logo

MAMLAKAT IQTISODIY TARAQQIYOTIDA XALQARO SAVDONING O'RNI VA ROLI

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

629 KB
MAMLAKAT IQTISODIY TARAQQIYOTIDA 
XALQARO SAVDONING O'RNI VA ROLI Iqtisodiy rivojlantirishning yuqori sur`atini 
ta`minlash sharoitida korxona tashqi iqtisodiy 
faoliyatini samarali tashkil etish O’zbekiston Respublikasi jahonning ko’zga ko’ringan yirik va obro’li xalqaro tashkilotlari, dunyoning 
o’nlab davlatlari bilan aloqalarni o’rnatgan bo’lib, ularning yirik bank va moliyaviy tashkilotlari bilan, davlat 
va nodavlat tashkilotlari bilan o’zaro iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirib kelmoqda  

O’zbekistonda xorijiy 
mamlakatlarning 43ta 
elchixonasi, 49ta nodavlat 
va shuningdek 15 ta 
davlatlararo tashkilotlari 
akkreditatsiya  qilingan. 
Respublikamiz eng muhim 
xalqaro konvensiyalarning 
qatnashchisidir.  
O’zbekiston turli davlatlar 
bilan xalqaro iqtisodiy 
integratsion jarayonlar 
asosida intensiv rivojlanib 
boruvchi davlatlardan biridir. Rivojlanish va taraqqiyot yo’liga o’tgan O’zbekiston nufuzli xalqaro 
iqtisodiy hamkorlik tashkilotlarning teng huquqli a’zosidir  
Respublikamiz Xalqaro valyuta fondi (XVF), Jahon banklar guruhi, Xalqaro 
mehnat tashkiloti (XMT), Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti, Xalqaro elektr 
aloqalari ittifoqi, Osiyo - Tinch okeani mintaqasining iqtisodiy va ijtimoiy 
komissiyasi, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YETTB) kabi mashhur 
xalqaro iqtisodiy va moliyaviy tashkilotlarning a’zosi hisoblanadi. Respublikamiz 
Xalqaro atom energiyasini nazorat qilish bo’yicha tashkilotga, Jahon savdo 
tashkilotiga a’zo bo’lib kirishi uchun faol tayyorgarlik ishlari olib borilmoqda.  Respublikaning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy hayotini 
erkinlashtirish sharoitida jahon hamjamiyatiga qo’shilish 
jarayonlarini rivojlantirish va yanada chuqurlashti rish	 ning 
ustuvor yo’nalishlarida kuch-g’ayratni jamlash zaruriyati yuzaga 
keldi.  

Yetakchi xalqaro iqtisodiy, 
moliyaviy,  va gumanitar 
tashkilotlar, ilg’or Yevropa 
mamlakatlari va AQSh, Osiyo -
Tinch Okeani mintaqasi 
davlatlari, MDH mamlakatlari 
jumladan, Rossiya, shuningdek, 
Markaziy Osiyo davlatlari bilan 
hamkorlikni mustahkamlash ana 
shunday yo’nalish hisoblanadi. 
Prezidenti I. Karimov integratsiya 
haqida fikr bildirib,  
“  O’zbekiston bir vaqtning 
o’zida turli darajalarda dunyo 
miqyosida va mintaqa 
ko’lamida-integratsiya 
jarayonlarida qatnashsa-da, 
ammo bir muhim qoidaga: “bir 
davlat bilan yaqinlashish 
hisobiga boshqasidan 
uzoqlashmaslikka amal qiladi. 
Biz bir subyekt bilan 
sherikchilikning 
mustahkamlanishi boshqalar 
bilan sherikchilik 
munosabatlarining 
zaiflashuviga olib kelishiga 
qarshi miz .  O`zbekiston Respublikasida tashqi iqtisodiy 
faoliyatni rivojlantirish kontseptsiyasi  

O`zbekistonning ijtimoiy jihatdan yo`naltirilgan 
bozor iqtisodiyoti modelida tashqi iqtisodiy 
faoliyatni rivojlantirish va mustahkamlash, 
respublikaning jahon xo`jalik aloqalariga 
birlashish yo`llarini belgilash, shuningdek, 
ijtimoiy jihatdan yo`naltirilgan bozor 
iqtisodiyotining rivojlanishi va respublika 
integratsiyasi yo`nalishlarining jahon xo`jalik 
aloqalarida mustahkamlanishi asosiy o`rin  
egallaydi.

Ochiq turdagi iqtisodiyotning shakllanishi 
sharoitida rivojlangan tashqi iqtisodiy aloqalar 
tizimida bo`lgan har bir davlatning xalqaro 
mehnat taqsimotida o`z o`rniga, dunyo xo`jalik 
tizimida o`z «javoniga»  ega bo`lishi muhimdir. Tashqi iqtisodiy faoliyatning muhim 
shakllaridan biri —

tashqi  savdo  bo‘lib,  uni  to‘g‘ri  rejalashtirish,  
tashkil  etish,

boshqarish va amalga oshirish, aniqligiga erishish 
uchun

tasniflash  lozim.  Ta sniflash  deganda  xalqaro  
tijorat  kelishuvinioldi-sotdi  va  tovar  almashish  
kelishuvlariga  ajratishni  tushunish

mumkin. Mustaqilligimiz     davrida  ijtimoiy-iqtisodiy

siyosiy,  madaniy-ma’naviy  va  tashqi  iqtisodiy  faoliyat  sohalarid

olamshumul yutuqlarga erishildi. Prezidentimiz tomonida

ishlab  chiqilgan  va  asoslab  berilgan  bozor  iqtisodiyotiga  o‘tis

tamoyillari amalda o‘z samarasini bera boshladi. Amalg

oshirilayotgan  islohotlar  jamiyat  kishilarining  farovonligi

ularning  hayoti  gullab-yashnashi  uchun  qaratilganligi,  odamlar 

islohotlar  uchun  emas,  balki  islohotlar  —  odamlar  uchun  xizma

qilishi zarurligi Yurtboshimiz tomonidan takror va takro

ta’kidlanmoqda.  Iqtisodiy  islohotlarning  natijalariga  ko‘ra   barcha  
asosiy  iqtisodiy  ko‘rsatkichlar  o‘sib  bormoqda. Respublikamizning  iqtisodiy  salohiyati  yuqori  bo‘lsa-da

erishilgan  yutuqlar  darajasini  hali  qoniqarli  deb  bo‘lmaydi.

Ayniqsa,  mashinasozlik,  to‘qimachilik,  kimyo,  qishloq  xo‘jaligi

mashinasozligi  sanoati,  eksport  imkoniyatlaridan  foydalanish

bugungi  kun  talablariga  javob  bermaydi.  Holbuki,  mamlakatimiz

iqtisodiy  salohiyatini  mustahkamlashda,  iqtisodiy  islohotlarni

hayotga  tatbiq  etishda  bu  tarmoqlarning  hissasi  juda  yuqori   bo‘lishi 
 lozim. Z amonaviy  texnika-texnologiya,  asbob-uskunalar

  «nou-xou»,  ilmiy  tadqiqot  va  tajriba  konstruktorlik

ishlari  hamda  milliy  iqtisodiyot  rivojini  ta’minlovchi  boshqa

tovarlar  shu  sohalarda  yaratiladi.  Ikkinchi  tomondan,  aynan

ular  xalq  xo‘jaligining  boshqa  tarmoqlari  uchun  ishlab  
chiqarish

vositalari va boshqa mehnat qurollari yetkazib beradi. Bu

tarmoqlarning  jadal  rivojlanishi  —  jahon  bozoriga  
raqobatbar-

dosh  mahsulotlar  yetkazib  berish,  mamlakat  eksport  
salohiyatini

oshirishning muhim omillaridan biridir. 
Ushbu omillardan   oqilona foydalanish uchun 
korxona, tarmoq va, nihoyat,   respublika  tashqi  
iqtisodiy  faoliyat  (TIF)ini  to‘g‘ri  tashkil  etis h  va 
 amalga  oshirish  katta  ahamiyatga  ega.

Ushbu omillardan   oqilona foydalanish uchun 
korxona, tarmoq va, nihoyat,   respublika  tashqi  
iqtisodiy  faoliyat  (TIF)ini  to‘g‘ri  tashkil  etish   va 
 amalga  oshirish  katta  ahamiyatga  ega.

MAMLAKAT IQTISODIY TARAQQIYOTIDA XALQARO SAVDONING O'RNI VA ROLI

Iqtisodiy rivojlantirishning yuqori sur`atini ta`minlash sharoitida korxona tashqi iqtisodiy faoliyatini samarali tashkil etish

O’zbekiston Respublikasi jahonning ko’zga ko’ringan yirik va obro’li xalqaro tashkilotlari, dunyoning o’nlab davlatlari bilan aloqalarni o’rnatgan bo’lib, ularning yirik bank va moliyaviy tashkilotlari bilan, davlat va nodavlat tashkilotlari bilan o’zaro iqtisodiy munosabatlarni rivojlantirib kelmoqda  O’zbekistonda xorijiy mamlakatlarning 43ta elchixonasi, 49ta nodavlat va shuningdek 15 ta davlatlararo tashkilotlari akkreditatsiya qilingan. Respublikamiz eng muhim xalqaro konvensiyalarning qatnashchisidir.  O’zbekiston turli davlatlar bilan xalqaro iqtisodiy integratsion jarayonlar asosida intensiv rivojlanib boruvchi davlatlardan biridir.

Rivojlanish va taraqqiyot yo’liga o’tgan O’zbekiston nufuzli xalqaro iqtisodiy hamkorlik tashkilotlarning teng huquqli a’zosidir Respublikamiz Xalqaro valyuta fondi (XVF), Jahon banklar guruhi, Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT), Jahon sog’liqni saqlash tashkiloti, Xalqaro elektr aloqalari ittifoqi, Osiyo - Tinch okeani mintaqasining iqtisodiy va ijtimoiy komissiyasi, Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki (YETTB) kabi mashhur xalqaro iqtisodiy va moliyaviy tashkilotlarning a’zosi hisoblanadi. Respublikamiz Xalqaro atom energiyasini nazorat qilish bo’yicha tashkilotga, Jahon savdo tashkilotiga a’zo bo’lib kirishi uchun faol tayyorgarlik ishlari olib borilmoqda.

Respublikaning ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy hayotini erkinlashtirish sharoitida jahon hamjamiyatiga qo’shilish jarayonlarini rivojlantirish va yanada chuqurlashti rish ning ustuvor yo’nalishlarida kuch-g’ayratni jamlash zaruriyati yuzaga keldi.  Yetakchi xalqaro iqtisodiy, moliyaviy, va gumanitar tashkilotlar, ilg’or Yevropa mamlakatlari va AQSh, Osiyo - Tinch Okeani mintaqasi davlatlari, MDH mamlakatlari jumladan, Rossiya, shuningdek, Markaziy Osiyo davlatlari bilan hamkorlikni mustahkamlash ana shunday yo’nalish hisoblanadi. Prezidenti I. Karimov integratsiya haqida fikr bildirib,  “ O’zbekiston bir vaqtning o’zida turli darajalarda dunyo miqyosida va mintaqa ko’lamida-integratsiya jarayonlarida qatnashsa-da, ammo bir muhim qoidaga: “bir davlat bilan yaqinlashish hisobiga boshqasidan uzoqlashmaslikka amal qiladi. Biz bir subyekt bilan sherikchilikning mustahkamlanishi boshqalar bilan sherikchilik munosabatlarining zaiflashuviga olib kelishiga qarshi miz .