‘LLARNING KO‘PCHILIGI TOG‘LARDA JOYLASHGAN. ULAR TOG‘NING O‘RTA VA BALAND QISMLARIDA KO‘PINCHA DARYO VA SOYLAR O‘ZANINING TO‘SILIB QOLISHI NATIJASIDA VUJUDGA KELGAN KICHIKROQ KO‘LLARDIR. ULARNING SUVI NIHOYATDA TINIQ, TOZA VA SOVUQ BO‘LADI. KO‘L ATROFLARIDA O‘ZIGA XOS IQLIM VUJUDGA KELIB , JUDA GO‘ZAL TABIIY GEOGRAFIK MANZARA HOSIL BO‘LADI, ISSIQKO‘L VA SARICHELAK SHUNDAY KO‘LLARDIR. DARYO VODIYLARIDA, QAYIRLARIDA, DELTALARIDA KATTA-KICHIK KO‘LCHALAR HOSIL BO‘LGAN. Т ASHLAMA HAMDA SIZOT SUVLAR TO‘PLANISHIDAN HOSIL BO‘LGAN KO‘LLARGA ARNASOY VA AYDARKO‘L MISOL BO‘LADI.