logo

KOMPYUTERNING_DASTURIY_TA`MINOTI_VA_ULARNING_TURLARI_TIZIMLI_DASTURIY

Загружено в:

11.11.2024

Скачано:

0

Размер:

170.6953125 KB
1KOMPYUTERNING DASTURIY 
TA`MINOTI VA ULARNING 
TURLARI. TIZIMLI DASTURIY 
TA`MINOT , UNING TURLARI 
VA VAZIFALARI. 2Kompyuter dasturi

Dasturiy ta'minot deganda kompyuter tizimi 
tomonidan bajariladigan dasturlar to'plami 
tushuniladi . 3Kompyuter dasturi

Kompyuterda ishlaydigan barcha dasturlarni uch 
toifaga bo'lish mumkin:

foydalanuvchilar tomonidan  talab qilinadigan ishlarning 
bajarilishini bevosita ta'minlaydigan  amaliy dasturlar  ;

yordamchi funktsiyalarni bajaradigan  tizim dasturlari  , 
masalan:

kompyuter resurslarini boshqarish;

foydalanilgan ma'lumotlarning nusxalarini yaratish;

kompyuter qurilmalarining funksionalligini tekshirish;

kompyuter haqida ma'lumotnoma ma'lumotlarini berish va 
boshqalar;

yangi kompyuter dasturlarini yaratish jarayonini 
osonlashtiradigan  instrumental dasturiy ta'minot 
tizimlari  ( Borland Paskal, Visual Basic, C++) 4Tizim dasturlari

Tizim dasturlari  amaliy dasturlar bilan birgalikda 
ishlaydi va kompyuter resurslarini - markaziy 
protsessor, xotira, kiritish-chiqarishni boshqarish uchun 
xizmat qiladi.

Tizim dasturlari - bu  barcha  kompyuter 
foydalanuvchilari uchun mo'ljallangan umumiy 
foydalanish dasturlari .

Tizim dasturiy ta'minoti kompyuterning amaliy 
dasturlarni samarali ishlashini ta'minlash uchun 
mo'ljallangan .

Tizim dasturiy ta'minoti quyidagilarni o'z ichiga oladi:
1. Operatsion tizimlar
2. Kommunal xizmatlar (kommunal xizmatlar)
3. Qurilma drayverlari
4. Antiviruslar
5. Arxivchilar       5operatsion tizim

Turli xil tizim dasturlari orasida  operatsion tizimlar 
alohida o'rin tutadi .

Operatsion  tizim  operatsion tizim ) -  kompyuter 
texnikasini boshqarishni,  fayllar  bilan ishlashni , 
ma'lumotlarni kiritish va chiqarishni, shuningdek 
yordamchi  va 
amaliy dasturlarni bajarishni ta'minlaydigan 
kompyuter dasturlarining  asosiy to'plami. 

Kompyuteringizni yoqsangiz, operatsion tizim boshqa 
dasturlardan oldin xotiraga yuklanadi va keyin ular 
ishlash uchun platforma va muhit bo'lib xizmat qiladi. 6operatsion tizim

Operatsion tizim odatda kompyuterning tashqi 
xotirasida - diskda saqlanadi. Kompyuterni 
yoqsangiz, u disk xotirasidan o'qiladi va RAMga 
joylashtiriladi.

Ushbu jarayon operatsion tizimni yuklash deb 
ataladi. 7operatsion tizim

OTning asosiy funktsiyalari (eng oddiy):

Ilovalarni operativ xotiraga yuklash va ularni 
bajarish;

Periferik qurilmalarga standartlashtirilgan 
kirish

RAM boshqaruvi

Foydalanuvchi interfeysi;

Tarmoq operatsiyalari, tarmoq protokolini 
qo'llab-quvvatlash 8operatsion tizim

Qo'shimcha funktsiyalar:

Vazifalarni  parallel bajarish (  ko'p vazifa  );

Tizimning o'zini, shuningdek, foydalanuvchi 
ma'lumotlari va dasturlarini foydalanuvchilar yoki 
ilovalarning zararli harakatlaridan himoya qilish;

Kirish huquqlarini va ko'p foydalanuvchili ishlash 
rejimini farqlash 9operatsion tizim

Bir vaqtning o'zida qayta ishlangan vazifalar soniga va 
OT xizmat ko'rsatishi mumkin bo'lgan foydalanuvchilar 
soniga qarab, operatsion tizimlarning uchta asosiy 
sinfi mavjud:

bitta klaviaturani qo'llab-quvvatlaydigan va faqat 
bitta (ma'lum bir vaqtda) vazifada ishlashi mumkin 
bo'lgan  yagona foydalanuvchi uchun bitta vazifa 
;
Yorqin misol:  MS DOS   10operatsion tizim

bir foydalanuvchiga bir nechta vazifalarni parallel ravishda 
qayta ishlashni ta'minlaydigan  bir foydalanuvchi 
multitasking .  Masalan, bitta kompyuterga bir nechta 
printerlarni ulashingiz mumkin, ularning har biri o'zining "o'z" 
vazifasi uchun ishlaydi;
   Misollar:  MS WINDOWS  ( barcha versiyalar)  , UNIX.

ko'p foydalanuvchili multitasking  , bir nechta 
foydalanuvchilarga bir kompyuterda bir nechta vazifalarni 
bajarishga imkon beradi. Ushbu operatsion tizimlar juda 
murakkab va katta mashina resurslarini talab qiladi.
   Misollar:  MS WINDOWS XP  ,  MS WINDOWS 7, 8,10;   UNIX, 
Linux  . 11Operatsion tizimlarning turlari

Yuqori darajada  server  operatsion tizimlari joylashgan. 
Serverlar juda kuchli ( odatda ko'p protsessorli) 
kompyuterlar bo'lib  , unumdorligi sekundiga 100 million 
operatsiyani tashkil etadi.

Ushbu operatsion tizimlar bir vaqtning o'zida ko'plab 
foydalanuvchilarga xizmat qiladi va ularga dasturiy va 
apparat resurslarini o'zaro almashish imkonini beradi. 
Internet-provayderlar odatda bir nechta mijozlar uchun bir 
vaqtning o'zida tarmoqqa kirishni qo'llab-quvvatlash uchun 
bir nechta serverlardan foydalanadilar. Serverlar veb -sayt 
sahifalarini saqlaydi va so'rovlarni qayta ishlaydi. UNIX va 
Windows Server 2008 R2  , Windows Server 2012 
odatiy server operatsion tizimlari hisoblanadi. Endi bu 
maqsadda Linux operatsion tizimi ham qo'llanila boshlandi 
. 12Operatsion tizimlarning turlari

Keyingi kategoriya  shaxsiy kompyuterlar uchun 
operatsion tizimlardan iborat  .  Ularning vazifasi 
bitta foydalanuvchi uchun qulay interfeysni taqdim 
etishdir. Ushbu turkumdagi asosiy operatsion 
tizimlar  Windows hisoblanadi XP, Windows 7 , 
Windows 8  (ba'zi versiyalar),  Windows 10  va  
Linux  . 13Unix va Linux 

UNIX  (  unix o'qing) - bu portativ,  ko'p vazifali  va ko'p 
foydalanuvchili  operatsion tizimlar  guruhi .

UNIX tizimining  Linux  nomli kloni mavjud  .  

Linuxning noodatiy xususiyati uning biznes modelidir: bu 
bepul dasturiy ta'minot. Uni turli xil Internetdan yuklab 
olish mumkin   www.kernel.org kabi saytlar. Linux tizimi 
Free Software Foundation asoschisi Richard Stallman 
tomonidan ishlab chiqilgan litsenziya bilan birga keladi.

. 14Unix va Linux 

UNIX OS  tajribali dasturchilar uchun mo'ljallangan. Bu 
kuchli va moslashuvchan tizim. U ma'lum bir dasturga 
moslashtirish uchun cheksiz ko'p usullarda birlashtirilishi 
mumkin bo'lgan kichik miqdordagi asosiy elementlar bilan 
tavsiflanadi. UNIX tizimining asosiy qoidalaridan biri 
shundaki, har bir dastur faqat bitta ishni bajarishi kerak, 
lekin uni yaxshi bajarishi kerak. Tizimdan foydasiz ortiqcha 
ish olib tashlandi.

UNIX serverlarda ustunlik qiladi, lekin u noutbuklar va 
superkompyuterlarda ham qo'llaniladi. UNIX tizimi ko'plab 
muhim OT dizayn tamoyillarini namoyish etadi, ularning 
aksariyati boshqa operatsion tizimlardan olingan.
     15Unix va Linux 

     Grafik interfeyslar juda qulay bo'lsa-da, ular 
moslashuvchan emas va tizim qanday ishlashi 
haqida tushuncha bermaydi.

Tizimning ba'zi versiyalarida buyruq qatori 
foydalanuvchi interfeysi tizimning o'zida hech 
qanday o'zgarishlarni talab qilmasdan sichqonchaga 
asoslangan grafik interfeys bilan almashtirildi. 16Operatsion tizimlarning turlari
 

Operatsion tizimlarning yana bir turi  real vaqtda 
tizimlardir  .  Bunday tizimlarning asosiy parametri vaqtdir. 
Masalan,  ishlab chiqarishni boshqarish  tizimlarida real 
vaqtda kompyuterlar davom etayotgan sanoat jarayoni 
haqida ma'lumotlarni to'playdi va undan uskunalarni 
boshqarish uchun foydalanadi. Bunday jarayonlar qat'iy 
vaqt talablariga javob berishi kerak. Agar mashina 
konveyer bo'ylab harakatlansa, har bir harakat qat'iy 
belgilangan vaqtda amalga oshirilishi kerak. 17Operatsion tizimlar haqida asosiy 
tushunchalar.

Jarayonlar

OTning asosiy tushunchasi  jarayondir  . Jarayon 
- bu bajarilish vaqtidagi dastur. Har bir jarayon 
o'zining  manzil maydoni  bilan bog'langan - 
xotiradagi ma'lum bir minimaldan ma'lum 
maksimalgacha bo'lgan manzillar ro'yxati. Ushbu 
manzillarda jarayon ma'lumotlarni kiritishi va uni 
o'qishi mumkin. Manzil maydoni dasturning o'zi 
va uning ma'lumotlarini o'z ichiga oladi. 18Operatsion tizimlar haqida 
asosiy tushunchalar

Ko'p vazifali tizimda protsessor dasturlar 
o'rtasida almashinadi va har biriga o'ndan yuzlab 
millisekundlar beradi.
     Shu bilan birga, har qanday vaqtda protsessor 
faqat bitta dastur bilan band bo'ladi, lekin bir 
soniya ichida u bir nechta dasturlar bilan 
ishlashga muvaffaq bo'lib, foydalanuvchilar 
uchun bir-biri bilan umumiy xotirani almashuvchi 
barcha dasturlar bilan parallel ishlash 
illyuziyasini yaratadi. . 19Operatsion tizimlar haqida 
asosiy tushunchalar

Matn protsessorini yoki kalkulyator 
dasturini ishga tushirganingizda, siz 
yangi jarayon yaratasiz.

Odatda, jarayon o'z ishini tugatgandan 
so'ng tugaydi. Matn muharrirlarida, 
brauzerlarda va ushbu turdagi boshqa 
dasturlarda jarayonni tugatishingiz 
mumkin bo'lgan tugma yoki menyu 
elementi mavjud. 20Operatsion tizimlar haqida asosiy 
tushunchalar

Thread  "  thread" "ip", "ip", "engil jarayon", "minitask" va 
boshqalar deb tarjima qilinadi.

Har bir jarayon uchun operatsion tizim  ketma-ket 
bajariladigan markaziy protsessor buyruqlaridan iborat 
bo'lgan bitta asosiy  ipni yaratadi.  Agar kerak bo'lsa, asosiy 
ip operatsion tizim dasturlash interfeysi yordamida boshqa 
iplarni yaratishi mumkin.

Jarayon tomonidan yaratilgan barcha oqimlar ushbu 
jarayonning manzil maydonida ishlaydi va jarayon 
resurslariga kirish huquqiga ega. Biroq, bir jarayondagi ip 
boshqa jarayondagi ip resurslariga kirish huquqiga ega 
emas, chunki ular turli manzil maydonlarida ishlaydi.

Jarayondagi barcha iplar o'ldirilganda, jarayon mavjud 
bo'lishni to'xtatadi. 21Operatsion tizimlar haqida 
asosiy tushunchalar

Yadro   OS  operatsion tizimning  markaziy 
qismidir .  Yadro  doimiy ravishda RAMda 
joylashgan  ;  butun operatsion tizimni 
boshqaradi; 22MS Windows 
90-yillarning boshlarida MS DOS operatsion tizimi uchun 
MS-Windows 3.x grafik qobig'i  butun dunyoda 
nihoyatda mashhur bo'ldi.
    Bu kompyuterdan foydalanishni osonlashtirdi va uning 
grafik interfeysi klaviaturadan murakkab buyruqlarni 
yozish o'rniga ruxsat berdi. ularni deyarli darhol 
menyudan sichqoncha bilan tanlang.

Hozirgi vaqtda dunyodagi aksariyat kompyuterlar 
Microsoft-dan Windows operatsion muhitining u yoki bu 
versiyasini boshqaradi.

Keling, eng keng tarqalgan versiyalarni tavsiflaymiz. 23Operatsion tizim Windows XP

Bu shaxsiy va biznes foydalanuvchilarining ehtiyojlarini 
qondirish uchun Microsoft tomonidan maxsus ishlab 
chiqilgan birinchi operatsion tizimdir.

Tez foydalanuvchi almashinuvi  bir nechta 
foydalanuvchilarga individual sozlamalar, dasturlar va 
fayllarni buzmasdan bir xil kompyuterga kirish imkonini 
beradi.

Masofaviy qo'llab-quvvatlash  
istalgan Windows XP kompyuteri orqali klaviaturani 
boshqarish va kompyuter monitor ekranini kuzatish 
imkonini beradi. 24Operatsion tizim Windows 7

Windows 7  -  Windows NT  oilasidagi  operatsion tizim , 
Windows Vista  ning vorisi .

Operatsion tizim 2009 yil 22 oktyabrda sotuvga chiqdi. 
oldingi operatsion tizim  Windows Vista  chiqarilgandan 
keyin uch yildan kamroq vaqt o'tdi . 25Operatsion tizim Windows 7

Windows 7 da oltita nashr mavjud:

Boshlang'ich Boshlovchi Sotish uchun emas, 
odatda netbuklarga oldindan o'rnatilgan

Asosiy uy Bosh sahifa -

Uy kengaytirildi Home Premium 

Professional Professional

Korporativ Korxona Jismoniy shaxslarga 
sotilmaydi

  Maksimal Yakuniy. 26Operatsion tizim Windows 10

Tizim shaxsiy kompyuterlar, planshetlar, smartfonlar kabi 
turli xil qurilmalar uchun birlashtirilgan bo'lish uchun 
mo'ljallangan. va hokazo.

Yagona ishlab chiqish platformasi va  universal 
ilovalarning yagona do'koni mavjud bo'lib  , barcha 
qo'llab-quvvatlanadigan qurilmalar bilan mos keladi.

Windows 10  xizmat sifatida  taqdim etiladi va 
yangilanishlar butun qo'llab-quvvatlash davri davomida 
chiqariladi. Tizim chiqarilganidan keyin birinchi yil 
davomida foydalanuvchilar Windows 7, Windows 8.1 va 
Windows operatsion tizimlarida qonuniy ishlaydigan 
qurilmalarda  Windows 10 ga bepul yangilanishlari 
mumkin.  Telefon 8.1. Muhim yangiliklar orasida Cortana 
ovozli yordamchisi , bir nechta ish stollarini yaratish va 
almashtirish imkoniyati mavjud. 27Operatsion tizim Windows 10

Windows 10  litsenziya shartnomasi Microsoft-ga 
foydalanuvchi  , uning Internetdagi faoliyati tarixi, saytlar 
va kirish nuqtalari uchun parollar, klaviaturada kiritilgan 
ma'lumotlar va boshqalar haqida ko'plab ma'lumotlarni 
to'plash imkonini beradi . 28Windows operatsion tizimi 
.  
Standart ilovalar  bilan  
       Microsoft Windows to'plami standart ilovalarni o'z 
ichiga oladi, masalan
    brauzer  (  Internet Explorer  ),  
    pochta mijozi  (  Outlook Express  ),   pleer  ( 
Windows Media Player  ).  
Ushbu mahsulotlar bepul sifatida joylashtirilgan va 
ularni rasmiy Microsoft veb-saytidan bepul yuklab 
olish mumkin, ammo ulardan ba'zilarini o'rnatish 
uchun sizda haqiqiy Microsoft Windows litsenziyasi 
bo'lishi kerak. 29Windows operatsion tizimi 
.  
Standart ilovalar  bilan  
        Windows operatsion tizimiga  standart mahsulotlarni kiritish 
bo'yicha juda ko'p tortishuvlar va munozaralar mavjud , chunki 
bu raqobatdosh mahsulotlarni tarqatishda jiddiy to'siq yaratadi.
Yevropada sotiladigan Windows Media Playersiz  Windows 
versiyasini yaratishni buyurdi . Microsoft kompaniyasining o'zi 
o'z mahsulotlarini Windows paketiga kiritish huquqini himoya 
qilishda davom etmoqda va yangi integratsiyalashgan 
mahsulotlarni ishlab chiqmoqda. 30Windows operatsion tizimi 
.    
Dasturlarning uzluksizligi

Orqaga qarab muvofiqlik  , dasturiy ta'minotga qo'llanilganda 
,  dasturning keyingi versiyalarining xuddi shu dasturning 
oldingi versiyasi tomonidan yaratilgan fayllar bilan ishlash 
qobiliyatini anglatadi .

Masalan,  Microsoft -da   Office  hozirda deyarli ishlatilmaydigan 
bir qator formatlarni qo'llab-quvvatlaydi. 31Kompyuter dasturi

Qurilma drayverlari

Drayv - bu  operatsion tizimga  standart usulda 
apparat vositalariga  kirish imkonini beruvchi 
kompyuter dasturi .

Umuman olganda, 
kompyuterga ulangan har bir qurilmadan foydalanish uchu
n 
maxsus drayver talab qilinadi. Odatda, operatsion tizimlar 
tashqi qurilmalarning asosiy komponentlari uchun 
drayverlar bilan birga keladi, ularsiz tizim ishlamaydi.

Biroq, aniqroq qurilmalar (masalan,  video adapter  yoki 
printer  ) odatda qurilma ishlab chiqaruvchisi tomonidan 
taqdim etilgan maxsus drayverlarni talab qilishi mumkin. 32Qurilma drayverlari

Qurilma drayveri bir nechta funktsiyalarni bajaradi:

1) Qurilmalar va ularning ustida joylashgan dasturiy 
ta'minot turiga qaramasdan o'qish va yozishni qayta 
ishlash.

2) Qurilmani ishga tushirish.

3) Qurilmaning quvvat sarfini va hodisalarni ro'yxatga 
olishni boshqarish.

4) Kirish parametrlarini tekshirish. Agar ular ma'lum 
mezonlarga javob bermasa, haydovchi xatoni qaytaradi.

5) Qurilmadan joriy foydalanishni tekshirish. Agar 
qurilma band bo lsa, so rov navbatda turishi mumkin. ʻ ʻ
Agar qurilma bo'sh bo'lsa, qurilma holati tekshiriladi. 
Ma'lumot uzatishni boshlashdan oldin siz qurilmani 
yoqishingiz yoki dvigatelni ishga tushirishingiz kerak 
bo'lishi mumkin. Qurilma tayyor bo'lgach, qurilmani 
haqiqiy boshqarish boshlanishi mumkin.                            
               33Utility
Tizim dasturlarining muhim sinflari yordamchi dasturlar - 
yordamchi dasturlardir  . Ular operatsion tizimning tegishli 
imkoniyatlarini kengaytiradi va to'ldiradi yoki mustaqil 
muhim vazifalarni hal qiladi.
Keling, ba'zi yordam dasturlarini qisqacha tavsiflab beraylik  :  
kompyuter qurilmalarini tekshirish va nosozliklarni 
aniqlash uchun foydalaniladigan kompyuter holatini 
monitoring qilish, sinash va diagnostika qilish 
uchun dasturlar ;  nosozlik sababini va joyini ko'rsating;
qadoqlash dasturlari  (masalan, arxivchilar – WinZip ), bu 
sizga disklardagi ma'lumotlarni yanada zichroq yozib 
olish imkonini beradi, shuningdek, bir nechta fayllarning 
nusxalarini bitta arxiv fayliga birlashtiradi; 34Utility  
Utilitalar  

kompyuter viruslari tomonidan infektsiyani oldini olish 
va virus infektsiyasining oqibatlarini bartaraf etish 
uchun mo'ljallangan  antivirus dasturlari ;

disk maydoni optimallashtirish va sifat nazorati 
dasturlari  ;

ma'lumotlarni qayta tiklash va ma'lumotlarni 
himoya qilish dasturlari

CD yozish uchun dasturlar.

Konvertor dasturlari  fayllarni bir xil formatdagi 
boshqa formatga o'zgartiradi,   masalan,  doPDF7.2 
bepul  PDF konvertori  Microsoft Excel, Word yoki 
PowerPoint hujjatlaridan, shuningdek, elektron pochta 
va sevimli veb-saytlaringizdan PDF-fayllarni yaratishi 
mumkin. 35Ma'lumotlarni siqish

Arxiv dasturlari (pakerlar) haqida umumiy ma'lumot 
uchun  Keling  , axborotni siqish  tushunchasini ko'rib 
chiqaylik
Aloqa kanallari orqali arxivlash va uzatishda asosiy 
parametr axborot hajmi hisoblanadi   . Shuning uchun vakillik 
modellari siqish protseduralari bilan to'ldiriladi, ya'ni. 
ma'lumotlarning zich qadoqlanishi.
Ikki turdagi siqishni algoritmlari ishlab chiqilgan va 
qo'llaniladi:  ma'lumotlar strukturasining o'zgarishi bilan siqish 
(ma'lumotlar yo'qolishisiz sodir bo'ladi) va  ma'lumotlarning 
qisman yo'qolishi bilan siqish  . 36Ma'lumotlarni siqish

Ikkinchi turdagi algoritmlar asl nusxani to'liq tiklashga 
imkon bermaydi va shuning uchun grafik yoki tovushni 
saqlash uchun ishlatiladi.
Ular matnlar, raqamlar yoki dasturlar uchun qo'llanilmaydi.

Barcha arxivchilar ma'lumotni kodlashning ushbu ikki 
usulini ba'zi bir modifikatsiyadan foydalanadilar. Eng 
mashhur arxivchi WinZip hisoblanadi . Bu ZIP formati 
arxivlashning jahon standarti hisoblanishi va eng uzoq 
rivojlanish tarixiga ega ekanligi bilan izohlanadi . 
Internetdagi aksariyat arxivlar ZIP formatida ham mavjud 
.  
  37Ma'lumotlarni siqish

WinRAR  qulayligi va keng qo'llanilishi bo'yicha arxiv 
dasturlari orasida tan olingan etakchi bo'lib, hozirda eng 
katta tillar to'plamini, shu jumladan rus tilini qo'llab-
quvvatlaydi. Biroq, RAR formati ko'p hollarda ZIP ga 
qaraganda ancha yaxshi siqishni ta'minlaydi . RAR 
formati ZIP- da etishmayotgan bir qancha muhim 
xususiyatlarga ega , masalan, jismoniy shikastlangan 
faylni tiklash qobiliyati va ayniqsa qimmatli 
ma'lumotlarning tasodifiy o'zgarishini oldini olish uchun 
arxivni blokirovkalash funksiyasi.

Uning asosiy xususiyatlari quyidagilardan iborat: RAR va 
ZIP arxivlarini to'liq qo'llab-quvvatlash ; grafik qobiqning 
mavjudligi; o'z-o'zidan ochiladigan ( SFX ) arxivlarni 
yaratish;

1KOMPYUTERNING DASTURIY TA`MINOTI VA ULARNING TURLARI. TIZIMLI DASTURIY TA`MINOT , UNING TURLARI VA VAZIFALARI.

2Kompyuter dasturi  Dasturiy ta'minot deganda kompyuter tizimi tomonidan bajariladigan dasturlar to'plami tushuniladi .

3Kompyuter dasturi  Kompyuterda ishlaydigan barcha dasturlarni uch toifaga bo'lish mumkin:  foydalanuvchilar tomonidan talab qilinadigan ishlarning bajarilishini bevosita ta'minlaydigan amaliy dasturlar ;  yordamchi funktsiyalarni bajaradigan tizim dasturlari , masalan:  kompyuter resurslarini boshqarish;  foydalanilgan ma'lumotlarning nusxalarini yaratish;  kompyuter qurilmalarining funksionalligini tekshirish;  kompyuter haqida ma'lumotnoma ma'lumotlarini berish va boshqalar;  yangi kompyuter dasturlarini yaratish jarayonini osonlashtiradigan instrumental dasturiy ta'minot tizimlari ( Borland Paskal, Visual Basic, C++)

4Tizim dasturlari  Tizim dasturlari amaliy dasturlar bilan birgalikda ishlaydi va kompyuter resurslarini - markaziy protsessor, xotira, kiritish-chiqarishni boshqarish uchun xizmat qiladi.  Tizim dasturlari - bu barcha kompyuter foydalanuvchilari uchun mo'ljallangan umumiy foydalanish dasturlari .  Tizim dasturiy ta'minoti kompyuterning amaliy dasturlarni samarali ishlashini ta'minlash uchun mo'ljallangan .  Tizim dasturiy ta'minoti quyidagilarni o'z ichiga oladi: 1. Operatsion tizimlar 2. Kommunal xizmatlar (kommunal xizmatlar) 3. Qurilma drayverlari 4. Antiviruslar 5. Arxivchilar

5operatsion tizim  Turli xil tizim dasturlari orasida operatsion tizimlar alohida o'rin tutadi .  Operatsion tizim operatsion tizim ) - kompyuter texnikasini boshqarishni, fayllar bilan ishlashni , ma'lumotlarni kiritish va chiqarishni, shuningdek yordamchi va amaliy dasturlarni bajarishni ta'minlaydigan kompyuter dasturlarining asosiy to'plami.  Kompyuteringizni yoqsangiz, operatsion tizim boshqa dasturlardan oldin xotiraga yuklanadi va keyin ular ishlash uchun platforma va muhit bo'lib xizmat qiladi.