logo

Mediatsiya tartib - taomilini amalga oshirish tartibi va muddati

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

629.8681640625 KB
Mav zu:Mediat siy a  t art ib - 
t aomilini  amalga  oshirish  t art ibi 
v a muddat i
                                                                    RE JA

1.Mediatsiya  haqida  tushuncha 

2. Mediatsiya tartib -taomilini  amalga  oshirish  mohiyati va uning prinsiplari

3.Mediatsiya  tartib-taomilini amalga oshirish haqida qonunchilikda oid 

ma'lumotlar

4.Mediatsiy tartibi  va  muddati

5. Mediatsiya nizolarni hal qilishning muqobil usuli  sifatida   1. Mediat siy a haqida t ushuncha
Mediatsiya — kelib chiqqan nizoni taraflar 
o‘zaro maqbul qarorga erishishi uchun 
ularning ixtiyoriy roziligi asosida mediator 
ko‘magida hal qilish usuli
Mediator — mediatsiyani amalga oshirish 
uchun taraflar tomonidan jalb etiladigan shaxs
mediativ kelishuv — mediatsiyani qo‘llash 
natijasida mediatsiya taraflari tomonidan 
erishilgan kelishuv;   
mediatsiya tartib-taomilini 
amalga oshirish to‘g‘risidagi 
kelishuv — taraflarning tuzilgan 
paytdan e’tiboran mediatsiya 
tartib-taomili amalga 
oshiriladigan kelishuvi;  2.Mediat siy a  t art ib -t aomilinibamalga 
oshirish mohiy at i v a uning prinsiplari
Mediatsiya maxfiylik, ixtiyoriylik, taraflarning hamkorligi va teng 
huquqliligi, mediatorning mustaqilligi va xolisligi prinsiplari asosida 
amalga oshiriladi.
Mediatsiya ishtirokchilari mediatsiya jarayonida o‘zlariga ma’lum bo‘lib 
qolgan ma’lumotlarni ularni taqdim etgan mediatsiya tarafining, uning 
huquqiy vorisining yoki vakilining yozma roziligisiz oshkor qilishga haqli 
emas.
Mediatsiya ishtirokchilari o‘zlariga mediatsiya jarayonida ma’lum bo‘lib 
qolgan holatlar haqida guvoh sifatida so‘roq qilinishi mumkin emas, 
shuningdek ulardan mediatsiyaga taalluqli axborotni talab qilib olish 
mumkin emas, bundan qonunda nazarda tutilgan hollar mustasno.   Mediatsiya taraflarning mediatsiyani qo‘llash to‘g‘risidagi kelishuvda 
ifodalangan o‘zaro ixtiyoriy xohish-istagi bo‘lgan taqdirda qo‘llaniladi.
Mediatsiya taraflari mediatsiyani qo‘llashdan uning istalgan 
bosqichida voz kechishga haqli.
Taraflar o‘zaro maqbul kelishuvni muhokama qilish uchun 
masalalarni tanlashda erkindir.
Mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish vaqtida yarashishga 
majburlash taqiqlanadi.     
Mediatsiya tartib-taomili mediativ kelishuv shartlariga bir 
tomonlama ta’sir ko‘rsatishni istisno etgan holda amalga 
oshirilishi kerak.

Mediatsiya tartib-taomili nizo xususida taraflarning 
hamkorligi asosida o‘zaro maqbul qarorga erishish 
maqsadida amalga oshiriladi.

Mediatsiya taraflari mediatorni, mediatsiya tartib-
taomilini amalga oshirish tartibini, mediatsiya tartib-
taomilidagi o‘z nuqtai nazarini, bu nuqtai nazarni himoya 
qilish usullari va vositalarini tanlashda, axborot olishda, 
mediativ kelishuv shartlarining o‘zaro maqbulligini 
baholashda teng huquqlardan foydalanadi hamda 
ularning zimmasida teng majburiyatlar bo‘ladi.    
Mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirishda mediator mustaqildir. 
Mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirishda mediatorning faoliyatiga 
biror-bir tarzda aralashishga yo‘l qo‘yilmaydi.

Mediator xolis bo‘lishi, mediatsiya tartib-taomilini taraflarning manfaatlarini 
ko‘zlab amalga oshirishi va mediatsiyada ularning teng ishtirokini 
ta’minlashi, taraflarga o‘z majburiyatlarini bajarishi hamda o‘zlariga berilgan 
huquqlarni amalga oshirishi uchun zarur shart-sharoitlar yaratishi kerak. 
Mediatorning mustaqilligi va xolisligiga to‘sqinlik qiladigan holatlar mavjud 
bo‘lgan taqdirda, u mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirishdan voz 
kechishi kerak.  3.Mediat siy a amalga oshirish  haqida 
qonunchilik ga oid  ma'lumot lar

2018 yil 3 iyulda O‘zbekiston Respublikasining 
"Mediatsiya to‘grisida"gi Qonuni ning kabul kilinishi va 
2019 yil 1 yanvardan kuchga kirishi bilan 
mamlakatimizda nizolarni mukobil xal etishning (ADR 
alternative dispute resolution) yangi usuli joriy etildi.     
Ushbu Qonunning maksadi mediatsiya soxasidagi 
munosabatlarni tartibga solishga karatilgan bo‘lib, 4 
ta bob 34 ta moldadan iborat. Birinchi bobda umumiy 
qoidalar, ikkinchi bobda mediatsiya ishtirokchilari 
xamda ularning xukuk va majburiyatlari, uchinchi 
bobda mediatsiyani ko‘llash va mediatsiya tartib-
taomilini amalga oshirishga oid normalar, to‘rtinchi 
bobda yakunlovchi koidalar mustaxkamlangan.    
O‘zbekiston Respublikasi g 2006 yil 16 oktyabrda kabul 
kilingan "Hakamlik sudlari tugrisida"gi Qonuniga 371 modda 
kiritilib, "Hakamlik muxokamasida mediatsiyaning 
ko‘llanilishi"ga ond yangi norma mustaxkamlandi. Ushbu 
normaga ko‘ra: xakamlik muxokamasida mediatsiya nizoni 
kurib chikish jarayonida xakamlik sudining karori kabul 
kilinguniga kadar kullanilishi mumkin: xakamlik 
muxokamasining taraflari tomonidan mediatsiya tartib-
taomillarini amalga oshirish xakida kelishuv tuzilgan 
takdirda, xakamlik sudi mediatsiya tartib-taomili tugaguniga 
kadar xakamlik muxokamasini koldirish tugrisida ajrim 
chikaradi: garaflar o‘rtasida mediativ kelishuv tuzilgan 
takdirda xakamlik sudi - xakamlik muxokamasini tugatadi. 
fukarolik va iktisodiy protsessual konunchilikka "yarashtirish 
tartib-taomillari" sifatida kelishuv bitimi bilan mediatsiya 
onda mustaxkamlandi.  4.Mediat siy a  t art ibi  v a muddat i

"Mediatsiya to‘grisida"gi Qonunning 15-
moddasida mediatsiyani kullash shartlari 
belgilangan. Mediatsiyani ko‘llashning eng 
asosiy shartlaridan biri "taraflarning xoxish-
istagi" xisoblanadi. Chunki mediatsiya 
sudlan tashkari va sul tartibida fakat 
taraflarning xoxish-istagi bulgan takdirda 
kullanilishi mumkin.   Bundan tashkari, mediatsiya kaysi jarayonda kullanilishiga ko‘ra 
kushimcha shartlar belgilangan. Jumladan, mediatsiya:
- nizoni sud tartibida ko‘rish jarayonida sud xujjatini kabul kilish uchun 
sul aloxida xonaga (maslaxatxonaga) kirguniga kadar:
- sul xujjatlari va boshka organlar xujjatlarini ijro etish jarayonida 
faoliyatini professional asosda amalga oshiruvchi mediator ishtirok 
etgan takdirda nizoni xakamlik sudila kurish jarayonida sudining karori 
kabul kilinguniga qadar kullanilishi mumkin.  
Taraflar o‘rtasida mediatsiyani kullash tugrisidagi 
kelishuvning mavjudligi mediatsiyani o‘tkazish asosi 
bo‘lib xizmat kiladi. Mediatsiyani qo‘llash to‘g‘risidagi 
kelishuv shartnomaning aloxida sharti sifatida uning 
tarkibiy kismiga kiritilishi yoki yozma shaklda aloxida 
kelishuv sifatida rasmiylashtirilishi mumkin.

Mediatsiyani kullash tugrisidagi kelishuvda taraflar 
o‘rtasida kelib chikkan yoki kelib chikishi mumkin 
bo‘lgan barcha yoki muayyan nizolar mediatsiya 
tartib-taomilini amalga oshirish yo‘li bilan xal etilishi 
kerakligi xakidagi koida mustaxkamlanishi lozim. 
Bundan tashkari, mediatsiyani ko‘llash to‘grisidagi 
kelishuvdanchidan  
nizo predmeti;

mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish tartibi; 

mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish bilan boglik xarajatlarda 
taraflarning ishtirok etish shartlari; 

mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish muddatlari to‘grisidagi 
ma’lumotlar bulishi mumkin. 

Ushbu ma’lumotlar mediatsiyani ko‘llash to‘grisidagi kelishuvda 
kiritilmagan bo‘lsa, keyinchalik mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish 
tugrisidagi kelishuvda batafsil ko‘rsatiladi.  
Mediatsiyani tugatish asoslariga kuyidagilar kiradi: 

taraflar tomonidan mediativ kelishuv tuzilganligi;

nizo xususida o‘zaro makbul bo‘lgan karorga erishish 
imkoniyati yo‘qligi;

- mavjud ixtiloflar buyicha kelishuvga erishmay turib 
mediatsiyani tugatish tugrisida taraflarning kelishuvn 
tuzilganligi (mediatsiya tartib-taomilini amalga 
oshirish tugrisida yozma kelishuv mavjud bo‘lgan 
taqdirda);

-biror-bir tarafning mediatsiyani davom ettirishdan 
voz kechishni malum kilganligi;

mediatsiya tartib taomilini amalga oshirish muddatlari 
o‘tganl  5.Mediat siy a  nizolarni  hal  qilishning 
muqobil  usullari  

Milliy konunchilikda mediatsiya 
instituti yangi institutlardan biri 
bo‘lishiga karamasdan, uni xukukiy 
tartibga soluvchi normativ Hukukiy 
baza mamlakatimizda boskichma-
boskich rivojlanib bormokda, xamda 
uni ko‘llash bilan boglik amaliyotda 
mavjud muammolarni bartaraf 
etishga qaratilgan izchil chora-
tadbirlar amalga oshirilmokda.    
Jumladan, o‘tgan davr professional mediatorlarni O‘kitish tizimi mobaynida yanada 
takomillashtirildi, ushbu sohada ilmiy tadkikot ishlarining rivojlantirish maksadida 
yurisprudensiya yo‘nalishi magistratura boskichi talabalari uchun aloxida mutaxassislik 
tashkil qilindi, nodavlat notijorat tashkilotlari shaklida mediatsiya markazlari tashkil etildi, 
mediatsiyani nafakat suddan tashqari, balki ishni sudda ko‘rish jarayonida amalga 
oshirishning protsessual mexanizmlari ishlab chikilib, iktisodiy va fukarolik protsessual 
konunchilikka tegishli o‘zgartish va qo‘shimchalar kiritildi. O‘z navbatida, isloxotlarning 
hozirgi boskichida davlat organlarida nizolarni sudgacha kurib chikishning yagona tizimini 
yaratish, mediatsiya, xakamlik sudlari xamda xalkaro arbitrajlar faoliyatini takomillashtirish, 
nizolarni xal etuvchi samarali mukobil institutlar sifatida fukarolar xamda tadbirkorlarning 
ularga bo‘lgan ishonchini oshirishni takozo etmokda.publikada  
Mediatsiya institutini joriy etish muammolari sifatida ko‘yidagilarni 
ko‘rsatish mumkin:

- mediatsiyaning moxiyati va uning afzalliklari tugrisida, uni ko‘llash 
tartibiga oid fukarolar va tadbirkorlarimizda xukukiy ong va madaniyatning 
yetarli darajada shakllanmaganligi:

- professional mediatorlarni tayyorlashni sifat jixatdan nazorat kiluvchi 
mexanizmning mavjud amasligi:

> fukarolar xamda tadbirkorlar mediatorga sudga nisbatan yetarlicha 
ishonch bildirmasliklari; 

> mediatorlarning professional kadrlar bazasining tulik shakllanmaganligi; 

> mediatorlarni tayerlash kurslari uchun ajratilgan O‘kuv soatlari xajmining 
kamligi;

-mediativ kelishuvni majburiy ijro kilish mexanizmining protsessual 
konunchilikda anik belgilanmaganligi; 

-ayrim toifadagi ishlar bo‘yicha mediatsiya o‘tkazilishining majburiy tartibi 
belgilanmaganligi va x.zo.   Manbalar:

1"Mediatsiya toʻgʻrisida"gi qonun 

2."Hakamlik  sudlari  toʻgʻrisida"gi  qonun 

3.lex.uz    sayti 

4.  "Alternativev dispute  resolution"  book  .  It  was   
written  by  John  Adams

Mav zu:Mediat siy a t art ib - t aomilini amalga oshirish t art ibi v a muddat i RE JA  1.Mediatsiya haqida tushuncha  2. Mediatsiya tartib -taomilini amalga oshirish mohiyati va uning prinsiplari  3.Mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish haqida qonunchilikda oid  ma'lumotlar  4.Mediatsiy tartibi va muddati  5. Mediatsiya nizolarni hal qilishning muqobil usuli sifatida

1. Mediat siy a haqida t ushuncha Mediatsiya — kelib chiqqan nizoni taraflar o‘zaro maqbul qarorga erishishi uchun ularning ixtiyoriy roziligi asosida mediator ko‘magida hal qilish usuli Mediator — mediatsiyani amalga oshirish uchun taraflar tomonidan jalb etiladigan shaxs mediativ kelishuv — mediatsiyani qo‘llash natijasida mediatsiya taraflari tomonidan erishilgan kelishuv;

 mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish to‘g‘risidagi kelishuv — taraflarning tuzilgan paytdan e’tiboran mediatsiya tartib-taomili amalga oshiriladigan kelishuvi;

2.Mediat siy a t art ib -t aomilinibamalga oshirish mohiy at i v a uning prinsiplari Mediatsiya maxfiylik, ixtiyoriylik, taraflarning hamkorligi va teng huquqliligi, mediatorning mustaqilligi va xolisligi prinsiplari asosida amalga oshiriladi. Mediatsiya ishtirokchilari mediatsiya jarayonida o‘zlariga ma’lum bo‘lib qolgan ma’lumotlarni ularni taqdim etgan mediatsiya tarafining, uning huquqiy vorisining yoki vakilining yozma roziligisiz oshkor qilishga haqli emas. Mediatsiya ishtirokchilari o‘zlariga mediatsiya jarayonida ma’lum bo‘lib qolgan holatlar haqida guvoh sifatida so‘roq qilinishi mumkin emas, shuningdek ulardan mediatsiyaga taalluqli axborotni talab qilib olish mumkin emas, bundan qonunda nazarda tutilgan hollar mustasno.

Mediatsiya taraflarning mediatsiyani qo‘llash to‘g‘risidagi kelishuvda ifodalangan o‘zaro ixtiyoriy xohish-istagi bo‘lgan taqdirda qo‘llaniladi. Mediatsiya taraflari mediatsiyani qo‘llashdan uning istalgan bosqichida voz kechishga haqli. Taraflar o‘zaro maqbul kelishuvni muhokama qilish uchun masalalarni tanlashda erkindir. Mediatsiya tartib-taomilini amalga oshirish vaqtida yarashishga majburlash taqiqlanadi.