Mavsumiy migratsiya
![MAVZU: Mavsumiy migratsiya
Reja:
1. Mavsumiy migratsiyalarning kelib
chiqishi.
2. Mavsumiy migratsiyalar.
3. Mavsumiy migratsiyalarning
ahamiyati.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_1.png)
![Turli hayvonlarda mavsumiy migratsiyalar turlicha
xarakterda bo’ladi. Ushbu xususiyat ham
oziqlanish yoki ko’payish singari instinkt (tug’ma
odat) asosida sodir bo’luvchi murakkab biologik
hodisadir. Mavsumiy migratsiyaning yuzaga
kelishini organizmning tashqi muhit bilan reflektor
bog’lanishi deb hisoblash lozim. Bu bog’lanishda
retseptorlarga turli-tuman tashqi signallar ta’sir
etib organizmni boshqarib turadi.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_2.png)
![](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_3.png)
![Mavsumiy migratsiyalar, ayniqsa, oziqlanish va
oziqa manbai joyining almashinuvi bilan bog’liq
bo’ladi. Shunga binoan, bir joydan boshqa joyga
ko’chishga bir turdagi oziqaning yo’qolishi va
boshqa turdagi oziqaning paydo bo’lishi sabab
bo’ladi. Bu kabi “kichik migratsiyalar” ya’ni uzoq
bo’lmagan ikkinchi joyga ko’chish oziqaning sifatini
yomonlashuvi yoki oziqa zahirasining kamayishi
tufayli sodir bo’ladi. Ko’pgina o’troq qushlar
ko’payishini tugatgandan so’ng oziqasining
kamayishi yoki tugashi sababli ko’chmanchi hayot
tarziga o’tadilar.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_4.png)
![](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_5.png)
![Dala sichqonlari, yumronqoziqlar va boshqa bir
qator kemiruvchilar hududning tepalik joylarida
oziqa bo’luvchi o’simliklar qurib qolgandan keyin,
ular hududning past hamda yashil o’simliklar o’sib
turgan joylarga ko’chib o’tadi. Qisqa masofalarga
ko’chib o’tish, shuningdek, uzoq muddatli yog’in
yoki quruqlik davri, yerni shudgorlash, o’simlikni
o’rish, hosilni yig’ish kabi o’zgarishlar tufayli ham
sodir bo’ladi](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_6.png)
![Qushlarninng mavsumiy uchib ketishi yoki
kelishi tabiatning mavsumiy o’zgarishlari
bilan bog’liq bo’ladi, lekin ushbu jarayonning
sodir bo’lishida yorug’lik rejimi asosiy rol
o’ynaydi. Migratsiyalarning amalga oshishi
esa haroratning o’zgarishlarini hal qiladi.
Ko’pgina hayvonlarning migratsiyasi qor
yog’ishi bilan bog’liqdir.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_7.png)
![](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_8.png)
![O’rmonli hududda tuyoqli
hayvonlar ignabargli
daraxtlar zichroq joylarga
(uchastkalarga) ko’chadi,
chunki ushbu
daraxtlarning shoxlari
qorni o’zida ushlab qoladi
va yerda uning qalinligi
kam bo’ladi.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_9.png)
![Ko’pgina migratsiyalar ichimlik suvi
zahirasining kamayishi va suv ichishning
qiyinlashuvi bilan bog’liq. Bunday
migrasiyalarni cho’l va saxrolarda yashovchi
hayvonlar, ayniqsa, qushlar amalga oshiradi.
Ba’zi kunlari suv ichishi uchun 80-100 km
masofani bosib o’tishi mumkin.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_10.png)
![](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_11.png)
![Shunday qilib mavsumiy o’zgarishlar va
organizmning holati hamda faoliyati majmui
turning yillik siklini hosil qiladi. Bitta turga
mansub bo’lgan har xil populyatsiyalarning
yillik sikllari bir-birinikidan farq qiladi. Gap
shundaki, turning bir populyasiyasi shimolda
uchrab, qishda uyquda bo’lsa, uning janubda
yashovchi populyatsiyasi yil davomida faol
hayot kechiradi.](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_12.png)
![](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_13.png)
![E’tiboringiz uchun rahmat](/data/documents/cda98f87-7b6b-43de-ba24-1a3cf46c01c1/page_14.png)
MAVZU: Mavsumiy migratsiya Reja: 1. Mavsumiy migratsiyalarning kelib chiqishi. 2. Mavsumiy migratsiyalar. 3. Mavsumiy migratsiyalarning ahamiyati.
Turli hayvonlarda mavsumiy migratsiyalar turlicha xarakterda bo’ladi. Ushbu xususiyat ham oziqlanish yoki ko’payish singari instinkt (tug’ma odat) asosida sodir bo’luvchi murakkab biologik hodisadir. Mavsumiy migratsiyaning yuzaga kelishini organizmning tashqi muhit bilan reflektor bog’lanishi deb hisoblash lozim. Bu bog’lanishda retseptorlarga turli-tuman tashqi signallar ta’sir etib organizmni boshqarib turadi.
Mavsumiy migratsiyalar, ayniqsa, oziqlanish va oziqa manbai joyining almashinuvi bilan bog’liq bo’ladi. Shunga binoan, bir joydan boshqa joyga ko’chishga bir turdagi oziqaning yo’qolishi va boshqa turdagi oziqaning paydo bo’lishi sabab bo’ladi. Bu kabi “kichik migratsiyalar” ya’ni uzoq bo’lmagan ikkinchi joyga ko’chish oziqaning sifatini yomonlashuvi yoki oziqa zahirasining kamayishi tufayli sodir bo’ladi. Ko’pgina o’troq qushlar ko’payishini tugatgandan so’ng oziqasining kamayishi yoki tugashi sababli ko’chmanchi hayot tarziga o’tadilar.